بررسی رابطه بین انگیزه تحصیلی و اوقات فراغت دانش آموزان

(مقدمه )
«فَإذا فَرَغْتَ فَاَنْصَبْ»
بدون شک دانش آموزان هرجامعه ، سرمایه های گرانبهائی اند که اگر مورد
بی توجهی قرارگیرنددر تصمیم گیری ها مد نظر نبا شند، آن جامعه دچار خسران زیادی خواهد شد .  با نگاهی به ارقام بودجه کشورهای صنعتی وپیش رفته در مقایسه با کشورهای جهان سوم فاصله زیاد بین آن دورا می توان دید .
بسیاری از کشور های توسعه یافته معتقدند‌که هرچه دراین‌ارتباط‌هزینه‌نمایند ، تبدیل به سرمایه های دیگری در ابعاد مختلف آن کشور خواهد شد .در میان
دانش آموزان با توجه به دانش آموزان متوسط جایگاه ویژه ای دارد .زیرا علاوه بر این که در آینده نزدیک می توانند در امور جامعه مؤثر واقع شوند .در زمان تحصیل هم به دلیل ویژگیهای خاصی که دارند ،قادرند منشا ءحرکت های سازنده یا مخرب شوند . بدین لحاظ هر چه به این نیروی خارق العاده توجه شود  از قدرت خروشان وپر تحرک آنان  می توان بهره جست و هر چه به بوته فراموشی سپرده شوند ،این سیل عظیم می تواند خسارت زیادی را به وجود آورد ،
سئوا لی که دراین جا مطرح است این است که دربرابر هدر رفتن فرصت های جوانی چه کسانی مسئولند .بدیهی است که نظام تعلیم وتربیت به تنهایی نمی تواند در تربیت واستفاده صحیح از جوانان موفق شود .یکی از موضوعات بسیار مهم
برنامه ریزی برای اوقات فراغت دانش آموزان می با شد که اگر اصولی و حساب شده باشد میتوانند زمینه رشد و تعالی جامعه مهیا نمایند و کشور را از آسیبها وخطرات احتمالی که ممکن است در اثر بی توجهی به این امر گریبان گیر کشور شود مصون بدارد .فلسفه اوقات فراغت از پیچیدگی ،تنوع وتفاوتهای بنیادی برخورد است هرفرد براساس تفا وت های زیست شناختی (بیولوژیک )فرهنگی ،نگرش و تجربیات گذشته واهداف ومقاصدی که برای آینده خود دارد، تعبیرمتفاوت یا ومتضاد نسبت به‌دیگران از تأمین اوقات فراغت وچگونگی تأثیرآن برانگیز دارد . اگر ما بتوان تأثیر وتأثری را که این دو واثرانگیزواوقات فراغت یکدیگردارند را به درستی مشخص نمائیم قدم مثبتی در راه کسب هر چه بهتر علم و دانش همراه با لذت بردن از زندگی برداشته ایم .

تعریف اوقات فراغت :
اوقات فراغت را غالباً به معنا ی بیکاری ،اوقات غیرموظف ،ساعات بدون برنامه ، اوقات غیر رسمی و … تلقی می نمایند .به همین علت بزرگسالان مربیان واولیا برای جلوگیری از هدر رفتن این اوقات سعی می کنند که با برنامه ها ،سرگرمی و اشتغالات مختلف اوقات فراغت دانش آموزان را پر کنند .
حال فلسفه اوقات فراغت این است که فرد بدون اجبار وخارج از چارچوب های قبلی بودن اشتغال ورزی دیگرساخته خود با میل و رغبت به فعالیت های دلخواه خویش بپردازد و از طرف دیگر گفته می شود که اوقات فراغت منشاء خلاقیت ها باروری افکار ، شکل دهی شخصیت ، تأمین انرژی و بازیابی قوای حیات و کشف و اختراع و نوآوری و ابتکار ، بازاندیشی و اصلاح افکار ، محاسبه ومراقبت ، ارزیابی و بازیابی و ایجاد انگیزه و رغبت و میل در فرد می شود .
اوقات فراغت را به حسب تفاوت های ارزشی و فرهنگی ، نگرش ها ، تجربیات ، شرایط و موقعیت های مادی و معنوی هر فرد تعریف کرد . طبیعت آدمی اساساً به گونه ای است که دائماً در حال تعادل جوئی است . نظریه در روان شناسی انگیزشی وجود دارد که معتقد است حالات هیجانی و انگیزش با حالات متضاد و متعارض همراه می گردد که این نظریه به عنوان نظریه فرآیند متضاد
OPPOMENT PROGRESS THEORY مشهود است .
پس موضوع تحقیق :
( بررسی رابطه بین اوقات فراغت و انگیزه تحصیلی دانش آموزان مدارس متوسطه شهرستان گچساران می باشد )

هدف از انتخاب موضوع :
اگر بپذیریم که مهمترین بخش شکل گیری شخصیت نوجوانان و  جوانان در اوقات آزاد ، فارغ از همه وظایف و برنامه های از پیش تعیین شده بیرونی ودیگر ساخته است و اگر قبول کنیم که ذهن هنگامی به جوشش و خلاقیت می افتد که منشاء تحریک آن تمایلات درونی و خود انگیخته باشد و فرد فعالانه و با انتخاب آزاد  و به دور از انتظارات بیرونی ومقبولیت نهادی و نقش بازی کردن های تصنعی ، در شکل دادن افکار و اندیشه ها واعمال خود دخالت نماید ، آنگاه می تواند به فلسفه وجودی اوقات فراغت ، آن هم  با جهت گیری مثبت ، رشد دهنده و کمال‌زا پی‌برد .
با توجه به انحرافات و مشکلات پیچیده و عدیده ای که در جامعه امروزی وجود دارد برای استفاده بهینه از اوقات فراغت و تأثیر بیشتر آن بر ایجاد انگیزه در
دانش آموزان به نظر رسید که می توان قدم مثبتی در این راه برداشت و همین امر ما را مصمم کرد که به این عنوان بپردازیم شاید مثمرثمر واقع گردد .

مقدمه ۲ :
در کشور ما به دلیل وجود اعیاد مذهبی و سنتی مختلف و تعطیلی های آخر هفته عمومی مردم از زنان فراغت قابل توجهی برخوردار هستند . با محاسبه ای سرانگشتی تقریباً ۷۲ روز تعطیلی به طور ناپیوسته در سال وجود دارد .  علاوه بر تعطیلی های مذکر
دانش آموزان نیز تقریباً سه ماه تابستان معادل ۹۳ روز تعطیلی نیز دارند اگر تعطیلی های فصل امتحانات را نیز به آن بیفزائیم قریب ۶ ماه تعطیلی خواهند داشت . یعنی نصف سال که بیشترین روزهای تعطیلی را به خود اختصاص داده اند . به دلیل اینکه غالب دانش آموزان در سنی قرارگرفته اند که به هیچ فعالیت اقتصادی اشتغال ندارند یا حداقل فعالیت اقتصادی دارند . مسئوولیت دست اندرکاران تعلیم و تربیت اولیاء دانش آموزان به نحو صحیح را چند برابر می سازد با توجه به جمعیت دانش آموزی کشور که بالای ۳۵ درصد جمعیت کشور می باشد ، اهمیت موضوع نیز صد چندان می شود اگر معضلات موجود در جامعه و هجوم تبلیغات سوء منفی را به مسائل فوق بیفزائیم اهمیت موضوع بیش از پیش خواهد شد . لذا برای حل این موضوع و پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان به شیوه ای درست و عملی توان فوق العاده همه مسئولین کشور را می طلبد . به این لحاظ تحقیق حاضر هم خود را بر این مصروف داشته تا ضمن بررسی شیوه های موجود پر کردن اوقات فراغت ، شیوه هائی بهتر برای پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان ارائه و قدمی در جهت کمک به مسئولین را در بر دارد .
امید که دراین راه توفیق حاصل شده باشد .

منابع :
۱.    شولتز دوان پی : تاریخ روان شناسی نوین . ترجمه دکتر سیف و همکاران  انتشارات سروش ۱۳۷۸
۲.    خولی امین انور : فلسفه اوقات فراغت . ترجمه قاسم کریمی – انتشارات فرایض تابستان ۱۳۷۳
۳.    یونگ ، کارل گوستاو : خاطرات ، رویاها اندیشه ها . ترجمه وجیهه حاتمی – انتشارات دانتشگاه تهران ۱۳۷۶
۴.    میتوس آندره : راز شاد زیستن ترجمه وحید افضلی راد – نشر دانا ۱۳۷۱
۵.    اردبیلی ، یوسف : اصول و فنون راهنمائی و مشاوره آموزش  و پرورش انتشارات بعثت ۱۳۷۳
۶.    حسینی ، سید مهدی : اصول و روش های راهنمائی و مشاوره انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی ۱۳۷۸
۷.    شریفی ، حسن پاشا : شریفی نسترن ، روش های تحقیق درعلوم رفتاری انتشارات سخن ۱۳۸۰
۸.    شکوهی ، غلامحسین : تربیت و مراحل آن ، انتشارات آستان قدس رضوی ۱۳۶۷
۹.    صافی احمد : اصول و فنون راهنمائی و مشاوره در آمو زش و پرورش . دفتر
برنامه ریزی و تألیف کتب درسی انتشارات بعثت ۱۳۷۸
۱۰.    عصاره ، علیرضا : خانواده و ضرورت توجه به اوقات فراغت فرزندان نشریه پیوند ۱۳۷۷
۱۱.    پیوند … نشریه ماهانه آموزشی – تربیتی کد ۲۶۲-۲۶۱ تابستان ۱۳۸۰
۱۲.    مطالبی از کتب ژانوماژان : مربیان بزرگ ترجمع دکتر شکوهی انتشارات ارشد ۱۳۷۰
۱۳.    ماسن ، پاول هنری : رشد و شخصیت کودک ترجمه مهشید یاسائی نشر فرهنگ ۱۳۶۷