دانش رسان |
مرکز علم و دانش کشور مقاله طراحی و تبیین «الگوی عمومی تربیت دینی بزرگسالان در قرآن» با تأکید بر وظایف مربی
در حال بارگذاری
توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد
مقاله طراحی و تبیین «الگوی عمومی تربیت دینی بزرگسالان در قرآن» با تأکید بر وظایف مربی دارای ۴۸ صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله طراحی و تبیین «الگوی عمومی تربیت دینی بزرگسالان در قرآن» با تأکید بر وظایف مربی کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله طراحی و تبیین «الگوی عمومی تربیت دینی بزرگسالان در قرآن» با تأکید بر وظایف مربی
چکیده
مقدمه
ویژگی‌های الگو
مراحل الگوی عمومی تربیت دینی در قرآن
مرحله اول: کسب صلاحیت
۱ اعتقاد و ایمان راسخ
۲ عبودیت و بندگی
۳ صداقت در عمل
۴ علم و آگاهی
۵ سعه صدر
۶ خشیت الاهی
۷ دعوت خالص به خدا
۸ ساده‌زیستی
۹ تواضع و فروتنی
۱۰ خیرخواهی و دلسوزی
مرحله دوم: برقراری ارتباط با متربی
۱ طرح سؤال
۲ پاسخ منطقی به شبهات
۳ به داوری طلبیدن عقل
۴ بیان جدلی
۵ مماشات با مخالفان
۶ استفاده از زبان مشترک
۷ پایبندی به مکارم اخلاق
الف. صداقت در گفتار و عمل
ب. لینت و نرمی در گفتار و رفتار
ج. پرهیز از منافع شخصی
د. تربیت و هدایت بدون چشم‌داشت
مرحله سوم: دعوت متربی به نگرش توحیدی(تربیت توحیدی)
۱ آماده‌سازی افراد
۲ آگاهی بخشیدن
الف. تلاوت آیات
ب. طرح سؤال
ج. تذکر و یادآوری
د. نشان دادن جنبه الاهی موجودات مادی
ه . انگیزه دادن
۳ جهت‌دهی عواطف
الف. انذار و تبشیر
ب. یاد آوری نعمت‌ها
ج. آزادی در انتخاب دین
۴ بهسازی محیط
مرحله چهارم: دعوت متربی به زندگی دینی
۱ تعلیم کتاب و حکمت
الف. تلاوت و روخوانی قرآن
ب. ارائه الگوی عملی
ج. ارتباط چهره به چهره
د. خطابه و مناظره
ه . تربیت شاگردان برجسته
و. املای مطالب علمی
ز. اعزام مبلغ
س. ارسال‌نامه
۲ ترغیب به عمل
الف. آماده‌سازی متربی
۱ موعظه
۲ رعایت تدریج در مراحل تربیت
۳ تسهیل در تکالیف
۴ مشورت با مؤمنین
۵ عفو و تغافل
ب. استفاده از ظرفیت جامعه
۱ تشکیل حکومت
۲ نظارت همگانی
۳ مشارکت دادن عموم در تصمیم‌گیری
۴ تشویق مؤمنان
۵ تنبیه خاطیان
۳ تزکیه برای عمل
الف. برخورد با گرایش‌های مزاحم (تنبیه)
ب. تقویت گرایش‌های مثبت
مرحله پنجم: ارزشیابی و تداوم تربیت
الف. ارزشیابی
ب. تکریم مؤمنان و تبری از خائنان
نتیجه‌گیری
پی‌نوشت‌ها:
منابع
بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله طراحی و تبیین «الگوی عمومی تربیت دینی بزرگسالان در قرآن» با تأکید بر وظایف مربی
ابن‌هشام، عبدالملک، السیره النبوی، ترجمه سیدهاشم رسولی، چ پنجم، تهران، کتابچی، ۱۳۷۵
الماسی، علی‌محمد، تاریخ آموزش و پرورش اسلام و ایران، چ چهارم، تهران، امیر‌کبیر، ۱۳۷۹
بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۱۶ق
به پژوه، احمد، اصول برقراری رابطه انسانی با کودک، تهران، نهضت پویا، ۱۳۸۶
جعفریان، رسول و همکاران، پژوهشی در سیره نبوی، چ دوم، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۸۵
جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن کریم، چ هفتم، قم، اسراء، ۱۳۸۸
حر عاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیع، قم، مؤسسه آل البیت(ص)، ۱۴۰۹ق
رسول‌زاده، عباس و جواد باغبانی، شناخت مسیحیت، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، ۱۳۸۹
سانتراک، جان دبلیو، روان‌شناسی تربیتی، ترجمه حسین دانش‌فر و همکاران، تهران، رسا، ۱۳۸۷
طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ط.التاسعه، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۳۰ق
طبرسی، فضل‌بن حسن، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تصحیح سیدهاشم رسولی محلاتی، بیروت، دار‌الاحیاء التراث العربی، ۱۳۷۹ق
کلینی، محمدبن یعقوب، کافی، تهران، المکتبه الاسلامیه، بی‌تا
مایر، فردریک، تاریخ اندیشه‌های تربیتی، تهران، سمت، ۱۳۷۴
مصباح، محمدتقی، جامعه و تاریخ، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۶۸
مصباح، محمدتقی، راه و راهنماشناسی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ص)، ۱۳۷۶
ملکاوی، فتحی حسن، گامی به سوی نظریه‌پردازی در تعلیم و تربیت اسلامی، ترجمه اسدالله طوسی و غلامرضا متقی‌فر، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، ۱۳۸۰
نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم، مشرقین، ۱۳۷۹
چکیده
تربیت فرایندی است که باید تجزیه و تحلیل شده، سپس مراحل آن تبیین شود. محققان باید با مطالعه در ابعاد وجودی انسان و شناسایی راه‌های نفوذ مربی در متربی، مسیر تربیت را تبیین کنند. حاصل این مطالعه در قالب یک «الگو» قابل عرضه است. مربیان با به کارگیری این الگو در صحنه عمل، به کار و تلاش خود سرعت و دقت بیشتری بخشیده، به ارزیابی فعالیت‌های تربیتی خود می‌پردازند
این تحقیق با مراجعه به آیات تربیتی قرآن و گزارشاتی که این کتاب الاهی از اقدامات تربیتی پیامبران(ص) ارائه کرده، تدوین یافته است. روش این پژوهش، تفسیر موضوعی است؛ ابتدا آیات مربوط جمع‌آوری، و سپس دسته‌بندی و تحلیل شده، با استفاده از این گزاره‌ها، الگوی مدلی پنج‌مرحله‌ای پیشنهاد می‌شود تا مسیر کاری مربی دینی را سامان دهد. این عناوین عبارت‌اند از: ۱ کسب صلاحیت، ۲ ایجاد ارتباط، ۳ دعوت به نگرش توحیدی، ۴ دعوت به زندگی دینی و ۵ ارزشیابی و تداوم تربیت
کلیدواژه‌ها: مربی، وظایف مربی، تربیت دینی، نگرش توحیدی، سیره انبیا(ص).
مقدمه
اگر تربیت دینی را «تربیت برای دین» و «فرایند زمینه‌سازی برای التزام به دین» تعریف کنیم، آنگاه این سؤال مطرح می‌شود که این فرایند از چه مراحلی تشکیل می‌شود، از کجا آغاز و از چه منازلی عبور میکند، و یک مربی چگونه و با چه سازوکاری می‌تواند به این مهم دست یابد؟
منابع و کتاب‌های تعلیم و تربیت اسلامی، معمولاً مجموعه اصول و روش‌های تربیتی را بر شمرده و از زوایای مختلف بررسی می‌کنند؛ اصول و روش‌هایی که به عنوان تک‌قاعده‌های رفتاری و دستورات عملی باید مداخلات تربیتی و فعالیت‌های مربی را جهت دهد. این مباحث، هرچند از نقطه نظر علمی لازم و بسیار مفید است، ولی از آنجا که نگاه مجموعی و فرایندی به آنها نشده است، در عمل روشنگر نیست، بلکه از جهاتی حیرت می‌آورد. مربی دقیقاً دو چیز را نمی‌داند: اول اینکه، راه و منازل آن کدام است و دوم اینکه، چگونه می‌توان این راه را طی کرد؛ این فرایند از کجا آغاز می‌شود و مراحل عملی آن کدامند؟ در حالیکه، تمام فعالیت‌های آموزشی، تربیتی و اصلاحی در قالب یک فرایند انجام می‌گیرد. برای مطالعه پیرامون این فعالیت‌ها، لازم است محقق مسئله را از چنین منظر و زاویه‌ای مطالعه کند
ویژگی‌های الگو
مدعای این تحقیق این است که موفقیت و کامیابی مربی در امر تربیت دینی و تأثیر وی در تدین متربی، متوقف بر میزان رعایت و دقت در طی کردن منازل پی‌درپی این الگوست. کارآیی هر مرحله، منحصر به زمان همان مرحله نیست؛ چراکه مربی نباید از هر مرحله بگذرد و بگذارد، بلکه حتی پس از گذار از هر مرحله، ملزم به رعایت نکات آن مرحله است
از آنجا که هدف تربیت دینی، یعنی ایمان و زندگی دینی، دارای مراتب تکاملی است و از سطح نازل تا عالی را شامل می‌شود، فرایند تربیت نیز تکرار شونده و حلزونی‌شکل است. توضیح آنکه، ایمان و توحید درجات متفاوتی دارد؛ نیل به اهداف بلند و بالای آن، از مسیر اهداف سطح پایین اتفاق می‌افتد. در نتیجه، امر تربیت و فعالیت مربی نیز به همراه متربی، و با گذار از مدارج پایین و به سمت مدارج بالا امکان‌پذیر می‌شود
شواهد تاریخی و نیز بررسی آیات مربوط به فعالیت‌های تربیتی انبیا(ص) نشان از آن دارد که مخاطبان ایشان، در درجه اول، کسانی بوده‌اند که نگرش و جهان‌بینی خاصی در آنان شکل گرفته و انبیا(ص) درصدد تغییر آن بوده‌اند. به این صورت می‌توان گفت ایشان، کمتر برای ایجاد نگرش، بلکه بیشتر به منظور تغییر نگرش مشرکانه به نگرش توحیدی اقدام کرده‌اند، و از آنجایی که این شرایط، بیشتر در بزرگسالان دیده می‌شود، می‌توان گفت مخاطب انبیا(ص) بزرگسالان بودند. کودکان و نوجوانان، به طور غیر مستقیم و معمولاً به واسطه بزرگسالان، تربیت می‌شدند
مراحل الگوی عمومی تربیت دینی در قرآن
این الگو در پنج مرحله ارائه می‌شود. در هر مرحله به تفاوت، فعالیت‌هایی صورت می‌گیرد. ما در اینجا مراحل مزبور را بر اساس آموزه‌های قرآنی و سیره انبیا(ص) عرضه می‌کنیم
مرحله اول: کسب صلاحیت
از نظر مربیان اسلامی، قابلیت‌های لازم برای احراز مسئولیت تربیت به قدری ضروری است که بعضی معتقدند، اگر این قابلیت احراز نشده باشد، بهتر است فرد اقدام به امر تربیت نکند. امیرالمؤمنین(ع) می‌فرمایند: «کسی که خود را رهبر مردم قرار داد، باید پیش از آنکه به تعلیم دیگران بپردازد، خود را بسازد و پیش از آنکه به گفتار تربیت کند، با کردار تعلیم دهد;».۱ در اینجا به توضیح ویژگی‌هایی که قرآن کریم برای مربیان الاهی، یعنی پیامبران گزارش کرده است، می‌پردازیم
۱. اعتقاد و ایمان راسخ
اولین و شاید مهم‌ترین شرط برای احراز مقام امامت و هدایت مردم، اعتقاد قلبی و ایمان شخصی مربی به چیزی است که مردم را به سوی آن دعوت میکند. قرآن شرط امامت در میان بنی‌اسرائیل را ایمان و یقین شخصی می‌داند: «و بعضی از آنها را چون صبر کردند و نسبت به آیات الاهی یقین داشتند، امامانی قرار دادیم که مردم را به سوی آیات ما هدایت کنند.»(سجده: ۲۴)
۲. عبودیت و بندگی
تربیت دینی، که درصدد ایجاد ارتباط متربی با خداست، باید در دستان کسی باشد که در رابطه با مبدأ کمال به کمالی رسیده باشد. از روایات استفاده می‌شود که خداوند متعال هدایت و تربیت انسان‌ها را در نظام هستی به دست کسی می‌سپارد که طعم بندگی را بیش از دیگران، و حتی بیش از آنچه خود امام قبلاً احساس می‌کرده است، بچشد. در این زمینه، امام هادی(ع) می‌فرمایند
هارون بن فضل می‌گوید: امام دهم را در روزی که امام جواد(ع) رحلت کرد، زیارت کردم. آیه استرجاع را قرائت کردند و فرمود: ابوجعفر رحلت فرمود. به ایشان عرض شد: چگونه متوجه این موضوع شدید. فرمود: در این لحظه، چنان خضوعی را نسبت به خداوند احساس کردم که سابقه نداشت
۳ صداقت در عمل
در قرآن بر پایداری در دین تأکید شده است. از نظر قرآن، گفتار خوب آن است که گوینده آن قبل از سخن، عمل کرده باشد: «چه کسی گفتارش از آنکه به سوی خدا دعوت میکند و کار پسندیده انجام میدهد و می‌گوید: من مسلمانم، بهتر است.»(فصلت: ۳۳) در روایات آمده است که هرگاه عالِم به مقتضای علم خود عمل نکند، اثر موعظه از روی قلب پاک می‌شود؛ مانند باران که بر سنگ صیقلی نمی‌ماند
۴. علم و آگاهی
یکی از نکات قابل استفاده در داستان موسی و خضر‡، اشراف و علم دقیق حضرت خضر به مسائل تربیتی است (کهف: ۶۰ـ۸۲). از امام صادق(ع) به بیان‌های مختلف، بر اهمیت بینش در کار تأکیده شده است
۵. سعه صدر
سعه صدر ابزاری است برای توفیق و پیشرفت امر تعلیم و تربیت. حضرت موسی(ع) نگران همین امر است که پیش از هر چیز، شرح صدر می‌طلبد: «موسی گفت: پروردگارا! سینهام را گشاده کن.»(طه: ۲۵) نعمتی که خداوند پیشاپیش به پیامبر اعظم(ص) عطا کرده بود: «آیا سینهات را گشاده نساختیم.»(انشراح: ۱)
۶. خشیت الاهی
مربی دینی نمی‌تواند به غیر از مصالح الاهی بیندیشد؛ فشارهای بیرونی و عافیت‌طلبی‌های معمول از وی دور است. چنانکه قرآن در این آیه، مبلغان دینی را توصیف میکند: «کسانی که رسالت‌های الاهی را به مردم میرسانند و از خدا میترسند و از احدی غیرخدا هراس ندارند و خدا برای حسابرسی کافی است.»(احزاب: ۳۹)
۷ دعوت خالص به خدا
قرآن برای آنکه نسبت به سلامت وحی و عصمت رسول اکرم(ص) تضمین دهد، چنان سختگیرانه در مورد شخص ایشان سخن می‌گوید که اعجاب‌آور است: «و اگر وی برخی سخنان را بر ما برمیبافت، هر آینه او را به دست راست ـ کنایه از قوت و توانایی یا سختی و شدت ـ میگرفتیم، سپس رگ جان ـ دل ـ او را میبریدیم.»(حاقه: ۴۴ـ۴۶)
۸. ساده‌زیستی
انبیا(ص) سعی وافر داشتند مانند مردم و بلکه ساده‌تر از عموم مردم زندگی کنند. این به این دلیل بود که بشر با هم‌رتبه خود بهتر و راحت‌تر تماس می‌گیرد. اگر پیامبران به بهانه‌هایی مانند شاهان بودند، هرگز قادر نبودند چنین محبوبیت عمومی را فراهم کنند. رسول گرامی اسلام(ص) در مناظره با عبدالله بن ابی امیه مخزومی به همین امر اشاره می‌کنند
ای عبدالله! خداوند پیامبرش را فرستاد تا به مردم دینشان را بیاموزد و به سوی خدایشان بخواند. در شب و روزش از جان در این راه مایه بگذارد. حال اگر او را قصرهایی بود که در پرده آنها می‌نشست و بردگان و خادمانی داشت که او را از چشم مردم می‌پوشاندند، آیا در این صورت رسالت ضایع نمی‌گشت و کارها به کندی نمی‌گرایید؟ آیا ندیده‌ای که چگونه وقتی شاهان در حجاب می‌نشینند، بدون آنکه بدانند و متوجه شوند، فساد و زشتی‌ها رواج می‌یابد؟
۹. تواضع و فروتنی
یکی از ویژگی‌های مهم انبیا(ص) تواضع و افتادگی است. این خصلت که از قضا رمز و راز موفقیت معجزه‌آسای آنان را نیز رقم زده، در سراسر زندگی آنان نمود دارد. قرآن بر این امر صحه گذاشته که پیامبر مانند مردم در جامعه ظاهر می‌شود و زندگی معمولی دارد: «و گفتند: این پیامبر را چیست که غذا می‌خورد و در بازارها راه میرود؟! چرا فرشتهای بر او فرو نیامده تا با وی بیمکننده باشد؟»(فرقان: ۷)
این آیه، گرچه مستقیمآً در مورد تواضع نیست و مسئله از جنس بشر بودن حضرت را متذکر می‌شود، اما مؤید محتوای روایاتی است که در این زمینه وارد شده است. مثلاً امیرمؤمنان(ع) در بیانی رسول خدا را این گونه توصیف می‌کنند: «رسول خدا(ص) همیشه بر روی زمین می‌خورد و مانند بردگان می‌نشست و با دست خود، بر کفش پینه می‌دوخت و بر لباس وصله می‌زد و بر الاغ برهنه سوار می‌شد و کسی را بر پشت خود سوار می‌کرد.»
۱۰. خیرخواهی و دلسوزی
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
