مقاله فرسایش خاک

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله فرسایش خاک دارای ۱۱۹ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله فرسایش خاک  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله فرسایش خاک،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله فرسایش خاک :

مقدمه :
هر آنگه از خاکزیان و دنیای زنده خاک سخنی به میان‌آید . نظرها به موجودات بزرگ خاکی ، به ویژه انسانها معطوف می گردد . با کمی دقت و تفحص در این باره مشاهده می شود که قسمت اعظم حیات به دنیای زنده غی قابل روئیت در خاک تعلق دارد و نقش انها در مقایسه با موجودات بزرگ ، غیر قابل قیاس است . طبیعتی که در آن زندگی می کنیم دارای شرایط ویژه ای است که برقراری حیات را در آن ممکن می سازد و تدام حیات به ثبات این شرایط و ثبات این شرایط به توازن بیولوژیکی بستگی دارد .

پیشرفت علم موجب گسترش تکنولوژیکی در زمینه های مختلف اعم از میکانیکی و شیمیایی گردید که کشاورزی کاربردی نیز از آن بی بهره نمانده است . بکار گیری این تکنولوژی در کشاورزی مستلزم آشنایی کافی با خاک و تمام متعلقات آن اعم از جندار و بی جان ، اتمسفر و گاز های موجود در آن و هم چنین شرایط زیست محیطی است . در غیر اینصورت نتیجه

آن از هم پاشیدگی توازن بیولوژیکی و تغییر شرایط لازم برای حیات است . نازک شدن لایه اوزن در استراتوسفر و پارگی آن در بعضی از نقاط ، ایجاد بارانهای اسیدی ،‌آلودگی آبهای زیر زمینی و افزایش و گسترش روز افزون بیماریهای گیاهی حاصل این عدم توجه و آشنایی است . بنا براین کسب اطلاعات بیشتر در زمینه های مختلف علوم کشاورزی لازم بوده و چشم پوشیدن از موفقیت های زودگذر که از طریق مصرف سموم و غیره حاصل می شود ، برای حفظ محیط زیست ، ضروری است . ۱

 

پیشگفتار :‌
خاک یکی از مهمترین منابع طبیعی و عوامل تولید است . روزبه روز که بر تعاددا جمعیت جهان افزوده می شود و قدرت خرید مردم بالا می رود و بشر مترقی می گردد ، توقعات انسان از این منبع بزرگ طبیعی و عامل مهم تولید بیشتر می شود .
انسان برای تامین نیاز مندیهای گونانگون و فراوان خود مجبور است از یک طرف با استعمال کود شیمیایی زیاد ، آبیاری فراوان ، مصرف سموم حشره کش ، استفاده از ماشین آلات کشاورزی و دیگر امکانات و وسائل ، درآمد را در واحد سطح زمینهائی که تا کنون به زیر کشت رفته است افزایش دهد . از طرف دیگر باسکوبندی دامنه کوه ها و تبدیل مراتع و زمینهای جنگلی به زمینهای زراعتی و همچنین تامین آب بیشتر و استفاده از مواد شیمیایی و غیره ، ارتفاعات و زمینهای بایر و کویری را به زیر کشت بگیرد و به این معنی طریق بر سطح زمینهای زراعتی خود بیفزاید .

شواهد نشان می دهد ، زمین از موقعی که مورد بهره برداری انسان قرار گرفته است ، حاصلخیزی آن بر اثر عدم توجه و اقدامات نامناسب کاهش می یابد .
انسان براثر کشت متوالی یک نوع محصول در سالهای متمادی یا عدم رعایت تناوب صحیح در زراعت و همچنین جمع آوری بقایای محصول (ماده آلی) و سوزاندن آن و تعلیف احشام در مزارع پس از جمع آوری محصول و خلاصه استفاده بیش از حد از زمین بدون دادن کود و تقویت آن و دیگر اقدامات نامناسب و نابجا باعث فقیر شدن خاک از لحاظ مواد غذائی و مواد آلی و نامرغوب شدن بافت ان ، و در نتیجه کاهش شدید حاصلخیزی خاک شده است .

انسان در بسیاری از مناطق جهان بر اثر آبیاری زیاد با آب نامناسب و شور ، باعث شور شدن سطح وسعی از زمینهای غیر شور شده است . منابع زیادی دردست است که در بسیاری از کشور ها ، منجمله هندوستان ،‌پاکستان ، مصر و ایران به ویژه از نیمه دوم قرن نوزدهم که آبیاری شیاری معمول شد ، سطحها وسعی از زمینهائی که روزی از حاصلخیز ترین خاکها بوده است ، بر اثر آبیاری بی رویه با آبهای نا مناسب ، حاصلخیزی خود را از دست داده و به کلی ویران و متروک شده است (۴۰ص۳۷۶)‌. همچنین زمینهای بایر و شوری که پیشینیان با هزران زحمت و صرف هزینه زیاد آباد و قابل استفاده کرده بودند ، بر اثر عدم اطلاع عاملین بعدی از اصول صحیح کشاورزی ، مجددا شور و ویران شده است .

انسان بر اثر قطع بی رویه به اشجار چرای بیش از حد و بیموقع دام درمرتع و کندن بوته ها و درختان به عنوان ماده سوختنی و غیره نیز کاشتن گیاهان وجینی مانند چغندر ، پنبه ، وغیره در سالهای متمادی ، موجب کاهش یا نابودی پوشش زنده خاک و هوموس یعنی مهمترین عامل حفظ کننده خاک شده است . بدیهی است که خاک با از بین رفتن پوشش زنده و هوموس آن در معرض فرسایش شدید قرارمی گیرد و اثر های شوم فرسایش در کاهش حاصلخیزی خاکها ، پر شدن سرع سدها کم شدن ذخیره آبی کشور ، متغیر و ناثابت بودن

آبهای سطحی و بروز فصول کم آبی و همچنین پیشروی کویر ها و مدفون گشتن مزارع و منازل در زیر شنهای روان و خلاصه در خرابی وضع طبیعی ،‌اقتصادی و اجتماعی ظاهر می شود .
انسان با مصرف انواع مختلف کود ها شمیایی و به کار بردن سموم حشره کش و علف کش به منظور بالا بردن سطح تولیدات کشاورزی در جهت رفع نیازمندیهای گوناگون خود باعث آلودگی خاک شده است .

انسان همانطور که به خاطر بهره گیری بیشتر از زمین ، باعث اینهمه تغییرات زیانبخش کیفی و کمی خاکها شده است ، از وقتی که به اشتباهات خود پی برده و متوجه شده است که با این اعمال بی رویه خود ، خاک را دارد به نابودی می کشاند برای جلوگیری از تغییرات نامطلوب و تخریب بیشتر خاک درصدد یافتن راه های مبارزه با آن بر آمده و خوشبختانه نامطلوب و تخریب بیشتر خاک در صدد یافتن راه های مبارزه با آن بر آمده و خوشبختانه راه های مناسبی هم پیدا کرده است که در سالهای اخیر به آن توجه زیادی می شود . ۱

فصل اول

تشکیل خاک

تشکیل ساختمان خاک :

یکی از مهمترین نتایج خاکشناسی شناخت این حقیقت است که خاک نیز مانند موجودات زنده بوجود می آید ، بالغ و پیرو می شود . بوجود آمدن با تخریب سنگهای موجود در سطح زمین شروع شده و مهمترین مواد اولیه آن رااز زمین شناسی سنگهای آتشفشانی از سرد شدن و بلوری شدن گدازه ها بوجود می آیند ، مانند گرانیت و بازالت . از تجزیه سنگهای اولیه و انباشته شدن مواد تخریبی به صورت لایه ها و همچنین سخت شدن مجدد آنها سنگهای رسوبی ایجاد می شوند . چنانچه سنگهای رسوبی تحت تاثیر گرما و فشار جا به جا شوند (مانند آنچه در چین خوردگی ها مشاهده می گردد ) ، سنگهای دگرگونی بوجود خواهند آمد . از سنگهای اولیه ، توسط فرآیندی تخریب نام دارد ،‌طی زمانی طولانی خاکهای معینی

ساخته می شوند و نسبت به شرکت فاکتور های مختلف در تجزیه سنگها می توان از تخریب میکانیکی – فیزکی و یا بیولوژیکی – شیمیایی نام برد . مهمترین دلیل تخریب فیزیکی ، تغییرات شدید حرارتی است که از طریق انقباض و انبساط سنگها ، موجب متلاشی دن آنها می شود . یکی دیگر از راههای خرد شدن میکانیکی تصادم و بهم سائیده شدن ذرات در

هنگام انتقال به ویژه توسط یخ در دوره یخبندان است . فعالیت انتقالی ذرات آب و باد امروزه نیز یکی از فاکتور های موثر در تشکیل خاکدانه ها است . اولین تخریب شیمیایی توسط اسید کربنیک موجود در آب انجام می شود که سنگهای کربناتی را حل کرده و بی کربنات تبدیل می نماید . تجزیه سلیکاتهای مختلف مانند فلد سپات و گلیمر بیشتر یونهای ئیدروژن آزاد در محلول خاک انجام می شود . با توجه به این که اسد کربینک و هم چنین یونهای ئیدروژن خاک منشأ بیولوژیکی دارند و توسط ریشه گیاهان و سایر موجودات زنده وارد فاز مایع خاک می

گردند . لذا این فرآیند تخریبی را بیولوژیکی شیمیایی می نامند . در اثر فعالیتهای موجودات زنده خاک مقداری زیادی اسید های آلی نیز تولید می شوند که در اثر یونیزاسیون آنها پروتون واردخاک می شود . اهمیت و نقش میکرو وارگانیسمها به عنوان فاکتور ژئولوژیکی تقریبا دیر شناخته شد و میکروبیولوژی خاک امروزه به عنوان شاخه جدیدی از ژئومیکروبیولوژی خاک امروزه به عنوان شاخه جدیدی از ژئومیکروبیولوژی جایگاه مهمی را در زمینه تحقیقات به خود اختصاص داده است .

 

با ادامه تخریب دراثر تجزیه فیزیکی و شیمیایی سنگها ، از طریق تغییرات ایجاد شده در مواد ذرات خاکسازی جددی ایجاد می شوند . مثلا از گرانیت غنی از کوارتز و فقیر از فلدسپات ، خاک شنی لومی و از سنگهای غنی از فلدسپات و فقیر از کوارتز خاک لومی سنگین تکامل می یابد .

ایجاد خاکها مختلف به سرعت و چگونگی جریان تخریب بستگی دارد که این خود نیز از طرفی به ترکیب سنگهای مادر و مقاومت آن در مقابل تاثیرات اتمسفری و از طرف دیگر به نیرو های اقلیمی و هم چنین به میکرو و ماکرو فلور خاک مربوط می باشد . تخریب سیلیکاتها بویژه فلدسپات پتاسیم از همه آسان تر انجام می شود ، بطوریکه ابتداء پتاسیم و سپس آلومینیم آن خارج می گردد . تخریب گلیمر کندتر از فلدسپات است و کوارتز بودن تغییر به فرم شن باقی می ماند .

حرارت و رطوبت اهمیت ویژه ای در تشکیل خاک دارند ،‌زیرا آنها نه تنها تعیین کننده شدت تخریب هستند ، بلکه دررشد و تکامل گیاهان و پست نیز موثر ترند . مهم در این رابطه نیست مقدار بارش و تبخیر در هر یک از محدوه های آب و هوایی است .

در مناطق خشک که تبخیر بیش از بارش است ، حرکت کاپیلاری آب از پایین به بالا است و نتیجه آن تجمع نمک در قشر سطحی می باشد ، مانند آنچهدر خاکهای کویری و شوره زارها دیده می شود .
در مناطق خشک حتی زمانیکه معدنی شدن متوقف و محدود میشود عملا هوموس خام و مرداب به وجود نمی آید . مناطق خشک در صورتیکه به قدر کافی آبیاری شوند از حاصلخیزترین خاکها محسوب می شود . در مناطق آب و هوایی هومید سمت و سوی حرکت آب و مواد محلول در آن از بالا به پائین است ،‌به طوری که مقدار زیادی از مواد موجود در خاک آبشویی شده و طبقات فوقانی تخلیه می گردند (پودزول و پزوید وگلای) . خاکهای پودزول خاکهای ویژه مناطق هومید در سواحل اروپا هستند و مشابه این گونه خاکها در مناطق ساحلی شمال ایران نی به وفور یافت می شوند . چنین ویژگیهایی در بعضی از خاکها قهوه ای درو از دریا نیز مشاهده شده است . نمک زدایی این خاکها در مناطقی که تخریب و معدنی شدن بیولوژیکی در آنها به علت پائین بودن درجه حرارت کاهش یافته است ، موجب ایجاد مرداب و انباشته شدن طبقات هوموس اسیدی می شود .

در مناطق معتدله و نیمه مرطوب بارش و تبخیر تقریبا در حالت توازن قرار دارند . حرکت تبخیری آب (پائین به بالا )‌در زمان خشکی با جریان نفوذی آب در دوره بارش متعادل حرکت تبخیری آب (پائین به بالا)‌در زمان خشکی با جریان نفوذی آب در دوره بارش متعادل می گردد و چنین شرایطی برای حفظ ذخیره مواد غذایی در خاک بسیار مناسب است .
نهایتا انسانها نیز توسط انتخاب گیاهان زراعی متفاوت و انجام عملیات زراعی مختلف اعم از میکانیکی و یا شمیایی در تشکیل خاک تأثیر می گذارند ، مثلا یک خاک شنی فقیر از باز در بهره برداری به عنوان جنگل سوزنی برگ به پودزولی شدن دارد ، در حالیکه همین خاک در جنگل پهن برگان به خاک قهوه ای تبدیل می شود . چگونگی تشکیل خاک در شمای زیر مشاهده می شود .

 

مقدار و نوع مواد آلی و همچنین چگونگی و شدت تجزیه و تغییرات آن در تشکیل خاک نقش دارد . لاشه فلور و فون در خاک به عنوان مواد آلی اولیه ، تعیین کننده جریان تجزیه ومواد نهایی حاصل می باشد . طی این جریان مقداری از مواد آلی به معدنی تبدیل می شود که این فرآیند را معدنی شدن می نامند و هم زمان با این جریان بخش دیگری از مواد آلی به ترکیبات سیاه رنگ و پایداری به نام هوموس تبدیل می شود که در مقابل تجزیه مقومت بیشتری دارند . توسط معدنی شدن مواد آلی ، ترکیباتی مانند H2S,NH3,H2O,CO2 و هم چنین عناصر قلیایی ، قلیایی خاکی و فلزات آزاد شده وارد خاک می شوند .

فاکتور های موثر در تشکیل خاک اغلب همزمان و با هم تأثیر می گذارند و نتیجه آن تداخل پی در پی پروسه های مختلف خاکسازی در یک محدوده زمانی است که از این طریق لایه های مختلف ایجاد می گردند . به کمک آنالیز خاک می تواند خواص فیزیکی ، شیمایی و بیولوژیکی هر یک از لایه را بررسی و شناسایی کرد . رنگ خاک ، نوع خاک و ساختمان خاک از ویژگی های قابل روئیت هستند . برای تفهیم در ارتباط بین المللی در زمینه سستماتیک خاک لازم است هر یک از لایه ها با حروف مشخصی علامت گذاری شوند . در زیر دو سری از این علایم که اولی توسط موکن هازن (MUECKENHAUSEN) و دومی توسط کول (KOHL) ارائه شده است دیده می شود .

علامت اختصاری لایه ها در پروفیل خاک

O لایه مواد آلی برروی خاک معدنی
Aoo OL (L از Litter = خاشاک)‌شاخ و برگهای تجزیه نشده
Aol Of (fermentation f) شروع تجزیه هورمونی استرکتورخاشاک هنوز نمایان است .

Ao2 Oh (h از هوموس) لایه مواد هومینی ، استرکتور خاشاک کاملا از بین رفته است .
A لایه هوموسی قسمت فوقانی خاک
(A) لایه ضعیف ورزنده A فاقد رنگ هوموس
A1 Ah (h از هوموس) لایه معدنی تیره رنگ در اثر وجود هوموس

A2 Ae (e از elution ) لایه الوویال خاکستری رنگ مشابه پودزول
A3 AL (L از Lessive = آبشویی) لایه روشن و فقیر از رس ، مانند خاک شبه قهوه ای
B لایه قهوه ای رنگ در زیر لایه A
(B) Bv (V از تخریب)‌لایه قهوه ای ولومی شده . خاک قهوه ای

Bt (t از رس) لایه B همراه با مهاجرت رس
B1 Bh (h از هوموس ) لایه زیرین B با مهاجرت شدید مواد هومینی مانند پودزول . رنگ سسکوی اکسید ها توسط هوموس مستور شده است .
P Ca Ba (p از پلوزون) لایه تخریبی اگر گاته خشک در زیر لایه A ،‌در حالت فقیر شده از آهک Ba
c سنگ مادر

C1 Cv سنگهای خرد شده در اثر تخریب فیزیکی
Ca Cc (Ca از کربنات کلسیم) لایه غنی از کربنات کلسیم
C2 Cn (n از novus = تازه ) شنگهای تخریب نشده

S G G لایه هایی که تحت تاثیر آب زیر زمینی هستند و s لایه هایی که تحت تاثیر ماندابها ،برروی لایه غیر قابل نفوذ قرار دارند (گلای وپزویدوگلای)
Sw Ag هدایت آب زیر زمینی به بالا ، اغلب با رنگ خاکستری و محتوی ذرات Mn و Fe مانند استاگنو گلای
G لایه ای تحت تاثیر آب زیر زمینی است

Go لایه G د رموقعیت اکسید اسیون
Gr لایه G در موقعیت احیاء
Gc لایه ای که تحت تاثیر CaCO3 موجود در آب زیر زمینی است
Sa Z لایه غنی شده از نمک

H T (T از تورب ) مواد آلی در محدوده آب زیرزمینی
E خاک با پوشش زباله ای
R لایه ایجاد شده در اثر بهسازی (Melioration )
Y لایه دست ساز
M لایه مهاجرتی که در اثر شیب ها و مهجرت ها خاک بوجود می آید
F (f از فسیل)‌لایه های فسیلی

خاکها در موقعیت تکاملی شان با اختصاص معینی به خود تیپ های مختلف خاک را بوجود می آورند که برای نام گذاری آنها ز بعضی از خصوصیات آنها استفاده می شود ، مثلا استفاده از رنگ خاک مانند خاک قهوه ای و یااستفاده از محیطی که خاک در آن ایجاد می شود ، مانند مارش و یا مردابی . در بسیاری از اوقات از نامهای خارجی برای این کار استفاده می کنند ، مثلا رندسینا (لهستانی ) ، گلای (روسی )‌دی (سوئدی) و یا نامهای مصنوعی انتخاب می گردد ، مانند پلوزول .

در ابتدا تحقیقات خاکشناسی تصور می شد که نوع خاک و خواص شمیایی آن ها برای سیستماتیک خاک روش مناسبی است ولی امروزه مشخص شده است که حتی در فواصل زمانی کوتاه مدت نیز این خواص می توانند توسط فاکتور های موثر محیطی مانند آب و هوا ، پوشش گیاهی و اعمال میکانیکی – شیمایی زراعی و غیره شدیدا تحت تاثر قرار گیرند و نمی توانند پایه و اساس مطمئنی برای سیستماتیک خاک ارائه نمایند . بنا براین با گذشت زمان و پیشرفت تحقیقات اصطلاح تکامل یافته تری بنام خاک مبنای سیستماتیک قرار گرفت . تیپ خاک علاوه بر آن که در مورد پیدایش و وضعیت کنونی خاک اطلاعاتی ارائه می نماید ، می تواند در مورد سرنوشت تکاملی آن نیز اشارات خوبی داشته باشد . در زیر روند تکاملی بعضی از مهمترین خاکها ، با توجه به نوع سنگ مادر آنها دیده می شود .

 

با توجه به اینکه روند تکاملی خاکها سالهای مدیدی بطول می انجامد ،‌لذا الزامی در طی مسیر ارائه شده وجود ندارد . تغییرات فاکتور هایی که در این روند تکاملی شرکت دارند می توانند در این مسیر نیز تغییراتی نیز ایجاد نمایند . با توجه به این که روند تکاملی خاک و فرم گیری آن فاکتور های زیادی همزمان و پی در پی موثر واقه می شوند ، لذا خاکهای گوناگونی با پروفیل ها ی مشخص و یا حد واسط ایجاد می گردند ، بطوریکه کوبینا دررده بندی خاکهای اروپایی تقریبا ۲۰۰ تیپ مختلف را شناسایی و رده بندی کرده است و رابینسون نیز در مقاله ای تحت عنوان سیستماتیک خاک تیپ های زیادی را معرفی می کند . ۱

عوامل بیولوژیکی موثر در تشکیل خاک :
در تشکیل خاکهای بیابانی ، پوشش گیهی در مقایسه با مناطق نیمه بیابانی نقش کمتری دارد .
خاکهای مناطق خشک به دلیل وجود پوشش تنک و در نتیجه بقایای ناچیز گیاهی از نظر مواد آلی فقیرند . به طوری که مقدار مواد آلی در بخی از خاکهای بیابانی به مراتب کمتر از یک درصداست . بالا بودن درجه حرارت که بر فرایند ای اکسید اسیون مناسب است موجب تشکیل مقدار ناچیزی اسید های هومیک می شود . نسبت cبر N معمولا کم است و این امر احتمالا به دلیل فعالیتهای جلبک های آبی – سبز تثبیت کننده است که در سطح خاک وجود دارند . مشاهده شده است که در خاکهای نسبتا خشک نیز باکتر یها تثبت کننده ازت فعالیت دارند .

در زمانی که خاک از نظر کلسیم فقیر بوده و حاوی سدیم باشد ذرات هوموس پراکنده شده و به خاک رنگ سیاهی که مشخصه این گونه زمینهاست می دهد . گرچه در خاکهای بیابانی موجوداتی مانند کرم خاکی که مختص نواحی مرطوب است معمولا دیده نمی شود ولی موجودات دیگری که برای مقاومت در قابل تابش آفتاب زمین را حفر کرده و به داخل خاک پناه می برند وجود دارند و بدین ترتیب بر خصوصیات خاک اثر می گذارند . ۴

 

بافت خاک :
دانه های اولیه خاک ممکن است از نظر اندازه با یکدیگر تفاوت زیادی داشته باشند . بعضی از دانه ها به اندازه ای درشت هستند که با چشم غیر مسلح دیده می شوند ، در حالی که بعضی از دانه ها به آن اندازه کوچکند که خواص کلوئیدی از خود نشان می دهند . بافت خاک بیان کننده انداه دانه هایی از خاک است که از نظر کمی و کیفی عالب هستند بافت خاک از نظر کیفی مربوط میشود به اینکه خاک چگونه احساس می شود ،درشت درشت و زبر یا نرم و صاف افرادی که طبقه بندی خاک با تجربه اند ،می توانند به سادگی با احساس انگشتان دست بافت خاک را که در طبقه بندی خاک با تجربه اند ،‌می توانند به سادگی با احساس انگشتان دست بافت خاک را تشخیص دهند . از نظر کمی ، بافت یک خاک به فراوانی نسبی دانه های خاک مربوط می شود .

درصد وزنی شکل

روش سنتی نشان دادن اندازه های دانه در خاک ها عبرت از جدا کردن دانه ها درسه اندازه است که به آنها اجزا بافت خاک می گویند . این تقسیمات عبارتند از شن ، سیلت و روس . البته هنوز تعریف کاملی برای این تقسمات که مورد قبول همگان باشد پیشنهاد نشده است .
بوطر کلی تشخیص بافت کلی یا کلاس خاک به نسبت این س بخش تعیین می شود . خاک هایی با نسبت مختلف از شن ، سیلت ورس بنامهای مختلف نامیده می شوند . همانطور که در شکل ۳/۱ نشان داده شده است . این روش تقریبا قرار دادی است و روش بهتر استفاده از منحنی توزیع دانه بندی خاک می باشد ، مانند شکل ۴/۱ ، بعضی از خاکها پراکنده گی منظم نداشته ودر آنها تعداد زیادی دانه های متعلق به یک اندازه بخصوص وجود دارد . ۵

تجزیه میکانیکی خاک :
تعیینو توزیع دانه بندی خاک که بان ترکیب میکانیکی خاک نیز گویند ، تجزیه میکانیکی

نامیده می شود جدا کردن دانه های خاک به گروههای با اندازه متفاوت معمولا از طریق الک نودن خاک باالکلها درجه بندی شده تا دانه های ریزی که قطر آنها ۵% میلیمتر است صورت می گیرد برای جدا کردن دانه های ریز معمولا از روش رسوب گذاری استفاده می شود . در این روش نمونه ای از خاک را در آب به حالت تعلیق در می ورند و با اندازه گیری سرعت سقوط دانه ها اندازه آنها محاسبه می شود . ۵

تکامل خاک
تاثیر عوامل آب و هوا :
در تشکیل خاکها حرارت و رطوبت رل بسیار مهمی را دارد یک رژیم آب و هوایی از این نظر ، شرایط فیزیکو شیمی و حیاتی یکنواختی را به وجود می آورد که مجر به یک نوع خاک مشخص می گردد اما در بین مراحل توسعه و تکامل سنگ مولد بر حسب جنس و قابل نفوذ بودنش تاثیر می نماید .

تغییرات مختلف عمل تولید خاک را بر حسب باران و حرارت می توان به وسیله منحنی های خطی ، لگارتیمی و منحنی های اکسپونانسیل توضیح داد . این روابط در صورت نبودن آزمایشهای مستقیم و طولانی تنها جنبه آماری خواهد داشت .

پیش از هر چیز ضریب شسته شدن قابل دقت می باشد و هنگامی که ما از نواحی مرطوب به نواحی نیمه خشک برسیم مقدار آن کاهش می یابد طبقه تجمع کربناتهای خاکی که در ژرفای مختلف در آب و هواهای خشک دیده می شود در نواحی مرطوب وجود ندارد برای مواد آلی یا آنچه تولید ازت در طبقه سطحی میکند برای منحنی هم حرارت ۱۱ درجه رابطه N=0/00655P-0/023 صدق می نماید (P نزول باران در سال می باشد)

از نظر حرارت ،درجه حرارت متوسط سالیانه با نوع تولید خاک ارتباط اشته زیرا رابطه ای بین حرارت هوا و حرارت خاک موجود است و بطور کلی رنگ با حرارت ارتباط دارد . مقدار کولوئید های رستی که از یک سنک مولد مشابه بوجود می آید با درجه حرارت T بر حسب یک محنی اکسپونانسیل ۱ بالا می رود .درجه شسته شدن نیز برای رسوبهای یکسان ، با T افزایش پیدا می کند . در شرایط قابل ملاحضه بودن رطوبت و گیاهان ، مابین مقدار ازت یا ماده آلی و T رابطه N=Ke-aT برقرار است . مقدار K و a ثابت می باشد . این کاهش که با کم شدن درجه حرارت نسبت مستقیم دارد بموازنه بین تولید و تخریب تعبیر می شود . بطور کلی قانون وان هوف ۲ نشان می دهد .

شکل : تغییرات مقدار آلی خاکهای نواحی حاره هند هلند

که بازاء‌افزایش هر ۱۰ درجه حرارت سرعت واکنش ها در ۵/۲ ضرب می گردد . باین جهت که در نواحی حاره منطقه فساد و تخریب سنگهای مولد غابلا بچندین ده متر می رسد در صورتیکه در منطقه معتدله از چند متر تجاوز نمی کند . ۱۱

فصل دوم
خواص خاک

خواص فیزیکی خاک:
مواد جامد و غیر محلول خاک تقریباًنیمی از حجم خاک را تشکیل می دهند و نیمه دیگر به منافذ موجود در خاک اختصاص دارد که بحش اعظم آن از آب و بقیه مملو از هوای اتمسفری است مقدار آب وهوای موجود در خاک در ارتباط مستقیم با یکدیگر می باشند مقدار مطلق منافذ به اندازه ذرات جامد خاک و سهم هر کدام در آن بستگی دارد از تجمع ذرات با ابعاد متفاوت بافت خاک مشخص می شود جدول ۲و۳ ذرات تشکیل دهنده خاک را با توجه به اندازه و ویژگی های آن نشان می دهند