توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 کارآموزی -شرکت لوله گستر اسفراین دارای ۱۶۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد کارآموزی -شرکت لوله گستر اسفراین  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز کارآموزی -شرکت لوله گستر اسفراین۲ ارائه میگردد

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی کارآموزی -شرکت لوله گستر اسفراین،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن کارآموزی -شرکت لوله گستر اسفراین :

فصل اول

تاریخچه شرکت لوله گستر اسفراین …………………………………………………………………………………………………………. ۱

فصل دوم

تست های آب درشرکت لوله گستر ………………………………………………………………………………………………………… ۵

قلیائیت

– اصول روش ………………………………………………………………………………………………………………………………..۶

– موارد استفاده تعیین قلیائیت ………………………………………………………………………………………………………… ۷

– قلیائیت پنج گانه آب و نحوه محاسبه آن ………………………………………………………………………………………. ۷

– تعیین قلیائیت آب ……………………………………………………………………………………………………………………… ۹

اندازه گیری سختی آب

– روش اندازه گیری سختی کل ……………………………………………………………………………………………………. ۱۵

– روش اندازه گیری سختی کلسیمی درآب ……………………………………………………………………………………..۱۷

تعیین مقدار یون کلر به روش مور …………………………………………………………………………………………………………. ۱۹

روش آزمون محلول کلریت سدیم …………………………………………………………………………………………………………. ۲۲

فصل سوم

تصفیه ونگهداری آب درشرکت لوله گستر ……………………………………………………………………………………………… ۲۶

بخش اول :

– مقدمه ای برآب وفاضلاب ………………………………………………………………………………………………………… ۲۷

– آب واهمیت آن …………………………………………………………………………………………………………………………۲۷

– ناخالصی های آب …………………………………………………………………………………………………………………… ۲۷

– آب خالص یاناخالص ………………………………………………………………………………………………………………. ۲۸

– نمک های محلول ……………………………………………………………………………………………………………………. ۲۸

– لزوم تصفیه آب …………………………………………………………………………………………………………………………۲۹

– اثرات زیان بخش ناخالصی های آب ………………………………………………………………………………………….. ۳۰

– اصطلاحات مهم وتعاریف ………………………………………………………………………………………………………… ۳۰

– تصفیه فاضلاب های صنعتی ……………………………………………………………………………………………………… ۳۱

– فاضلاب کارخانه ها …………………………………………………………………………………………………………………. ۳۳

بخش دوم :

– روند کار درشرکت لوله گستر ……………………………………………………………………………………………………..۳۳

– تصفیه خانه شرکت لوله گستر …………………………………………………………………………………………………… ۳۳

– تقسیم بندی فضای درونی استخر ته نشینی …………………………………………………………………………………. ۳۴

– فیلترها ……………………………………………………………………………………………………………………………………. ۳۴

– ارزیابی روش شستشوی فیلترها ………………………………………………………………………………………………… ۳۷

– اتلاف ذرات بستر فیلترها ………………………………………………………………………………………………………….. ۳۷

– فیلترهادرمواقع تعطیلی ……………………………………………………………………………………………………………… ۳۸

– پساب شستشوی فیلترهاوچگونگی استفاده ازآن ها ………………………………………………………………………. ۳۸

– سرویس ونگهداری فیلترها ……………………………………………………………………………………………………….. ۳۹

بخش سوم :

– لوله وتیوب …………………………………………………………………………………………………………………………….. ۴۱

– انتخاب اندازه لوله ها …………………………………………………………………………………………………………………۴۲

– اتصالات …………………………………………………………………………………………………………………………………. ۴۲

– لقی های مجازبرای انبساط ……………………………………………………………………………………………………….. ۴۳

– جلوگیری ازنشتی درپیرامون قطعات متحرک ……………………………………………………………………………….. ۴۴

– شیرها …………………………………………………………………………………………………………………………………….. ۴۴

– پمپ ها ………………………………………………………………………………………………………………………………….. ۴۵

– فن ها ، دمنده ها وکمپرسورها …………………………………………………………………………………………………… ۴۶

بخش چهارم :

– عملکرد دستگاه هاونحوه استفاده ……………………………………………………………………………………………….. ۴۶

– دستگاه های روغن گیری یا دریافت کننده دینامیکی …………………………………………………………………….. ۴۶

– چنگک های پاک کننده ( لجن ) ………………………………………………………………………………………………… ۴۷

– دریچه های اتوماتیک ……………………………………………………………………………………………………………….. ۴۸

فصل چهارم

روغن هاوگریس ها

– تست نقطه اشتعال واحتراق روغن ها …………………………………………………………………………………………. ۵۴

– سختی ، نفوذپذیری واعداد موسسه ملی گریس وروانکار ……………………………………………………………… ۵۵

– آزمایش نفذ پذیری گریس ………………………………………………………………………………………………………… ۵۸

– آزمایش نقطه قطره ای شدن ……………………………………………………………………………………………………… ۵۹

– اندازه گیری دانسیته بااستفاده از پیکنومتر ……………………………………………………………………………………. ۶۱

– اندازه گیری دانسیته بااستفاده از دانسیمتر ……………………………………………………………………………………. ۶۲

– اندازه گیری دانسیته بااستفاده از ویسکومتر حبابی ………………………………………………………………………… ۶۳

– محاسبه ویسکوزیته بادستگاه Brook Field ………………………………………………………………………….. 66

فصل پنجم

روغن های روان کاری

– روغن های فلزکاری …………………………………………………………………………………………………………………..۷۲

۱ – روان کاری درفرایندهای فلزکاری ……………………………………………………………………………………………… ۷۲

۲ – روان کاری درعملیات برش فلزها ……………………………………………………………………………………………… ۷۳

۳ – دسته بندی ونام گذاری روغن های برش فلزها …………………………………………………………………………… ۷۷

۴ – روغن های امتزاج پذیرباآب ( روغن های خنک کننده ) ………………………………………………………………. ۸۰

۵ – ساختار شیمیایی روغن های امتزاج پذیر ……………………………………………………………………………………. ۸۱

– گران روی امولاسیون های روغن درآب ……………………………………………………………………………………… ۹۳

– غلظت های امولاسیون ها …………………………………………………………………………………………………………. ۹۷

– آماده سازی روغن های امتزاج پذیر ……………………………………………………………………………………………. ۹۸

– روغن های برش بدون آب ……………………………………………………………………………………………………… ۱۰۰

فصل ششم

فسفاتینگ

– فرایندهای آماده سازی پیش از رنگ …………………………………………………………………………………………. ۱۰۳

– تشریح عملیات فسفاتینگ ………………………………………………………………………………………………………. ۱۰۶

– اندازه گیری وزن وضخامت لایه فسفات …………………………………………………………………………………… ۱۲۲

فصل هفتم

خوردگی

– عوامل موثر برخوردگی …………………………………………………………………………………………………………… ۱۲۸

– آزمون های کنترل خوردگی درکارخانه لوله گستر ………………………………………………………………………. ۱۴۳

– شیوه کاروبررسی خوردگی حاصل از اثر مه نمکی …………………………………………………………………….. ۱۴۶

– تست خوردگی HIC …………………………………………………………………………………………………………. 150

فصل هشتم

ضمائم

فصل اول

تاریخچه

شرکت لوله گستر اسفراین

سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به منظور رفع نیاز کشور به لوله های بدون درز در اندازه های ۵.۵ تا ۱۶ اینچ که در صنایع نفت، گاز و ساخت دیگ های نیروگاهی به کار می رود و قبل از تأسیس این کارخانه تماماً از طریق واردات از خارج از کشور تأمین میگردیده، اقدام به ایجاد طرح احداث کارخانه مورد نظر نمود.

درراستای اجرای این هدف قراردادی با شرکت soconord بلژیک در تاریخ ۲۰ سپتامبر ۱۹۹۵ به مبلغ ۱۵.۵ میلیون دلار منعقد گردید که بر این اساس تجهیزات و ماشین آلات خط تولید کارخانه NTM متعلق به شرکت مزبور بصورت دست دوم خریداری شد و شرکت لوله گستر اسفراین بعنوان متولی و مجری طرح تعیین گردید و گشایش اعتبار اسنادی مربوطه به صورت یوزانس داخلی از محل تخصیص سهمیه ارزی وزارت صنایع و منابع ریالی سازمان گسترش در اواخر شهریور ماه ۱۳۷۵ انجام و با پرداخت، پیش پرداخت اعتبار مذکور در مهرماه آن سال نافذ گردید.

کارخانه تولید لوله های بدون درز از بخشهایی به شرح ذیل تشکیل می گردد؛

۱-کارگاه نورد ( تولید لوله های بدون درز ) مجهز به دو خط نورد پیلگر (روش مانسمان).

۲-کارگاه عملیات حرارتی + NDT .

۳-کارگاه ماشین کاری لوله های جداری (CASING ) به قطر خارجی ۵.۵ تا ۱۶ اینچ و طول ۴.۵ تا ۱۴.۵ متر.

۴-کارگاه ماشین کاری لوله های انتقالی ( TUBING ) به قطر خارجی ۱.۹ تا ۷ اینچ.

۵-کارگاه تولید اتصالات (COUPLING ) و محافظ های لوله های جداری و انتقال.

۶-آزمایشگاه های مکانیک و فیزیک و شیمی مجهز به تجهیزات مربوط به بررسی خواص مکانیکی و فیزیکی لوله ها.

۷-تجهیزات جانبی از قبیل کمپروسورخانه، تصفیه خانه، تأسیسات برق، آبرسانی، هیدروسیکلون، تصفیه فاضلاب و …

۸-ساختمانهای اداری، انبارها، دفتری و دفاتر مهندسی.

اطلاعات کلی پروژه :

زمین طرح دارای مساحت ۲۵۰ هکتار می باشد که در جوار مجتمع قطعات سنگین ریخته گری و آهنگری اسفراین قرار گرفته است. شهر اسفراین در استان خراسان شمالی واقع شده است. این شهر در فاصله بین بجنورد و سبزوار واقع شده که از طریق این دو شهر به جاده های ترانزیتی خط تهران- مشهد و شبکه راههای کشور متصل می گردد. فاصله این شهر تا مشهد ۳۱۵ کیلومتر و تا تهران ۷۷۰ کیلومتر است. این زمین در ۱۰ کیلومتری شمال غربی شهر اسفراین و در کنار جاده اسفراین- بجنورد واقع شده که فاصله آن تا بجنورد ۵۵ کیلومتر است.

از زمین طرح ۶۱.۵۰۰ متر مربع برای واحدهای صنعتی، ۱۴.۰۰۰ متر مربع برای واحدهای جانبی صنعتی، ۱۱.۵۰۰ متر مربع برای واحدهای خدماتی و رفاهی، ۷.۰۰۰ متر مربع برای انبارها و ۱۰۲.۰۰۰ متر مربع برای انبارهای روباز در نظر گرفته شده است.

فصل دوم :

تستها آب

در

شرکت لوله گستر

قلیائیت

اصول روش :

قلیائیت آب عبارت است از ظرفیت کلی آن برای واکنش با یک اسید قوی در یک PH معین .

چون قلیائیت بسیاری از آبهای سطحی در درجه اول بی کربناتها ، کربنات و هیدورکسید میباشد ، در نتیجه بعنوان یک عامل غلظت این ترکیبات نیز در نظر گرفته شده است . سایر نمکهای اسیدهای ضعیف مانند براتها ، فسفاتها و سیلیکاتها نیز ممکن است در نمونه وجود داشته باشد که خود سهمی در بالا برده قلیائیت آب دارند ولی عامل اصلی قلیائیت آب بیکربناتها هستند .

تعیین قلیائیت نمونه آب توسط حجم اسید مصرفی برای تیتراسیون تا یک PH معین انجام گرفته و بر حسب میلی گرم در لیتر کربنات کلسیم بیان می شود .

اگر PH نمونه آب بیشتر از ۳/۸ باشد نمایانگر آن است که در این نمونه عامل هیدورکسید و کربنات وجود دارد که تیتراسیون نمونه را ۲ مرحله انجام میدهیم .

در مرحله اول تیتراسیون در مقابل معرف فنل فتالئین و تغییر رنگ از صورتی به بیرنگ و خنثی شدن هیدورکسید و تبدیل کربناتها به بی کربنات انجام می گیرد .

OH^–+ H⁺→H2O

CO3^۲- +H⁺→HCO3

در مرحله دوم به کمک معرف متیل اورانژ ، تیتراسیون با اسید صورت گرفته که طی آن ، بی کربناتها به اسید کربنیک تبدیل میشوند .

خاتمه عمل با تغییر رنگ محیط از زرد نارنجی به قرمز نارنجی مشخص میگردد .

HCO3^–+ H⁺→ H2CO3

چنانچه PH نمونه کمتر از ۳/۸ باشد تنها یک تیتراسیون در مجاورت شناساگر متیل اورانژ انجام میگیرد چون گونه های OH^– و CO3^۲- در نمونه وجود ندارد .

مقدار کل اسید مصرفی برای خنثی نمودن هیدورکسیدها و بیکربناتها را قلیائیت کل گویند .

موارد استفاده تعیین قلیائیت:

تعیین نوع و مقدار قلیائیت آب برای تصفیه شیمیایی آب ، کنترل خورندگی آب در لوله ها ، بویلرها و جلوگیری از ایجاد جرم در آنها ، تعیین مناسب بودن آب جهت آبیاری ، تفسیر و کنترل پروسس های اصلاح آب و فاضلاب کنترل رشد انگلها و جلبکها ، دانستن قلیائیت و در نتیجه کاهش آن در حد مجاز .

قلیائیت پنج گانه آب و نحوه محاسبه آنها :

اگر P مقدار مصرفی اسید برای تیتراسیون هیدوراکسید و کربنات در مقابل شناساگر فنل فتالئین و M مصرفی اسید برای بی کربناتها در مقابل معرف متیل اورانژ در نظر گرفته شود ، مقدار کل اسید مصرفی T برابر با P+M خواهد بود .

۱-فقط هیدوراکسید :

اگر P=1 در اینصورت M=O نمونه آب حاوی فقط قلیائیت هیدرواکسید است تیتراسیون تا نقطه پایانی فنل فتالئین انجام میگیرد . (PH معمولاً بالاتر از ۱۰ )

۲-فقط کربنات :

T ۲

اگر P=M در اینصورت تیتراسیون تا نقطه پایانی فنل فتالئین دقیقاً برابر با نصف تیتراسیون کل است .

= P

T ۲

قلیائیت کربنات یا قلیائیت کل برابر است (M+P) ( PH حدود ۵/۸ یا بالاتر )

۳-اگر P> قلیائیت مربوط به هیدروکسید و کربناتهاست تیتراسیون از مرحله پایان فنل فتالئین تاپایان نقطه پایان متیل اورانژ (M) نمایانگر نصف قلیائیت کربنات است . در اینصورت قلیائیت کربنات برابر است با : ۲M=2(T-P) و قلیائیت هیدروکسید برابر است با : T-2(T-P)=2P-T ( PH معمولاص بالاتر از ۱۰)

T ۲

۴- اگر P< در اینصورت قلیائیت کربنات ۲ برابر قلیائیت فنل فتائلین (۲P) و قلیائیت بی کربنات برابر است با اختلاف قلیائیت کل و قلیائیت کربنات ( PH بالاتر از ۳/۸ )

۵-اگر P=O قلیائیت آب مربوط به بیکربنات است و PH نمونه آب کمتر از ۳/۸ است در این حالت قلیائیت بیکربنات برابر با قلیائیت کل میباشد .

قلیائیت بی کربنات	قلیائیت کربنات	قلیائیت هیدروکسید	نتایج تیتراسیون
T	۰	۰	T ۲ P=0
(T-2P)	۲P	۰	P<
۰	T	۰	T ۲ T ۲ P=
۰	۲(T-P)	۲P-T	P>
۰	۰	P	P=T

تعیین قلیائیت آب

وسایل مورد نیاز

– پی پت حجمی ۵۰۰ میلی لیتری .

– بالن ژوژه یک لیتری .

– ارلن مایر ۲۵۰ میلی لیتری

– همزن مغناطیسی

– بورت

نکات ایمنی

اسید کلریدریک : اسید کلریدریک یک ماده خورنده است از تماس با پوست و بدن اجتناب شود .

مواد شیمیائی مورد نیاز

– اسید کلریدریک ۰۱/۰ مولار

– محلول معرف فنل فتالئین

– محلول معرف متیل اورانژ

روش تهیه معرفها و محلولهای لازم

۱- محلول معرف فنل فتالئین :

۵/۰ گرم پورد فنل فتالیئن را در ۵۰ میلی لیتر الکل اتیلیک ۹۵% حل کرده و به آن ۵۰ میلی لیتر آب مقطر اضافه کنید . سپس قطرخ سود ۰۱/۰ نرمال به آن افزوده تا رنگ صورتی کم رنگ ظاهر شود .

۲- محلول معرف متیل اورانژ :

۰۵/۰ گرم پودر متیل اورانژ را در ۱۰۰ میلی لیتر آب مقطر حل کنید .

۳- تهیه محلول کربنات سدیم :

برای این منظور حدود ۵ گرم پودر کربنات سدیم را در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد و بمدت ۴ ساعت قرار دهید سپس در دسیکاتور سرد نموده و معادل ۵/۲ گرم با تلرانس ۲/۰گرم از آن را در یک بشر ۴۰۰ میلی لیتری وارد و توسط آب مقطر حل کنید . محلول حاصل را به طریقه کمی وارد بالن ژوژه یک لیتری کرده و به حجم برسانید .

توجه : پایداری این محلول بیش از یک هفته نبوده و بعد از آن بایستی محلول تازه تهیه گردد .

A ۵۲.۹۹۵

مولاریته محلول ساخته شده از رابطه زیر بدست می آید .

MC=

A = گرم کربنات سدیم توزین شده MC مولاریته کربنات سدیم

۴- تهیه محلول اسید کلریدریک با مولاریته حدود ۰۱/۰

– ۵۰۰ میلی لیتر آب مقطر را به یک بالن ژوژه یک لیتری وارد کنید .

– ۸۵/۰ میلی لیتر اسید کلریدریک ۳۶% را به بالن فوق اضافه نمائید و سپس آب مقطر را به حجم برسانید.

۵- استاندارد نمودن اسید کلریدریک :

– ۵۰ میلی لیتر از اسید تهیه شده مرحله (۴) را توسط پی پت حبابدار به یک ارلن مایر وارد کنید .

– چند قطره متیل اورانژ به آن اضافه کنید .

– محلول فوق را توسط کربنات سدیم تهیه شده تیتر نمائید .

Vc× Mc ۵۰

۶- محاسبه مولاریته اسید کلریدریک

Ma=

=MAمولاریته اسیکلریدریک

=Mcمولاریته محلول کربنات سدیم که در قسمت ۳ بدست می آید.

=VCحجم مصرفی کربنات سدیم که توسط تیتراسیون بدست می آید .

تذکر : برای اطمنان از مولاریته محاسبه شده بهتر است این عمل سه بار انجام گرفته و میانگین سه عدد بدست آمده گزارش شود .

روش آزمایش :

توجه : برای اندازه گیری قلیائیت آب بلافاصله پس از باز شدن درب بطری نمونه بایستی اقدام به انجام آزمایش نموده و از قرار دادن زیاد از حد نمونه در معرض هوا خودداری کنید .

۱- ۵۰ میلی لیتر از نمونه را در یک ارلن مایر ۲۵۰ میلی لیتر بریزید . دو قطره معرف فنل فتالئین به آن افزوده ، در صورت وجود کربناتها و هیدروکسیدها رنگ محلول صورتی میشود .

۲- نمونه را توسط اسید کلریدریک ۰۱/۰ مولار تازایل شدن رنگ صورتی تیتر نمائید حجم اسید مصرفی در این مرحله را یادداشت نمائید . PH=8.3

۳-دو قطره معرف متیل اورانژ اضافه نموده و تیتراسیون را تا پیدایش رنگ نارنجی متمایل به قرمز ادامه دهید . PH=4.6 حجم اسید مصرفی در این مرحله را نیز یادداشت کنید .

نکته :

اگر با اضافه کردن محلول معرف فنل فتالئین به نمونه تغییری حاصل نشد آزمایش را مستقیماً در مجاورت متیل اورانژ انجام دهید .

P × N × 50000 V

محاسبات

P × N × 50000 V

mgcao3/ litr قلیائیت فنل فتالئین بر حسب =

mgcaco3/Litr قلیائیت متیل اورانژ ویاکل بر حسب =

V = حجم نمونه

این محلول را در بطری پلی اتیلن ذخیره نمائید .

– محلول کلرور منیزیم ۱/۰ مولکول گرم در لیتر مقدار ۳/۲۰ گرم کلرو منیزیم هیدرات (mgcl26h2o) را تا ۰۱/۰ گرم تقریب وزن کرده و به یک بالن ژوژه و ۱۰۰۰ میلی لیتری که مقدار ۸۰۰ میلی لیتر آب مقطر در آن ریخته شده است بریزید . پس از بهم زدن و حل شدن این نمک در آب حجم محلول را با آب مقطر به یک لیتر برسانید . این محلول را در بطری پلی اتیلن ذخیره نمائید .

– محلول استاندارد کربنات کلسیم که هر میلی لیتر آن معادل ۱ میلی گرم کربنات کلسیم باشد مقدار ۱ گرم کربنات کلسیم با دقت ۰۰۱/۰ گرم وزن کرده و به یک بشر ۴۰۰ میلی لیتری که دارای ۱۰۰ میلی لیتر آب مقطر باشد بریزید قطره قطره ، اسید کلرئیدریک ۱:۱ بدان اضافه کنید تا نمک بطور کامل حل گردد .

محلول را سرد کرده و بدقت به یک بالن ژوژه ۱۰۰۰ میلی لیتری انتقال دهید بشر را چندین بار شسته و به بالن اضافه کنید . محلول را بشدت بهم زده و پس از سرد شدن کامل به حجم رسانیده و در یک بطری پلی اتیلن ذخیره نمائید .

این محلول را با EDTA استاندارد تیتر می کنیم سپس فاکتور آنرا بدست می آوریم در صورتی که در مدت زمانی رسوب کرده چند قطره اسید اضافه می کنیم . به مرور رسوب حل می گردد .

– محلول بافر سختی : مقدار ۱۰ گرم هیدارت سدیم ، ۱۰ گرم سولفور سدیم ، ۴۰ گرم سدیم تترابورات Na2B407 و ۱۰ گرم سدیم پتاسیم تارتارات NakC4H406 را در یک لیتر آب مقطر حل کنید برای هر آزمایش ۵/۰ میلی لیتر از این محلول لازم است .

این محلول برای مدت ۳ ماه پایدار می باشد.

– معرف سختی (بصورت محلول ) : مقدار ۱۰ گرم اریو کروم بلاک تی را در ۳۰۰ میلی لیتر محلول کربنات سدیم ۲/۰ درصد حل کنید این محلول را با الکل ۹۹ درصد به حجم ۱ لیتر برسانید با استفاده از محلول کربنات سدیم ۱/۰ نرمال ، PH محلول را به ۹ برسانید .

برای هر بار آزمایش سختی ۶-۴ قطره از این معرف استفاده میشود . این محلول برای مدت ۳ ماه پایدار میباشد .

– معرف سختی (بصورت پودر) : ۵/۰ گرم اریو کروم بلاک تی را با ۱۰۰ گرم پودر کلرید سدیم آسیاب کرده و در بطری قهوه ای رنگ نگهداری میشود این پودر برای مدت یکسال اعتبار دارد .

– وسایل آزمایشگاهی شیشه ای شامل بورت ، پیپت ، ارلن مایر ، بشر ، بهم زن مغناطیسی ، ترازو و غیره.

– بافر PH10 : 5 گرم کلرور آمونیم در ۱۰۰ سی سی آب مقطر حل کرده و در یک بالن ژوژه ۲۵۰ سی سی میریزیم . سپس ۲۵ سی سی آمونیاک NH3 به آن افزوده و با آب مقطر به حجم می رسانیم .

روش آزمایش :

با استفاده از استوانه مدرج مقدار ۱۰۰ میلی لیتر از نمونه را اختیار کرده و در یک بشر ۲۵۰ میلی لیتری بریزید . اگر غلظت نمونه بالا باشد مقدار کمتری از نمونه را به آب مقطر به حجم ۱۰۰ میلی لیتر میرسانیم .

=Pمیلی لیتر اسید مصرفی در مقابل فنل فتالئین

=M میلی لیتر اسید مصرفی در مقابل متیل اورانژ فنل فتالئین

=N نرمالیته اسید مصرفی

اندازه گیری سختیها

روش اندازه گیری سختی کل

اصول روش

اندازه گیری مقدار کلسیم و منیزیم (سختی ) در آب بستگی به عکس العمل یونهای کلسیم و منیزیم با ماده شیمیایی دی سدیم اتیلن ، دی آمین تتراستیک اسید (ورسین) داشته که در آب تشکیل یک کمپلکس می نماید .

برای انجام آزمایش نمونه را با محلول استاندارد و رسین و با استفاده از معرف شیمیائی اریوکروم بلاک تی تیتره مینمایند . از روی مقدار ورسین مصرف شده سختی آب اندازه گیری میشود .

مواد شیمیایی لوازم کار

محلول استاندارد و رسین که هر میلی لیتر آن معادل ۱ میلی گرم کربنات کلسیم است مقدار ۴۴۶/۷ گرم و رسین را تا ۰۰۱/۰ گرم تقریب توزین کرده و به یک بالن ژوژه ۲۰۰۰ میلی لیتری که دارای ۸۰۰ میلی آب مقطر می باشد انتقال دهید .

بالن را خواب بهم بزنید تا جسم شیمیائی کاملاً حل شود با استفاده از یک پیپت مقدار ۱ میلی محلول ۱/۰ محلول را خوب بهم بزنید و سپس با محلول استاندارد کربنات کلسیم آنرا استاندارد نمائید .

COOH-CH2 COOH-CH2

N-CH2-CH2-N

COOH-CH2 COOH-CH2

– مقدار ۵/۰ میلی لیتر از محلول بافر به نمونه می افزائیم و محلول را با یک بهم زن مغناطیسی بملایمت میزنیم .

– مقدار ۴ تا ۶ قطره محلول معرف رنگی اریوکرم بلاک تی و یا ۲/۰ گرم پودر معرف سختی به محلول اضافه میکنیم در صورتیکه نمونه آب دارای سختی باشد رنگ محلول به رنگ قرمز در می آید .

– به آهستگی نمونه را با محلول استاندارد و رسین تیتره نمائید ، به مجرد تغییر رنگ از قرمز به آبی تیتراسیون را متوقف و حجم محلول و رسین مصرف شده را یادداشت نمائید .

V× F× 1000 V

محاسبات

سختی کل بر حسب کربنات کلسیم (PPM) =

=Vحجم و رسین مصرفی

=Fفاکتور ورسین

=Vحجم نمونه آب (ML)

عملیات مربوط به استاندارد کردن محلول و رسین

– با استفاده پیپت مقدار ۱۰ میلی لیتر از محلول استاندارد کربنات کلسیم را به یک بشر ۲۵۰ میلی انتقال دهید .

مقدار ۹۰ میلی لیتر آب مقطر بدان اضافه کنید .

– مانند آنچه برای نمونه گفته شد در رابطه با افزایش محلول بافر و محلول اریوکروم بلاک تی عمل نمائید .

– محلول را باورسین تیتره کرده و پس از خاتمه فعل و انفعال مقدار و رسین مصرفی را یادداشت نمائید .

Mgcaco3 VEDTAml

Vcaco3 VEDTAML

– محاسبه فاکتور محلول ورسین بصورت زیر انجام میشود .

F= =

روش اندازه گیری سختی کلسیم در آب

محلولهای مورد نیاز :

الف: محلول استاندارد ۰۱/۰ مولار ورسین

ب: معرف موروکساید : ۵/۰ گرم موروکساید را با ۱۰۰ گرم کلرور سدیم آسیاب کرده و در یک بطری قهوه ای نگهداری کنید .

ج: محلول سود ۱ نرمال : مقدار ۴ گرم سود را در ۱۰۰ سی سی آب مقطر حل کرده و به حجم

روش آزمایش :

با استفاده از استوانه مدرج مقدار ۲۵ سی سی نمونه را به یک ارلن مایر ۱۰۰ سی سی انتقال داده به آن یک میلی لیتر سود ۱ نرمال و مقدار کمی پودر موروکساید اضافه کرده و باورسین ۰۱/۰ نرمال تا ظهور رنگ بنفش تیتر می کنیم سپس مقدار مصرفی و رسین را در فرمول زیر قرار داده و مقدار کلسیم را محاسبه می کنیم .

V×F×1000 V

محاسبات

سختی کلسیم بر حسب کربنات کلسیم (PPM) =

تعیین مقدار یون کلر به روش مور

اصول روش

اساس این روش واکنش یون کلر (CL^–) با یون نقره (Ag⁺) و تشکیل رسوب نامحلول کلرید نقره و سپس تشکیل کرومات نقره آجری رنگ بر اثر واکنش بین یونهای اضافی نقره با یون کرومات در نقطه پایانی میباشد.

محدوده قابل استفاده روش

این روش برای اندازه گیری مستقیم یون CL^– از mg/1 10 تا mg/1150 بکار می رود .

مزاحمتها

عوامل زیر در این آزمایش ایجاد مزاحمت مینمایند .

– تشکیل نمکهای نامحلول بین یونهای برمید ، یدید ، سولفید و سیانید با یون نقره

– تشکیل کمپلکس بین یونهای آمونیوم و تیو سولفات با یون نقره

– احیاء یونهای کرومات توسط یونهای آهن دو ظرفیتی و سولفیت

– وجود ترکیباتی مثل اکسید آهن هیدراته ، تشخیص نقطه پایانی را بعلت رنگ خود مشکل می سازند این مزاحمتها را می توان بوسیله استفاده از نمونه صاف شده تا حدی کاهش داد .

وسایل مورد نیاز

– بورت ۲۵ میلی لیتری ۱ عدد

– اربن مایر ۲۵۰ میلی لیتری ۲ عدد

– پیپت حجمی ۵۰ تا ۱۰۰ میلی لیتری

– بالن ژوژه ۱۰۰ و ۱۰۰۰ میلی لیتری

محلولها و معرفهای مورد نیاز

– پتاسیم کرومات :

۱۰ گرم پتاسیم کرومات را توزین نموده و به یک بالن ژوژه ۱۰۰ میلی لیتری منتقل کنید ، سپس در مقدار آب مقطر حل نموده و محلول بدست آمده را با آب مقطر به حجم برسانید .

– محلول نیترات نقره ۰۲/۰ مولار :

۱۰ گرم پودر نیترات نقره را بمدت نیم ساعت در دمای ۱۵۰ درجه سانتیگراد قرار داده و سپس به دسیکاتور منتقل کنید . پس از سرد شدن دوباره توزین نمائید و مجدداً بمدت ۱۵ دقیقه در دمای ۱۵۰ درجه سانتیگراد قرار دهید . دوباره مراحل قبلی را تکرار کنید . اگر وزن نیترات نقره پس از توزین در مرحله سوم تفاوتی با مقدار وزن در مرحله اول نداشت مقدار ۳۹۷۴/۳ گرم آنرا دقیقاً توزین نموده و به یک بالن ژوژه یک لیتری منتقل کنید و پس از حل کردن با آب مقطر به حجم برسانید . محلول اخیر را در یک بطری تیره رنگ نگهداری کنید .

– محلول سدیم کلرید :

یک گرم سدیم کلرید را در یک لیتری آب مقطر حل کنید .

روش آزمایش

۱- ۱۰۰ میلی لیتر از نمونه را بوسیله پیپت حبابدار به یک اربن مایر ۲۵۰ میلی لیتر منتقل کنید

تذکر : اگر حجم مصرفی نیترات نقره کمتر از ۵/۱ میلی لیتر و یا بیتشر از ۲۵ میلی لیتر باشد جهت تصحیح حجم نمونه به مسئول مربوطه مراجعه نمائید .

۲- یک میلی لیتر از معرف پتاسیم کرومات به نمونه اضافه کنید .

۳- PH محلول را بین ۵/۶ تا ۵/۹ بوسیله اضافه نمودن اسید نیتریک و یا هیدروکسید سدیم (بصورت قطره قطره )برسانیم .

۴- نمونه را با محلول نیترات نقره ۰۲/۰ مولار تا ایجاد رنگ قرمز آجری تیتر کنید و حجم مصرفی را یادداشت نمائید .

۵- ۱۰۰ میلی لیتر آب مقطر (بعنوان شاهد) انتخاب نموده و طبق مراحل قبلی با نیترات نقره تیتر کنید و حجم مصرفی را یادداشت نمائید .

(VA-VB) × CA× 35453 VS

محاسبات

CL^–(mg/1)=

VA= حجم مصرفی نیترات نقره برای نمونه بر حسب میلی لیتر

=VBحجم مصرفی نیترات نقره برای شاهد بر حسب میلی لیتر

=CAمولاریته نیترات نقره

=VSحجم نمونه

تذکرات :

باید توجه داشت که PH نمونه تا حد امکان بین ۵/۶-۵/۹ باشد در غیر اینصورت با اضافه کردن اسید نیتریک یا هیدروکسید سدیم ، PH را تنظیم نمائید .

اگر نمونه حاوی یون آمونیم باشد PH را بین ۵/۶ –7 تنظیم کنید .

روش آزمون محلول هیپوکلریت سدیم

۱- هدف

این استاندارد روشهای آزمون محلول هیپوکلریت سدیم جهت مصارف عمومی را توضیح میدهد .این روش را می توان در مورد محلول تازه تولید شده و یا محلولهای مانده که محتوی مواد تجزیه شده است بکار برد .

۲- نکاتی در مورد نمونه برداری از محلول هیپوکلریت سدیم

تدابیر احتیاطی زیر بعلت اثر نامطلوب هیپوکلریت بر روی چشم و پوست باید مورد دقت قرار گیرد .

نمونه باید توسط یک ظرف شیشه ای تمیز و مناسب یا پلاستیکی بداخل یک بطری شیشه ای رنگین یا در منفذدار منتقل شود .

این محلول را در جای تاریک و خنک نگهداری کرده و آزمون باید بدون تاخیر انجام شود .

۳- اندازه گیری مقدار هیپوکلریت و مقدار کلرفعال

۳-۱-روش الف :

۳-۱-۱- اساس روش – این مواد با محلول ارسنیت سدیم تعیین مقدار میگردد . برای بدست آوردن حدود عیار سنجی باید تیتراسیون مقدماتی انجام شود سپس برای تیتراسیون دقیق بیشتر محلول ارسنیت سدیم یکدفعه افزوده شده و برای رسیدن به حدنهانی عمل تیتراسیون قطره قطره انجام می گیرد .

یادآوری – بیان غلظت هیپوکلریت سدیم بر حسب کلرفعال یک طریق قراردادی است مقدار کلرفعال ۹۵/۰ برابر مقدار هیپوکلریت سدیم موجود در نمونه است مقدار کلرفعال معرف خاصیت اکسید کنندگی محلول هیپوکلریت سدیم است .

هیپوکبریت سدیم تعریف می شود .

این مقدار کلر را ممکنست با مقدار معادل اکسیژن آن که در هنگام تجزیه کامل هیپوکلریت سدیم به کلرور سدیم و اکسیژن تولید میگردد بدست آورد .

۳-۱-۲- مواد شیمیائی – مواد لازم باید از نوع کاملاً خالص شیمیائی بوده و آب مقطر مصرفی باید مطابق استاندارد شماره ۱۷۲۸ ایران باشد .

– بی کربنات سدیم

– ارسنیت سدیم محلول ۰۵/۰ نرمال

– کاغذ آغشته به محلول بدور پتاسیم – نشاسته

۳-۱-۳- روش آزمون – با تقریب ۰۱/۰ گرم مقداری از محلول را که معادل تقریباً ۵/۱ گرم از هیپوکلریت سدیم باشد وزن نمائید این محلو را به یک بالن ژوژه ۵۰۰ میلی لیتر منتقل نموده و به حجم برسانید ۱۰ میلی لیتر از محلول رقیق شده را در یک ارلن مایر ریخته و ۵/۰ گرم بی کربنات سدیم بدان اضافه نمائید با محلول ارسنیت سدیم تیتر نموده و بعنوان شناساگر خارجی از کاغذ آغشته به یدور پتاسیم – نشاسته استفاده کنید . عمل تیتراسیون زمانی کامل خواهد بود که اضافه کردن آخرین قطره ارسنیت سدیم موجب تولید رنگ آبی بر روی کاغذ نگرد . در ارلن مایر دیگری دو مرتبه ۱۰ میلی لیتر از محلول رقیق شده در بالن ژرژه را ریخته و ۵/۰ گرم بی کربنات سدیم بدان بیفزائید . بر روی آن حجمی از محلول ارسنیت سدیم که ۵/۰ میلی لیتر کمتر از حجم مصرف شده در آزمایش اول باشد افزوده سپس آزمون را طبق روش بالا بطوریکه کاغذ شناساگر در اثر یک قطره از محلول آبی رنگ نگردد ادامه دهید .

۳۱/۹ × T1 M1

۳-۱-۴- محاسبه – مقدار درصد وزنی هیپوکبریت موجود (بر حسب NaOCL )

۸۶/۸ × T1 M1

برابر است با :

و مقدار وزنی کسر موجود در نمونه از رابطه

محاسبه می گردد.

T1 = حجم محلول ارسنیت سدیم ۰.۰۵ نرمال بکار رفته بر حسب ml

M1 = وزن نمونه برداشته شده بر حسب گرم

۳-۲- روش ب- اندازه گیری مقدار کلرفعال

۳-۲-۱- اساس کار – کلر با یدورپتاسیم ترکیب شده و تشکیل ید میدهد ید آزاد شده بوسیله تیوسولفات سدیم تیتر میشود .

۳-۲-۲- مواد شیمیائی لازم

– اسید استیک گلاسیال

– محلول نشاسته

تیوسولفات سدیم ۱/۰ نرمال

– یدور پتاسیم

۳-۲-۳- روش کار – 2 تا ۳ گرم از بلور یدرو پتاسیم را در ۵۰ میلی لیتر آب مقطر در یک ارلن مایر ۲۵۰ میلی لیتر حل کنید ۱۰ میلی لیتر اسید استیک گلاسیال اضافه کرده و سپس مقدار از نمونه را در سطح محلول وارد کنید که مقدار تیوسولفات سدیم لازم در حدود ۴۰ میلی لیتر باشد و با محلول تیوسولفات سدیم ۱/۰ نرمال تا تولید رنگ زرد کاهی تیتر کنید سپس یک میلی لیتر محلول نشاسته اضافه کرده و با از بین رفتن رنگ آبی تیتراسیون را خاتمه دهید .