بررسی تطبیقی عکس های خبری چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از بعد روزنامه نگاری به مدت یکماه در مقطع زمانی اردی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 بررسی تطبیقی عکس های خبری چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از بعد روزنامه نگاری به مدت یکماه در مقطع زمانی اردی دارای ۱۵۳ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد بررسی تطبیقی عکس های خبری چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از بعد روزنامه نگاری به مدت یکماه در مقطع زمانی اردی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز بررسی تطبیقی عکس های خبری چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از بعد روزنامه نگاری به مدت یکماه در مقطع زمانی اردی۲ ارائه میگردد

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی بررسی تطبیقی عکس های خبری چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از بعد روزنامه نگاری به مدت یکماه در مقطع زمانی اردی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن بررسی تطبیقی عکس های خبری چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از بعد روزنامه نگاری به مدت یکماه در مقطع زمانی اردی :

بررسی تطبیقی عکس های خبری چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از بعد روزنامه نگاری به مدت یکماه در مقطع زمانی اردی
فهرست مطالب

چکیده تحقیق ۲

پیشگفتار ۴

فصل اول : کلیات

طرح مساله ۷

هدف تحقیق ۹

سوالات تحقیق ۱۰

فرضیات تحقیق ۱۱

اصطلاحات کلیدی ۱۲

شناسنامه روزنامه ها ۱۳

پیشینه تحقیق ۱۴

فصل دوم : مروری بر ادبیات تحقیق

تعریف خبر و عکس خبری ۲۰

تعریف و تاریخچه پیدایش فتوژورنالیسم ۲۳

انواع عکس از تظر مطبوعاتی ۳۲

تئوری برجسته سازی ۳۸

تئوری دروازه بانی ( گزینشگری ) ۴۴

مروری بر نظریه واقعگرایی و قراردادگرایی ۵۲

فصل سوم : روش تحقیق

واحد تحقیق ۵۸

جامعه آماری ۵۸

قلمرو زمانی ۵۸

روش چمع آوری اطلاعات ۵۸

برآورد حجم ۵۸

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ۵۸

روش نمونه گیری و محاسبه آن ۵۸

روش تحقیق ۵۹

تعاریف عملیاتی متغیرها ۶۱

فصل چهارم : تحلیل داده ها

جداول یک بعدی ۶۹

جداول دو بعدی ۸۳

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

نتیجه گیری ۱۰۵

پیشنهادات ۱۲۰

منابع و مأخذ ۱۲۲

چکیده تحقیق

امروزه با بررسی های زیادی که بر روی خوانندگان روزنامه ها انجام شده است ، نشان داده شده که خوانندگان به منظور تامین نیازهای آنی و آتی و آگاهی از محیط اطراف ، همه مطالب روزنامه را نمی خوانند بلکه آنچه را که مورد نظر است ، بر می گزینند . مخاطبان با نگاه به عکس های مختلف ، مطالبی را که برایشان جذابیت دارند و به نوعی با کار و زندگیشان ارتباط می یابند ، انتخاب می کنند و سپس می خوانند . بسیاری از مردم ، روزنامه را با دیدن عکس های صفحه اول آن بر روی دکه روزنامه فروشی ها خریداری می کنند . به همین دلیل ، صفحه اول اکثر روزنامه ها به سبک ویترینی و با عکس های بزرگ آرایش می شوند . در چنین روزنامه هایی بزرگی یا کوچکی عکس ، خود اهمیت آن عکس را القاء می کند . به عبارتی ارتباط خواننده با روزنامه از طریق صفحه اول تا آن اندازه دارای اهمیت است که می تواند مخاطب را ترغیب به خرید روزنامه کند و یا اورا از خرید روزنامه منصرف سازد . در واقع عکس های صفحه اول روزنامه ها این ذهنیت را به خواننده القاء می کنند که مهمترین وقایع روز همان است که آنان در صفحه اول خود به صورت عکس نشان داده اند .

اما متأسفانه دست اندر کاران بسیاری از روزنامه ها نتوانسته اند از این وسیله بیانی نیرومند به خوبی بهره بگیرند و بیشتر به عکس های غیر خبری ، چهره ای و آرشیوی توجه نموده و فضای بسیار کمی را به این وسیله بیانی در صفحه اول خود اختصاص داده اند .

بنابراین با توجه به اهمیت فراوان عکس و تصویر در مطبوعات بویژه در صفحه اول روزنامه ها و با توجه به این که ارزش یک عکس می تواند در بسیاری از موارد از صدها صفحه مطلب خبری و تفسیری بیشتر باشد ، تحقیق حاضر به شناخت تشابهات و تمایزات تصاویر مورد استفاده در صفحه اول چهار روزنامه شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر سطح زیر چاپ ، زاویه و موقعیت ، منطقه رویداد ، موضوع ، جهت دار بودن و یا خنثی بودن ، نوع نما ، شخصیت مدار بودن یا رویداد مدار بودن ، خبری بودن یا نبودن ، مرتبط بودن عکس با تیتر اول صفحه اول و نوع مطلب همراه با عکس پرداخته است . تا شاید از این طریق بتوان توجه افراد بویژه دست اندر کاران روزنامه ها را به عکس بویژه در صفحه اول روزنامه جلب ، و تا اندازه ای درک آنان را در مورد عکس خبری دگرگون ساخت .

از این رو کلیه عکس های صفحه اول دو روزنامه شرق و صاحب قلم ( به دلیل خوب بهره گرفتن از عکس در صفحه اول خود ) و دو روزنامه رسالت و جمهوری اسلامی ( به دلیل ضعیف بودنشان در استفاده از عکس در صقحه اول ) که تعدادشان به ۱۸۵ عکس می رسد به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده اند .

این تحقیق به به مدت یک ماه در دوره زمانی اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۵ به صوت تمام شمارشی با روش تحلیل محتوا انجام گرفته و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS پردازش و تحلیل شده است .

پیشگفتار

هر کدام از ما در زندگی روزمره خود به نوعی تحت تاثیر رسانه های گروهی هستیم و بطریقی از آنها بهره گیری می کنیم خواه رسانه های گروهی دیداری ( تلویزیون ) ، شنیداری ( رادیو ) و نوشتاری ( مطبوعات ) که تقریبا همه روزه بطور مستقیم یا غیر مستقیم از آنها بهره می گیریم ، یا رسانه های گروهی یا عوامل اطلاع رسانی دیگری مانند : تئاتر ، سینما ، پوستر و عکس ، که با آنها بطور غیرمستقیم بر خورد داریم ، یعنی گهگاه از آنها بهره می گیریم . هنگامی که درباره رسانه های گروهی صحبت می کنیم ، در درجه اول به مهمترین ویژگی کار آنها که برقراری ارتباط با مخاطبان برای انتقال پیام است بر خورد می کنیم . هر کدام از رسانه های گروهی شیوه و روش خاصی برای بیان پیام خود دارند و نحوه و طریق ایجاد ارتباط هریک از آنها با مخاطبینشان متفاوت از دیگر رسانه هاست . این تفاوت ها سبب می شوند که هر یک از آنها به استثناء عکس به تنهایی و مستقل از دیگر رسانه ها عمل کنند . بعنوان مثال : رادیو بدون نیاز به تلویزیون و بطور مستقل برنامه های خود را پخش می کند و تلویزیون بدون نیازمندی به مطبوعات این کار را انجام می دهد . درجه وابستگی و نیازمندی هر کدام از این رسانه های ارتباطی به یکدیگر بسیار اندک است . آنها قادر هستند بدون کمک گرفتن از یکدیگر و مستقلا با مخاطبین خود ارتباط برقرار کنند . این برقراری ارتباط ، ارتباط مستقیمی با فراگیری یا دربرگیری آنها دارد ، یعنی اینکه هرچه آنها بتوانند با مخاطبین خود ارتباط بهتری برقرار کنند مسلما میزان در برگیری یا فراگیری آنها بیشتر است .گفتیم که به استثناء عکس ، دیگر رسانه ها به تنهایی و مستقل عمل می کنند عکس به عنوان یک رسانه گروهی ، کاملا شناخته شده نیست ، و نحوه ارتباط آن با مخاطبین ، با دیگر رسانه ها فرق دارد زیرا ، اطلاعات حاوی عکس را نمی توان همیشه مانند پیام های رسانه های دیداری ، شنیداری و نوشتاری مستقیما به مخاطبین عرضه کرد . عکس ها به دو طریق با مخاطبین ارتباط برقرار می کنند . اول به طور مستقیم ، و آن هنگامی است که عکس ها برای بازدید مردم در نمایشگاهی قرار داده می شوند . در این وضعیت در برگیری و فراگیری آن بسیار اندک است ، زیرا عموم مردم با عکس ، بعنوان یک رسانه ، آشنایی ندارند و بازدید از نمایشگاههای عکس ، معمولا محدود به عده خاصی می شود که با این وسیله ارتباطی آشنایی دارند و به نحوی با آن در ارتباط هستند . در اینجا عکس به صورتی مستقل از رسانه های دیگر ، سعی بر ایجاد ارتباط با مخاطبین دارد ، ولی همان طور که می دانیم در برگیری ارتباطی آن کم است . طریق دیگر برقراری ارتباط با مخاطبین ، بطور غیر مستقیم یا غیر مستقل است و به کمک یک رسانه گروهی دیگر انجام می شود . تنها رسانه گروهی که می تواند بعنوان مکمل عکس در امر پیام رسانی به آن کمک کند ، رسانه های نوشتاری هستند . یعنی استفاده و بکارگیری از عکس ها در روزنامه ها ، هفته نامه ها ، ماهنامه ها ، فصل نامه ها ، گاهنامه ها ، سالنامه ها و بالاخره در کتابها و کتابهای مصور . در اینجا عکس ها به تنهایی می توانند با داشتن و یا بدون داشتن زیر نویس پیامی را به بیننده منتقل کنند و یا اینکه با کمک گرفتن از نوشتار به صورت خبری تکمیلی پیام رسانی کنند . در این صورت از ترکیب عکس و نوشتار یعنی این دو وسیله ارتباطی یک عنصر پیام رسانی جدید بوجود می آید که از آن به عنوان عکاسی در مطبوعات یا فتوژورنالیسم صحبت می کنیم .

بطور کلی انسان بیشترین اطلاعات را از دنیای خارج از طریق تصاویر ( چشم ) دریافت می کند و عکاسی ، پدیده عصر معاصر به عنوان مکمل دستگاه بینایی انسان در دریافت اطلاعات دنیای خارج غیرقابل چشم پوشی است . به وسیله عکس حتی با چشم دیگران هم می توان به دنیا نگریست و شاهد عینی آن بود ( نه اینکه به وسیله روایت حقیقت ، برای خود و دیگران تصویری ذهنی ساخت ) در نتیجه انعکاس اطلاعات از طریق عکس بسیار مهمتر از نوشتار است . عکس زبانی جهانی دارد . مطبوعات مهد پرورش بسیاری از انواع عکاسی است جایی که عکس با تیراژ زیاد چاپ می شود و در معرض دید ، قضاوت و همچنین مورد مصرف تعداد کثیری قرار می گیرد . ( دزواره ، ۱۳۷۷ ، ص ۱۷ – 18 )

عکس در واقع ثبت لحظات جالبی از فعالیت های بشری است و عکس مطبوعاتی علاوه بر این باید به نحوی ارائه دهنده ارزش های خبری نیز باشد . در هر حال باید توجه داشت که عکس مطبوعاتی با عکسی که بعنوان یادگاری در آلبوم خانوادگی قرار می گیرد یاحتی زینت بخش نمایشگاه ها می شود متفاوت است . عکس های خبری به علت اینکه به مقیاس وسیع چاپ و پخش می شوند از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند چرا که مردم عکس را باور دارند . به طور کلی مخاطبان روزنامه ها با نگاه به عکس های مختلف ، مطالبی را که برایشان جذابیت دارند و به نوعی با کار و زندگیشان ارتباط می یابند ، انتخاب می کنند و سپس می خوانند . به همین دلیل ، صفحه اول اکثر روزنامه ها به سبک ویترینی و با عکس های بزرگ آرایش می شوند . در چنین روزنامه هایی بزرگی یا کوچکی عکس ، خود اهمیت آن عکس را القاء می کند . به عبارتی ارتباط خواننده با روزنامه از طریق صفحه اول تا آن اندازه ای دارای اهمیت است که می تواند مخاطب را ترغیب به خرید روزنامه کند و یا اورا از خرید روزنامه منصرف سازد . در واقع عکس های صفحه اول روزنامه ها این ذهنیت را به خواننده القاء می کنند که مهمترین وقایع روز همان است که آنان در صفحه اول خود به صورت عکس نشان داده اند . بنابراین با توجه به اهمیت فراوان عکس در صفحه اول روزنامه ها ، در این تحقیق سعی شده است که عکس های صفحه اول چهار روزنامه شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت مورد مقایسه قرار گیرند .

طرح مسأله

امروزه در میان شاخه های گوناگون عکاسی ، رشته ای که بطور گسترده و گاه پیچیده زندگی انسان را احاطه کرده است ، عکاسی مطبوعاتی است . در حقیقت این نوع عکاسی روایت مستند و مصوری است از آنچه که در جهان ما می گذرد . از همین رو است که در میان شاخه های گوناگون عکاسی ، عکاسی مطبوعاتی توانسته است ضمن نفوذ در بخش مهمی از فکر و زندگی مردم ، جایگاه والایی برای خود کسب کند تا آنجا که در هر گوشه زندگی انسان ها ، می توان از آن نشانی یافت . در واقع اگرچه عکس ، خود ابزار ارتباطی مستقلی است اما هنگامی که فتوژورنالیسم به عنوان یک هنر ارتباطی در اختیار مطبوعات قرار می گیرد نقش خود را به عنوان یک رسانه واسطه ایفا می کند و مفهوم کلمات را به تصویر کشیده و عرضه می کند . بنابراین ضروری است که نقش این وسیله ارتباطی حساس که از نقش مکمل برای وسایل ارتباط جمعی بر خوردار است به خوبی شناخته شود .این ضرورت از آنجا ناشی می شود که استفاده بجا و مناسب از عکس های جذاب خبری در مطبوعات ، باعث جذب مخاطبان بیشتر و این نیز باعث بالا رفتن تیراژ می شود . اگرچه نمی توان گفت که تنها با به کار گیری صحیح عکس خبری ، تیراژ مطبوعات بالا می رود ، اما در هر حال نمی توان تاثیر این وسیله ارتباطی را در جلب هر چه بیشتر مخاطبان نادیده گرفت که این نیز به طور غیر مستقیم در افزایش تیراژ موثر است . به طور کلی باید گفت : با توجه به اینکه مخاطبان مدت زمان اندکی را صرف توجه به عکس های موجود در روزنامه ها می کنند بنابراین عکس های موجود باید منعکس کننده محتوی اخبار باشند ، تا بتوان از طریق آنها توجه مخاطبان را به اخبار جلب کرد . حتی گاهی اوقات در صورت گویا بودن عکس می توان از آن برای تکمیل خبر و یا حتی در مواردی به جای خبر استفاده کرد . در نتیجه روزنامه هایی که بتوانند از این وسیله به بهترین شکل ممکن بهره گیرند قادر خواهند بود مخاطبان بیشتری را برای خود کسب کنند . ( دزواره ، ۱۳۷۷ ، ص ۶ )

اما متأسفانه دست اندر کاران بسیاری از روزنامه ها نتوانسته اند از این وسیله بیانی نیرومند به خوبی بهره بگیرند و بیشتر به عکس های غیر خبری ، چهره ای و آرشیوی توجه نموده اند . و به طور کلی عکاسی خبری در ایران نه تنها پیشرفتی نداشته ، بلکه سیر نزولی را هم طی کرده است و بخشی از این عدم توجه و بها ندادن به آن ، از سوی دست اندرکاران مطبوعات و مقامات مسئول فرهنگی مملکت به دانش آموختگان رشته های ارتباطات و مسئولین آموزشی آن مربوط می شود . بنابراین با بررسی تفاوت ها و شباهت های موجود در عکس های صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، رسالت و جمهوری اسلامی از نظر سطح زیر چاپ ، زاویه و موقعیت ، منطقه رویداد ، موضوع ، نوع عکس از نظر آرشیوی و به روز بودن ، جهت دار بودن و یا خنثی بودن و نوع نمای عکس خبری شاید بتوان توجه افراد بویژه دست اندر کاران روزنامه ها را به آن گسترده و تا اندازه ای درک آنان را در مورد عکس خبری دگرگون ساخت .

هدف تحقیق

امروزه عکس به صورت قسمت مکمل و متمم روزنامه نگاری در آمده است و این کار یعنی بهره گیری از عکس برای عینیت بخشیدن به خبر ، در واقع عکس نیروی جاذبه روزنامه است . و عکس های خبری به علت اینکه به مقیاس وسیع چاپ و پخش می شوند از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند چرا که مردم عکس را باور دارند . ( برسون ، ۱۳۷۶ ، ص ۷۹ )

بطور کلی با توجه به اهمیت فراوان عکس و تصویر در مطبوعات بویژه در صفحه اول روزنامه ها و با توجه به این که ارزش یک عکس می تواند در بسیاری از موارد از صدها صفحه مطلب خبری و تفسیری بیشتر باشد ، تحقیق حاضر به شناخت تشابهات و تمایزات تصاویر مورد استفاده در صفحه اول چهار روزنامه شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر سطح زیر چاپ ، زاویه و موقعیت ، منطقه رویداد ، موضوع ، جهت دار بودن و یا خنثی بودن ، نوع نمای عکس خبری ، شخصیت مدار بودن یا رویداد مدار بودن ، خبری بودن یا نبودن ، مرتبط بودن عکس با تیتر اول صفحه و نوع مطلب همراه با عکس پرداخته است .

سوالات تحقیق

۱– آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر سطح زیر چاپ تفاوتی وجود دارد ؟

۲ – آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر زاویه تفاوتی وجود دارد ؟

۳ – آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر منطقه رویداد تفاوتی وجود دارد ؟

۴ – آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر شخصیت مدار بودن یا موضوع مدار بودن تفاوتی وجود دارد ؟

۵– آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر جهت دار بودن و یا خنثی بودن تفاوتی وجود دارد ؟

۶ – آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر نوع نمای عکس خبری تفاوتی وجود دارد ؟

۷ – آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر موضوع عکس تفاوتی وجود دارد ؟

۸ – آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر خبری بودن یا نبودن عکس تفاوتی وجود دارد ؟

۹ – آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر مرتبط بودن عکس با تیتر اول صفحه تفاوتی وجود دارد ؟

۱۰ – آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر نوع مطلب همراه با عکس تفاوتی وجود دارد ؟

۱۱- آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر موقعیت ( لوکیشن ) عکس تفاوتی وجود دارد ؟

فرضیات

۱- بین اهمیت عکس و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود دارد .

۲ – بین زاویه عکس و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معناداری وجود دارد .

۳ – بین منطقه رویداد عکس و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود دارد .

۴ – بین شخصیت مدار بودن یا موضوع مدار بودن عکس و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود داد .

۵ – بین جهت دار بودن و یا خنثی بودن عکس و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود دارد .

۶ – بین نوع نمای عکس های خبری و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود دارد .

۷ – بین موضوع عکس های خبری و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود دارد .

۸ – بین خبری بودن یا نبودن عکس و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود دارد.

۹ – بین مرتبط بودن موضوع عکس با تیتر اول و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود دارد .

۱۰ – بین نوع مطلب همراه با عکس و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود دارد .

۱۱- بین موقعیت ( لوکیشن ) عکس و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنی داری وجود دارد .

اصطلاحات کلیدی

روزنامه

منظور روزنامه هایی است که به صورت روزانه به زبان فارسی در سطح کشور منتشر می شوند .

بررسی تطبیقی

عبارت است از مقایسه ، رسیدگی و تحقیق در مورد مساله ای یا موضوعی خاص در یک یا چند جا .

خبر

خبر گزارش عینی از واقعیت هاست . که دارای یک یا چند ارزش خبری باشد و تحت تاثیر عوامل درون سازمانی و سازمان قرار بگیرد و پاسخگو به شش سوال اساسی ( چرا ؟ چگونه ؟ کجا ؟ چه زمانی ؟ چه کسی ؟ و چه چیزی ) باشد .

عکس خبری

منظور عکس هایی است که در رابطه با مطالب خبری و در جهت تکمیل آن در روزنامه به چاپ می رسد .

تحلیل محتوا

: تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل تکنیکی است که برای تشریح عینی ، منظم و مقداری محتوای آشکار بکار می رود .

پیشینه تحقیق

بطور کلی تنها پایان نامه ای که در زمینه تحلیل عکس های خبری چاپ شده در صفحه اول روزنامه به انجام رسیده است : پایان نامه خانم شیرین سالاروند دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه ولیعصر واحد تهران مرکز ، تحت عنوان (( تحلیل عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های حیات نو ، جام جم ، کیهان و مردم سالاری از دو بعد عکاسی و روزنامه نگاری در مقطع زمانی آبان ۱۳۸۱ )) می باشد . که توضیحات لازم در مورد آن به همراه پایان نامه های بسیاری که در زمینه ” عکس خبری ” به انجام رسیده است در ذیل آورده شده است :

تحقیقات انجام گرفته در مقطع کارشناسی ارشد :

۱ – عنوان (( تحلیل عکس های چاپ شده در صفحات اول روزنامه های حیات نو ، جام جم ، کیهان و مردم سالاری از دو بعد عکاسی و روزنامه نگاری در مقطع زمانی آبان ۱۳۸۱ )) می باشد که توسط خانم شیرین سالاروند دانشجوی علوم ارتباطات اجتماعی در سال ۸۱ – 80 در دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی دانشگاه ولیعصر واحد تهران مرکز به انجام رسیده است . این تحقیق به تحلیل عکس ها چاپ شده در صفحات اول چهار روزنامه حیات نو ، کیهان ، مردم سالاری و جام جم از دو بعد عکاسی و روزنامه نگاری در آبان ماه ۱۳۸۱ پرداخته است و هدف از آن تحلیل محتوای عکس های روزنامه های مذکور می باشد . این تحقیق با روش تحلیل محتوا به انجام رسیده است .

نتیجه به دست آمده در این تحقیق بر این اساس است که متاسفانه دست اندر کاران این روزنامه های حیات نو ، مردم سالاری و جام جم نتوانسته اند از این وسیله بیانی نیرومند به خوبی استفاده کنند و بیشتر به عکس های غیر خبری ، چهره ای ، آرشیوی و ارزش خبری شهرت توجه کرده اند ، اما روزنامه کیهان بیشترین عکس خبری را چاپ کرده است و بیشتر از عکس های غیر چهره ای بهره برده و علاوه بر ارزش خبری شهرت از ارزش خبری برخورد و تضاد در بیان مسائل خویش بیشتر استفاده کرده است .

۲- عنوان (( نقش و جایگاه عکس خبری در ایران )) که توسط خانم سهیلا خلجی دانشجوی علوم ارتباطات اجتماعی در سال ۷۷ – 76 در دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی دانشگاه ولیعصر واحد تهران مرکز به انجام رسیده است . هدف این پژوهش شناخت جایگاه عکس خبری در مطبوعات ایران و به دست آوردن شناختی صحیح از نگرش دست اندکاران مطبوعات به عکس خبری بوده است . این تحقیق با روش های تحلیل محتوا و پیمایشی به انجام رسیده است .

این تحقیق کوششی است در جهت شناسایی نقشی که عکس خبری به عنوان یک وسیله ارتباطی در انتقال مفاهیم دارد و بر اساس نتیجه به دست آمده در این پژوهش به دست اندر کاران مطبوعات پیشنهاد شده است تا جلسات آموزشی و یا توجیهی نسبت به شناخت مبانی خبر و جایگاه عکاسان خبری در مطبوعات برقرار شود .

تحقیقات انجام گرفته در مقطع کارشناسی :

۱- عنوان (( نقش عکس در مطبوعات ایران )) که توسط کامران فریدونی دانشجوی عکاسی در سال ۷۷ – ۷۶ در دانشگاه هنر و معماری واحد تهران مرکز به انجام رسیده است . برای تهیه این پایان نامه چهار نشریه رایج کشور انتخاب و جداولی آماری از ویژگی های کمی و کیفی عکس های بکار گرفته شده در آنها تهیه شده است . نشریات مذکور عبارتنداز : ۱ – روزنامه همشهری ، به دلیل اینکه پرتیراژ ترین روزنامه موجود و اولین روزنامه رنگی ایران است ۲ – روزنامه ابرار ورزشی ، به دلیل اینکه پرتیراژترین روزنامه ورزشی است و تعداد عکس های زیاد در مقایسه و در قطع های بزرگ استفاده می کند ۳ – هفته نامه مهر ، به دلیل به کارگیری عکس های بسیار زیاد و تیراژ بالا ۴ – هفته نامه ایران جوان ، به جهت نگاه خاص آن به عکس و نحوه بکارگیری آن و تعداد عکس های زیاد و تیراژ بالا . از هر کدام از نشریات فوق سه شماره پیوسته انتخاب و تحقیق بر آنها صورت گرفته است . از هر کدام از آمارهای ارائه شده نتایجی اخذ و از جداول هر سه شماره یک نشریه نتایجی گرفته شده و در پایان بر اساس نتایج حاصله تحلیلی از نحوه بکارگیری عکس در نشریات ایران ارائه شده و تا حدی شرایط ایده آل ترسیم شده است . نتایج بدست آمده در این تحقیق عبارتنداز : از مزایای زیرنویس عکس در هیچ یک از نشریات استفاده نشده است ، خلاء عکس های خبری در نشریات موجود ، بی ربط بودن تصاویر با متن خبر ، عدم وجود عکس از حوادث مشمئز کننده در صفحات حوادث ، عدم رعایت قواعد حرفه ای روزنامه نگاری در مورد زیرنویس .

۲- عنوان (( فتوژورنالیسم )) که توسط عطاء الله عطاران دانشجوی عکاسی در سال ۷۷ – 76 در دانشگاه هنر و ومعماری واحد تهران مرکز به انجام رسیده است . در این پایان نامه تعریفی مختصر اما در عین حال جامع و کامل از تاریخچه فتوژورنالیسم ارائه شده است . و برای آشنایی هر چه بیشتر مخاطبین با این موضوع ، تحقیق انجام شده به مهمترین گونه های مختلف عکاسی در فتوژورنالیسم می پردازد . عکس های خبری و زیر نویس عکس که مهمترین بخش در فتوژورنالیسم

می باشد ، مورد بحث و بررسی قرار می گیرد . در ادامه به نقش و ویژگی های عکاس خبرنگار اشاره شده و حتی چند تن از آنان که در ایران و جهان از شهرتی برخوردارند معرفی می گردند . سپس تعریفی از گزارش مصور در بحث فتوژورنالیسم ارائه گردیده و عکس های کارعملی ” یکروز کار در شالیزار ” پایان بخش این تحقیق است .

۳ – عنوان (( فتوژورنالیسم )) که توسط ستاره سادات پیغمبری دانشجوی رشته عکاسی در سال ۷۷ – 76 در دانشگاه هنر و معماری واحد تهران مرکز به انجام رسیده است . این پایان نامه سعی در معرفی و شناخت پدیده عکاسی خبری دارد و طی آن ، فتوژورنالیسم از معنای واژه تا جایگاه آن در مطبوعات و از تاریخچه پیدایش تا وضعیت کنونی مورد بررسی قرار گرفته است . سپس طی یک تقسیم بندی عمومی و کلی ، گرایشات و تخصص های متنوع و گوناگون فتوژورنالیسم معرفی و به خوانندگان تقدیم شده است . در بخش انتهایی این پایان نامه ، تجربیاتی که در اجرای پروژه عملی با عنوان ” نگاهی به زندگی قوم ترکمن ” موفق به کسب آنها شده است در اختیار خوانندگان قرار گرفته است . هدف از نگارش این پایان نامه انجام تحقیقی بود در باب موضوع ” فتوژورنالیسم ” یا ” عکاسی برای مطبوعات ” و در اختیار قرار دادن اطلاعاتی هر چند فشرده و کوتاه در مورد این رشته تخصصی عکاسی.

۴ – عنوان (( معرفی نسل جوان عکاسان خبری در ایران )) که توسط سپیده شاهوردی دانشجوی رشته عکاسی در سال ۸۳ – 82 در دانشگاه هنر و معماری واحد تهران مرکز به انجام رسیده است . هدف از این پژوهش معرفی عکاسان خبری جوان که در سال های اخیر قادر به ایجاد فضای جدیدی در عکاسی مطبوعاتی ایران شده اند ، می باشد . همچنین آگاهی از روند شکل گیری عکس و عکاسی و جایگاه کنونی آن در مطبوعات ایران . روش پژوهش ، میدانی است و به صورت مصاحبه انجام گرفته است . نتیجه بدست آمده در این پژوهش حاکی از این است که به طور کلی عکاسان خبری در ایران به جایگاه واقعی خود در مطبوعات دست نیافته اند و تنها توجه برخی از روزنامه ها و نشریات را به صورت حرفه ای کاملا تخصصی و مهم به خود جلب کرده اند .

معنای واژه خبر

واژه ” خبر ” در لغت بمعنای ” آگهی ” ، ” اطلاعیه ” و ” پیغام ” است . آنچه نقل و حدیث شود ، اعم از اینکه قول باشد یا کتابت ” خبر ” است و ” خبر ” ناقل مطلب است . ( لغتنامه دهخدا ، ص ۲۴۵ )

در اصطلاح مطبوعات ، مطالبی که افراد دست نویس می کنند و به چاپخانه می دهند تا از روی آن به چاپ برسد ” خبر ” گفته می شود . اصل دست نویس مطالب چاپ شده نیز ” خبر ” است .

در اصطلاح روزنامه نگاری ، مطالبی که روزنامه ها نسبت به وقایع جهان می نویسند و انتشار می دهند ” خبر ” نامیده می شوند .

در نظر تاریخ نویسان ، ” خبر ” به بیان وقوع حادثه ای اطلاق می شود که بیان کننده آن را دیده یا شنیده است و به این ترتیب خبر با ” اقول مستند ” ( گفته های مستند شده ) متفاوت است . ” خبر ” همواره بحث در مورد وقایع می کند ولی اقوال مستند به بحث درباره نظرات و آراء می پردازند و علاوه بر اینها ، ایندو از حیث ماهیت نیز متفاوتند که بر اساس این اختلاف ، موضوع خبر غیر از اقوال مستند می شود . هدف و غایت ایندو نیز با هم اختلاف دارد . زیرا ” خبر ” موجب آگاهی می شود نه اعتقاد ولی اقوال مستند موجب اعتقاد و ایمان می شوند و به صرف آگاهی اکتفا نمی کنند .

بطور کلی برای خبر تعاریف متعددی وجود دارد ، از لحاظ لغوی واژه خبرکه اکنون در فارسی بکار می رود ، از عربی گرفته شده است و معادل آن در زبان های اروپایی کلمه ( information ) می باشد . ( همان منبع ، ص ۲۴۸ )

تعریف خبر

خبر پیامی است که نخست دارای پنج خصلت و عنصر باشد :

۱ – پیام رسانی و فراگیری پیام

۲ – تازگی نسبت به گذشته ، یعنی انسان به چیزی برخورد کند که در گذشته نسبت به آن بیگانه بوده است و در نتیجه به آگاهی جدیدی دست پیدا کند .

۳ – اهمیت پیام

۴ – انجام یا عدم انجام خبر

۵ – دارا بودن بعد سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی

چنین پیامی ، پس از پخش و انتشار در میان توده ها می تواند در نظام ارزشهای حاکم موثر افتد و در نتیجه کنش و واکنش در نظام ارتباطات اجتماعی ایجاد نماید . پس نخستین وظیفه مطبوعات جستجوی اطلاعات و اخبار و سپس انتقال و پخش آنهاست . (معتمدنژاد ، ۱۳۴۶ ، ص ۲۶ )

بطور کلی برای خبر تعاریف متعددی وجود دارد ، از لحاظ لغوی واژه خبرکه اکنون در فارسی بکار می رود ، از عربی گرفته شده است و معادل آن در زبان های اروپایی کلمه ( information ) می باشد . علمای مختلف ارتباطات اجتماعی و نویسندگان کتابهای روزنامه نگاری برای خبرهای مطبوعاتی تعریف های گوناگون ذکر می کنند که به چند نمونه از آنها اشاره می شود .

۱- خبر هر موضوع جاری روز است که بعلت جالب بودن و طرف توجه قرار گرفتن آن از طرف خوانندگان در مطبوعات منتشر می شود .

۲- خبر ، اعلام و بیان وقایع جالب زندگی اجتماعی و نقل عقاید و افکار عمومی است .

۳- هر واقعه ای که روی می دهد قبل از آنکه کسی بدان آگاهی یابد ، ناشناخته است و فقط موقعی جنبه خبری پیدا می کند که آشکار گردد .

۴- بنابراین موضوع خبر چیزی است که در حال حاضر وجود و در لحظات قبلی وجود نداشته است . چیزی که ناگهان پدید آمده است و پس از پیدایش بلافاصله کسب شده است . بهمین جهت خبرهای مطبوعاتی را در اصطلاح ” تازه ها ” و در انگلیسی ” news ” می گویند وسائل ارتباطی تنها مطالب و مسایل جدید را بعنوان خبر منتشر می کنند . (معتمدنژاد و منصفی ، ۱۳۶۸ ، ص ۱۶ – ۱۹ )

عکس خبری

یک عکس خبری بیان تصویر یک رویداد تازه است که وقوع امری را به بیننده منتقل می کند یک عکس خبری منتشر شده باید واقعی ، قابل فهم و حاوی پیام اطلاعاتی و خبری باشد به عبارت دیگر یک عکس خبری نمایانگر موضوع تازه ای است و خبر در ارتباط با زمان معنا پیدا می کند . به همین دلیل عکس خبری دیروز ارزش خبری برای امروز ندارد مگر اینکه ادامه خبر دیروز باشد . در کنار عامل زمان که در عکس های خبری تعیین کننده است عوامل دیگری وجود دارد که رعایت آنها در تاثیر گذاری عکس های خبری دخالت زیادی دارد . به عنوان مثال آیا عکس خبری رویداد مهمی را عنوان می کند یا اینکه محتوای آن مورد توجه عموم مردم می باشد ، آیا شخص مشهوری در حادثه ای که از آن عکس گرفته شده است دخیل بوده است و یا اینکه حادثه اسف باری رخ داده است ؟

تمام اینها عواملی هستند که در تاثیر گذاری عکس و توجه آن از طرف مخاطبین می تواند موثر باشد . برای خوانندگان روزنامه و بینندگان ، تصویر تکان دهنده است و آنها را به توجه و احتیاط بیشتری ترغیب می کنند . البته نباید فراموش کرد که برخی از وقایع و رویدادها اجتناب ناپذیرند ، مثلا سقف معادن فروکش می کنند ، گردباد بخشی از شهر را در هم می کوبد ، اتومبیل ها تصادف می کنند و غیره چنین حوادثی به طور روزمره اتفاق می افتند . اما ثبت آنچه در یک شهر رخ می دهد و مطلع کردن خوانندگان روزنامه از اتفاقات و رویدادهای مهم ، از جمله وظایف اصلی مطبوعات محسوب می شود . ضمنا می دانیم که خوانندگان روزنامه نسبت به حوادث کنجکاوی نشان می دهند ، عکاسان مطبوعات نیز دیدی مشابه کارگردانان سینما دارند یعنی به دنبال یافتن مکان و محلی هستند که بتوانند نماهای عمومی و سرتاسری بگیرند ، همچنین به جستجوی زوایایی می روند که بتوانند به موضوع ( سوژه ) نزدیک شده و نمای درشت بگیرند . اما خبرنگاران دوربین به دست معمولا مجبورند نماهای خود را در محل طراحی و ثبت کنند . آنها فرصتی برای تدارک و آماده سازی صحنه ندارند ، آنها تابع لحظه و شرایط لحظه ای هستند و مجبورند کارشان را به اصطلاح ضرب العجلی انجام دهند . ضمن اینکه به خوبی آگاهند که اگر یک زاویه مهم و حیاتی را از دست بدهند ، دیگر نخواهند توانست برای تکرار آن صحنه ، تدبیر وچاره ای بیندیشند . به عبارت دیگر ، تکرار عمل و تکرار عکسبرداری در قلم و خبر و در این حرفه معنایی ندارد . ( کوبر ، ۱۳۷۰ ، ص ۱۰۰ – 85 )

کاربرد عکس در روزنامه

روزنامه ها ومجلات امروزی در قیاس با گذشته عکس های بیشتری در صفحات خود چاپ می کنند و این شاید ناشی از گسترش روز افزون مطبوعات و توجه دست اندرکاران به ضرورت ” جذابیت ” صفحات روزنامه باشد . عکس در روزنامه دارای چهار نقش مهم است :

۱ – عکس در بسیاری از موارد به خودی خود ارزش خبری دارد . باید دانست که عکس بعضی اوقات خبر را تکمیل می کند و برخی مواقع به کلی جای یک نوشته را می گیرد .

۲ – عکس مستقیما خواننده را در حادثه شرکت می دهد و امکان تماشای اشخاص و چیزهایی را که در صحنه هستند در اختیار او می گذارد .

۳ – عکس وسیله سرگرمی خواننده است و به همین سبب مطبوعات تلاش دارند همیشه عکس های جالب و دیدنی منتشر کنند .

۴ – عکس پایه و اساس کار ماکت سازی در روزنامه است و ماکت سازان با توجه به نوع و تعداد عکس ، ماکت صفحه را تهیه می کنند . ( معتمد نژاد ، ص ۳۴۵ – 344 )

کاربرد صحیح عکس در مطبوعات موضوعی حیاتی است ، تا جایی که عکس هایی که نظر و توجه خواننده روزنامهد را جلب نکند درست شبیه صفحه سفیدی است که نه خبری در آن چاپ شده و نه عکس . ( کوبر ، ،۱۳۷۰ ، ص ۲۵۳ )

عکس باعث جلب توجه مخاطب به خبر می شود و می توان گفت ارزشی هم اندازه تیتر دارد زیرا به همان اندازه در جلب توجه خواننده روزنامه مؤثر است . بدون در نظر گرفتن محتوا ، عکس به بینندگان و شنوندگان ( مخاطبان ) می گوید : این مطلب را بخوانید ، خیلی مهم است . تصویر عملکردی مانند علامت راهنما دارد که در روزنامه ظاهر می شود و توجه خوانندگان را درست به نقطه ای که مطلب مربوط به آن عکس در روزنامه نوشته ، رهنمون می شود . (کوبر، ۱۳۷۰ ، ص ۲۸۵ )

مهم این است که عکس به مطلب سندیت می دهد . در روزنامه ها و مجلات ، عکس ها به خاطر سندیت و قدرت بیانشان مورد استفاده قرار می گیرند .عکس ها ، رویدادهای مهم و مردمی را که می خواهیم درباره آنها بیشتر بدانیم به ما نشان می دهند . ( بدیعی ، ص ۲۳ )

تعریف فتوژورنالیسم ( عکس خبری )

فتوژورنالیسم ترکیبی است لاتین از دو کلمه فتو به معنای عکس و ژورنال به معنای روزنامه نگاری یا جریده نگاری . ( فرهنگ لغات انگلیسی – فارسی حییم ، حرف ” J ” ، Journalism ) .

بطورکلی فتوژورنالیسم یک لغت مرکب است که در سال ۱۹۴۲ برای اولین بار توسط ” فرانک لاتر موت ریس ” مدرس ژورنالیسم در دانشگاه میسوری مطرح شد در تقسیم بندی انواع عکاسی ، عکاسی خبری یا فتوژورنالیسم یکی از شاخه های عکاسی مستند محسوب می شود . در تعریف عکاسی مستند گفته می شود : عکاسی مستند نمایش دنیای واقعی است که به قصد القاء مطالبی مهم به بیننده به وجود آمده است . (احمدی، ۱۳۷۱ ، ص ۵۳ )

واژه مستند بیشتر به عکس هایی گفته می شود که نه تنها گویای واقعیت است بلکه آن را تفسیر نیز می کند و دریچه نوینی از تفکر را پیرامون مسایل اجتماعی بر روی مخاطب می گشاید . ” جاکوب ریس ” گزارشگر آمریکایی و دانمارکی الاصل در اواخر قرن نوزدهم در آمریکا از اولین کسانی بود که نشان داد چگونه می توان از عکس به عنوان یک سند اجتماعی استفاده کرد . ( همان منبع ، ص ۱۴ )

اعتقاد به صداقت دوربین در ثبت حقایق ، این باور را که تا امروز ادامه دارد تقویت کرد که دوربین دروغ نمی گوید : این تاثیر روانی ، اعتقاد بینندگان را به حقیقت عکس ها جلب کرد . (همان منبع ، ص ۳۷ )

فتوژورنالیسم عکاسی مستندی است که از طریق صفحات یک نشریه با توده وسیعی از مردم رابطه برقرار می کند . وقتی که عکس در روند اجتماعی از طریق مطبوعات تکثیر می شود . جنبه خبری پیدا می کند ، به بیان دیگر تا زمانی که عکس تکثیر نشده است ، جنبه خبری ندارد و تنها در قالب ارتباط بصری با مخاطب ارتباط برقرار می کند . تا زمانی که عکس خبری در کنار خبر چاپ نشود ، بیننده می تواند تفسیر و برداشتی کاملا آزاد از آن داشته باشد ، اما هنگامی که در کنار عکس به چاپ می رسد ، مکمل خبر می شود . وقتی که عکس خبری در ارتباط با رویدادی چاپ می شود ، چون خبر کامل تنظیم شده است و عناصر را در خود دارد از نظر انتقال عینی فضای رویداد به درک کامل متن خبر و ارتباط بهتر خواننده با مطلب کمک می کند ، در واقع عکس های خبری که همراه با اخبار و گزارش ها در مطبوعات به چاپ می رسد به گونه ای خبر را کامل می کند . ( همان منبع ، ۱۱۳ )رشته ای ازعکاسی که در خدمت روزنامه نگاری است . و عکاسی عکس هایی ، معمولا از حوادث و رویدادها است که افراد برای استفاده در روزنامه ها ومجله ها تهیه می کنند . در فتوژورنالیسم گاه رویداد یا داستانی اساسا با عکس های متعدد و پیاپی بیان می شود . این نوع اثر اگر به رویدادهای خبری مربوط باشد گزارش مصور و هر گاه به یک موضوع غیر خبری مربوط باشد ، مقاله مصور خوانده می شود . گاه با استفاده از همین شیوه یک داستان بیان می شود که اصطلاحا آن را فتورمان یا داستان مصور می نامند . فتورمان بعضی اوقات دارای نوشته کوتاه نیز هست . ( عباسی ، ۱۳۷۵ ، ص ۱۵۷ ) . در آخر باید گفت : که فتوژورنالیسم به معنای عکاسی برای روزنامه ها ، جراید ، مطبوعات ، نشریات و رسانه های نوشتاری است و بعبارتی می توان آن را روزنامه نگاری تصویری نامید .

تاریخچه پیدایش فتوژورنالیسم ( عکس خبری )

پیدایش و پیشرفت مطبوعات به قرن های ۱۶ تا ۱۹ میلادی بر می گردد که در میانه این دوران ( اواخر قرن ۱۸ ) آزادی بیان و قلم ، رسما در اعلامیه های حقوق بشر آمریکا و فرانسه درج گردید . یکی از عوامل بهبود و پیشرفت مطبوعات ، اختراع فن عکاسی و بهره برداری از آن در روزنامه های مصور است . طریقه شیمیائی گراور عکس که در سال ۱۸۵۱ توسط فیرمن ژیلو اختنراع شد ، زمینه چاپ عکس بکمک گراور چوبی را فراهم کرد و روزنامه لندن نیوز در سال ۱۸۶۰ به کمک این گراور به چاپ عکس اقدام کرد در سال ۱۸۷۶ گراور مکانیکی توسط شارل ژیلو اختراع شد که نوع تکامل یافته این روش ، امروزه نیز رواج دارد . در این زمان ، مطالب مطبوعات با عکس هایی که عکاسان هنرمند تهیه می کردند وصنعتگران آنها را روی کلیشه منتقل می کردند ، مصور می شد و از همین زمان ذکر نام هنرمند در کنارش مرسوم شد . روزنامه ها و مطبوعات در این دوره از نظر فنی با نشریه های سیصدسال پیش از خود کاملا متفاوت بودند . اما تا قبل از سال ۱۸۷۷ میلادی ، مطبوعات با تصاویری که ظاهرا حالت نقاشی داشتند ، تکمیل می شدند . این روش مشکلات متعددی را برای مدیران مطبوعات بهمراه داشت که یکی ، عدم قابلیت نقش ها و تصاویر در بیان خبر بود و دیگر ، گذران زمان و از دست دادن موقعیت لحظه ای بود که خبر در آن بوقوع می پیوست . برخی جراید تصاویری با روش (( فول تن )) چاپ می کردند ، اما این تصاویر تنها محدود به نقاط سیاه و سفید می شدند و بدون رنگمایه خاکستری بودند . در سال ۱۸۷۷ میلادی ، روزنامه دیلی گرافیک نیویورک که اولین روزنامه مصور دنیا بشمار می آید ، چند عکس از یک حادثه آتش سوزی را در صفحات خود به چاپ رساند این عکس ها به کمک دوربین های بزرگ و سنگین و فیلم های تخت و فلاش پودری و لترهایی با عکس العمل کند تهیه شده بودند و با روش (( هاف تن )) به چاپ رسیده بودند . مطابق این روش ، یک شبکه توری شطرنجی یا نقطه دار را با فشار در داخل دوربین گراور سازی و روی یک فیلم حساس قرار می دادند ، دوربین از روی این شبکه ، یک کپی از عکس می گرفت و در نهایت تصویری با تن های مختلف خاکستری بدست می آمد . اما عکاسی حرفه ای احتیاج به دوربین های کوچکتر ، فیلم های حلقه ای و منابع قابل حمل و نقل و عدسی هایی با عکس العمل سریع داشت و با پیدایش این امکانات ، عکاسی از سوژه های متحرک ، عکاسی در نور ضعیف و شب و تهیه تصاویر متوالی از یک سوژه امان پذیر شد و متعاقب آن عکس های ورزشی ، پرتره و عکس های فوری رونق گرفت . از ویژگی های بارز تصاویر این دوران ، حساسیت بیشتر به نور و گرایش به ثبت واقعیت بود . اولین عکس چاپ شده در یک روزنامه که چنین ویژگی هایی را دارا بود ، عکسی بود با عنوان (( خوش نشین های محله شانتی تاون )) که ” هنری نیوتن عکاس امریکایی ” آن را در چهارم مارس ۱۸۸۰ میلادی ، در یکی از محله های نیویورک تهیه کرد و در روزنامه ” دیلی گرافیک ” به چاپ رساند .از سال ۱۹۰۰ میلادی عکاسان خبری زن به دنیای مطبوعات راه یافتند . فرانسیس بنجامین جانستون خبرنگار و عکاس موسسه خبری بین در واشنگتن ، از جمله زنان عکاس بود که عکس هایی از روش های آموزش ابتدائی در مدارس سیاهپوستان ، سفید پوستان و سرخپوستان تهیه کرد . وی همچنین رویدادهای روزمره در کاخ سفید و ملاقات های سفرا و شخصیتهای سیاسی آن زمان را به تصویر کشید .

” جیمی هیر ” عکاس ” مجله هفتگی کولیر ” و اهل امریکا عکاس دیگری بود که از روزهای پایانی جنگ جهانی اول در اروپا ( ۱۹۱۸ ) عکسبرداری کرد . وی همچنین از جنگ کوبا ، جنگ آمریکا و اسپانیا ، جنگ روسیه و ژاپن و اولین جنگ شبه جزیره بالکان عکس هایی تهیه کرد . بیادماندنی ترین عکس او از اولین پرواز برادران رایت در سال ۱۹۰۳ به چاپ رسید .

در سال ۱۹۰۳ میلادی ، مجله ” نشنال جنو گرافیک ” اولین تصویر هاف تن خود را که یک زن فلیپینی را در حین کار نشان می داد را به چاپ رساند .این مجله تا به امروز نیز عکس هایی از سرزمین ها و فرهنگ های دور با توضیحاتی کوتاه و موجز منتشر می کند . در سال ۱۹۰۷ میلادی ، ” آرتور کورن ” آلمانی بوسیله سیم از فاصله هزار کیلومتری به انتقال عکس پرداخت . در همان موقع ” ادوار بلین ” فرانسوی نیز آزمایش های موفقیت آمیزی برای انتنقال عکس بین شهرهای فرانسه انجام داد . انتقال تصاویر و عکس ها بزودی با سیستم بی سیم و رادیو نیز عملی شد ، بدین طریق وسایل مخابراتی و ارتباطی وارد مرحله تکامل و حیرت انگیز معاصر گردید . در دهه ۱۹۲۰-۱۹۱۰ پدیده دیگری در قلمرو مطبوعات توجه عامه را بخود جلب کرد و آن انتشار ” روزنامه نیم ورقی ” بود . اولین روزنامه نیم ورقی به سال ۱۹۱۹ در آمریکا و در مجله ” دیلی نیوز ” نیویورک به چاپ رسید . این روزنامه مناسب مسافران روزانه بین شهری و افراد کم سواد و مهاجران تازه وارد بود و به همین جهت تیراژ و پخش آن به سرعت افزایش یافت و به یکی از موفق ترین نشریات تاریخ مطبوعات مبدل گشت . این روزنامه بعدها بنام ” اخبار روزانه خبری تصویری نیویورک ” تغییر نام داد و تا امروز نیز بعنوان یک روزنامه یومیه و پر تیراژ در آمریکا مطرح است .حدود سال های ۱۹۳۰ تا ۱۹۲۰ ، دوربین ” اسپید گرافیک ” مشهور شد . این دوربین با فیلم ۳۵ میلی متری کار می کرد و تا سال ۱۹۵۰ نیز متداول بود . در سال ۱۹۳۴ ، دوربین های ” ارمانوکس ” و ” لایکا ” متداول شدند . این دوربین ها نیز با فیلم ۳۵ میلی متری کار می کردند . دوربین لایکا ساخت اسکار بارناک آلمانی ، انقلابی در حرفه و صنعت عکاسی برای مطبوعات ایجاد کرد . این دوربین سبک و بی سروصدا بود و گرفتن عکس های فوری را امکان پذیر می ساخت . فیلم آن حلقه ای بود و بدون شارژ فیلم ، قابلیت عکسبرداری از موضوعات مختلف را دارا بود . دو مجله مصور پر تیراژ و معروف امریکا در ایندوره با نام های ” لایف ” و ” لوک ” به چاپ رسیدند که نه تنها از تعداد عکس های زیادی در تکمیل صفحات خود استفاده می کردند ، بلکه نحوه استفاده از هر عکس را نیز در هر صفحه می دانستند . انتشار مجله ” لایف ” را باید زاییده افکار هنری لوس ، مدیر انتشارات مجله ” تایم ” و ” فورچون ” بدانیم . لوس و همکارانش ، اولین شماره مجله لایف را در ۲۳ نوامبر ۱۹۳۶ ، با عکس هایی از ” مارگارت بروک وایت ” منتشر کردند . ساختار این مجله که در قالب کلام و تصویر و سایر مواد گرافیک ارائه می شد ، حاوی مقاله و آگهی بازرگانی بود و بیشتر به یک روزنامه شباهت داشت و امتیاز آن نسبت به رسانه ای مثل فیلم در این بود که همواره کلام و تصویر را بهمراه داشت و خواننده هرگاه که می خواست ، می توانست به آن مراجعه کند . اولین شماره مجله ” لوک ” در سال ۱۹۳۶ در آمریکا و به مدیریت برادران ” کاولز ” منتشر شد . این مجله اگر چه از نظر طراحی تصاویر و صفحه آرائی شبیه ” لایف ” بود ، اما بیشتر توجه خود را به داستانهای بلند مصور معطوف ساخته بود . تیراژ هر دو این مجلات با سرعتی غیر قابل باور پیشرفت می کرد و تا حدود چهل سال این موفقیت ادامه داشت . از عکاسان برتر این مجلات می توان به نام های ” بورک وایت ، آلفرد آیزنشتاد ، اوژن اسمیت ، لئو ناردو مک کامب ، پیتر استاک پل ، آرتور ونشتاین ، پل فسکو و استانلی توه نیش اشاره کرد . مقوله مجله مصور در آمریکا پدیده نو ظهوری نبود . نشریات مصوری مانند روزنامه مصور ” لسلی یز ” و ” هفته نامه “هارپر” حتی در قرن نوزدهم نیز برای توضیح و تکمیل مقالات خود به مصور سازی صفحات مبادرت می کردند . پس از ابداع روش چاپ ” هاف تن ” نشریاتی از قبیل ” مک کلور ” و ” کاسمو پولتین ” و ” کولیر ” همچنان سنت تکمیل داستانها را به کمک عکس ادامه دادند . موسساتی نیز اقدام به تاسیس خطوط انتقال تصویر و شبکه اختصاصی برای خود کردند که می توان ” مجمع بین المللی گاما ” ، ” آژانس بین المللی مگنوم ” ، ” آژانس سیبا ” و ” آژانس سیگما ” از جمله موسساتی هستند که روزانه اقدام به جمع آوری و تکثیر عکس های مطبوعاتی می کنند . وسایل تکنیکی همراه با ارتباط الکترونیکی ، تغییراتی را در شیوه پخش عکس ها ایجاد کرده اند . یکی از ویژگی های مهم عکس ، سرعت انتقال آن است ، در حال حاضر یک شبکه مشترک از خبرگزاری ها و اتحادیه ها ، عکس را در کوتاهترین مدت ، از طریق کابل ، رادیو و قمر مصنوعی به هر گوشه از جهان انتقال می دهند . نور لیزر در نوردهی کاغذ عکاسی مورد استفاده قرار می گیرد و خطوط انتقال ، دیجیتالی می شوند که هم تداخل خطوط را کاهش می دهند و هم ذخیره ای کامپیوتری برای تصاویر فراهم می کنند . اولین سرویس تجارتی برای عکاسان در سال ۱۹۲۵ ، بین نیویورک ، شیکاگو و سانفرانسیسکو و توسط کمپانی تلفن و تلگراف آمریکا شروع بکار کرد . امروزه سرویس های تلگرافی بیش از سیصد ایستگاه دارند که هر کدام بیش از صد عکس را در روز انتقال می دهند . در نتیجه جهان در هر لحظه ، عکس هایی از وقایع روز را دریافت می کند . عکاسان دهه ۱۹۴۰ مجبور بودند ، سوژه را برای گرفتن عکس آماده نگه دارند . چرا که تکنولوژی پذیرفته شده رایج در آنزمان ، استفاده از دوربین های ساده ۵×4 بود که دستگاه فلاش قابل حمل و نقل نیز داشتند ، اما این دوربین ها برای ثبت لحظات بی تزویر و ساده بسیار ضعیف و ابتدائی بودند و بدون داشتن یک نوار فیلم حلقه ای ، عکاسان مجبور بودند که عکس ها را یک به یک ثبت کنند . اما عکاسان امروز می توانند تصاویرشان را روی دیسکهای دو اینچی ضبط کنند و بصورت تصاویر دیجیتالی یا کامپیوتری نمایش دهند ، سپس عکاس می تواند از طریق صفحه کامپیتری ، تطبیق های لازم را روی عکس انجام دهد و تصویر نهایی را از طریق کامپیوتر به سر دبیر برساند . در حال حاضر ، این تکنولوژی سبب صرفه جویی در وقت می شود و البته با وجود هزینه های زیاد در خدمت عکاسان مطبوعاتی دنیا است . ( کوبر ، ۱۳۷۰ ، ص ۵۰ ، ۴۹ ، ۴۴ )

گرایش های عکاسی خبری در ایران

در دوران مشروطیت ، گرایش های عکاسی خبری به عنوان رسانه ای جدید برای ایجاد برقراری ارتباط در ایران بوجود آمد و به عکاسی که تا آن زمان حول محور پرتره و عکس های یادگاری می گردید ، بعد تازه ای بخشید . چرا که مردم در این زمان خواهان دیدن چهره آزادیخواهان و آگاهی یافتن از فعالیت هایشان بودند و به همین دلیل در این دوره ، عکس به دلیل برخورداری از سندیت و هویتی مستقل ، کاربرد ویژه ای در دستگاه دولتی پیدا کرد و تبدیل به امری ضروری شد . به این ترتیب عکاسی از محدوده دربار خارج و با ظهور در حیطه اجتماع و در برگرفتن موضوعات اجتماعی ، در میان مردم عادی نیز رواج پیدا کرد و با شکل مستندی ، که به خود گرفت ، منشأ ” پیدایش عکاسی خبری و مطبوعاتی ” در ایران گشت . وجهه شاخص عکس های این دوره که خصوصیات جامعه ایران را در آن شرایط بحرانی ، برای ما آشکار می سازد ، عکس های ” بارون استپانیان ” از مبارزان و انقلابیون تبریز است . پس از جنگ جهانی اول با ورود مطبوعات غربی ، عکاسان ایرانی تحت تاثیر شیوه های به کار گرفته شده در این مطبوعات ، به عکس هایشان هویتی واقع نگارانه دادند و به دید مطبوعاتی در عکاسی ، نزدیکتر شدند و این نوع عکاسی را پس از کودتای ۱۲۹۹ ، در ایران پایه ریزی کردند .

چاپ اولین عکس در مطبوعات ایران

در مورد چاپ اولین عکس در مطبوعات ایران در منابع موجود مطلبی به چشم نمی خورد . ولی اولین روزنامه ای که اقدام به چاپ نقاشی کرد ، روزنامه دولت علیه ایران بود که ادامه روزنامه وقایع اتفاقیه بود . ابوالحسن غفاری ملقب به صنیع الملک که تحصیلات نقاشی را در انگلستان به پایان رسانده بود ، این روزنامه را اداره می کرد و با نقاشی های خود از صورت بزرگان مملکت و ساختمانهای مهم که به صورت سیاه قلم نقاشی شده بود ، روزنامه را به صورت مصور درآورد . ( کوبر ، ۱۳۷۰ ، ص ۳۰ )

پیدایش عکاسی خبری و مطبوعاتی در ایران

دوران وزارت دکتر مصدق ، جریان های ملی شدن نفت و کودتای ۲۸ مرداد ماه ۱۳۳۲ را می توان آغاز پیدایش عکاسی خبری و مطبوعاتی در ایران قلمداد کرد . چرا که عکاسی خبری در این دوران که از آن به دوره شکوفائی مطبوعات ایران یاد می شود از سامانی نسبی در مطبوعات برخوردار بود . عکاسان ایرانی در این دوره ، ضمن داشتن مطالعه ، توانسته بودند ، تجربیات مفیدی در زمینه عکاسی خبری و مطبوعاتی کسب نمایند و به واسطه فضای باز سیاسی که در آن زمان ایجاد شده بود ، مطبوعات از آزادی نسبی برخوردار گردیده و نشریات بیشتری چاپ می شدند که عکاسی در آنها از سطحی بالا برخوردار بود . به این ترتیب ما شاهد عکس های عالی از این دوره خاص ، از تاریخ معاصر ایران هستیم . ( استاین ، ۱۳۶۸ ، ص ۱۲ )

عکاسی خبری مطبوعاتی در سال های انقلاب

در سال ۱۳۵۷ با وقوع انقلاب در ایران ، عکاسی مطبوعاتی شکل دیگری به خود گرفت و از سبک عکس های تشریفاتی و پرتره های اشخاص ، به بیرون آمد و با ایجاد تصاویر از حرکت های ملی و وقایع انقلاب مهمترین دوره از تاریخ ایران را به ثبت رساند . در این دوران ، به تدریج توانستند عکس های تولیدی خودرا در اختیار معتبرترین مجلات دنیا از قبیل : تایم ، نیوزویک و … قرار دهند . ولی با وجود مصور شدن خبرهای چنین نشریاتی توسط عکاسان ایرانی ، آنها هنوز در دنیا نا شناخته بودند . ولی به تدریج و با آمدن عکاسان خارجی به ایران ، آنها توانستند با مطبوعات خارجی ، ارتباط برقرار کنند . لذا انقلاب ۱۳۵۷ ، دوره حساس و سرنوشت سازی در تاریخ عکاسی خبری ایران محسوب می شود . عکاسی خبری در دوران جنگ ایران و عراق ” عکاسی جنگ ” جنگ ایران و عراق وجهه ای بین المللی به عکاسی ایران بخشید . عکاسان ایرانی با به تصویر کشاندن ، این جنگ در روزنامه ها و نشریات معتبر دنیا ، قادر به گرفتن جوائز مهمی در سطح بین المللی شدند و با نحوه عملکردشان در این جنگ دورانی را به نام ” عکاسی جنگ ” رقم زدند .

عکاسی خبری و مطبوعاتی پس از جنگ ایران و عراق

با گذشت وقایع انقلاب و جنگ هشت ساله ایران و عراق ، شرایط نه چندان مساعد سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی کشور ، عکاسی خبری ایران را با افت چشمگیری مواجه کرد . با محدود شدن تعداد نشریات و روزنامه ها ، بسیاری از عکاسان خبری از مطبوعات کناره گیری کردند و تعداد معدودی که در جرائد باقی ماندند به دلیل فضای حاکم بر مطبوعات قادر به ارائه و استفاده از خلاقیت نبودند و به مرور دچار روزمره گی شدند . به این ترتیب نقش عکس در مطبوعات ایران کمرنگ شد . اما در همین سال ها بود که رشته عکاسی که تا آن زمان همیشه و تنها برای برخی از رشته های دانشگاهی به عنوان یک واحد درسی و یا فعالیت های فوق برنامه ارائه می شد ، به عنوان یک رشته مستقل در دانشگاه ها ایجاد شد و شکل گرفت . ظهورنسلی تازه و پویا در مطبوعات که از تحصیلات آکادمیک برخوردار بود ، با دگرگونی های اجتماعی که در سال های ۱۳۷۰ به وقوع پیوست ، همراه شد و در مطبوعات خرداد ۱۳۷۶ تجلی پیدا کرد و در سال ۱۳۷۸ به اوج خود رسید . با پیدایش روزنامه ها و نشریات متنوع و متعددی در این دوران ، عکاسان جوان به فضای لازم برای بروز و ارائه استعداد ها و توانایی هایشان دست یافتند و در دنیا شناخته شدند . بنابراین توانستند در عرصه اخبار بین المللی همچون جنگ های افغانستان و عراق قرار گیرند و همراه با عکاسان بزرگ کشورهای دیگر ، اخبار این دو جنگ را تحت پوشش قرار دهند . هم اکنون نیز با انتخاب شدن عکس های عکاسان ایرانی به عنوان کارهای برتر از میان آثار عکاسان برجسته جهان و با دعوت از آنها برای حضور بعنوان داور در معتبرترین مسابقات دنیا ، می توان آنها را بنیانگذاران نگره ای جدید در ” عکاسی خبری و مطبوعاتی ایران ” قلمداد کرد . ( ذکاء ، ۱۳۶۸ ، ص ۳۲- ۳۳ )

فتوژورنالیسم ( عکس خبری ) در دوران جدید

با اینکه در زمینه تغییر و توسعه دوربین های عکاسی قدم های بی نهایت با اهمیتی برداشته شده است و دوربین های عکاسی امروزی با دستگاه های اوائل قرن تفاوت های کلی پیدا کرده است ، مع الوصف برای فتوژورنالیست های حرفه ای تاریکخانه و چاپ عکس امروزه هم مثل گذشته از اهمیت بسزائی برخوردار است ، گو اینکه تعداد بسیاری از فتوژورنالیست ها امروزه ، نه دارای زمان کافی و نه انگیزه و اطلاعات لازم برای چاپ و ظهور عکس های خود هستند . ولی این موضوع جدیدی نیست ، حتی چندتن از معروفترین فتوژورنالیست های بنام مثل ” Cartier Bresson , Robert Capa ” دیگران را مامور چاپ و ظهور عکس های خود می کردند ، در حالی که آنان از بهترین فتوژورنالیست های عصر خود بودند . فتوژورنالیسم از ابتدای حیات خود دوران پر تحرک و پر جنب و جوشی را پشت سر گذاشته است . معروف است که نقاش فرانسوی ” Paul Delaroche” بعد از چاپ اولین عکس به روش ” داگرئوتایپ ” گفته بود : ” از امروز نقاشی مرده است ” ، ولی همانطور که مشاهده می کنیم نقاشی هنوز زنده است. اما هنگامی که مجله ” Life ” در سال ۱۹۷۲ کار خود را تعطیل کرد . هیچکس ادعا نکرد که ” از امروز فتوژورنالیسم مرده است . ” ( عطاران ، ص ۲۵ )

انواع عکس از نظر مطبوعاتی

هدف از این تقسیم بندی نخست شناخت عکس های مطبوعاتی از نظر محتوا و دوم از نظر معیارهای انتخاب و سوم شناخت نوع عکس برای ارائه برنامه به عکاسان مطبوعات و تهیه آنهاست به همین دلیل و با این نگاه عکس های مطبوعاتی تقسیم شده است .

۱– عکس خبری عمومی ، کلی و پیش بینی شده

موضوعات این دسته از عکس های خبری شامل خبرهایی است که عکاس انتظار وقوع آنها را دارد و آمادگی و حضور لازم را جهت رویارویی با موضوع دارا می باشد و عکاس خبری در بر خورد با چنین موضوعاتی ، این فرصت را دارد که خود را آماده کند . اخبار عمومی معمولا به شکل کنفرانس های مطبوعاتی یا تجمع های مردمی است و توجه یک عکاس مطبوعاتی در این میان ، رسیدن به موقع به محل برای یافتن یک مکان مناسب و همچنین بکارگیری دقت و کنجکاوی و انرژی لازم جهت خلق یک لحظه غیر معمول است . تصویر یک سیاستمدار یا یک سخنران ، از لحاظ دیداری بسیار جالبتر خواهد بود ، اگر که حضور یک حرکت غیر معمول یا یک احساس شخصی در عکس بیان شود .یک عکس خبری عمومی خوب ، عکسی است که نه تنها وجود فیزیکی افراد را به نمایش بگذارد ، بلکه شخصیت های آنها را نیز آشکار کند . عکاسی از جلسات هیئت دولت همانند عکاسی از یک گالری در یک نمایشگاه است . با این تفاوت که حضور عکاس در چنین جمعی برای این است که از آدم های مشهور و سرشناس جامعه عکس بگیرد . هدف عکاس این نیست که بخواهد حضور افراد را آشکار کند ، بلکه برعکس آنها را به حالت اسیر و گرفتار در صحنه در می آورد . دوربین را با دقت روی آنها میزان می کند و در نهایت عکس می گیرد . بسیاری از خوانندگان مطبوعات به این قبیل عکس ها علاقمندند . این خبرها مستقیما با زندگی خوانندگان ارتباط دارند . اما اکثر عکس هایی که از جلسات و نشست ها گرفته می شوند بنظر یکسانند ، زیرا اینگونه جلسات بطور معمول در وضع و شرایطی برگزار می شوند که از نظر بصری نمی توانند جالب و یا بازگو کننده رویدادی باشند . پس عکاس خبری در چنین مواقعی احتیاج به صبر و تامل بیشتر دارد تا با دستیابی به بهترین امکان ، اقدام به عکسبرداری نماید . این اخبار ، خلاقیت و قوه ابتکار عکاس را در بوته آزمایش قرار می دهند . شغل و وظیفه عکاس خبری در اینجا این است که هر یک از رویدادهای خبری از پیش طراحی شده و توام با برنامه را به نحوی تصویر کند که عکس مربوط به هر جلسه ویژگی و خصوصیت آنرا نشان دهد . وجود وحضور ناظرین ، طرفداران یا مخالفان نیز ، بر مفهوم عکس می افزاید . عکاس خبری در چنین عکس هایی نه تنها فرد سخنران و اطرافیانش را ، بلکه مضمون سخنرانی را نیز در عکس بیان می کند که مبین جدال و بحث احتمالی انجام شده است و به قول ” آرتور تشتاین ” – عکاس مطبوعاتی – همه چیز در عکس باید در جهت گفتار باشد و عکس خوب ، شیوه ای از حدس زدن است . ایجاد دوباره یک واقعه خبری ، غیر ممکن است و این مشکل تنها زمانی حل می شود که عکاس باور کند تمهیداتش یک عکس واقعی را از آنچه واقعا اتفاق افتاده خلق کرده است . این تمهیدات زمانی ارزش واقعی خود را بدست می آورند که در عکس کمتر مورد توجه قرار گیرند . ( کوبر ،۱۳۷۰ ، ص ۳۴ )

۲- عکس های ناگهانی :

شانس برداشتن اینگونه عکس ها با عکاسانی است که مترصد فرصت و شکارچی لحظه ها هستند . عکاسان حرفه ای و با تجربه موفق می شوند از اینگونه رویدادها عکسبرداری کنند . ثبت لحظه سقوط فردی از یک ساختمان ، به زمین خوردن یک رهبر سیاسی هنگام پیاده شدن از پلکان هواپیما ، به خواب رفتن یک رئیس جمهوری یا نماینده مجلس در حین مذاکرات رسمی از جمله سوژه این عکس هاست . رویدادها که خبر نمی دهند اما عکاسی مترصد لحظه ها ، در محل حادثه حضور دارد . چنین عکس هایی از زیباترین و جالب ترین نوع عکس ها هستند . اغلب عکاسان در ابتدای ورود به صحنه خبری ناگهانی ، ابتدا یک عکس با زاویه باز از کل صحنه می گیرند و سپس با یک ارزیابی کلی و سریع به عکسبرداری از نماهای نزدیک می پردازند . یک عکاس برای تهیه عکس های خبری ناگهانی به عکس العمل های سریعی نیاز دارد و به هر حال مشکل او در این است که نمی تواند انتظار داشته باشد خبر در هر کجا که او هست به و قوع بپیوندد .

” هنری کارتیه برسون ” عبارت ” لحظه قطعی ” را بکار گرفت تا همین ایده را توصیه کند . از نظر او هنگامیکه عکاس و موضوع و عناصر ترکیبی ، یک مجموعه را تشکیل می دهند ، پیدا کردن لحظه نهائی برای ثبت تصویر ، یک ” آن ” است . برای عکاس خبری این لحظه حتی ممکن است هنگامی پدید آید که موضوع در یک حرکت صوری کم اهمیت باشد . ثبت خبر و مطلع کردن خوانندگان از جمله وظائف اصلی مطبوعات است هر روزنامه ای ممکن است به انتشار خبر لحظه ای بپردازد و در کنار آن از عکس های مربوط نیز استفاده کند ، اما تاثیر نسبی این عکس ها در واقع نه تنها به میزان دامنه خبر بلکه به تیراژ یا اهمیت روزنامه نزد مردم نیز بستگی دارد .

۳– عکس با سوژه متحرک عکس از جهش و پرش یک دونده ، سران در کشور که به هنگام دیدار دست یکدیگر را می فشارند و حتی ساختمانی مخروبه ناشی از زلزله یا دیگر سوانح طبیعی در این دسته قرار می گیرند . تحرک در عکس های مطبوعاتی را می توان به دو گروه تشریح کرد :

الف : عکس با سوژه متحرک فیزیکی :

این عکس ها از نوع دیگر بسیار متداولتر است . هنگام برگزاری یک مسابقه قوتبال مردم انتظار دارند که عکس واقعه گل را ببینند یعنی درست هنگامی که بازیکن با ضربه ای توپ را وارد دروازه حریف کرده است . علاوه بر عکس های ورزشی ، عکسبرداری از لحظه های هر رویداد دیگری نیز که می شود باژد تحرک را نشان داد تا هم بتواند عینیت خبری را منعکس کند و هم به جذب خواننده و فروش بیشتر منجر شود .

ب : عکس با سوژه متحرک غیر فیزیکی :

اینجا دوربین ثبت کننده احساسات و حالات درونی سوژه است به نحوی که در چهره شخص یا حتی در طرز قرار گرفتن اشیاء خود را می نمایاند . و به عکس تحرک می دهد . ثبت حس نیاز در چهره انسانی گرسنه ، ثبت احساس خشم و … که به خودی خود عکس القاگر آن به بیننده است از جمله تحرک غیر فیزیکی است .

۴ – عکس های غیر فوری و آرشیوی :

عکس هایی که به چاپ می رسند یا آنهایی که به دلیلی فرصت چاپ پیدا نمی کنند در آرشیو نگهداری می شوند . نحوه آرشیو هم با پیشرفت تکنولوژی تغییر کرده است ، هرچند که هنوز هم عکس به همان صورت سنتی در آرشیو قرار می گیرد با این حال تهیه میکرو فیلم از عکس ها یا ثبت آنها در حافظه کامپیوتر در بسیاری از روزنامه های جهان جای نگهداری به طریق سنتی را گرفته است . این یک نوع از عکس های آرشیوی است ، اما نوع دیگر ، عکس از شخصیت های مختلف مملکتی و خارجی است ، اینگونه عکس ها فقط هر چند سال یکبار که سن این شخصیت ها بالا می رود و قیافه آنها بطور محسوسی تغییر می کند ، تازگی خود را از دست می دهند . همچنین عکس هایی که به تشخیص ویراستار قبل از وقوع رویداد تهیه می شوند در این دسته جای می گیرند . به عنوان مثال ویراستار به سرویس عکس روزنامه ماموریت می دهد تا از شخصیت های فرهنگی ، هنری و دانشمندان کشور که بالای ۷۰ سال سن دارند ، عکس هایی تهیه و در آرشیو نگهداری شود تا زمان بهره برداری از آنها فرار رسد . تهیه عکس های غیر فوری به اشخاص خلاصه نمی شود . تهیه عکس از ساختمانهای مرتفع شهر به بهانه چاپ مطلبی در یکی دو هفته بعد در مورد آسمانخراش ها ، تهیه عکس از وسایل نقلیه به دلیل چاپ گزارش در مورد مشکلات حمل و نقل شهری و … جملگی از این نوع عکس ها است که تهیه آن به تدبیر ویراستار مربوط می شود .

۵- عکس های تزئینی :

جنبه زیبای عکس و جاذبه آن ، سرعت در انتقال مفهوم ، عینی ساختن مطالب نوشتنی همگی سبب می شود که از عکس حتی برای زینت بخشیدن به صفحه و زیبایی آن بهره گیری شود . این نوع عکس های مطبوعاتی جنبه خبری ندارند اما در هر حال به مطلب جنبه تصویری می دهند . به عنوان مثال استفاده از عکس کودکی به هنگام تغذیه با شیر مادر در رابطه با مطلبی در مورد اهمیت تغذیه کودک با شیر مادر و … خود به خود نه تنها صفحه را آرایش می دهد و زیباتر می سازد بلکه خواننده را هم به خواندن ترغیب می کند .

۶ – عکس های فجیع :

ثبت لحظات تلخ و شیرین زندگی و فعالیت های بشری گاه چنان جذاب است که نگریستن به عکس برای لحظات ودقایق طولانی نگاه را متوجه آن می کند . اما گاه لحظه هایی بوقوع می پیوندند که در معیارهای خبری نمی گنجند یا فراتر از آن سیر می کنند و عکس هایی را که به وجود می آورند در یک کلام می توان ” فجیع ” نامید . عکس های فجیع در واقع ثبت لحظات غیر متعارف از زندگی بشر است ، هرچند که در حیات کائنات چندان غیر متعارف تعریف نشود . به عبارت بهتر عکسی که روح خواننده را جریحه دار می کند ، اورا به سر حد خشم ، نفرت و جنون می کشاند و عکسی که مهوع است ، عکس فجیع نام دارد . آیا مطبوعات حق چاپ چنین عکس هایی را دارند که روح خواننده را می خراشد و در اوتاثیر نامطلوب و زننده ای باقی می گذارد ؟

در چنین مواردی همواره دو نظر وجود دارد . موافقان چاپ این نوع عکس ها معتقدند که به هر حال واقعه ای رخ داده و عکس از آن تهیه شده و این خود حاوی اطلاع و آگاهی و در یک کلام دارای خبر است و باید صرف نظر از زشت و زیبایی آن و تاثیر منفی بر خواننده به چاپ برسد و الا نوعی سانسور خبری تلقی می شود . مخالفان را عقیده بر این است که رسالت و وظایف مطبوعات اقتضا می کند که صلاح خواننده را دریابد و در انتشار مطالب و عکس هایی که اثر مخرب بر ذهن باقی می گذارد و آنان را از فعالیت روزمره باز می دارد یا حتی با کندی رو به رو می سازد ، باید خودداری شود . انسان ها دارای احساسات و عواطف با درجات و نسبت های مختلف هستند . گاه چاپ یک عکس فجیع تا مدتها انسانی را از خوردن و آشامیدن باز می دارد یا احساس خشمی در او بر می انگیزد که ممکن است کنترل خود را از دست بدهد . در میان این دو نظر ، نظر سومی هم وجود دارد که چاپ عکس های مرسوم به فجیع را با توجه به فرهنگ ها ، سنتها ، آداب و نوع هنجارکلی جامعه مورد بررسی قرار می دهد . گروه سوم می گویند : اگر این عکس ها به آگاهی و دادن هشدار بی انجامد و اثرات مثبت آن از بازتاب منفی اش بیشتر باشد ، امکان چاپ می یابند . اما در غیر این صورت چاپ اینگونه عکس ها باید با احتیاط کامل و با در نظر گرفتن خلق و خوی جامعه صورت گیرد تکه بیشتر موارد به چاپ نمی رسد . نظر همین گروه بر این است که عکس های غیر اخلاقی در هر حال مجاز به چاپ در نشریات عمومی نیستند . حتی اگر در زمره عکس های فجیع هم قرار نگیرد . ( بدیعی و قندی ، ۱۳۷۸ ، ص ۳۶۲ – 349 )

۷ – عکس های خوش نما

عکس های سیمایی یا ” خوش نما ” عکس هایی هستند که برای سرگرمی خواننده در نشریات چاپ می شوند و جزوه گروه (( Soft News )) یا نرم خبر هستند . دسته ای از عکس های ” سیمایی ” بیشتر شبیه نقاشی می باشند و یا اینکه مرز بین عکاس و نقاشی هستند و به این دسته از عکس ها اصطلاحا عکس / نقاشی می گوییم . اصطلاح ” Pictorial ” که در فارسی معنایی معادل ” تصویر نمایانه ” یا ” تصویر گرایانه ” دارد ، به این نوع عکس ها اطلاق می شود .

۸ – عکس های ورزشی

عکس های ورزشی عکس هایی هستند که از یک واقعه یا حادثه ورزشی خبر می دهند و معمولا ثبت یک حرکت ورزشی همراه با تحرک ، حاصل کار آنها است . عکس های ورزشی با اینکه در زمره ، عکس های خبری هستند و مستقیما پیام رسانی می کنند ، ولی بعلت گستردگی و اهمیت ورزش در زندگی روزمره ، در مقوله فتوژورنالیسم به آنها مستقلا پرداخته می شود .

۹ – عکس های تبلیغاتی

عکاسی تبلیغاتی برای شناساندن کالای تجاری است . هدف از گرفتن عکس های تبلیغاتی عرضه کالائی است به بهترین وجه ممکن . ارائه ظاهری آراسته ، زیبا و جذاب از وظایف عکس های تبلیغاتی است .

۱۰ – عکس های دوگانه یا متضاد

عکس های متفاوت با معانی متضاد اجزاء تشکیل دهنده این نوع عکاسی می باشد که در آن تضاد محتوائی بین عکس ها نشان داده می شود . در تعریف آن در فتوژورنالیسم به حرفه ای گفته می شود که هر عکس به تنهایی گویش خاص خود را دارد و هرگاه دو عکس با محتوای مفهومی متضاد در کنار یکدیگر قرار داده شوند ، از آن یک مفهوم جدید بدست می آید که به آن ” The third effect ” یا ” مفهوم سوم ” گفته می شود.