راههای رسوخ مُدهای غیر متعارف بر جامعه

بیان مسئله

وَ کَذلِکَ سَوَّلَت لی نَفسی ( طه ، ۹۶ )

نفس من کار مرا برایم زیبا جلوه می دهد . ( نصری ، ۱۳۷۲) ^“۷/۳”

همه صاحب نظران و اندیشمندان و حکما و فیلسوفان و متخصصان قدیم و جدید معتقدند که نیازهای انسانی دو قسم است . الف) نیازهای اولیه ب) نیازهای ثانویه

نیازهای اولیه شامل نیاز به غذا ، پوشاک ، امنیت ، مکان ، تولید مثل ، درمانی و … و نیازهای ثانویه مثل تفریح و ورزش و هنر و …

در همه دنیا نیازهای اولیه اصل است و همه کشورها و دولت ها هر کدام به نوعی از طریق برنامه های اقتصادی و اجتماعی و طرح ها و لوایح گوناگون حمایتی و تشویقی و ضمانت کاشت و داشت و برداشت محصولات و تولیدات و نظام عرضه و تقاضا به همه مردم شهرها و روستا خدمات مختلف اجتماعی و مدنی ارائه می نماید .

در بعد اجتماعی روابط گروه ها و اجتماعات از طریق نهادها و موسسات و سازمان ها شکل می گیرد و در این برهه قانون و روابط سنتی و مذهبی و ارتباطی با هم تلفیق شده و فرهنگ و تمدن هر جامعه را شکل می دهد .

( عاری نژاد ، ۱۳۶۵)

روابط پیچیده مردم با یکدیگر و گروه ها با گروه های دیگر در شیوه های رسمی و غیررسمی و در قالب قوانین و مقررات اجتماعی و اخلاق و آداب و رسوم و سنت های دینی و اعتقادی مجموعه گسترده ای از رفتارهای مختلف در زمینه های پوشاک و خوراک و روابط اجتماعی و اخلاق و نگرش ها و گرایش ها را بوجود می آورد .

مثلاً گروه های دانش آموزی با ارشاد اسلامی و معلمان و خانواده ها و فعالیت های کتابخانه ای و گروه های تحصیلی و آموزش کنکور در ارتباط هستند . و این نهادها خود با نهادهای بزرگتر نظیر وزارت فرهنگ و آموزش و پرورش و آموزش عالی و غیره در ارتباط هستند . صدا و سیما و روزنامه ها و مجلات و بولتن های خبری و ورزشی این روابط را برجسته و اطلاع رسانی می کند و چون خود وسایل ا رتباط جمعی و خبرنگاران و رادیو و تلویزیون از ماهواره و روابط بین الملل تاسی و تاثیر می گیرند ممکن است . رفتار و مدل آموزشی و طرز ارائه جدید تدریس و کتاب نوین و قابل اعتمادی و یا افراد موفقی و یا دانشگاه ها معتبر جهانی را به تبلیغ بکشد و از این نقطه نظر عده ای از دانش جویان و دانش آموزان علاقه خاصی به فردی که از خارج مورد تبلیغ واقع شده قرار بگیرند و برای همنوایی و همرنگی با آن لباس خود را همرنگ و هم شکل لباس ایشان قرار دهند و حرکات و سکنات خود را با حرکات و رفتارها و سکنات آن فرد متناسب سازند و این اولین قدم رسوخ و مدگرایی در میان نوجوانان و جوانان می گردد.

امروزه ارتباطات از نوع موبایل ، ماهواره ، تلویزیون ، جراید و روزنامه ها بسیار گسترده شده است و شبکه های ماهواره ای در سراسر جهان قابل دسترس هستند . و گیرنده های تلویزیونی در ساعات آخر شب جوانان و نوجوانان و حتی خانواده ها را به خود مشغول می دارد و در این برنامه ها سیاست ها و اقتصاد و هر و ورزش و مبادلات مختلف اجتماعی و هنری و سینمایی و تبلیغی به شدت تبلیغ می گردد.

در جامعه ما برای پوشش و خوراک و رفتارها هنجارهای دینی و اسلامی و حد و مرز تعیین شده وجود دارد . و عده ای از جوانان و نوجوانان خود را ملزم و راضی به اطاعت و تبعیت از این الگوها و مدل های هنجار شده نمی دانند و با تماشای فیلم های سینمایی و ماهواره ای و مشاهده افراد و هنرمندان و چهره های شناخته شده جهانی در قالب فیلم ها و تبلیغات کالایی و هنری و ورزشی به شدت تمایل ودرون خود را از الگو پذیری وتبعیت و پیروی از نوع رفتار وپوشش و حرکات و رفتارهای فرد مورد علاقه قرار می دهند و از روز بعد لباس آن هنر پیشه و یا چهره آرایی آن چهره سینمایی و یا طرز راه رفتن فلان ورزشکار خارجی و لباس ها و خال کوبی ها و غیره در میان جوانان مد و فراوان می شود و ظاهراً هم هیچگونه خلافی از فرد سرنزده است و ولی ترویج و گسترش این رفتارها و اوج و تعمیم آن باعث نهادی شدن آن رفتار و همگانی شدن آن رفتار درمیان جامعه می گردد . و فرهنگ و تمدن ما را تحت الشعاع قرار میدهد .

برهنگی و نمایش اندام وارگی در غرب در چند دهه گذشته به شدت رونق و گسترش یافته است و زنان و مردان بدون هیچ محدودیتی آزادند هر گونه لباس و از هر جنس با هر مدل و اندازه و رنگی را در کوچه و بازار و محل کار و تحصیل بپوشند ریشه این تمایل هرچه باشد قابل بحث در این گفتار نیست ولی تبعات آن باعث می شود که حجب و حیا و حریم اخلاقی خانواده ها در هم ریخته شود و هیچ حدو مرزی در میان زنان و مردان و دختران و پسران وجود نداشته باشد و اعتقادات و باورهای اصیل دینی و اعتقادی که در طول هزاران سال و با خون و دل ایثار جان ها و محو تمدن ها و غارت کشورها و سرمایه های عظیم انسانی و اقتصادی و نوشتن هزاران جلد کتاب و اثر و شعر و ادبیات و حکمت و اندیشه بوجود آمده و در روح و جان و شخصیت افراد درونی و فطری شده با یک بی توجهی و رسوخ یک رفتار نا شناخته و هوس آلود و بی معنی خارجی مورد .هجمه و هجوم قرار گیرد و اساس و ارکان دینی و ادبی و فرهنگی و … هر جامعه و ملتی مورد تهدید قرار گیرد . و این امر یا پدیده در لحظه اول و الگوپذیری شاید هیچگونه منافاتی با مختصات و ساخت و چهارچوب نظام نداشته باشد ولی آنگاه که عده کثیری ازمردم به آن پرداختندو همه کشور تحت تاثیر این مد و لباس واقع شد ضرر و آسیب های آنان نمایان می شود .

اهمیت مسئله :

اگر یکروز صبح از خواب برخیزید و با تعجب ببینید که مردم با شورت به خیابان آمده اند . زنان چادر و پوشش خود را کنار گذاشته اند و با دامن کوتاه و لباس های آستین کوتاه و چهره و موهای باز و رنگ شده و تزیین شده و کفش های غیر متعارف و پاشنه بلند و صورت گریم شده و ابروان تاب داده و صورت نقاشی شده و با یک سگ اهلی شده در خیابان آمدوشد می کنند . و در برخورد با شما به جای سلام از واژه های خرجی مثل oki و یا مرسی mersi و حرکات چشم و ابرو با شما ارتباط برقرار می کنند . این افراد به هنگام نهاردر خانه حاضر نمی شوند و با هرکس که میل آنها می کشد به رستوران می روند و غذا صرف می کنند .

و به هنگام شب به جای حضور در خانواده تا ساعات آخرشب در پارتی هایی که هیچ ارتباطی سببی و نسبی با ایشان نداشته و فقط به دعوت یکی از آشنایان ساعتی یعنی ( کسانیکه فقط در یک ساعت با هم آشنا شده و رفیق شده اند ) صورت گرفته و تا نزدیکی های صبح به شرب خمر و رقص و دانس گروهی پرداخته اند و با مصرف داروها و قرص های هیجان آور و تکان دهنده انواع حرکات و رفتارهای غیر انسانی و ضد اخلاقی انجام داده و مورد استفاده سود جویان جنسی و تبلیغی قرار گرفته و از صحنه های رقص و بی هوشی و جنس بازی آنها نوار و فیلم تهیه شده و فردای آنروز در کوچه و بازار و سوپر مارکت ها این صحنه ها به فروش می رسد . چه اتفاقی می افتد ؟ در اینجا تکلیف پدر چه می شود ؟ آینده فرزندان چه می شود ؟ بنیان خانواده چگونه می گردد ؟ مسئله اعتقادات چه بلایی به سرش می آید ؟ تعصب و ایمان و آزادی و ارزش ومقام والای انسانی که از فرشته ها بالاتر است به کجا می رود ؟ در یک جامعه اسلامی ارزش های خانوادگی وحریم خصوصی و باورهای دینی و ادبیات ملی چه می شود ؟

آیا طلاق زیاد نمی شود ؟ آیا فرزندان دچار بحران های روحی و بی اعتمادی نمی گردند ؟ آیا جامعه اعتماد و اطمینان و امنیت خود را از دست نمی دهد ؟آیا قتل آدم کشی و مصرف اعتیاد و الکل و قرص های روان گردان سلامت و صحت خانواده ها و افراد را تهدید نمی کند ؟ آیا انجام فرایض دینی و مذهبی به فراموشی سپرده نمی شود ؟ آیا آرمان های ملی و مذهبی مثل علاقه به قهرمانان و الگوهای برتر دینی مثل امامان و پیامبران و ائمه فراموش نمی شود ؟ آیا چهره قهرمانان ادب و فرهنگ و شعر و قصه و شاعری و اساطیری نابود نمی شود ؟ آیا شدت اعمال پلیس زیاد نمی شود ؟ آیا قضاوت و مراکز قضایی مملو از شکایت و درگیریها و بهم ریختن عناصر درونی حریم خانواده ها نمی شود ؟ آیا شغل و تعهد و الزام به انجام کار برای رضای خدا و رضایت مردم جای خود را به هوس و روابط افراد و … نمی دهد ؟ آیا هرج و مرج وگناه و مصرف کالاهای آرایشی زیاد نمی شود ؟آیا مصرف گرایی و مدگرایی باعث تعطیلی کارگاههای تولید نیازهای اساسی و اصیل اولیه مثل تولید کشاورزی و صنعتی و باز گشایی کانون های هوس و مد و چهره نمایی وتولید لباس های آنچنانی و مصرف مواد مخدر و مهوش و … نمی شود ؟ و اقتصاد و اجتماع و تعلیم و تربیت و تکنولوژی و صنعت و تولید کشاورزی جای خود را به بی اعتمادی و رقص و مد گرایی و لذت های آنی و هوس های زودگذر و تخریب اذهان عمومی و هدف های اصیل انسانی و مذهبی و ملی نمی شود ؟

اهداف تحقیق :

هدف عمده تحقیق حاضر یک چیز است .

راه های رسوخ مد های غیر متعارف در جامعه : اما این جمله کوتاه و خبری بسیار عمیق وگسترده است . در نتیجه با یک جمله و گزاره نمی توان به هدف ومقصود رسید چنانچه امروزه دولت ها و ملت ها با برنامه ها و سیاست ها در صدد جلوگیری از این موضوع هستند ولی سال به سال میزان و گستره نفوذ این مدل های غیر متعارف در جوامع مختلف زیاد می شود . بر این اساس هدف های این تحقیق عبارتند از :

۱- تعریف مد یا مدل های غیر متعارف

۲- راه های نفوذ و ورود مدل های غیر متعارف به جامعه

۳- علل و عوامل پذیرش این مدل ها و مد ها

۴- طبقات و گرو های پذیرنده

۵- آسیب های ناشی از این نفوذ در میان جامعه

۶- سیاست ها و خط مشی عمومی و سیاست گزاران

۷- وظایف و کارکرد های خانوادگی

۸- وظایف و نقش نهادهای مرتبط با مبارزه با نفوذ مدل های غیر متعارف

۹- نوزایی و تحولات در مدل های متعارف خودمانی

۱۰- فرهنگ سازی و مدل گرایی ملی و مذهبی

متغیر های تحقیق :

در آغاز و معنی و مفهوم اولیه تحقیق بنظر می رسد . که تحقیق توصیفی و یک سویه است یعنی چه راه هایی برای رسوخ مد در ایران بوجود آمده است . که کاملاً صحیح ودرست است . ومیتوان با استفاده از منابع و کتاب ها و گزارش ها وبخصوص داده های جرایدی و انعکاسات را دید و تلویزیون و ماهواره ها به این امر پرداخت

اما در درون جمله و موضوع متغیرها وجود دارند .

متغیر مستقل : راه های نفوذ و رسوخ مد

متغیر وابسته : مدگرایی

یعنی می توان مدگرایی را در کنار راه های نفوذ و رسوخ آن کاملاً به تصویر کشید و از طریق ادبیات و مبانی نظری به بحث تقلید و انواع تقلید که مایه و زیربنای مد هستند ، پرداخت و در فصل سوم به راه های جلوگیری از این عوامل اشاره و در یک فرآیند آماری این تعامل و شرایط را بررسی کرد . که در این تحقیق کاملاً و به صورت دقیق به موضوع تقلید به عنوان دست مایه مدگرایی اشاره شده است . و راه های رسوخ که در بیان مسئله به عمده آنها اشاره گردید.

فرضیه و سوالات تحقیق :

– هر چقدر الگوهای متعارف در جامعه کم باشد گرایش جوانان به الگوهای متعارف افزایش می یابد .

– هر چه ایستایی و رکود مدل لباس و رنگ و رفتار در جامعه کهنه و قدیمی و متروک باشد توجه به مدل های وارداتی در میان جوانان و نوجوانان افزایش می یابد .