مقاله ساخت و بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه جذب به نماز در دانش آموزان

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله ساخت و بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه جذب به نماز در دانش آموزان دارای ۲۱ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله ساخت و بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه جذب به نماز در دانش آموزان  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله ساخت و بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه جذب به نماز در دانش آموزان،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله ساخت و بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه جذب به نماز در دانش آموزان :

مقدمه

پیروی انسان از ارزشها و هنجارهای دینی را در قالب رفتار مذهبی میتـوان مـورد توجـه قرار داد . »رفتارهای مذهبی«، به مجموعه باورها، عادات، عملکرد هـا و واکـنشهـایی گفتـه می شودکه نسبتاً پایدار بوده، قابل مشاهده، ارزیابی، اندازه گیری و پیشبینی است. نمـاز بـه عنوان یکی از رفتارهای مذهبی و یکی از رفتارهای پیچیده انسانی مطرح است.
در آنیی مقد س اسلام، نماز جایگاهی بس والا دارد و عالیترین شکل ارتباط عاشقانه با خداوند، نماز است. پیامبر گرامی می فرمایند: »نماز معراج مـؤمن اسـت.۱« امـام کـاظم میفرمایند: »بهترین چیزی که بنده پس از شناخت خدا به وسیله آن به درگاه الهـیتقـرّب پیدا میکند، نماز است.۲« امام باقر میفرمایند: »اسلام بر پنج پایـه بنـا شـده اسـت: نمـاز، روزه، زکات، حج و ولایت.۳«

اگرچه نماز دارای اهمیت فراوانی است، امـا برگـزار کـردن آن بـه جماعـت، اهمیـت بیشتری دارد؛ زیرا نماز جماعت نمـادی بـا ارزش از جامعـه مطلـوب اسـلامی اسـت کـه عناصری مانند رهبری، اتحاد و نظم را دربر دارد.

بررسی ها نشان می دهد رفتار نماز گزاردن کمتـر مـورد توجـه روان شناسـان قرارگرفتـه است، بهگونه ای که کمتر از یک درصد از مقالاتی که در مجلات علمـی بـینالمللـی چـاپ شده درباره پژوهش های مذهبی بوده است.این۴ مسئله با در نظر گـرفتن متغیرهـایی ماننـد سن، جنس، دوره های تحولی و تحصیلات نمود بارزتری پیدا می کند؛ چنان که نیاز به انجام پژوهش های گستردهتر در سطح مدارس و به ویژه در سطح متوسطه، به عنوان مسئلهای مهم مطرح است.

شرکت یا عـدم شـرکت دانـش آمـوزان در نمـاز جماعـت مـدارس مـیتوانـد متـأثر از متغیرهایی باشد که در تحقیقات به بعضی از آنها پرداخته شده است.

کمالی در پژوهشی با عنوان بررسـی علـل و عوامـل مـؤثر بـر گـرایش دانـشآمـوزان دبیرستانی به نماز دریافت: دانش آموزانی که در نماز جماعت شرکت نکردهاند، دلایلی از قبیل نامناسب بودن محیط نمازخانه، نامناسـب بـودن امکانـات فیزیکـی ماننـد سـرویس بهداشتی، مناسب نبودن زمان برگزاری نماز، و طولانی و خستهکننده بودن مراسم نمـاز را مطرح نمودهاند.۵

ساخت و بررسی ویژگیهای روان سنجی پرسشنامه جذب به نماز در دانش آموزان ۷۲۱

بیگلو در پژوهشی نشان داد اعتقـاد و ایمـان قلبـی شـخص در درجـه اول و حضـور کارکنان مدرسه در صفوف نماز جماعت در مرحله دوم اهمیت قرار دارد.۶
حسینی میان آموزش مدرسه و نماز خواندن دانشآمـوزان رابطـهای معنـادار بـهدسـت آورد. همچنین نحوه عملکرد معلمان و شرکت آنـان در نمـاز جماعـت مدرسـه و ارتبـاط صمیمانه با دانشآموزان را در برپایی هرچـه بـا شـکوهتـر نمـاز جماعـت و علاقـهمنـدی دانشآموزان به این امر مؤثر دانسته است.۷

عسگری طی پژوهشی نشان داد زمان مناسب برگزاری نماز، آشنا نمودن دانشآموزان با فلسفه نماز و تقویت درونی دانشآموزان در این خصوص باید مورد تأکید قرار گیرد.۸

بهرامی وجود نمازخانه و امکانات، تشویق دانشآموزان و اهمیت پدر و مادر به نماز را در گرایش دانشآموزان به نماز بسیار مؤثر دانسته است.

تأکید پژوهشهای خارج از کشور نیز در ارتباط با تربیت مـذهب ی و اخلاقـی و لـزوم عبادت در زندگی و مدارس، حاکی از اهمیت ایـن مسـئله اسـت.۹ بـرای مثـال، هـاکنی و ساندرز مروری بر آینده تربیتی، اخلاقی و دینی داشـته و ضـرورت وجـود راه حـلهـای کارآمد در این زمینه را مطرح نمودهاند.۱۰ در همین زمینه، مالتبی و دی بر ایـن امـر تأکیـد نمودهاند که برای انجام عبادتهای گروهی در مدارس، لازم اسـت خـانوادههـا و سـازمانهـای خصوصی و عمومی در اجرای این مسئولیت مشارکت داشته باشند و این کار تحمیلی نباشد.۱۱

پژوهشهای مذکور نشان میدهد که تربیت مـذهبی و اخلاقـی دانـشآمـوزان یکـی از نگرانیهای جوامع بشری است که روز به روز براهمیت آن افزوده میشود. عبادت بهطـور عام و برگزاری نماز جماعت در مدارس به طور خـاص، یکـی از مصـداق هـای توجـه بـه تربیت مذهبی است که لازم است در مدارس جوامع اسـلامی بـه آن توجـه شـود . راه هـای جذب هرچه بیشتر دانش آموزان به این عبادت، موضوع پژوهش های زیادی بوده اسـت کـه جمع بندی نتایج مطالعات انجام شـده در ایـن زمینـه حـاکی از آن اسـت کـه هـر کـدام از مطالعات صورت گرفته به بخشی از عوامل یا راه های جذب دانش آموزان به نماز جماعـت پرداخته و مطالعهای که به مجموعهاینسبتاً وسـیع از عوامـل پرداختـه باشـد، یافـت نشـد . عامل مهمی که در تحقیقات علوم رفتـاری مـیتوانـد بـر وسـعت یافتـه هـا اثرگـذار باشـد شیوه های سنجش و ابزار جمعآوری اطلاعات است. مطالعات قبلی به دلیـل کمبـود چنـین

۸۲۱ سال چهارم، شماره اول، پیاپی هفتم، بهار و تابستان ۱۹۳۱

ابزاری از گستردگی یافته ها برخوردار نبود. از اینرو، بنابر ضرورت، در این مطالعـه تـلاش بر این است تا پرسش نامه شامل مجموعه ای منسـجم از عوامـل مـؤثر در جـذب بـه نمـاز جماعت باشد. هرچند در گذشته، برای تهیه چنین پرسش نامه ای مطالعاتی انجام گرفته، امـا فقط به عواملی محدود پرداخته شده است.

برای مثال، بشلیده و همکاران در مطالعه ای به بررسی عوامـل مـؤثر درونمدرسـهای در جذب دانش آموزان دختر و پسر دبیرستانهای استان خوزستان به نماز پرداخته انـد . جامعـه آماری پژوهش شامل تمام دانش آموزان روزانه پایه هـای اول، دوم و سـوم مقطـع متوسـطه مدارس دولتی سراسر استان خوزستان اسـت کـه از بـین آنهـا، نمونـهای بـه حجـم ۱۰۶۲ دانش آموز انتخاب شد. در این مطالعه، به روش تحلیل عـاملی، پرسـش نامـه ای بـه منظـور سنجش عوامل مؤثر درونمدرسه ای در جذب دانشآموزان به نماز با ۳۱ ماده ساخته شـد و از دو عامل قوی با محتوای تبلیغی ـ تشویقی ۱۸) ماده ) و حسن روابط انسـانی ـ آموزشـی با فراگیر ۱۳) ماده) تشـکیل شـد . همسـانی درونـی ایـن پرسـشنامـه ۰/۹۰ گـزارش شـد. واریانس تبیین شده توسط عامل اول ۱۸/۵۶ و عامل دوم ۱۱/۵۴ بود.۱۲

با توجه به مباحث مطرح شده، هدف اصلی این تحقیق ساخت مقیاسی بـرای سـنجش عوامل موثر در جذب دانش آموزان به نماز جماعت مدرسه بود. لزوم ارزیابی عوامـل مـؤثر بر اساس مقیاسی منسجم با توجه به بافت فرهنگی ـ دینی ایـران، مـیتوانـد محققـان را در بررسی دقیقتر بعد چهارم انسان ـ یعنی معنویت ـ یاری کند.

روش

روش پژوهش حاضـر »زمینـهیـابی از نـوع مقطعـی« اسـت. جامعـه آمـاری مطالعـه، تمـام دانش آموزان دختر و پسر پایههای تحصیلی اول، دوم و سوم مقطع متوسـطه اسـتان اردبیـل در سال تحصیلی ۹۰- ۸۹ به تعداد ۶۵۱۲۶ نفر است. حجم نمونه انتخاب شده با اسـتفاده از فرمول »کوکران« برای هر جنس ۳۸۰ نفر بود، اما نظر به اینکـه کفایـت تعـداد نمونـه بـرای معنا داری، یکی از پیش فرض های تحلیل عاملی اسـت۱۳ و بـا در نظـر گـرفتن امکـان عـدم برگشت تعدادی از پرسشنامهها، حجم نمونه ۸۰۰ نفر (برای هر جـنس ۴۰۰ نفـر) در نظـر گرفته شد. در ادامه، داده های ۷۵۲ نفر از دانش آموزان دختر و پسـر تجزیـه و تحلیـل شـد. روش نمونهگیری این مطالعه، »چندمرحلهای« است:

ساخت و بررسی ویژگیهای روان سنجی پرسشنامه جذب به نماز در دانش آموزان ۹۲۱

مرحله اول. تقسیم استان به چهار قطب ناهمپوش نسبتاً همگن، که ۱۹ منطقـه آموزشـی را افراز می کرد و انتخاب ۶ منطقه آموزشی متناسب با حجـم منـاطق آموزشـی موجـود در چهار قطب آموزشی (به صورت طبقهای متناسب)؛ مرحله دوم. انتخاب مـدارس از میـان ۶ منطقه آموزشی عضو نمونه در مرحله اول (بـه صـورت طبقـهای متناسـب)؛ مرحلـه سـوم. انتخاب ۴۰۰ نفر دانش آموز پسر و ۴۰۰ نفر دانش آموز دختر به صورت تصادفی از میان ۳۵ مدرسه عضو نمونه در مرحله دوم (به صورت تصادفی ساده در هر مدرسه).

از مجموع دانش آمـوزان شـرکت کننـده، ۳۶۵ نفـر(۴۸/۵ درصـد) دختـر بودنـد و ۳۸۷ نفر(۵۱/۵ درصد) پسر. این افراد از نظرسنّی، درکی دامنه سـنّی ۱۸- ۱۴ سـال بـا میـانگین ۱۶/۰۶ و انحراف معیار ۰/۹۷ قرار داشـتند. همچنـین ۲۷۵ نفـر(۳۶/۶ درصـد) در پایـه اول متوسطه مشغول تحصـیل بودنـد. ۲۷۸ نفـر(۳۷/۰ درصـد) در پایـه دوم، و ۱۹۹ نفـر(۲۶/۵ درصد) در پایه سوم. اکثریت دانش آموزان دختـر، یعنـ ی ۲۲۹ نفـر ۶۲/۷) درصـد) در نمـاز جماعت مدرسه شرکت می کردند، در حالی که اکثریت دانش آمـوزان پسـر، یعنـی ۲۰۲ نفـر ۵۲/۲) درصــد) در نمــاز جماعــت مدرســه شــرکت نمــیکردنــد. بــه طــور کلــی، اکثریــت دانش آموزان یعنی ۴۱۰ نفر ۵۴/۵) درصد) در نماز جماعت مدرسه شرکت میکردند و ۳۲۷ نفر ۴۳/۵) درصد) از دانشآموزان در نماز جماعت مدرسه شرکت نمیکردند.

ابزار جمع آوری اطلاعات

به منظور ارزیابی نگرش دانش آموزان نسبت به عوامل مؤثر بر جذب آنان به نماز جماعـت مدارس، کار پژوهش در مراحل گونـاگونی انجـام گرفـت: در مرحلـه اول، بـه دلیـل آنکـه پژوهشگران درصدد اکتشاف عوامل مرتبط با گرایش دانش آموزان به نماز بودند، مـادههـای این آزمون با توجه به زمینه فرهنگی کشور و با بهرهگیری از آیات و روایـات و آرای علمـا و فقهـا،۱۴ و بــر مبنـای پیشــینه نظـری و نتــایج فراتحلیـل نصــر و همکـاران ۱۵ و همچنــین پرسش نامه هـای سـاخته شـده هماننـد »گـزاره هـای مقیـاس رفتـار مـذهبی و ایمـان«،۱۶ و پرسشنامه عوامل درونسازمانی جذب به نماز طراحی شد.۱۷ در دومین مرحله، سؤالات طراحی شده در اختیار ۵۰ آزمودنی سه پایه و سه تن از استادان

گروه روان شناسی قرار داده شد که ۴ ماده به عنوان مادههای مبهم یا مشـابه از پرسـشنامـه

۰۳۱ سال چهارم، شماره اول، پیاپی هفتم، بهار و تابستان ۱۹۳۱

مقدماتی حذف شد و پرسش نامه ای با ۷۵ ماده برای مقاصد این پژوهش مـورد تأییـد قـرار گرفت. پس از اجرای پرسش نامه، ۱۹ سؤال از این پرسش نامه حذف شـد و در نهایـت ۵۶ سؤال باقی ماند. نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی بیانگر آن بود که پرسشنامه مـذکور بر اساس ۶۲/۶۰ درصد واریانس کل، دارای پنج عامل زیربنایی اسـت بـا عنـاوین: »فضـای فیزیکی و ارتباطی ـ آموزشی«، »ایمان و رفتار مذهبی فـردی ـ خـانوادگی«، »نحـوه برپـایی نماز جماعت«، »محیط اجتماعی« و عامل »تشویقی.«

سؤالات پرسش نامه در یک طیف ۵ درجه ای از ۱ (برای گزینه خیلی کـم ) تـا ۵ (بـرای گزینه خیلی زیاد) نمرهگذاری شد. ضریب آلفای کرونبـاخ بـرای کـل نمونـه در عامـل اول ۰/۹۰، در عامل دوم ۰/۸۹، در عامل سوم ۰/۸۹، در عامـل چهـارم ۰/۸۲ و در عامـل پـنجم ۰/۸۲ به دست آمد. در کل پرسشنامه نیز ضریب آلفای کرونباخ ۰/۹۴ به دست آمد.