مقاله کارکرد خانواده و جهتگیری مذهبی؛ ارائه الگوهای نگرش به ارتباط پیش از ازدواج و پیامدهای آن در دانشجویان دارای ارتباط و بدون ارتباط با جنس مخالف

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله کارکرد خانواده و جهتگیری مذهبی؛ ارائه الگوهای نگرش به ارتباط پیش از ازدواج و پیامدهای آن در دانشجویان دارای ارتباط و بدون ارتباط با جنس مخالف دارای ۱۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله کارکرد خانواده و جهتگیری مذهبی؛ ارائه الگوهای نگرش به ارتباط پیش از ازدواج و پیامدهای آن در دانشجویان دارای ارتباط و بدون ارتباط با جنس مخالف  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله کارکرد خانواده و جهتگیری مذهبی؛ ارائه الگوهای نگرش به ارتباط پیش از ازدواج و پیامدهای آن در دانشجویان دارای ارتباط و بدون ارتباط با جنس مخالف،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله کارکرد خانواده و جهتگیری مذهبی؛ ارائه الگوهای نگرش به ارتباط پیش از ازدواج و پیامدهای آن در دانشجویان دارای ارتباط و بدون ارتباط با جنس مخالف :

مقدمه

نگرانی درباره جوانان و تغییرات فرهنگی، عمری به درازای تاریخ بشر دارد. هنجارگریزی جوانان، همیشه مسئلهای مهم و جذاب بوده است. یکی از مهمترین این هنجارگریزیها کـه در جوامـع شـرقی اهمیـت بیشتری دارد، پدیده ارتباط و دوستی بین دختر و پسر پیش از ازدواج و نوع نگرش آنها بـه ایـن روابـط میباشد. با توجه به پیامدهای آن، نگرانیهایی را در سطوح مختلف اجتماع بهوجود آورده است (وثوقی، .(۱۳۸۸ رفیعپور (۱۳۷۸)، نگرش را سیستمی از عکسالعملهای ارزیابیکننده که مبتنـی بـر اعتقـادات و چارچوبهایی هستند، تعریف میکند که براساس آن، ارزیابیها و رفتار شکل میگیرد. این چارچوبها و پایههای ارزیابیکننده که در دوران مختلف شکلگیری شخصیت در خانواده و جامعه بهوجود میآیـد، موجب میشود شخص آن موضوع را ارزشیابی و نسبت به آن، باور خوب یا بد بودن، مناسب یا نامناسب بودن را پیدا کند (یوسفی، .(۱۳۸۶

با مرور متون مربوط به این روابط، سه دسته علل فردی، علل خانوادگی و علل اجتماعی برای شروع این روابط آشکار میشود. از علل فردی میتوان به آگاهی ضعیف از آسـیبهـا (Coyle, 2001, p. 442)، اعتماد به نفس و عزت نفـس پـایین (Royer, 2009, p. 400)، هویـت آشـفته (صـفری، ۱۳۸۷، ص (۴۷، کاهش اعتقادات مذهبی (kabiru, 2009, p. 1028) اشاره کرد. از علل خانوادگی مـیتـوان بـه ارتباطـات عاطفی ضعیف در خانواده (manlove, 2008, p. 113) و عدم حمایتهای لازم و نظارت کافی بـر رفتـار نوجوانان و جوانان (markham, 2003, p. 183) اشاره کرد. خانواده این سیستم اجتماعی کامل، بـا ایجـاد پیوندهای عاطفی و مراقبتی قوی اعضا را در کنار یکدیگر نگه میدارد. در این سیستم، اعضـای خـانواده کنترل، تأیید و اختلاف عقیده داشتن را با هم تمـرین مـیکننـد (قلاسـیمـود، ۱۳۸۷، ص .(۳۸ کـارکرد خانواده، مفهومی است که تأثیر مستقیمی بر نیازها، اهداف، رضـایتمنـدی از زنـدگی و روابـط عـاطفی خانواده داشته و عواملی چون انعطافپذیری و پیوستگی در آن نقش اساسی دارند. انعطـافپـذیری، بـه میزان تغییراتی که در نقشها قوانین و انضباط خانواده وجود دارد، اطلاق میشود. درواقـع، نکتـه اصـلی انعطافپذیری در این است که سیستمها چگونه بـین ثبـات و تغییـر تعـادل مـییابنـد. از سـوی دیگـر، پیوستگی، پیوند عاطفی اعضای خانواده نسبت به یکدیگر است. در حالـت پیوسـته، نزدیکـی عـاطفی و فداکاری وجود دارد، با هم بودن بیش از تنهایی اهمیت دارد و تأکید عمده بر با هم بودن اسـت (سـیف، ۱۳۸۶، ص .(۷۱ ایجاد ارتباطی مؤثر و جوی پذیرا، همراه با صـمیمیت و انسـجام عـاطفی بـین اعضـای خانواده، بسیاری از مشکلات و انحرافات اخلاقـی را کـه امـروزه نوجوانـان و جوانـان بـا آنهـا روبـهرو

کارکرد خانواده و جهتگیری مذهبی ارائه الگوهاینگرش به ارتباط ; ۳۸

هستند، کاهش مـیدهـد (کیـانی و همکـاران، ۱۳۸۹، ص .(۹۷ قویـدل حیـدری (۱۳۸۹) گـزارش کـرد والدینی که روابط قوی با فرزندانشان دارند، میتوانند در کاهش رفتارهـای جنسـی نوجوانـان و جوانـان تأثیر مثبتی داشته باشند. خلجآبادی فراهانی (۱۳۸۹) نیـز معتقـد اسـت کنتـرل سـختگیرانـه والـدین در دوران بلــوغ، نگــرش آزادانــه والــدین و احتــرام کــم بــه نظــرات والــدین در دوران بلــوغ، مهــمتــرین پیشبینیکنندههای دوستی با جنس مخالف در سطح خانواده میباشند. به هر حال، این ابهام وجـود دارد که آیا پیوستگی خانواده خود بهتنهایی میتواند عامل بازدارنده و کنترلکننـده روابـط جوانـان بـا جـنس مخالف باشد؟ از سوی دیگـر، باورهـای مـذهبی عامـل قـوی در کنتـرل و مـدیریت روابـط و رفتارهـا میباشند. همانطور که خداوند در قرآن میفرماید: »آنان که به یاد خدا هستند از وسوسههای شیطان متأثر نمیشوند و یاد خدا سلاحی است که از آنان در برابر شیطان محافظت میکند. پرهیزگاران هنگـامی کـه گرفتار وسوسههای شیطان میشوند، به یاد خدا و پاداش و کیفر او میافتند و ناگهان بیدار میشوند« (بقره: .(۱۵۲ بهعبارت دیگر، آیا اعمال و عقاید مذهبی میتوانند نیروی تازهای به خانواده و اعضای آن ببخشند. به این ترتیب، مشارکتشان را در تجارب معنوی بیشتر و ایمان اعضا را قویتر کنند؟

این پژوهش به دنبال تدوین الگوی پیامدهای ارتباط با جنس مخالف، با توجه بـه نقـش همزمـان کـارکرد خانواده و جهتگیری مذهبی است. بهعبارت دیگر، در این پژوهش این مسئله بررسی مـیشـود کـه احتمـالاً کارکرد خانواده نمیتواند بهتنهایی ارتباط ذهنی و عملی جوان بـا جـنس مخـالف را مـدیریت کنـد و نیـاز بـه نیرویی تأثیرگذار دارد.

جهتگیری مذهبی را میتوان رهاورد کلی مشخص، کـه از مـذهب اتخـاذ گردیـده اسـت، معرفـی نمود؛ یعنی در ارتباط با موجودی متعالی (قدسی)، مجموعهای از اعتقادات، اعمال و تشریفات خـاص را در زندگی دارد (حیدرنژاد، ۱۳۸۹، ص .(۱۷ آلپورت (۱۹۶۷)، مذهب را بهعنـوان فلسـفه وحـدتبخـش زندگی توصیف میکند و آن را یکی از عوامل بالقوه مهم برای سـلامت روان دانسـته اسـت. وی معتقـد است: نظام ارزشی مذهب بهترین زمینه را برای یک شخصیت سالم آماده میکند. امـا وی بـه ایـن نکتـه نیز توجه دارد که اینگونه نیست که تمامی افرادی که ادعای مذهبیبودن دارنـد، دارای شخصـیت سـالم هستند. از دیدگاه آلپورت (۱۹۶۷)، این جهتگیری میتواند به دو صورت »درونـی« و »بیرونـی« باشـد. شخصی که از بیرون برانگیخته شده، مذهبش را مورد استفاده قرار میدهد. درحـالیکـه شخصـی کـه از درون برانگیخته میشود، با مذهبش زندگی مـیکنـد. شخصـی کـه جهـتگیـری مـذهبی درونـی دارد، انگیزههایش را در خود مذهب مییابد. چنین اشخاصی مذهب و شخصیتشان یکی میشود. درحـالیکـه اشخاص با جهتگیری مذهبی بیرونی، برای رسیدن به اهداف دیگر به سمت مذهب میروند. بهعبـارت

۴۸ ، سال ششم، شماره سوم، پاییز ۲۹۳۱

دیگر به سمت خدا میروند بدون اینکه از خود روی بگردانند (نصـیرینـژاد، ۱۳۸۹، ص .(۴۷ ازایـنرو، چنین استنباط میشود که جهتگیری بیرونی نتواند پادزهری مناسب در برابر ناهنجـاری و آسـیبهـای اجتماعی و حتی نگرش نسبت به رفتارهای آسیبزا از جمله ارتباط با جنس مخالف عمل کند. پایبنـدی به آموزههای دینی و داشتن تقیدات مذهبی، سـد محکمـی در برابـر آسـیبهـای اجتمـاعی، و تـأثیرات تهاجم فرهنگی است. همانطور که خداوند در قرآن میفرماید: »آن زن قصد یوسف نمود و یوسف نیـز اگر برهان پروردگار را نمیدید، قصد وی مینمود« (یوسف: .(۲۴ این آیه شریفه اشـاره بـه ایمـان قـوی حضرت یوسف دارد. در غیراین صورت، او نیز در این راه به خطا میرفت. حال ایـن احتمـال وجـود دارد که الگوی پیوستگی بین اعضای خانواده از طریق ایجاد باورهای مذهبی و نوع جهتگیـری بیرونـی و درونی، نگرش فرزند را به ارتباط قبل از ازدواج سوق میدهد.

در این زمینه، نتایج پژوهشهای موحد (۱۳۸۵)، وثـوقی (۱۳۸۴)، یوسـفی (۱۳۸۶)، نشـان مـیدهـد ارزشهای دینی بالاترین قدرت تبیینکنندگی را درباره دوستیها و معاشرتهای قبل از ازدواج دارنـد و کنار گذاشتن باورها و اعتقادات دینی و عدم التزام بـه احکـام دینـی، عامـل بسـیاری از نابهنجـاریهـا و کژرویهای آدمی است. همچنـین کـابیرو و پینـاس (۲۰۰۹)، معتقدنـد جوانـانی کـه تعلـق و وابسـتگی محکمتری به کلیسا دارند و بهطور مرتب در مراسم آن شرکت میکنند، عموماً نگرش منفیتری به روابط قبل از از دواج دارند. اگرچه در این پژوهشها، به اهمیـت نقـش عقایـد و رفتارهـای مـذهبی در ایجـاد نابهنجاریهای اخلاقی اشاره شده است، اما به نظر میرسد عقاید بهتنهایی نتوانـد رفتارهـای آسـیبزا را تبیین کند؛ چراکه ماهیت و جهتگیری عقاید، که جنبه درونی و بیرونی بودن را مشخص میکند، میتواند در پیشبینی و ثبات رفتار نابهنجار اجتماعی عامل مؤثری باشد که در این پژوهشها در نظر گرفته نشـده است. از سوی دیگر، جهت تدوین الگوی چنین رفتارهایی در نظر گرفتن اهمیت نقش خانواده غیرقابـل اجتناب است. در این زمینه، نتایج پژوهش احمدی نوده (۱۳۸۶) نیز بیانگر این است کـه بـین اعتقـادات دینی و آسیبپذیری فرهنگی خانواده رابطه وجود دارد؛ افزایش تقیدات دینی میتواند بهعنوان مانعی در برابر آسیبپذیری فرهنگی خانواده عمل کند.

بنابراین، با توجه به ارتبـاط دو بـه دوی متغیرهـا در زمینـه نقـش هریـک از کـارکرد خـانواده و باورهـای مذهبی، پژوهشگر بر آن شد که تأثیر همزمان هر دو عامل را در تـدوین الگـوی نگـرش بـه ارتبـاط بـا جـنس مخالف قبل از ازدواج بررسی کند. این موضوع تاکنون با توجه به روش الگویابی بررسی نشـده اسـت. افـزون بر این، این پژوهش در تدوین الگویی دیگر به دنبال بررسی نقش همین عواملی که نگرش به ارتباط بـا جـنس مخالف را تبیین میکند، در جهت پیشبینی پیامدهای ناشی از ارتباط با جنس مخالف در گروهی از افـراد، کـه

کارکرد خانواده و جهتگیری مذهبی ارائه الگوهاینگرش به ارتباط ; ۵۸

گرفتار چنین روابطی شدند، میباشد که تاکنون چنین الگوهایی نیز در این زمینه، با توجه به نقـش مؤلفـههـای عاطفی و معنوی تدوین نشده است.

در مجموع، در این پژوهش نقش این دو مؤلفه عاطفی و معنوی در نگرش به ارتباط در گروهـی از افـراد، که چنین روابطی را تجربه نکردنـد و دو مؤلفـه پیامـدهای ارتبـاط در گروهـی کـه چنـین روابطـی را تجربـه میکنند، بررسی میشود، تا اهمیت نقش مؤلفه مذهبی مشخص شود. به هر حال، با توجه بـه نتـایج مطالعـات مذکور و در نظر گرفتن مبانی نظری، نقش هر دو عامل خانواده و جهـتگیـری مـذهبی مـورد بررسـی قـرار گرفت. مسئله اصلی این پژوهش، این است که آیا خانواده بهطور مستقیم نگرش به ارتبـاط بـا جـنس مخـالف و پیامدهای آن را تبیین میکند؟ یا اینکه از طریق جهتگیـری و باورهـای مـذهبی در فرزنـدان، ایـن الگـو را جهت میدهد که میتواند حاکی از اهمیت نقش باورهای مـذهبی در کنتـرل رفتـار و اهمیـت نقـش کـارکرد خانواده در انتقال باورها و جهتگیریهای مذهبی باشد.

لازم به یادآوری است که در این مقاله سعی شده است شکافها و ضعفهـایی کـه در مطالعـات پیشـین وجود داشته است، با توجه به امکانات پژوهش تا اندازهای رفع شود و با در نظر گرفتن مبانی نظـری مناسـب، سنجش نوع نگرش دانشجویان به روابط قبل از ازدواج و پیامدهای آن را بـا اسـتفاده از مـدلی مفهـومی مـورد آزمون قرار دهد.

روش تحقیق

پژوهش حاضر از نوع همبستگی و غیرآزمایشی اسـت کـه در آن، از روش تحلیـل مسـیر، کـه بـهطـور همزمان چندین معادله رگرسیون را بررسی میکند، بهره گرفته شده است. جامعه آماری این پـژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند در سال تحصیلی ۹۰-۹۱ تشکیل میدهد.

بر پایه پیشنهاد جیمز استیون، در نظر گرفتن ۱۵ مورد برای هر متغیر پـیشبـین در تحلیـل رگرسـیون چندگانه مناسب میباشد (هومن، ۱۳۸۴، ص .(۸۰ حجم نمونه با احتمال ریـزش ۵ درصـدی، ۵۰۰ نفـر در نظر گرفته شد که با استفاده از روش نمونهگیری چندمرحلهای، دانشکدههای حقـوق، علـوم انسـانی، فنی مهندسی و پرستاری انتخاب و از هر دانشکده، چند کلاس یعنی جمعاً تعداد ۵۰۰ نفر از دانشجویان، شامل ۲۳۸ پسر و ۲۴۱ دختر در مقطع کارشناسی، که در سال تحصیلی ۹۰-۹۱ مشغول به تحصیل بودند، انتخاب شدند و پرسشنامهها در بین آنها توزیع گردید. توزیع فراوانی دانشجویان براساس تعداد دوستی با جنس مخالف نشان داد که ۳۲۰ نفر معادل ۶۴ درصد افراد هیچگونه دوستی با جنس مخالف نداشتهاند.

۱۸۰ نفر یعنی، ۳۶ درصد آنان رابطه دوستی با جنس مخالف را تجربه کردهاند.

۶۸ ، سال ششم، شماره سوم، پاییز ۲۹۳۱

ابزار

مقیاس نگرش به ارتباط با جنس مخالف: این پرسشنامه توسط کردلو (۱۳۸۰) ساخته شده است که نگـرش و میزان موافقت افراد را برای ارتباطات خارج از چارچوب با دوستان غیـرهمجـنس مـورد سـنجش قـرار میدهد. این آزمون، شامل ۲۵ جمله است که جملات ۱ تا ۲۲ میزان نگرش فرد براساس نمرهگـذاری ۵ لیکرتی و جملات ۲۳ تا ۲۵ میزان گرایش فرد براساس پاسخگویی بله و خیر مـیسـنجد. نتـایج آزمـون بیانگر پایایی ۰/۹۳ میباشد. از سال ۸۰ تا سال ۸۷ هر ساله بهمنظور بررسی میزان تغییر در نگرشها ایـن آزمون بر روی جامعه آماری دانشآموزان مقطع دبیرستان شهر تهران تکرار شـد و همـواره نتـایج فـوق مورد تأیید قرار گرفت (کردلو، .(۱۳۸۸ در این پژوهش، آلفای کرونباخ در هر خردهمقیاس نگرش مثبـت و منفی ۰/۸۹ و ۰/۹۱ بهدست آمد که حاکی از پایایی مناسب مقیاس اسـت. افـزون بـر ایـن، در پـژوهش حاضر جهت بررسی روایی سازه از تحلیل عاملی استفاده شد. نتـایج تحلیـل مؤلفـههـای اصـلی بـا چـرخش ابلیمین همخوان با مبانی نظری مقیاس، ساختار دو عاملی نگرش مثبـت و منفـی بـه ارتبـاط قبـل از ازدواج را نشان داد که ۵۷/۶۷ درصد واریانس مقیاس را تبیین میکند.

مقیاس محققساخته پیامدهای ارتباط با جنس مخالف: این مقیاس محققساخته پیامدهای ارتباط با جنس مخالف را مورد سنجش قرار میدهد. این آزمون شامل ۳۰ جمله است که میـزان اضـطراب و تنیـدگی ناشـی از ارتباط ۱۳) گویه)، کاهش ارتباط با خدا ۷) گویه) و میـزان کـاهش روابـط اجتمـاعی ۱۰) گویـه) را بـر اساس نمرهگذاری ۵ لیکرتی مورد سنجش قرار میدهد. نتایج آلفای کرونباخ خـردهمقیـاس اضـطراب و تنیدگی ناشی از ارتباط ۰/۷، کاهش ارتباط با خدا ۰/۶۸ و کاهش روابط اجتمـاعی برابـر ۰/۷۹ بـهدسـت آمد که حاکی از پایایی مناسب مقیاس است. برای بررسی روایی سـازه، از تحلیـل عـاملی اسـتفاده شـد. نتایج تحلیل مؤلفههای اصلی با چرخش ابلیمین ساختار سه عاملی اضطراب و تنیدگی، کاهش ارتباط بـا خـدا و کـاهش روابـط اجتمــاعی را نشـان داد کـه ۵۶/۳۰ درصـد واریــانس مقیـاس را تبیـین مـیکنــد (دهقانتنها، ۱۳۹۱، ص .(۶۲