توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 بررسی حج از دیدگاه قرآن دارای ۱۵۷ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد بررسی حج از دیدگاه قرآن  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز بررسی حج از دیدگاه قرآن۲ ارائه میگردد

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی بررسی حج از دیدگاه قرآن،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن بررسی حج از دیدگاه قرآن :

بررسی حج از دیدگاه قرآن

مقدمه

شناخت صحیح مسائل حج به عنوان بخش عمده‌ای از آیات قرآنی، معارف، احکام و فقه اسلامی ضرورتی است که همواره مورد توجه مجامع مختلف قرار گرفته است و این خود فرصتی است که بیشتر به مسائل آن بپردازیم.

بنابراین در قرآن هم سوره ای به این نام یعنی، حج وجود دارد و درچند سوره دیگر از قرآن به مسائل مربوط به آن پرداخته از جمله : بقره،آل عمران، ابراهیم و…

همچنین نزدیک سیصد آیه در مورد حج و داستان حضرت ابراهیم (ع) وجود دارد که ما در این تحقیق قسمتی از آنها را همراه با تفاسیر و نظرات نویسندگان بیان می کنیم.

اما یکی از وظایف مهم ما، قضیه آشنا کردن مردم است به مسائل حج، آدمی بسیار می بیند که به حج می روند، زحمت می کشند ، لکن مساله حج را نمی دانند.

البته عمده ترین مشکلی که در مورد این عبادت وفرضیه مهم وجود دارد با این که مومنان با این عبارت الهی،آشنایی دیرینه دارند، و هر سال با حضور شورانگیز از سراسر عالم، زنگار دل، با زلال زمزم توصیه می‌زدایند، وبا حضرت دوست تجدید میثاق می‌کنند، و اگر چه میراث ادب فرهنگ ما، مشحون از آموزه های حیات بخش حج است،اما هنوز ابعاد بی‌شماری از این فرضیه مهم ، ناشناخته و مهجور مانده است.

بنابراین در این پروژه به کمک استاد بزرگوار جناب آقای محمدی در حد وسع خود سعی کرده ام که تقریباً به گوشه ای از مسائل واعمال آن بپردازیم هر چند که به خاطر کثرت مطالب و گستردگی آن نمی توان همه را بررسی کرد، اما امیدواریم که توانسته باشم به بهتر شناختن این عبادت بزرگ کمکی کرده باشیم.

این تحقیق شامل سه فصل می باشد؛

فصل اول حج از نظر لغوی و اصطلاحی بحث شده و انواع حج و عمره هم بررسی شده است.

در فصل دوم که سیمای حج از دیدگاه قرآن می باشد تقریباً آیات قرآن را تا حدودی موردبررسی و دسته بندی قرار دادیم همچنین آیات مربوط به بنای کعبه و تاریخچه آن و آیات مربوط به محرمات وواجبات حج نیز در این فصل بحث شده است.

و اما در فصل سوم، این فصل فلسفه حج می‌باشد که فلسفه اجتماعی ،اقتصادی و فردی معنوی را به رشته تحریر درآورده، همچنین آیاتی که مربوط به آنها درقرآن بیان شده آنها را جمع آوری کرده و در مباحث مربوط به خودشان جای داده شده است.

ودر آخر هم یک نتیجه گیری کلی از همه مباحث تحقیق به عمل آمده است.

امید به این که توانسته باشم این عبادت بزرگ را که اسلام و قرآن به آن این قدر اهمیت داده اند،با استناد به قرآن تا حدی برای همه روشن ومبرهن گردد.

چکیده

حج از دیدگاه قرآن دارای جایگاه خاصی می‌باشد و دارای فلسفه و احکام و مناسک معینی می‌باشد که در فصول سه گانه این پروژه به چشم می‌خورد.

در فصل اول حج از نظر لغوی و اصطلاحی بحث شده و معلوم شد که معنای لغوی حج یعنی قصد زیارت و آهنگ می‌باشد و معنای اصطلاحی آن انجام مناسک خاص در زمان و مکان خاص می‌باشد.

و نیز اشاره شد که جج دارای انواعی همچون تمتع، قِران و افراد است.

فصل دوم سیمای حج از دیدگاه قرآن است در این فصل به تاریخچه بنای کعبه و اهمیت آن واصل وجوب حج پرداخته وسپس آیات اعمال و مناسک ، محرمات مانند :جدال وفسوق، صید وشکار کردن و… می‌باشد.

در دنباله نیز به واجبات حج شامل طواف، قربانی کردن، سعی وصفا ومروه و.. پرداخته شده است.

فصل سوم : فلسفه حج می‌باشد که در این قسمت ابتدا به فلسفه فردی، معنوی، اجتماعی و اقتصادی آن پرداخته شده است.

در بخش اول آن خودسازی و تقریب به خدا وبعضی از اسرار اعمال بحث شده .

در بخش دوم که اجتماعی می‌باشد در مورد هماهنگی و وحدت ویکپارچگی مسلمانان می‌باشد.

در بخش سوم که در مورد فلسفه اقتصادی حج می‌باشد این طور به نظر می‌رسد که حج باعث رشد ورونق مادی و اقتصادی می‌باشد و در جوامع اسلامی حج، حافظ منافع دنیوی و اخروی امتهای اسلامی می‌شود.

تبیین موضوع

حج یک عمل دینی است که قرآن کریم در مورد ابعاد ومسائل مختلف آن سخن گفته در این پژوهش در مورد ابعاد مختلف حج از جمله مناسک، احکام، و فلسفه حج ودیگر اهداف آن از دیدگاه قرآن بحث شده است.

بنابراین در این تحقیق از دیدگاه قرآن بحث می‌کنیم نه از دیدگاه دیگران.

البته نظرات مفسران را در مورد آیات و همچنین از کتابهای دیگر از جمله: صهبای حج جوادی آملی، حج در قرآن محمد علوی مقدم و … نیز استفاده شده تا مطلب روشن تر شود.

اهمیت و ضرورت موضوع:

ابعاد ومسائل مختلف حج دارای ضرورتی اساسی است زیرا:

حج یکی از ضروریات اسلام می باشد و یکی از اساسی ترین فرایض و از مهمترین فروع دین می باشد. و حج آثار بی شماری بر حیات معنوی و فردی واجتماعی جامعه اسلامی دارد که در قرآن ابعاد مختلف آن مطرح شده است و همچنین برای حج گذار پاداش زیادی می باشد همچنان که برای هر کدام از عبادات و فریضه‌های دینی، گذشته از اثرات تربیتی، اخلاقی و اجتماعی که در انجام تک تک آنها نهفته است، در منابع و مصادر اسلامی از زبان پیامبر و معصومین علیهم السلام اجر و ثوابهایی نیز برای هر کدام از آنها ذکر شده که مسلمانان در طول سال بنا به عشق و علاقه خود جدای از اعمال واجبی که شبانه روز به عهده آنها است به انجام برخی از آنها مبادرت ورزند تا بدین وسیله تقرب به خداوند متعال را فراهم نموده و با دستی پر،راه بهشت را برای خود هموار کنند.

بدیهی است که میزان ونوع پاداش ها برای هر یک از اعمال دینی از ویژگی خاصی برخوردار است . فریضه مقدس حج که یکی از ارکان اسلام می‌باشد و در طول عمر فقط یک بار انجام آن بر هر فرد مسلمان واجب می‌شود ، تبلوری است که همه احکام و عبادات وصورتی است که مجسم از اسلام،به گونه ای که درآن ،نماز و راز ونیاز با خدا، امساک و خودداری از بسیاری از کارها، هجرت ودوری از وطن، جهاد با نفس، صرف مال، گذشتن از لذتها، تحمل بسیاری از سختی‌ها و شداید وکارهای دیگری که تنها در حین انجام این فریضه مقدس می‌توان آنها را درک و توصیف کرد، وجود دارد.

در مورد اهمیت و ثواب این سفر معنوی روایات زیادی از ائمه معصومین نقل شده است امام علی(ع) درباره فضیلت حج و عمره می‌‏فرمایند :بهترین وسیله ای که سالکان برای رسیدن به خدا بدان جنگ می‌زنند، ایمان به اوپیامبرش در راه او .. وزیارت خانه او در حج وعمره است؛ همانا حج و عمره فقر را از میان برمی‌دارد و گناه را می ریزد:

« ان افضل فاتوسل به المتوسلون الی الله سبحانه و تعالی الایمان به ورسوله والجهاد فی سبیله … وحج البیت واعتماده فإنها ینفیان الفقر و یرخصان الذنب…»[1]

رمی جمرات

زائران خانه خدا،‌ همین که از مشعر به منی می‌رسند بعد از کمی استراحت اعمال سه‌گانه آن روز را شروع می‌نمایند اولین، عمل پرتاب کردن هفت سنگ ریزه‌ای است که شب در مشعر جمع آوری کرده‌اند،‌ این عمل را در اصطلاح «رمی جمرات» می‌نامند.

خداوند متعال،‌ برای آزمایش و رشد ابراهیم (ع) و برای آن که قلب او را از هرگونه علاقه غیر خدایی خالی نماید به او فرمان ذبح اسماعیل (ع) را داد، در اینجا شیطان مانند همیشه که در تمام مراسم (طاعت از خدا) مشغول فعالیت و وسوسه می‌شود به او وسوسه کرد[۱] قرآن می‌فرماید:

«وَ ما أَرسلنا مِن قَبلک من رسولٍ و لا نبیٍ الا اذا تمنی القَی الشیطانُ فی امنیته فینسخ الله ما یُلقیَ الشیطانُ ثم یُحکمُ الله ایاته و الله علیمٌ حکیمٌ»[2]

«هیچ پیامبری را پیش از تو نفرستادیم مگر اینکه هرگاه آرزو می‌کرد و طرحی برای پیشبرد اهداف الهی خود می‌ریخت شیطان القائاتی در آن می‌کرد اما خداوند القائات شیطان را از میان می برد، سپس آیات خود را استحکام می‌بخشید؛ و خداوند علیم و حکیم است.»

در تفسیر این جور آمده که هروقت انسانی پیشرفت دینی داشت و پس شیطان در امنیه «آرزو قلبی»‌ او القا می‌کرد و درآرزویش دست می انداخت، واینطور مردم را نسبت به دین او وسوسه می‌کردو ستمکاران را علیه این او تحریک می‌نمود و مفسدین را اغواء‌ می‌کرد و بدین وسیله آرزوی او را فاسد وسعی او را بی نتیجه می‌ساخت،‌ ولی سرانجام خداوند آن دخل و تصرفات شیطانی را نسخ و زایل نموده و آیات خودش را حاکم می‌نمود و کوشش پیغمبر و یا رسولش را به نتیجه می‌رساند و حق اظهار می‌نمود وخدا دانا و فرزانه است.[۳]

آری شیطان حتی دست از وسوسه انبیا هم بر نمی‌دارد،‌لیکن خداوند متعال، آن بزرگواران را حفظ می‌فرماید،‌وسوسه ابلیس عمومی است، لیکن اثری در بندگان خالص ندارد زیرا خود شیطان هنگام رانده شدن از درگاه خداوند سوگند خورد که همه را گمراه می کنم جز افراد مخلص را که همان اولیا خدا هستند.[۴]

انسان همواره در معرض هجوم وسوسه شیطان درونی و بیرونی و جنی و انسی است؛ از این رو در هنگام حمله آنها باید به خدای سبحان پناه برد:‌

«‌وإما یَنزعنک من الشیطان نزغ فاستعذ باالله انه سمیعٌ علیم»‌[5]

« و هر گاه وسوسه‌ای از شیطان به تو رسد، به خدا پناه ببر، که او شنونده و دانا است.»

البته صرف گفتن« اعوذبالله من اشیطان الرجیم»‌ کافی نیست. استعاذه لفظی گرچه عبادت است لیکن اثری جز محدوده لفظ ندارد؛‌ مانند این که هنگام حمله دشمن بیرونی، کسی که آژیر خطر را شنیده، اگر در فضای باز ایستاده و بگوید: «من به پناهگاه پناهده می‌شوم!» این پناهنده شدن و پناه بردن به نیکی نیست، بلکه در این هنگام باید به پناهگاه برود.

پس سنگ زدن به جمره‌ها رمز و نشانه‌ای از روی دیو درون و بیرون و راندن شیطان انس و جن است.[۶]

حضرت ابراهیم (ع) برای انجام فرمان خداوند و قربانی فرزندش اول به سرزمین مشعر الحرام رفت. شیطان به دنبال او رفت، او به محل جمره رفت و با انداختن سنگ او را دور کرد.

پس رمی جمرات هم به همین خاطر بر حاجی واجب است انجام دهد وعمل ظاهری آن مهم نیست عمل باطنی برای شخص مهم است که آیا واقعا برای همیشه شیطان را از خود دور نگه می‌داریم یانه که همه‌اش بستگی به خود شخص دارد.

قربانی

حج گذران پس از رمی جمرات و قبل از حلق و تقصیر باید در سرزمین منی گوسفند و یا شتر قربانی کنند و این عمل جزء واجبات است و چنان چه کسی قادر به خریدن قربانی نیست، باید سه روز در حج و هفت روز پس از آن روزه بگیرد. [۷]

«قربانی»‌ یعنی وسیله تقرب و نزدیکی به خداوند و رحمت و اسم او.

«قربانی» درحقیقت کشتن حیوان نفس اماره در راه خدا وبریدن حلقوم طمع است.

پیامبر(ص) فرمودند:

«استفرهوا ضحایاکم، فانما مطایاکم علی طراط»

«برای قربانی کردن گوسفندهای فره انتخاب کنید؛‌ زیرا که آنها مرکبهای شما بر صراط می‌باشند»[8]

قربانی مظهر ایثار بهترین اشیا برای تقرب الهی است. چنان که اسماعیل برای ابراهیم و هاجر عزیزتر از هر شی‌ گرانبهای بود.

فلسفه قربانی

دومین عمل واجب در روز عید قربان برای زائران خانه خدا است در سوره مائده مسئله قربانی در مکه، را همراه با کعبه،‌ وسیله قیام مردم بیان فرموده است:

«جَعَلَ اللهُ الْکَعَبَهَ البَیْتَ الحَرامَ قِیاما لِلنَّاسِ وَ الشَّهْرَ اَلْحَرامَ وَ اَلْهَدَیَ وَ القَلائد ذَلِکَ لِتَعلموا أَنَّ اللهُ یَعلَمُ مافی السَمواتِ و ما فِی الأَرضِ وَ أَنَّ الله بِکُلِّ شیءٍ عَلیمٌ»

«خداوند کعبه بیت الحرام را وسیله‌ای برای استواری وسامان بخشیدن به کار مردم قرار داده و همچنین ماه حرام و قربانیهای بی نشان و نشانه‌دار را این گونه احکام به خاطر آن است که بدانید خداوند،‌ آن چه در زمین است،‌ می‌داند وخداوند به هرچیزی داناست.»

خداوند کعبه را که خانه محترم است بر پا دارنده مردم قرار داده و همچنین ماه محترم «ذوالحجه»‌و قربانی و علائم قربانی را وسیله قیام قرار داد. کعبه مظهر بندگی و مسلخ، قربانی مظهر ایثار و روز عید قربان، صدها هزار نفر آماده ریختن هستند، آن هم روی وظیفه الهی، نه بر اساس عقده یا رقابت.[۹]

عید قربان روز پیروزی عقل و وحی بر هوی و هوس می‌باشد. پس مسئله قربانی در مکه راباید از چند نظر مورد بررسی قرار داد:

۱- کمک رسانی به اهل حجاز یک اصل می‌باشد.

۲- مسئله دوم همانگونه که صفا و مروه از شعائر الهی می‌باشد،‌ مسئله قربانی نیز از شعائر الهی است.