مقاله بررسی بینش های فلسفی و تبیین ویژگی های الگوی ارتباطات ترویج کشاورزی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله بررسی بینش های فلسفی و تبیین ویژگی های الگوی ارتباطات ترویج کشاورزی دارای ۲۲ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بررسی بینش های فلسفی و تبیین ویژگی های الگوی ارتباطات ترویج کشاورزی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله بررسی بینش های فلسفی و تبیین ویژگی های الگوی ارتباطات ترویج کشاورزی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله بررسی بینش های فلسفی و تبیین ویژگی های الگوی ارتباطات ترویج کشاورزی :

چکیده

ترویج بازوی توسعه کشاورزی است و از ابزارهای مهم ترویج برای این منظور برقراری ارتباطات و مبادله اطلاعات مـی باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی بنیان های فلسفی ارتباطات در ترویج کشاورزی و به دو روش مطالعه کتابخانه ای و پیمایشی انجام گرفته است. روش اول به منظور مطالعه ادبیات ارتباطـات از منظـر بیـنش هـای علمـی و فلـسفی در ترویج و تبیین الگوی مناسب برای آن و روش دوم به منظور بررسی نظرات و میـزان توافـق پاسـخ گویـان بـا الگـوی معرفی شده برای ترویج کشاورزی انجام شده است. جمعیت مورد مطالعه در پیمایش، استادان و دانشجویان تحـصیلات تکمیلی رشته ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه های شیراز، تهران، رامین و تربیت مدرس مـی باشـد. بـرای بررسـی نظرات از پرسشنامه و برای تجزیه و تحلیل پاسخ ها از نرم افزار spss استفاده شد. روایی پرسشنامه بـا نظـر اسـتادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی این رشته تأیید شد و پایایی آن نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ، ۰/۷۶ به دست آمـد.

نتایج مرحله اول پژوهش نشان می دهند که الگوهای اولیه ارتباطات بیشتر متاثر از بینش علمی بوده و بر اطلاع رسانی و جریان یک طرفه ارتباط تاکید داشته اند. با توجه به نارسایی این نوع بینش و الگوهای اطلاع رسانی بـر اسـاس آن از یک طرف و بررسی بنیان های فلسفی ارتباطات در ترویج، از طرف دیگر مشخص نمود که ترویج بـرای تبیـین فراینـد ارتباطی خویش نیازمند برخورداری از یک بنیان فلسفی مناسب می باشد تا بتواند ویژگی هایی را برای الگـوی ارتبـاطی خویش با توجه به آن تعیین نماید، لذا الگوی ارتباطی احیاگری بر مبنای مکتب ساختارگرایی، برای این منظـور معرفـی گردید. نتایج حاصل از پیمایش نیز نشان دهنده موافقت نسبتا زیاد پاسخ گویان با ویژگی های این الگو به عنوان الگوی مناسب ارتباطات و اطلاع رسانی برای ترویج می باشد.
واژه های کلیدی: ترویج، ارتباطات، بنیان های فلسفی، ساختارگرایی، احیاگری

۲

مقدمه

توسعه، بویژه توسعه روستایی، به عنوان آرمان و کمال مطلوب کلیه کشورهای در حال توسعه می باشد. نیل به این مهم همچون هر مقصد و منظور دیگری مستلزم بهره گیری از ابزار و ادوات و یا فراهم نمودن شرایط مورد نیاز، می باشد. یکی از این موارد که طی دو دهه اخیر توجه خاصی به آن معطوف شده است “ارتباطات” می باشد.

با برقراری ارتباط میان جوامع و پدید آمدن نیازهای مختلف و ابداعات گوناگون، اطلاعات اهمیت پیدا کرد، چنان که یکی از اساسی ترین نیازهای بشر دسترسی به اطلاعات است. لذا بن مایه اطلاعاتی انسان از طریق تماس با جهان خارج شکل می گیرد و از آن پس با قدرت خلاقیت ذهن، این اطلاعات تکمیل و روز به روز پیچیده تر می شوند و به صورت علم، آگاهی، دانش و غیره تجلی می کند. همزمان با کسب اطلاعات، راه برقراری ارتباط نیز هموارتر می شود.

ارتباطات و اطلاعلات، توانایی ها و قابلیت های بسیاری را به جامعه بشری عرضه نموده اند و انتظار می رود بتوانند در رفع مشکلات موجود جامعه بشری مفید و موثر واقع شوند. همچنین نقش بسیار کلیدی در دستیابی به توسعه منابع انسانی وتوسعه پایدار ایفا خواهد نمود، به گونه ای که جامعه مبتنی بر دانش، اطلاعات و ارتباطات به عنوان الگوی توسعه پایدار شناخته می شود. از آنجا که، تبادل اطلاعات و برقراری رابطه دو طرفه موثر تر از انتقال یک طرفه اطلاعات به تنهایی می باشد، برای ایجاد تغییر در جوامع و افراد، نظام ارتباطی نظامی جامع تر و مناسب تر از نظام اطلاع رسانی به نظر می رسد.
با توجه به این که ترویج کشاورزی به عنوان یکی از ابزارهای اساسی به منظور ایجاد تغییر و رسیدن به توسعه، از مداخله گری های ارتباطی استفاده می کند، ضروری به نظر می رسد تا بنیان ها و بینش های ارتباطی به کار برده شده در ترویج مورد مطالعه و بررسی قرار گیرند و با تبیین یک الگو و مکتب مناسب برای آن، فرایند ارتباطات مناسب و موثر برای ترویج، ترسیم و تسهیل گردد.

روش پژوهش

این پژوهش در دو مرحله و با استفاده از دو روش مطالعه کتابخانه ای و پژوهش پیمایشی انجام گرفته است.

هدف پژوهش در مرحله اول عبارت بود از تبیین و ترسیم الگو و مکتب فلسفی مناسب برای ارتباطات در ترویج کشاورزی. بر همین مبنا و بر اساس یافته های این مرحله از پژوهش و با در نظر گرفتن الگوی ارتباطی احیاگر بر مبنای مکتب ساختارگرا، مرحله دوم پژوهش با هدف بررسی نظرات و میزان موافقت استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه های شیراز، تهران، رامین و تربیت مدرس با ویژگیهای در نظر گرفته شده برای این الگوی ارتباطی، دنبال شد. برای این منظور از پرسشنامه به عنوان ابزاری که به طور مستقیم، محقق را قادر به کسب اطلاعات و داده های وسیعی از حیطه مورد بررسی مینماید، استفاده شد. جمعیت مورد مطالعه استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه های شیراز، تهران، رامین و تربیت مدرس می باشند که تعداد آنها جمعا ۱۱۷ نفر بوده ا ند و از این تعداد ۹۷ پرسشنامه (%۸۲/۹۰) برگشت داده شد.

اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss و به کمک آمارههای توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میانگین هر ویژگی مشخص و سپس بر اساس آن ها اولویت بندی شدند. در مرحله بعد نظرات افراد

۳

درباره هر ویژگی با توجه به جنسیت آن ها از طریق آزمون تی استیودنت۱ و سپس دانشگاه محل کار و تحصیل آنان بوسیله آزمون تحلیل واریانس۲ مقایسه گردید. از میان پرسشنامه های پاسخ داده شد، تعداد ۴۴، ۲۰، ۲۰و ۱۳

پرسشنامه به ترتیب به دانشگاه تهران، شیراز، تربیت مدرس و رامین تعلق داشت و در مجموع ۵۳ نفر مرد و ۴۴ نفر زن مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین از این تعداد ۷۳ نفر دانشجوی کارشناسی ارشد، ۱۰ نفر دانشجوی دکتری، ۴

مربی، ۶ استادیار ، ۲ دانشیار و ۱ نفر استاد بودند.

یافته ها

الف – مرحله اول هر نوع فعالیت در فرایند توسعه کشاورزی دربرگیرنده ارتباطات و اطلاع رسانی است. لذا ضروریترین عامل آن است

که کشاورزی با فناوریهای ارتباطی و اطلاعات در این فرایند مرتبط باشد تا نتایج مورد انتظار کسب شود ( Tilman .(et al., p. 672; Rao, 2007, p. 492

ارتباط شامل کلیه شیوههایی است که به کمک آن افراد بر یکدیگر تاثیر می گذارند (هاوکینز و همکاران، .(۱۳۷۳

پایهگذاران علم ارتباطات، نظرات ارسطو را مبنای دیدگاههای خود قرار دادند و به مرور آن را متحول ساختند. ارسطو معتقد بود در ارتباطات سه عنصر اساسی وجود دارد که عبارتند از: پیام دهنده، پیام و پیام گیرنده (رسولی، ۱۳۸۰،

صص. .(۳۱۴-۳۱۵ این الگوی ساده مبنای االگو های پیشرفته ارتباطات قرار گرفت، به طوری که ویلبر شرام نیز به سه عنصر منبع، پیام و مقصد اشاره کرده است. دیوید برلو از اندیشمندان قرن بیستم، عنصر رسانه را بر سه عنصر فوقالذکر افزود و چهار عنصر: منبع، پیام، کانال (رسانه) و گیرنده (الگوی (SMCR را ارائه داد (محسنیان راد، ۱۳۶۹، صص. ۳۸۳ و .(۳۹۲ هارولد لاسول نیز بر عناصر ارسطو دو عنصر وسیله و تاثیر پیام را افزود. در واقع پنج عنصر متمایز الگوی لاسول شامل پیام دهنده، پیام، رسانه، گیرنده پیام، نتیجه یا تاثیر است (رسولی، ۱۳۸۰، ص. .(۳۱۴

بر اساس نظریه شانون- ویور نیز یک نظام ارتباط انسانی نیز همانند ارتباط الکترونیک از پنج عنصر اساسی “منبع ارسال کننده، پیام، پارازیت، دریافت کننده و مقصد” تشکیل شده است (فدایی عراقی، ۱۳۸۴، ص. .(۹۳ راجرز و شومیکر نیز الگوی SMCR دیوید برلو را پذیرفتند و عنصر “اثر” را به آن افزودند و به این ترتیب الگوی SMCRE تعریف گردید.

با ارائه الگوهای فوق، به عنوان الگوهای بنیادی ارتباطات و اطلاع رسانی، انتقاداتی بر آنها نیز وارد شد. برای مثال فدایی عراقی ۱۳۸۴)، ص. (۹۴ در نقد الگوی ویور، بر این عقیده است اگر چه الگوی ریاضی شانون- ویور، نقش فرد را در انتقال مادی و یا کمی اطلاعات به عنوان یک پیش نیاز ضروری برای برقراری ارتباط اعلام میکند ولی این نقش نمیتواند به حوزه معناشناختی و یا ارتباط انسانی وارد شود زیرا فرایند ارتباطی در این الگو یک فرایند ارتباطی یک طرفه است. در واقع کلیه الگوهای اولیه فوق به جنبههای انسانی ارتباطات به مفهوم واقعی آن که همراه با مشارکت، همدلی و اعتماد باشد، توجه نداشتند (محسنیان راد، ۱۳۶۹، ص. .(۲۰ الگوی SMCR برلو نیز چهرهای از جریان تکوجهی و بدون کنش متقابل از منبع به گیرنده را ارائه می دهد. الگوی SMCRE راجرز و شومیکر نیز دارای مفهومی یک سویه است (کرمی و فنایی، ۱۳۷۳، ص. .(۲۱۱ در عین حال نوری پور و شاه ولی (۲۰۰۵) معتقدند چنان

۱ Independent Samples Test 2 One Way Anova

۴

چه عامل دیگری به نام :بازخورد از گیرنده به فرستنده” به مجموعه عناصر اصلی فرایند ارتباطات در این نوع الگوها
اضافه شود، تمامی عناصر یک فرایند ارتباطی را صرف نظر از یک طرفه یا دو طرفه بودن شامل خواهد شد.
چون بر مبنای همین الگوهای ارتباطی، الگوهای ارتباطی توسعه ای مطرح شدند. لذا، در این الگوها، ارتباطات در تئوری
های توسعه ای یک فرایند خطی و تک بعدی تلقی می شدند که در آن فرستندگان، اطلاعات را از طریق رسانه ها برای
گیرندگان ارسال می کنندمجدداً،. ارتباطات توسعهای معادل با معرفی انبوه و گسترهای از فناوریهای رسانهای برای
تحریک و ارتقای نوسازی، با پذیرش وسیع رسانههای انبوهی (روزنامهها، رادیو، سینما و بعدها تلویزیون) محوری برای
اثربخشی مداخلهگریهای ارتباطی محسوب شدند و لذا اطلاعات اهمیت پیدا کرد تا آنجا که دورهای آغاز شد که آن را
عصر اطلاعات نامیدند (اصنافی و حمیدی، .(۱۳۸۵
با این حال، صرف تولید وسیع و توزیع درست اطلاعات برای تحقق توسعه کـافی نیـست، بلکـه بایـد بـر جلـب توجـه
انسانها برای این منظور نیز دقت گردد به دلیل آنکه آنان هدف غایی هر نوع ارتبـاط هـستند (سـاروخانی، ۱۳۸۳، ص.
.(۹۴
انواع رسانه ها
آموزشی رسانهها وسایل – ارتباطی هستند که برقراری فرآیند ارتباطات و جلـب توجـه انـسان هـا را تـسهیل مـیکننـد
(سلمان زاده و همکاران، ۱۳۷۹، ص. ۱۹ و (۸۹، انتخاب آنها به نوع پیام و ویژگیهای مخاطبان بستگی دارد ( Joshi, .(2003, p. 4 رسانه هامعمولاً به دو دسته بومی و نوین تقسیم می شوند. رسـانههـای بـومی، آن دسـته رسـانههـایی هستند که فناوری های مدرن (جدید) را بکار نمیگیرند ولی از روشهای ارتباطی سنتی مانند نمایش هـای عروسـکی، تئاتر و آواز، نمایشنامههای محلی، داستان سرایی، رقصهای محلی، جشن ها و مراسم مختلف استفاده میکنند (سـلمان زاده و همکاران، ۱۳۷۹، ص. ۵۷؛ .(Melkote, 1998, p.211

اما در عصر حاضر که به دلیل وجود فناورهای نوین ارتباطی و تجهیزات نرم افزاری و سختافزاری، عصر اطلاعات و ارتباطات نام گرفته است، افراد میتوانند جدیدترین اطلاعات را در هر زمان و مکان با سرعت بالا و هزینه کم دریافت کرده و یا به دیگران انتقال دهند (مشهدی، ۱۳۸۵، ص. .(۳۰۰ وارن (Warren, 2002, p.1) فناوری اطلاعات و ارتباطات را شامل رسانههایی نظیر تلفن، تلویزیون، ویدیو، پیام نما، نظام های اطلاعات صوتی، دورنگار، تجهیزات لازم برای اتصال رایانه به شبکه هایی نظیر مودم و غیره میداند که به کمک آنها، توزیع و بکارگیری اطلاعات تسهیل میگردد.

در دنیای امروز، بکارگیری ترکیب رسانههای ارتباطی تعاملی، انعطاف پذیر و چند رسانهای مد نظر است که امکان مشارکت و فراگیری بیشتر مخاطبان را باعث شوند. برای مثال، اثرگذاری ترکیب رسانههای نوین با رسانههای بومی بسیار بیشتر خواهد بود .(Tufte, 2001, p.1) از سوی دیگر، رسانههای نوین به دلیل قدرت برقراری ارتباط سریعتر، بویژه برای مناطق دور افتاده، برای تحقق اهدافی نظیر بازاریابی، کاهش هزینه های واسطه گری وانجام فعالیتهای اداری در فعالیتهای کشاورزی در ترکیب با رسانههای بومی موثرتر خواهند بود ( Warren, 2002, .(pp:2-6

۵

راهبردهای ارتباطی در ترویج کشاورزی

کرمی و فنایی ۱۳۷۳)، ص. (۱۲۸ به نقل از ون دن بن بیان می کنند که ترویج یک فرایند ارتباطی است که برای کمک به کشاورزان در تصمیم گیری طراحی شده است. با وجود آن که الگوی ارتباطی SMCREکاملاً با طرح بینش غالب توسعه رایج در سال ۱۹۶۰ تناسب داشت (همان، ص. (۲۱۳، اما این برداشت های سنتی از علم ترویج کشاورزی از دهه ۱۹۷۰ دستخوش تغییرات اساسی و کیفی گردید. زیرا نظریه سنتی و قراردادی به جنبه های انسانی ارتباطات و تطبیق پیام ها با شرایط مخاطبان توجه چندانی نداشته، همچنین هر سه مقوله “ترویج”، “آموزش” و “پژوهش” را بر اساس رابطهای بالا به پایین و نیز “ارتباطی” یکسویه تلقی و تفسیر میکند، که در آن کشاورز نقشی منفعل دارد.