مقاله بازارچه های مرزی و مکانیابی نامناسب آنها در شهرها (مورد : بازارچه مرزی شهر پاوه)

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله بازارچه های مرزی و مکانیابی نامناسب آنها در شهرها (مورد : بازارچه مرزی شهر پاوه) دارای ۱۸ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بازارچه های مرزی و مکانیابی نامناسب آنها در شهرها (مورد : بازارچه مرزی شهر پاوه)  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله بازارچه های مرزی و مکانیابی نامناسب آنها در شهرها (مورد : بازارچه مرزی شهر پاوه)،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله بازارچه های مرزی و مکانیابی نامناسب آنها در شهرها (مورد : بازارچه مرزی شهر پاوه) :

چکیده

همزمان با رشد سریع شهرنشینی و پیچیده شدن مسائل شهری، مکان گزینی کاربری های مختلف در فضای شهری جهت تأمین دسترسی راحت و مناسب شهروندان به انواع خدمات شهری از اهداف مهم برنامه ریزی شهری است. یکی از عمده مسائل مورد مطالعه برنامه ریزان شهری، مطالعه بازارها و کارکرد آنها در اقتصاد شهری است.در این میان نحوه و کارایی مکانیابی بازارچه های مرزی که مختص شهرهای مرزی کشوراست، مطالعه، بررسی، برنامه ریزی و اتخاذ تدابیر اصولی را می طلبد. لذا با توجه به اهمیت موضوع و علم به آن، به نظر می رسد بازارچه مرزی شهر پاوه با توجه به معیارهای مکان یابی، در فضای مناسبی جهت ارائه مطلوب خدمات به شهروندان و گردشگران قرار نگرفته است. برمبنای مباحث مطرح شده، نوشتار حاضر از نوع توصیفی– تحلیلی و پیمایشی است. معیارهای مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از: ارزش نسبی زمین، مساحت، دسترسی، مرکزیت، تراکم جمعیت، شکل زمین و پتانسیل پارکینگ هدف اصلی پژوهش، بررسی مشکلات بازارچه به لحاظ مکان یابی نامناسب در وضع موجود و تعیین مکان مناسب برای

بازارچه با توجه به شاخص های استاندارد مورد استفاده می باشد. بررسی های انجام شده حاکی از آن است که عدم توجه به شاخص های مطلوب مکانیابی نظیر تراکم جمعیت، سازگاری با کاربریهای همجوار، نداشتن پارکینگ و همچنین عدم برخورداری از الگوی مناسب و متناسب با نیاز گردشگران و ساکنان بومی آن، از عمده ترین عواملی است که باعث شده بازارچه مرزی شهر پاوه، با وجود داشتن پتانسیل های فراوان بویژه در زمینه جذب گردشگر، نتواند تاکنون جایگاه واقعی و مناسبی را در سطح منطقه بدست آورد و برعملکرد بازارچه و به تبع آن شهر پاوه تأثیر مثبتی داشته باشد.

واژگان کلیدی: مکان گزینی، بازارچه مرزی ، شاخص، شهر پاوه .

مقدمه

شهر پایگاه اصلی تمدن انسانی و تبلور ذهنی و تکنولوژیک بشر است . مطالعه سطوح و رشد شهرنشینی منعکس کننده این واقعیت است که رشد جمعیت شهری به سرعت در حال افزایش است( سیف الدینی، .(۷۵ :۱۳۷۸ عمده ترین اثر رشد سریع شهرها در کشور، عدم تعادل در توزیع خدمات و نارسایی سیستم خدمات رسانی است (برآبادی،(۱۳۸۴

مکانیابی مراکز خدمات رسانی در برنامهریزی شهری از اهمیت خاصی برخوردار است. مکانیابی بهینه خدمات شهری باعث کاهش هزینههای مدیریت شهری ، هزینه دسترسی و تحقق عدالت اجتماعی می شود. در نهایت امکان زیست بهتر، رفاه و آسایش شهروندان را فراهم میآورد (سرور، .(۱ :۱۳۸۳

۸۴۵

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
۳۰ و ۳۱ فروردین – ۱۳۹۱ دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

امروزه عدم مکان گزینی بهینه مراکز خدمات شهری مردم را با مشکلات عظیمی روبه روکرده است . بدون شک تامین رفاه و آسایش شهروندان از طریق برنامه ریزی های اصولی، از مهم ترین وظایف مدیران شهری است. در این راه حفظ جان و مال شهروندان در درجه اول اهمیت قرار دارد و این امر با ایجاد مراکز ایمنی و امنیتی ممکن می شود. به منظور فراهم کردن این خدمات برای عموم شهروندان، توزیع مکانی مناسب این مراکز در سطح شهر ضرورت دارد ( پرهیزگار ، ۲۲ :۱۳۸۰ تـا .(۲۷

مکانگزینی عبارت است از سلسله عملیات، اقدامات و تهمیداتی که در زمینه حصول از وجود شرایط و فراهم آمدن امکان اجرای یک فعالیت بوده و بر اساس آن دستگاه اجرایی با دید باز برنامه اجرایی فعالیتها را از جهات مختلف مورد ارزیابی قرار داده و در صورت دستیابی به هدف، نسبت به اجرای عملیات در مکان انتخاب شده اقدام مینماید و در این بین تبعات و عوارض موضوع قبلاً بررسی و مد نظر قرار میگیرد (حیات روحی، .(۲۵ :۱۳۸۰ تحلیل تناسب فضایی- مکانی فرآیندی است که مکان مناسب را در پهنه تعیین شده برای کاربری خاص تعیین می کند(هاپکینز، .(۱۹۷۷ مکان یابی بهینه و مناسب زمانی امکان پذیر است، که محقق بتواند ارتباط علمی و منطقی مناسبی میان اطلاعات و داده های به دست آمده از کارشناسان مرتبط با موضوع مکانیابی با توجه به اولویت ها برقرار سازد( رضویان، (۱۳۸۱

از آنجا که مکان یابی نیاز به اطلاعات زیادی دارد، حجم عظیمی از اطلاعات جزئی برای معرفی مکانهای مختلف باید جمع آوری ، ترکیب و تجزیه و تحلیل شوند تا ارزیابی صحیحی از عواملی که ممکن است در انتخاب تأثیر داشته باشند صورت پذیرد. بنابراین درمقیاس شهر مکان یابی فعالیتی است که قابلیت ها و توانایی های یک منطقه را از لحاظ وجود زمین مناسب و کافی و ارتباط آن با سایر کاربری های شهر برای انتخاب مکانی مناسب برای کاربری خاص مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. بطور کلی می توان گفت : هنگامی که درنظر باشد یکسری تجهیزات و تسهیلات در یک منطقه به گونه ای مستقر شوند که استفاده بهینه از حداقل امکانات عملی شود، از علم مکانیابی برای رسیدن به اهداف بهره گیری می شود(فتحعلی و میرجلالی،.(۱-۵ :۱۳۸۸

بر مبنای مباحث مطرح شده این مقاله بر آن است تا با یک نگرش ساختاری به تجزیه و تحلیل بازارچه مرزی و مکان استقرار آن در شهر پاوه به عنوان مطالعه موردی بپردازد. در واقع بررسی این بازارچه در بر گیرنده ارزیابی کلی چگونگی مکانیابی این بازارچه برای پاسخ به تقاضای گردشگران به عنوان جامعه میهمان و ساکنان به عنوان جامعه میزبان می باشد.

چهارچوب تئوریک

استقرار هر عنصر شهری در موقعیت فضایی- کالبدی خاصی از سطح شهر، تابع اصول، قواعد و ساز و کارهای خاصی است که در صورت رعایت آن اصول، موفقیت و کارائی عملکردی آن عنصر در همان مکان مشخص بیشتر خواهد شد و در غیر این صورت پیامدهای منفی نظیر اتلاف هزینه و زمان را برای شهروندان در پی خواهد داشت. بنابراین دستیابی به تعادل در توزیع فضائی منابع و خدمات رسانی، هدف اصلی برنامه ریزان می باشد(رستمی، (۱۲ :۱۳۸۰ تعیین توزیع مراکز خدماتی و یا منابع و هزینه، مسأله ای است که اغلب اوقات برنامه ریزان با آن سر و کار دارند و تلاش میکنند که تخصیص منابع و خدمات را هدایت کنند، در برنامه ریزی، توزیع متعادل مستلزم تعیین مکان منابع و تسهیلات است، به گونه ای که همه اقشار جامعه به صورت عادلانه به آنها دسترسی پیدا کنند(متکان و همکاران، .(۱۲۱- ۱۲۲ :۱۳۸۷

با توجه به اهمیت مکانیابی و جایگاه آن در طرحها و پروژههای مختلف، اهمیت مکان یک بازارچه مرزی و تأثیر مستقیمی که بر الگو و عملکرد آن خواهد داشت مشخص خواهد شد. به طوری که استقرار یک یا چند بازارچه مرزی در نقاط نامناسب نه تنها به خودی خود کارائی مورد نظر را نخواهد داشت بلکه می تواند تأثیر منفی بر سیستم مدیریت بازارچه داشته باشد.

۸۴۶

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
۳۰ و ۳۱ فروردین – ۱۳۹۱ دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

نحوه مکانیابی بهینه

روش مکانیابی، مبتنی بر تحلیلهای اجتماعی- اقتصادی و فرهنگی است. به عبارت دیگر باید بر مبنای یک تحلیل دقیق و همه جانبه و بر اساس دیدگاههای مطرح شده (اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی) ، ویژگیهای مناطق بر حسب همگن یا ناهمگن بودن بررسی و سپس از طریق طی کردن مراحل زیر اقدام به مکانیابی گردد :

ــ گردآوری اطلاعات لازم در راستای شناخت محدوده جغرافیایی مورد مطالعه.

ــ گردآوری و تحلیل اطلاعات جهت شناسایی شرایط فعلی محله، مناطق و شهر.

ــ بررسی و شناسایی عوامل مختلف تأثیر گذار و یا اصلاح عوامل مذکور.

ــ ارائه راهبردهای اصولی به منظورشناخت بهترین فضاهای شهری از حیث شاخصها و عوامل موثر بر احداث و گسترش مراکز فوق است ( صمدی و همکاران ، .(۳ :۱۳۸۶

با توجه به مطالب مطرح شده و طی مراحل مذکور، می توان نتیجه گیری لازم را به دست آورد و مطابق نارسایی ها و نیازهای موجود، پیشنهاداتی در راستای بهبود وضعیت و افزایش سطح کارائی آنها ارائه نمود.

معیارها و استانداردهای برنامهریزی موثر بر بازارچه ها

به طور کلی جهت برنامهریزی بازارچه ها توجه به دو عامل اصلی ضروری ست؛ تا در نهایت بر مبنای آنها به هدف اصلی نائل شویم. در واقع برنامهریزی جهت تعیین مکان بهینه بازارچه، نیازمند بکارگیری استانداردها و معیارهایی است تا اهداف مورد نظر تحقق یابد.

به طور کلی در این تحقیق منظور از معیار ، معیارهای مکانی است که برای یک کاربری در نظر گرفته میشود و تحت عنوان

»معیار مکانی کاربری زمین« از آن یاد میشود و عبارتست از استانداردی که با آن مکان بهینه یک کاربری در سطح شهر، مورد سنجش قرار میگیرد. معیارهای مکانی هر نوع استفاده از زمین، انعکاس وضعیت اجتماعی، اقتصادی و کالبدی شهرها و همچنین مردمی است که در آینده از آن بهرهمند خواهند شد. به عبارتی دیگر، مشخصات محلی و احتیاجات ساکنان شهر و موسسات و نهادهای مستقر در شهر، اساس تعیین معیارهای مکانی کاربری زمین شهری به شمار میرود. فعالیت مردم در سطح خرد تا کلان در بخشهای گوناگون تجاری، خدماتی، صنعتی و فرهنگی، پدید آورنده فرم فیزیکی شهر و منطقه شهری است(رحمانی و طبسی، .(۲۴۸ : ۱۳۸۸ در یک تقسیمبندی کلی میتوان نظام کاربری زمین شهری را به چهار عرصه سکونتی، اشتغال، اوقات فراغت و ارتباطات دستهبندی کرد. شبکه ارتباطی خطوط رابط و اتصال بین سه عملکرد دیگر است که با یکدیگر استخوان بندی فیزیکی یک شهر را تشکیل میدهند.

در تعیین مشخصات مکانی هر نوع استفاده از زمین یا هر نوع فعالیت شهری، دو عامل هدایت کننده، یعنی عامل رفاه اجتماعی و عامل رفاه اقتصادی ملاک سنجش قرار میگیرند. بر اساس این دو عامل بسیار کلی، شش معیار زیر در مکانیابی عملکردهای شهری، ملاک برنامهریزی کاربری زمین شهری قرار میگیرد(فرج زاده ،:(۸۳-۹۰ :۱۳۸۱

(۱ سازگاری: مربوط میشود به جداسازی فضایی کاربریهایی که با یکدیگر تناسب عملکردی ندارند(پورمحمدی،.(۹۳ :۱۳۸۷ (۲ آسایش: در استانداردهای مکانیابی دو عامل فاصله و زمان، وسیله اندازهگیری این معیار میباشد. سهولت دسترسی به تسهیلات و خدمات شهری و دوری ازمزاحمتهای برخی کاربریهای پر ازدحام، از عوامل آسایش محسوب میشوند(زیاری ،.(۳۰ :۱۳۸۱

(۳ کارایی: الگوی قیمت زمین شهری، عامل اصلی تعیین مکان کاربری بوده چرا که توجیه کننده اقتصادی مکان طرح میباشد(سعید نیا،.(۲۴ :۱۳۷۸

۸۴۷

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
۳۰ و ۳۱ فروردین – ۱۳۹۱ دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

(۴ مطلوبیت: یعنی کوشش در حفظ عوامل طبیعی، مناظر، گشودگی فضاهای باز و سبز، چگونگی شکل گرفتن راهها، ساختمانها و فضاهای شهری(پورمحمدی،.(۹۴ :۱۳۸۷
(۵ سلامتی (شهر سالم): استانداردهای شهر سالم و مقررات مربوط به اثرات محیطی، هر گونه فعالیت شهری را از نظر حفظ محیط زیست، حراست از آسایش اجتماعی و حفاظت از میراث فرهنگی، مورد ارزیابی قرار میدهد(همان منبع).

(۶ ایمنی: مباحث مربوط به حوادث طبیعی نظیر زلزله، سیل و غیر طبیعی مانند جنگ را شامل میشود( جعفری و کریمی،.(۴۵-۵۰ :۱۳۸۴ نمودار شماره((۱ ، مهمترین شاخصهای موثر در مکانیابی بهینه فضایی را نشان می دهد .