آشنایی با روستای طالقان

مقدمه:
یادمان طالقان
طالقان (زادگاه مردان خدا)
منطقه سردسیر و کوهستانی طالقان واقع در شمال غربی تهران بزرگ با قدمت تاریخی بیش از هزار سال، علاوه بر داشتن تشکیلات اداری و حکومتی، دارای قوانین و مقررات اجتماعی خاص منطقه ای بوده که بر اساس آن امور اجتماعی در هر روستا توسط اشخاص مورد تائید و انتخاب مردم اداره و اجراء می شد. اغلب روستاهای بزرگ علاوه بر داشتن مسئولانی از قبیل: کدخدا یا دهبان، پاکار، دشتبان، میرآب و چوپان که امور اجتماعی و اداری و کشاورزی و دامداری را اجراء می نمودند، یک شخصیت علمی و مذهبی برای اجرا و انجام امور تبلیغات دینی و احکام شرعی معاملات و عقود اسلامی، و برنامه های مذهبی در ماه های رمضان المبارک، محرم الحرام، ایام سوگواری، اعیاد و میلاد چهارده معصوم علیهم اسلام و نیز مراسم نماز میت و مجالس ختم از دنیا رفتگان وجود داشت و بعضی از این روحانیون بزرگ دارای شاگردان علوم دینی نیز بودند.
منطقه طالقان علیرغم کوهستانی و سردسیر بودن و کمبود اراضی کشاورزی آبی مردمانی سخت کوش داشته و با کشاورزی و دامداری مایحتاج زندگی خود را تامین مینمودند.
زنان زحمتکش هر روستا علاوه بر انجام امور خانه داری در کنار همسران خود در فصل بهار و تابستان در کار کشاورزی یاور مردان خود بودند و در سایر فصول و اوقات فراغت به بافتن قالی و قالیچه و گلیم و جاجیم و چادر شب و پارچه کرباسی و دستکش و جوراب و شال گردن پشمی ضمن تامین نیاز خانواده با فروش مازاد آن قسمتی از نیازهای دیگر خود و خانواده خود را فراهم می نمودند، در حقیقت هر زنی بازوی کارآمد همسرش بود.
علاوه بر کشاورزی، دامداری و پرورش گاو و گوسفند در روستاها از اهمیت زیادی برخوردار بود، این کار به دو صورت انجام می گرفت یکی نگهداری گاو و گوسفند به صورت محدود در روستا در تمام فصول سال و دیگری به صورت کلی و سپردن آنها به شبان یا چوپان در طول نه ماه.
نگهداری گوسفندان نیز به دو روش انجام می شد، یکی چوپان محلی که در مقابل دریافت مزد در ازاء تعداد گوسفندان هر روستائی و چرای آنها در طول روز در مراتع و تپه های اطراف روستا و تحویل گوسفندان به صاحبان آنها در غروب هر روز و روش دیگر سپردن گوسفندان به چوپانان حرفه ای و بزرگ برای سه فصل شبانه روزی بهار و تابستان و پائیز در قبال پنیر نسبت به تعداد دام های شیری و چرای آنها در دامنه کوه های سرسبز دور دست آبادی.
علاوه بر امور کشاورزی و دامداری عده ای از اهالی هر روستا به کارهالیی از قبیل داد و ستد و خرید و فروش مواد غذائی و ملزومات زندگی و گاو و گوسفند و اسب و قاطر و چهارپا و عده ای دیگر نیز به حرفه های فنی مانند بنایی ، نجاری، خیاطی، آهنگری، مسگری و رنگرزی اشتغال داشتند.
رویهم رفته در گذشته نه چندان دور بیش از نود درصد نیازمندیهای زندگی در هر روستا توسط خود آنها تامین می شد. از جمله فعالیت های در خور توجه و ارزنده مردم طالقان کسب علم و دانش متداول و علوم دینی و نیز آموزش آن به فرزندان پسر و دختر خود در سه ماه زمستان و اوائل بهار در مکتب خانه ها بود.
در مکتب خانه ها علاوه بر آموزش مقدماتی مانند نماز و تعلیمات دینی به تدریج آموزش قرائت قرآن مجید و سپس کتاب های رایج آن زمان و دیوان اشعار شاعران معروف و آنگاه نوشتن تدریس می شد. پس از طی این مراحل جوانانی که دارای استعداد بالقوه ذاتی و دارای امکانات مالی خانوادگی بودند جهت تکمیل تحصیلات دانشگاهی حوزوی به شهرهای تهران، قم و نجف اشرف جهت کسب علوم و معارف اسلامی می رفتند و عده ای دیگر که توانائی مالی نداشتند به شهرهای استان مازندران و گیلان رهسپار می شوند و در طول سه فصل پائیز و زمستان و بهار با دائر نمودن مکتب خانه به شغل شریف معلمی اشتغال می ورزیدند، بنحوی که این اشخاص سهم بزرگی در امر آموزش فرزندان اهالی این منطقه داشته اند.
یکی دیگر از مشاغل پر ارزش و جاودان هنری مردم طالقان کتابت قرآن مجید، دواوین شعراء، رسائل و مراثی بزرگان شعر و ادب و نیز ساختن قلمدان های بسیار نفیس با طرح نقاشی و تذهیب بر روی قلمدان بوده و در حال حاضر به تعداد زیادی از این کارهای هنری در موزه های تهران و آستان قدس رضوی و یا نزد بازماندگان این هنرمندان موجود می باشد. پس از جنگ جهانی دوم و تحولات اجتماعی و علمی جدید در اروپا و سپس کشورهای آسیائی از جمله کشور ما ایران و تاسیس مراکز علمی دانشگاهی به خصوص در شهر تهران، به علت نزدیکی منطقه طالقان به تهران و نیز علاقه مندی وافر مردم این خطه عده زیادی از جوانان پس از کسب تعلیمات مقدماتی به این شهر عزیمت نموده و به تحصیلات عالی اشتغال ورزیدند، ما حصل این برنامه ها ظهور شخصیت های بزرگی در مشغل استادی دانشگاه و کرسی وزارت، قضاوت و مقامات عالی فرهنگی و در زمینه علوم اسلامی در مقام مقدس مجتهد واعظ، خطیب و نویسنده در خدمت جامعه دینی و علمی ایران بوده است.