ابراء و آثار و احکام آن در فقه و حقوق موضوعه ایران

چکیده تحقیق

مجموعه حاضر با موضوع ابراء و آثار و احکام آن در فقه و حقوق موضوعه ایران تدوین یافت که اولاً به بررسی ماهیت و احکام ابراء در فقه و حقوق پرداخت و ثانیاً احکام ابراء در عقود و ایقاعات مختلف و مقایسه آن با اعمال حقوقی دیگر مورد بررسی قرار گرفت که برای نیل به این اهداف مباحث در پنج فصل تهیه و تنظیم گردد. در فصل اول کلیات تحقیق، تعریف لغوی و اصطلاحی ابراء و چند اصطلاح دیگر که باین شده؛ که به عبارت مختصر ابراء مشتق از «برء» به معنی بیزار کردن، ادا کردن وام و صرف نظر کردن از طلبکار از حق خود به اختیار است. در فصل دوم ماهیت ابراء از حیث عقد و ایقاع، اسقاط مورد بررسی قرار گرفت که مشهور فقها و حقوقدانان قائل به ایقاع و اسقاط ابراء شدند و اینکه قبول مدیون در آن شرط نیست. همچنین در این فصل ارکان ابراء (مبریء ابراء کننده)- مبرأ (ابراء شونده) مبرأ منه (موضوع ابراء)، اقسام و شرایط لازم برای تحقق ابراء، آثار و احکام مترتب بر آن ذکر شد که اثر اصلی ابراء سقوط طلب و انحلال تضمین های ان بود. فصل سوم را مقایسه ابراء با اعمال حقوقی دیگر مانند: هبه دین، ایفاء دین، اعراض در بر گرفت که همه این اعمال از جهت سقوط و برائت مدیون با ابراء مشترک ولی ماهیتی متمایز با ابر
اء دارا بودند.

مقدمه

بی تردید ابراء یکی از مسائل علمی بین افراد جامعه است که بین فرد طلبکار و بدهکار واقع می شود و از طرفی همه افعال و اعمال ما در جامعه باید وجهه شرعی و قانونی داشته باشند چرا که شارع مقدس برای تک تک امور و جزئیات زندگی ما حکمی مقرر نموده، لذا بر ما لازم اس که احکام و مسائل فقهی را فراگرفته و در این مسیر از هیچ کوششی دریغ نورزیم. به همین منظور تحقیق حاضر در نظر دارد مسأله ابراء را که یک از مسائل مهم فقهی است مورد بررسی قرار داد و احکام و آثار آن را با توجه به کتب فقهی و حقوقی بیان نماید و دیدگاه فقهای متأخر و حقوقدانان را ارائه کدن.
این تحقیق در ۵ فصل تهیه و تنظیم شده است. فصل اول- کلیات تحقیق را در بر می گیرد. فصل دوم- حاوی مطالبی پیرامون ماهیت، ارکان و همچنین شرایط تحقق ابراء و مواردی از این قبیل است.
فصل سوم- مقایسه ابراء با اعمال حقوقی دیگر مانند هبه، ایفاء، دین، اعراض و… را در برمی‌گیرد و در فصل چهارم که شاید مهمترین فصل تحقیق نیز باشد احکام ابراء را در عقود و ایقاعات مختلف مورد بررسی قرار داده و در فصل پنجم- مشابهات ابراء ارائه گردیده است.

منابع و مآخذ

۱- امامی. سید حسن. حقوق مدنی. ج۱و۴. چاپ شانزدهم. تهران. انتشارات کتابفروشی اسلامیه. خرداد ۱۳۷۵.
۲- بروجردی عبده. محمد. حقوق مدنی. به کوشش محمدرضا حسینی. چاپ اول. مجمع علمی و فرهنگی مجد. ۱۳۸۰.
۳- تاجمیری. امیر تیمور. حقوق مدنی۴. (مسئولیت مدنی. ضمان قهری. الزامات مدنی غیر قراردادی). بی چا. بی جا. مؤسسه فرهنگی آفرینه. پاییز ۱۳۷۵.
۴- دهخدا. علی اکبر. لغت نامه. ج۲،۱۴. تهران. چاپخانه مجلس ۱۳۲۵ خورشیدی.
۵- جعفری لنگرودی. محمد جعفر. دوره حقوق مدنی (حقوق تعهدات). ج۱. چاپ سوم. تهران. انتشارات دانشگاه تهران.۱۳۷۲.
۶- ــــــــ مبسوط در تترمینولوژی حقوق. ج۱. چاپ اول. تهران. کتابخانه گنج دانش. ۱۳۷۸.
۷- ــــــــ حقوق مدنی (عقد کفالت). بی جا. تهران. انتشارات دانشگاه ملی ایران. ۲۵۳۷.
۸-  رسائی. ناصر. حقوق مدنی۳. چاپ اول. تهران. مؤسسه انتشارات آوای نور. ۱۳۷۶.
۹- شهیدی. مهدی. سقوط تعهدات. چاپ دوم. تهران. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. ۱۳۷۰.
۱۰- شامبیاتی. هوشنگ. حقوق جزای عمومی. ج اول. چاپ سوم. تهران. انتشارات ویستار. بی تا.
۱۱- صفایی. حسین و امامی. اسدالله. حقوق خانواده. ج ۱ (نکاح و انحلال آن). بی چا. تهران. انتشارات دانشگاه تهران. دی ماه ۱۳۹۶.
۱۲- عدل. مصطفی. (منصورالسلطنه) حقوق مدنی. به کوشش محمد بندرچی. چاپ اول. قزوین. انتشارات بحرالعلوم. ۱۳۷۳.
۱۳- کاتوزیان. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ سوم. تهران. نشر میزان و نشر دادگستر. پاییز ۷۸.
۱۴- ــــــــ دوره مقدماتی حقوق مدنی (اعمال حقوقی، قرارداد، ایقاع). چاپ دوم. تهران. شرکت انتشار با همکاری شرکت بهمن برنا. زمستان ۱۳۷۱.
۱۵- کلیات حقوق مدنی (۳). بخش اول عقود معین الف. مدرسه عالی تربیتی و قضایی طلاب قم۶۸.
۱۶-  معزی. امیر. حقوق مدنی۳. چاپ اول. بی جا. مجمع علمی و فرهنگی مجد. ۱۳۸۰.
۱۷- محقق داماد. سید مصطفی. قواعد فقه (بخش مدنی۲). چاپ دوم. تهران. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی۱۳۶۷.
۱۸- نوری. رضا.عقود. (قراردادها، تعهدات، معاملات) و ایقاعات در حقوق مدنی. چاپ اول. تهران. انتشارات پاژنگ. بهار۱۳۷۵.