مقایسه سلامت روان شاعران در کنار افراد غیر شاعر

چکیده
با توجه به عقیده ی فروید که می گوید:«ویژگی افراد دارای سلامت روانشناختی خودآگاه کردن وبه خودآگاه آوردن آنچه ناخودآگاه است.» و استفاده از مکانیسم هایی مثل والایش در مورد قشر هنرمند ودر این پژوهش شاعران، از آنجایی که توان بیان سمبولیک هیجانات خود به شکل والایش یافته را دارند، فرض اصلی پژوهش حاضر در«داشتن سلامت روان متفاوت شاعران نسبت به سایر افراد جامعه» ، گذاشته شد. برای بررسی این فرضیه، پژوهش پس رویدادی دنبال شد. برای جمع آورری اطلاعات نیز   استفاده شد. با روش نمونه گیری اتفاقی نمونه ها انتخاب شدند.نمونه ی گروه شاعرSCL-25از پرسشنامه از شاعران مراجعه کننده به کانون ادبیات ایران واقع در تهران و شاعران مراجعه کننده به مرکز اصلی حوزه ی هنری تهران  و نمونه ی افراد غیر شاعر از میان سایر اقشار غیر شاعر جامعه بودند. وابسته(فرضیه ی ۱-۶) وتحلیل واریانس دوطرفه(فرضیه ی ۷)مورد استفاده قرارگرفت.t روش آماری  تحت ویندوز(نسخه ۱۶)استفاده شد.spssو از نرم افزار
نتایج حاکی از آن بودند که سلامت روان شاعران با افراد غیر شاعر تفاوت معنی داری با هم ندارند واگر تفاوتی در نمرات سلامت روان شاعران و افراد غیر شاعر دیده می شود ناشی از خطای تصادفی و نمونه گیری است. در نهایت فرضیه های مبتنی بر متفاوت بودن وضعیت سلامت روان و سایر افراد جامعه رد شدند.

مقدمه
 سلامت روان به دلیل وجود پیشگیری از اختلالات و نیز ایجاد کردن زمینه برای شناخت و ایجاد معیارهای سلامت روان در افراد جامعه مورد توجه و قابل بررسی است. از سویی کارآمدی، پیشرفت و سلامت افراد جامعه با گذر زمان پیشرفت و سلامت جامعه را در حد مطلوبی فراهم میکند. در این میان چون انسان مدام در حال تغییر است، تلاش برای شناسایی عوامل موثر در سلامت روان پایان ناپذیر   می نماید. سلامت روان مقوله ای حائز اهمیت است، چرا که تأثیر روح و روان بر عملکرد جسمانی بر هیچکس پوشیده نیست. در این راه بزرگان ادبی و مذهبی ما از دیر باز بر مبحث سلامت روان تأکید داشته اند. مولوی می فرماید:   
تن زجان وجان زتن مستور نیست لیک کس را دیدجان دستور نیست
از جمله عوامل مؤثر و ایجاد کننده سلامت روان هنر و در اینجا منحصراً شعر می باشد. افراد به وسیله بیان آنچه که می خواهند به شکل سمبولهای کلامی، نه تنها از انرژی منفی حاصل از افکار ناخوشایند خودآگاه و ناخودآگاه رهایی می یابند، بلکه دست به آفرینندگی زده اند و این یکی از ویژگی های افراد خودشکوفا ست، که به قول «راجرز» دارای بالاترین سطح سلامت روان هستند. پس تأثیر شعر در همین بدو امر در دو بحث کاتارسیس و خلاقیت سطح بالا در انسانگرایی مطرح می گردد. بیان احساسات در قالب شعر باعث میشود که فرد بتواند از بیرون به خود بنگرد یا به خودآگاهی دست یابد و حافظ می فرماید:
مروبه خانه ارباب بی مروت دهر که گنج عافیتت درسرای خویشتن است
باید توجه داشته باشیم که معیارهای سلامت روان با فرهنگ جامعه مرتبط است.از طرفی ایران سابقه طولانی و اصیل در زمینه ی ادبیات (نظم یا شعرونثر) دارد، و جدانشدنی بودن ارادت و علاقه به شعر از ایرانیان نشان می دهد که می توان از طریق شعر به پویایی افراد جامعه و ایجاد سلامت روان کمک کرد. ادبیات ایران در زمینه تعلیم و تربیت، حکمت، آموزش شیوه های کسب آرامش و رسیدن به کمال نکته ها دارد. بسیاری از نظریه پردازان مانند؛ یونگ، آدلر، آریه تی، و ریک نوشتند که : «علوم چقدر

منابع فارسی :
۱- احدی، حسن. بنی جمالی، شکوه السادات – 1380 – بهداشت روانی و عقب ماندگی ذهنی – تهران – نشر نی
۲- اظهری، علی – 1379- روانشناسی هنرمند – تهران – نشر مسیر
www.aftab.com –3- بهداشت روانی – 10/2/87
۴- بهرامی، هادی – 1383 – آزمونهای فرافکنی شخصیت – تهران – نشر دانشگاه علامه طباطبایی
۵- بیدگلی مشهدی، جمشید. پدرام، احمد- ۱۳۸۲ – استفاده از ادبیات (شعر) در حفظ و ارتقای بهداشت و سلامت روان – نهمین همایش سراسری تازه های پزشکی و پیراپزشکی اصفهان – دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، روانی استان اصفهان
۶- پورافکاری، نصرت الله – 1368 – خلق و خلاقیت –  سمینار در دانشگاه علوم پزشکی تهران
۷- حسینی، ابوالقاسم – 1379 – اصول بهداشت روانی –  انتشارات آستان قدس رضوی
۸- جیمیسن، کی ردفیلد – 1376 – بیماری شیدایی-افسردگی و خلاقیت – ترجمه محی الدین غفرانی – مجله ی نگاه نو – شماره ی ۳۳ – تابستان ۷۶
۹- حسینیان، سیمین – 1382 – مقایسه و ارتباط سلامت روان فرزندان و مادرانی که حضانت فرزندانشان را دارند با فرزندان و مادرانی که حضانت فرزندانشان از آنها سلب شده است – مجله ی مطالعات زنان – سال ۱ شماره ی ۲
۱۰- خدارحیمی، سیامک . بیت مشعل، بلقیس – 1380 – بهداشت روانی – انتشارات جهاد دانشگاهی استان فارس
۱۱- درگاهی، محمود – 1377 – نقد شعر در ایران – تهران – انتشاراتامیرکبیر
www.aftab.com 12 – رهایی از پریشانی – 22/1/1386 –
۱۳- رید، هربرت – 1384 – معنی هنر – ترجمه نجف دریابندری – تهران – انتشارات علمی و فرهنگی
۱۴- سادوک، بنجامین جیمز و کاپلان – 1383 – خلاصه ی روانپزشکی – ترجمه ی نصرت الله پورافکاری – تهران – نشر ارجمند
۱۵- سعدی پور، ابراهیم – 1379 – سیر اندیشه در هنر – تهران – نشر بوته
۱۶- شاملو، سعید – 1378 – بهداشت روانی – تهران – انتشارات رشد
۱۷- شاهرخی، طاهره – 1386 – شناخت اصول ومفاهیم بهداشت روانی در محتوای داستان های قرآنی – پایان نامه ی کارشناسی ارشد، چاپ نشده – دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران
۱۸- شولتز، دوان – 1383 – نظریه های شخصیت – تهران – ترجمه یحیی سید محمدی – نشر ویرایش – تهران
۱۹- عناصری، جابر – 1380 – مردم شناسی و روانشناسی هنر – تهران انتشارات رشد
۲۰- عزت پناه، زهرا – 1386 – مقایسه ی وضعیت روانی – عاطفی مردان متاهل و مجرد بالای ۳۰ سال – پایان نامه ی کارشناسی، چاپ نشده – دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
۲۱- علی نیا کرونی، رستم – 1382 – بررسی رابطه ی بین خودکارآمدی عمومی و سلامت روان دانش آموزان پایه ی سوم مقطع متوسطه ی شهر بابل – پایان نامه ی کارشناسی ارشد، چاپ نشده– دانشگاه علامه طباطبایی
۲۲- فاتحی، محمد . اناری، آسیه – 1385 – کاتارسیس و فرایند هنردرمانی – مجموعه مقالات اولین کنگره ی هنردرمانی در ایران – تهران – دانشگاه شهید بهشتی
۲۳- قریشی راد، فخرالسادات – 1385 – جایگاه هنر در تربیت مذهبی، اخلاقی، اجتماعی وبهداشت روانی- مجموعه مقالات اولین کنگره ی هنردرمانی در ایران – تهران –  دانشگاه شهید بهشتی
۲۴- قنبری، مریم – 1385 – مقایسه سلامت روان نوازندگان موسیقی و غیر نوازندگان – پایان نامه ی کارشناسی، چاپ نشده – دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
۲۵- کاشی، طیبه . علوی، مریم – 1381 – بررسی مقایسه ای بهداشت روانی ارائه کنندگان خدمات درمانی در بخش های مختلف دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشت درمانی ایران – پایان نامه ی کارشناسی ارشد، چاپ نشده – دانشگاه علوم پزشکی ایران
۲۶- کاکاوند، علیرضا و همکاران – 1384 – روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی – کرج – نشر سرافراز
۲۷- کدیور، میترا – 1381 – مکتب لکان – تهران – انتشارات اطلاعات
۲۸- گل افشان، ندا – 1385 – هنر و سلامت روان در دانش آموزان سال سوم دبیرستان – پایان نامه کارشناسی، چاپ نشده – دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
۲۹- گنجی، حمزه – 1380 – بهداشت روانی – تهران – انتشارات ارسبارا
۳۰- مرزدارانی، شهرزاد . مسعودزاده، عباس . تیرگری، عبدالحکیم . جلیلیان، علیرضا – 1385 – بررسی ویژگی های شخصیتی و وضعیت سلامت روان هنرمندان – مجموعه مقالات اولین کنگره ی هنردرمانی در ایران – تهران – دانشگاه شهید بهشتی
۳۱- معنوی، عزالدین – 1363 – هنر از دیدگاه روانپزشکی – تهران – نشر شرکت سهامی چهر
۳۲- مقدادی، بهرام – ۱۳۷۸ – فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی – تهران – نشر فکر روز
۳۳- مومن زاده، محمدصادق – 1378 – برداشت های روان درمانی از مثنوی – تهران – نشر سروش
۳۴- مهین زعیم، بتول – 1379 – مقایسه ی میزان خلاقیت و ویژگی های شخصیتی دانشجویان (ورودی ۷۸) رشته های هنر، علوم انسانی، مهندسی و پزشکی دانشگاه تهران – پایان نامه ی کارشناسی ارشد، چاپ نشده – دانشگاه علوم تربیتی دانشگاه تهران
۳۵- میلانی فر، بهروز – 1382 – بهداشت روانی – تهران – نشر قومس
۳۶- نجات، حمید . ایروانی، محمود – پاییز ۱۳۷۸ – مفهوم سلامت روان در مکاتب روانشناسی – فصلنامه ی اصول بهداشت روانی – شماره ی سوم
۳۷- نجاریان ، بهمن . داوودی ، ایران – تابستان  1380-  ساخت و اعتباریابی                             مجله ی روانشناسی – سال پنجم – شماره ی ۲SCL – 25
۳۸- نوابی نژاد، شکوه – 1379 – رفتارهای بهنجار و نابهنجار – تهران – انتشارات انجمن اولیا و مربیان
۳۹- ویگوتسکی، لوسیمونوویچ – 1377 – روانشناسی هنر – نشر دانشگاه تبریزی

منابع لاتین :
۱-Peire J.Longo-2003- Poetry As Therapy- 20/10/2007
۲-Nettle, Daniel -2005- Schizotypy and mental health, amongst poets, visual artists, and mathematicians-24/2/1387 -www.sciencedirect.com