مطالعه مبحث کودکان بدون سرپرست

بیان مسئله و ضرورت آن :
موضوع مورد پیشنهاد خانه ای برای کودکان بدون سرپرست است . بی سرپرستی بیشتر از آنکه یک مشکل فردی باشد مشکلی اجتماعی است . امروزه در سرتاسر دنیا با افزایش تعداد کودکان بی سرپرست یا بد سرپرست روبه رو هستیم این روند رو به رشد دلایل زیادی از جمله جنگ ، فقر ، افزایش فساد و فحشا ، اعتیاد و … دارد .
بر اساس آمار سال جاری سرپرستی ۱۷ هزار و ۴۰۷ کودک بر عهده سازمان بهزیستی است که از این تعداد ۵/۱۴% به دلیل فوت والدین ۲۰% به دلیل صلاحیت نداشتن والدین ۵/۱۳% به دلیل جدایی والدین و ۱۶% کودکان به دلیل رها شدن بی سرپرست شده اند.
کودکان بی سرپرست در واقع قربانیان اجتماع هستند . اجتماعی که نه تنها آنان را از داشتن پدر و مادر و کانون گرم خانواده و به عبارتی از یک حق طبیعی محروم ساخته است بلکه پذیرای آنان نیز نمی باشد و به آنها به چشم سربار می نگرد . اگر قرار است نگهداری این کودکان را تنها رفع تکلیف فرض نکرده و به این نکته آگاه باشیم که در طی چند سال آینده این کودکان باید قدرت فعالیت و همگامی با جامعه و حتی توان مطرح شدن به عنوان سرمایه های با ارزش برای سازندگی کشور را دارا باشند میتوان بیان کرد ایجاد چنین خانه و مرکز نگهداری امری حیاتی است . خانه سرپناهی به کودکان بی سرپرست می آموزد به جامعه با سربلندی و بدون احساس حقارت و خواری و با توجه به ارزش های انسانی خود وارد شوند و به جای پنهان کردن واقعیت و فوران این خودسرکوبی به صورت عقده ای مختلف روانی خود واقعیتشان را بروز دهند و بدانند که آنها نیز مانند دیگران هستند با این تفاوت که در سنین کودکی دچار فقدان موهبت پدر و مادر شده اند و این امر را درونی کنندکه شکست ها ، پله های موفقیت هستند و این واقعیت سخت موجود ، بخش کوچکی از هستی آنهاست و به جای زندگی کردن در موضع مظلومانه مسئول هستند که احساس ترحم اجتماعی را که ناشی از نمود مظلومانه آنهاست برطرف سازند .
اهداف پروژه :
آبراهام مازلو اندیشمند علوم اجتماعی نیازمندی های انسان را به ۵ گروه زیر تقسیم می کند .
۱.    نیازهای فیزیولوژی (مانند خوراک و پوشاک)
۲.    نیاز به ایمنی و اطمینان (مانند سرپناه و امنیت محل)
۳.    نیاز به روابط عاطفی (ارتباط با خانواده و فرزندان و پدر و مادر)
۴.    نیاز به احترام و منزلت اجتماعی (مراودات و مناسبات اجتماعی )
۵.    نیاز به خودیابی
و بیان می کند نظریه فوق بر دو اصل استوار است که:
 الف) علوم انسان ها به منظور تأمین و برآورد نیازهای خود با توجه به موقعیت و امکانات و طول عمر زندگی تلاش بیشتری را در سطوح اولیه (نیازهای فیزیولوژیکی ، ایمنی و … ) دارند به طوریکه بخش عظیمی از اوقات و هزینه زندگی را در این بخش ها می گذرانند و تا مراحل اولیه به نحو رضایتمند تأمین نگردد به مرحله بعد گرایش کمتری دارد .
ب) چنانچه در راستای تأمین این نیازها مشکلات و موانعی پدید آید انسان به دو شکل عمل می نماید .
۱.    برخورد مستقیم که این خود ناهنجاری اجتماعی ، تعارض و سرکشی را به همراه دارد .
۲.    بدواً کاری انجام نمی دهد بطور غیر مستقیم بعداً در جایی این تعارض و برخورد را به شیوه ای دیگر نشان می دهد که به آن عقده روانی گویند .
همچنین وینیکت در این باره می گوید : در سر چشمه هر یک از گرایشهای ضد اجتماعی همواره فقدان یا محرومیتی وجود دارد.
با توجه به نظریه اندیشمندان نتیجه گیری می شود که بیشترین تعارضات و ناهنجاری های نوجوانان از برخورد مستقیم کمبودهایی است که در آینده بروز خواهد کرد .
هدف از این پروژه تجسم معماری راهکاری جامعه شناختی و روانشناختی مرتبط با موضوع با توجه به اقدامات موفق انجام شده است در سایر کشورها می باشد . هدف طرح فضایی است که بتواند متضمن تحقق مفاد اعلامیه حقوق کودک بوده و کودکان آن را پذیرا شده و به جایی که ویژه ومطابق با خواست ها و نیازهای متفاوت ابعاد زندگی شان است انتقال دهند . این چنین فضایی باید دارای تنوع و جذابیت لازم بوده از القاء حس اسارت به کودکان به دور باشد این فضا با موفقیت خود در جذب کودکان بی سرپرست اهداف زیر را مد نظر خواهد داشت :
۱.    بهبود شرایط زندگی کودکان به عنوان آسیب پذیرترین قشر جامعه .
۲.    کاهش میزان جرم و بزهکاری .
۳.    تأمین سلامت و سعادت امروز و امنیت فردای جامعه .
۴.    آماده کردن کودکان برای ورود به اجتماع

مقدمه

پروپوزال : بیان مسئله و ضرورت آن

اهداف پروژه

مبانی نظری عام طرح

فصل اول : پدیده بی سرپرستی

۱-۱ بی سرپرستی ، عوامل و تبعات .

فصل دوم : پدیده بی سرپرستی در جهان

۲-۱ تاریخچه حمایت از کودکان بی سرپرست در جهان
۲-۲ نمونه های خارجی

فصل سوم : پدیده بی سرپرستی در ایران

۳-۱ تاریخچه حمایت از کودکان بی سرپرست در ایران  
۳-۲ نمونه های موجود در ایران

 فصل چهارم : راهکارها و نتیجه گیری
  معرفی پروژه

فصل پنجم : طراحی فضا برای کودکان
قوانین و ضوابط شیر خوارگاه ها 
بستر طراحی 
مبانی نظری عام پروژه           
برنامه فیزیکی

فهرست منابع و مأخذ
فهرست منابع و مأخذ :

۱- ایپکچی ، محمد حسن ، مطالعه و ارزیابی دو شیوه سرپرستی شبه خانواده و شبانه روزی مستقل در تهران ، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی .

۲- بابایی ، ناصر ودیگران ، نگرشی بر پدیده بی سرپرستی و مشکلات فرزندان دور از خانواده ، چاپخانه سازمان بهزیستی کشور ۱۳۶۹.

۳- بررسی وضعیت روانی –رفتاری فرزندان شبانه روزیهای سازمان بهزیستی استان تهران ، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی .

۴- رابلیو ، پ و ماسگریو ، جامعه شناسی تعلیم و تربیت ، ترجمه ناهید فخرایی.

۵- راوندی ، مرتضی ، تاریخ اجتماعی ایران ،  جلد اول .

۶- راوندی ، مرتضی ، سیر فرهنگ و تاریخ تعلیم و تربیت در ایران و اروپا .

۷- ساختهای خویشاوندی در ایران .

۸- سینگر ، دروتی . جی ؛ کودک چگونه فکر می کند .

۹- شعاری نژاد ، علی اکبر ، روانشناسی رشد .

۱۰- فرهنگ الهام ، طراحی خانه کودکان بی سرپرست ، پایان نامه کارشناسی ارشد معماری ، ۱۳۸۳

۱۱- صنعتی نیا ، عباسعلی ، در مسیر داوری (کاوش پیرامون کودکان بی سرپرست و چگونکی نگهداری از آنان ) انتشارات روابط عمومی سازمان بهزیستی کشور .

۱۲- اطلاعات آماری هواشناسی خراسان شمالی . پ

۱۳- کمیته تعیین هدفهای بهزیستی ، گزارش کمیته برنامه ریزی بهزیستی و آموزشی کودکان و نوجوانان بی سرپرست ، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی .

۱۴- ماسن ، پاول هنری ، رشد و شخصیت کودک .

۱۵- مطلق زاده ، رویا ، وسایل بازی کودکان ، سازمان زیباسازی شهر تهران ، ۱۳۷۸ .

۱۶- مقایسه دو شیوه سرپرستی فرزند خواندگی و شبانه روزی ، پژوهشهای حمایتی ، دانشگاه علون بهزیستی و توانبخشی ، ۱۳۶۹ .

۱۷- کتابچه طرح تفضیلی شهرستان اسفراین .

۱۸- منصوری ، محمد ، مجموعه قوانین و مقررات بهزیستی ، چاپخانه سازمان بهزیستی کشور .

۱۹- هنر و معماری ، شماره ۲۵- ۲۶ ، ۱۳۵۳ .

۲۰- صالحی ، نازنین ، کودکان فراموش شده ، پایان نامه کارشناسی ارشد معماری .

۲۱- مهدی زاده ، مجید ، خانه ای برای کودک ، پایان نامه کارشناسی ارشد معماری ۱۳۸۵.

۲۲- Alexander, Christopher, Sara Ishikawa, Murray Silverstein, a Pattern Language, New York, Oxford University Press, 1977. 

۲۳- Allen, Marjory (Baroness), Planning For Play, London, Thames and Hudson, 1975.

۲۴- Architecture Today, no.5, 1998.

۲۵- Architecture For Changing World, The Agha Khan Award For Architecture

۲۶- Child Welfere League of American, inc ., Standards for Residential Center For Children .

۲۷- SOS- Kinderdorf International, General Secretaria, How to Organize an SOS Children Village .

۲۸- Soledad, Lorenzo, Children s Rooms Stylish Idea .

۲۹- The Architectural Review, July,1996 .

۳۰- http://www.Archnet.org

۳۱- http://www.Orphanage.com