شناخت آتش و جشن های مربوط به آن

فهرست مطالب

فصل اول:
– عنوان تحقیق:     1
– موضوع تحقیق     1
– بیان مسئله     2
– تعاریف نظری     5
– ضرورت و اهمیت پژوهش تحقیق     6
– اهداف تحقیق     8
مقدمه     9
فصل دوم
– جشن ماهیانه     12
– آتش بطور عموم     20
– آتش در اوستا     21
– داوری یا بازشناسی آتش     23
– انتقال آتش     24
– نور و فروغ و روشنایی و اخگر فروزان     25
– انگیزه رو آوردن به سوی روشنایی و فروغ به هنگام نیایش     31
– دَرِ مهر     32
– روشنایی و تاریکی     35
– آتش نزد اقوام مختلف     37
– اهمیت اجاق خانواده و روشن نگه داشتن آن     38
– آتش در زمان مادها     43
– آتش در زمان هخامنشیان     43
– آتش در دوره ساسانیان     44
– آتشکده     45
– انواع آتشکده     47
فصل سوم:
– چهارشنبه سوری     47
– آجیل مشکل گشا     53
– فال کوزه     55
– آش نذری     56
– کجاوه اندازی     57
– شال اندازی     58
– فالگوش     59
– قاشق زنی     60
–  تطهیر و خانه تکانی     61
– بخت گشایی     62
فصل چهارم:
– جشن سده     65
– سبب نامیدن این جشن به سده      66
– مراسم جشن سده     67
– نام سده     72
– انگیزه های داستانی جشن سده     73
– نوسده، برسده     74
– جشن سده د ردوران اسلامی     77
– برگزاری جشن سده در دوران اسلامی     78
مراسم جشن سده میان زردتشتیان     79
– جشن سده پس از ساسانیان     83
فصل پنجم:
– جشن های آتش آذرگان، شهریورگان     87
– آذرگان یا آذرخش     90
– اردیبهشت گان، گلستان جشن     91
– منابع و مآخذ     93

طرح تحقیق
بیان مسئله
آتش و جشن های مربوط به آن دارای چه جایگاهی در ایران باستان بوده است؟ در نگاهی اجمالی و مختصر آتش از کلمه آتر گرفته شده که در گذشته آتربان یا آذربان به کسی گفته می شده که پاسبان آتش یا آتر بوده است و در بیانی ساده تر آتش از برخورد و سایش دو شیء و ایجاد جرقه بوجود می آید.
واژه جشن از کلمه اوستایی سینه Yasna آمده و این کلمه از ریشه Yaz اوستایی مشتق شده که معنی ستایش کردن می دهد. از این رو واژه جشن به معنی ستایش و پرستش می باشد. کلمه دیگری که از همین ریشه آمده و در بین زرتشتیان متداول می باشد واژه جشن Jashen است که معنی بخصوصی به خودگرفته زرتشتیان واژه جشن را بطور کلی به مراسم عید و ایام خوشی و سرور اطلاق می کنند در حالیکه مراسم مذهبی و سرودن اوستا در آن ایام را جشن می خوانند.
به نظر می رسد که یک سری علل و عواملی از قبیل فرهنگ، دین، تقدس آتش، قومیت، آداب و رسوم، جامعه آن زمان، نوع حکومت، نحوه برخوردها، و … در بوجود آمدن این امر دخیل می باشند.
امید است با انجام این تحقیق و بررسی علل و عوامل یاد شده گامی در جهت شناخت این سنت دیرینه برداشته شود.
منابع و مآخذ:
۱. آذران. حسین/ جشن نوروز، چهارشنبه سوری، خواجه پیروز (حاجی فیروز)، تحویل سال، سیزده بدر/تهران/انتشارات هیرمند
۲. اورنگ. م سرگرد/ اسفند ماه ۱۳۳۵ / جشنهای ایران باستان/ تهران/ چاپ راستی
۳. اوشیدی. موبد دکتر جهانگیر/ ۱۳۷۹/ نور، آتش، آتشکده در آیین زردتشت/ تهران/ چاپ سعدی/ چاپ اول
۴. برزگراد. حبیب الها/ جشن ها واعیاد ملی و مذهبی ایران قبل از اسلام/ تهران
۵. رجبی. دکتر پرویز/ هزاره های گمشده (اهورامزدا، زرتش و اوستا)/ تهران/ انتشارات توس/ جلد اول
۶. رضی هاشم/ گاه شماری و جشن های ایران باستان/ تهران/ سازمان انتشارات فروهر
۷. عزتی پرور. احمد/ چهارشنبه  سوری، جشن خورشیدی هند و ایرانی/ تهران/ چاپ خیزران بخش فرهنگ و هنر
۸. فره وشی. بهرام/ جهان فروری، بخشی از فرهنگ ایران کهن/ تهران/ موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران
۹. معین. دکتر محمد/مزدیسنا و ادب پارسی/ تهران/انتشارات دانشگاه تهران/ چاپ سوم/ جلد اول