بررسی و مقایسه رابطه هوش هیجانی و میزان رضایتمندی کارکنان

فصل اول

مقدمه:
هوش یکی از جذاب ترین وجاب ترین فرایندهای روانی است که جلوه های ان در موجودات مختلف به میزان متفاوت مشاهده می شود..به یک معنا می توان گفت: که ما دو مغز ،دوفکر ودونوع هوش متفاوت داریم .۱-هوش عقلانیIQ))،۲-هوش هیجانی EQ)).آنچه در زندگی انجام می دهیم، هر دوی آنها یقین می کنند. فقط هوش بهر مطرح نیست. بلکه هوش هیجانی حائز اهمیت است. درواقع هوش نمی تواند بدون هوش هیجانی به بهترین وجه کار کند. این بدین معناست که هر کدام از آنها  در زندگی فکری ما  همکاری دارند  وقتی این همکاری به خوبی کنش متقابل داشته باشند،هوش هیجانی ونیز قوای عقلانی، پدیدار می شود.اما باور جدید ما را به هماهنگ ساختن عقل و احساس توصیه میکند.برای اینکه بتوانیم این مطلب را در زندگی خود بکار گیریم باید درابتدا دقیقا دریابیم که استفاده از هوش هیجانی  به چه  معناست . (بلوچ,۱۳۸۴،ص ۲۸).
این تعبیرکه هیجان ها نوعی اطلاعات هستند،کمک کودتا ۱۹۹۰مفهومی کاملاپروبال گرفته از هوش هیجانی ظاهر شود دو روانشناس آمریکایی، پیترسالووی و جان مایر اولین کسانی بودند که این اصطلاح را به کار بردند وکارهای آکادمیک  آنها در این زمینه پایه رابرای کارهای بعدی فراهم کرد.سالووی ومایر در رساله قوی بی نظیر خود به سال ۱۹۹۰هوش هیجانی(EQ) را نوعی از هوش توصیف کردند که با توجه به احساسات و هیجانهای خودو دیگران،فرق گذاشتن بین  آنها و استفاده از این اصطلاحات برای راهنمایی افکار واعمال فرد را شامل می شود به نظر سالووی ومایر در هوش هیجانی چهار جنبه اساسی وجود دارد:  1- شناخت هیجانها   2- درک هیجانها  3- تنظیم هیجانها  4-استفاده از هیجانها . دانیل گلمن در سال ۱۹۹۵ با چاپ یک کتاب کامل به نام« هوش هیجانی» نظریه ای وسیع وگسترده تراز سالووی ومایر ارائه داد.توصیف گلسن از هوش هیجانی که طول سالها تحول یافته است چهار زمینه را دربر می گیرد: ۱- خودآگاهی  2- خود مدیریتی  3- آگاهی اجتماعی۴- مدیریت رابطه.(گنجی به نقل از براد بری،۱۳۸۴،ص۱۵۳).
رضایت به رابطه میان انتظارات سازمانی و نیازهای فردی اشاره می کند. در واقع، رضایت را می توان حد مناسب و اندازه بودن نقش سازمانی برای فرد عضو سازمان دانست.
رضایت موقعی در حد مطلوب خواهد بود که انتظارات سازمان با نیازها و تمایلات شخصی توافق و همخوانی داشته باشند.رضایت موقعی در حد مطلوب خواهد بود که انتظارات سازمان با نیازها و تمایلات شخصی توافق و همخوانی داشته باشد. عدم توافق و تطابق این دو مشکلاتی از لحاظ رضایت طرفین به وجود خواهد آورد. مثلاً کارمندی که گرایش شدیدی به خود مختاری دارد، اعمال نظارت و کنترل از سوی سازمان برای او رضایت بخش نخواهد بود. رضایت تابع توافق و تعادل میان انتظارات و شرایط سازمان و پیش آمادگیها و نیازهای شخصیتی فرد است. در حالتی که این دو تعادل و تطابق داشته باشند، رفتار بطور همزمان برآورنده انتظارات سازمان و نیازهای فرد خواهد بود. یعنی اثربخشی، کارایی و رضایت توأماً حاصل خواهند شد. (همان منبع، ص۲۳۲)

بیا ن مسئله
مسئله اصلی در این پژوهش وجود هوش هیجانی وارتباط ان با میزان رضایتمندی کارکنان ادارات (زن ومرد)در شهرستان سرپلذهاب است میخواهیم بدانیم ایا ارتباطی بین هوش هیجانی با میزان رضایتمندی کارکنان وجود دارد؟یا خیر ؟وایا کسانی که هوش بالایی دارند در نتیجه احتمال پیشرفت آنان درامر کارشان است ؟ توصیفهای داده شده ازهوش هیجانی به همان قدمت رفتا رانسانی است .ازانجیل عهد قدیم وعهد جدید وفلاسفه یونانی گرفته تا شکسپیر،توماس خبرسون وروانشناسی مدرن،جنبه هیجانی منطق به عنوان عنصربنیادین سرشت انسان مطرح شده است. کسانی که هوش هیجانی خود راتقویت می کنند وآنرابه حد کمال می رسانند،یک توانایی منحصر به فرد بدست می اورند تا درشرایط وموقعیتهایی که دیگران درآن گیرمی کنند ورنج می کشند،به خوبی شوکوفا شوند. هوش هیجانی «چیزی» دردرون هریک ازماست که تا حدی نا محسوس است.هوش هیجانی است که تعیین می کند چگونه رفتا رخود را اداره کنیم،چگونه با مشکلات اجتماعی کناربیاییم وچگونه تصمیم ها یی بگیریم که به نتایج مثبت ختم شوند(پارسا بنقل ازگلمن،۱۳۷۹،ص۱۳)درسالهای ۱۹۰۰تا۱۹۲۰ جنبش جدیدی پدید آمد که می خواست برای اندازه گیری هوش شناختی (IQ) راهی پیدا کند. دانشمندان آن زمانIQ  را که روشی سریع برای جدا کردن افرادمتوسط از افراد باهوش بود، مورد مطالعه قرار دادند. آنها خیلی زود متوجه محدودیت های این روش شدند . بسیاری از مردم خیلی باهوش بودند،اما توانایی آنها در اداره کردن رفتارشان وکنار آمدن با دیگران آنها را محدود  کرده بود. همچنین آنها متوجه شدند افرادی وجود دارند که هوش متوسط دارند ولی در زندگی بسیار موفق هستند  (ابراهیمی به نقل از مانزرت،۱۳۷۹،ص۲۸) .
رضایت شغلی یکی از عوامل بسیار مهم در موفقیت شغلی است. رضایت شغلی عاملی است که باعث افزایش کارایی و نیز احساس رضایت فردی می گردد. هرکارفرما به نوعی در صدد افزایش رضایت شغلی در کارکنان مؤسسه خود می باشد. محققان رضایت شغلی را از دیدگاه های مختلف تعریف و توجیه نموده اند. اگر مشاور شغلی و حرفه ای بتواند به مراجع کمک کند تا شغلی را برگزیند که از آن راضی باشد تا حدود زیادی به هدف مشاوره شغلی و حرفه ای  نایل آمده است. گروهی معتقدند رضایت شغلی به شدت با عوامل روانی ارتباط دارد. به عبارت دیگر این عده رضایت شغلی را در درجه اول از دیدگاه های روانی و خصوصیات فردی توجیه می نماید. فیشر و هانا(۱۹۳۹) رضایت شغلی را عاملی روانی قلمداد می نمایند و آن را نوعی سازگاری عاطفی با شغل و شرایط اشتغال می انگارند. یعنی اگر شغل مورد نظر لذت مطلوب را برای فرد تأمین نماید در این حالت فرد از شغلش راضی است.( شفیع آبادی، ۱۳۸۲،ص۹۸)

واژگان لاتین

هوش شناختی    Intelligence congnitive    1
هوش عقلانی    Intellectual     2
هوش هیجانی    Emotional Intelligence     3
گلمن    Goleman    4
سالووی    Salovey    5
جان مایر    John Mayer    6
برادبری    Bradberry    7
برنامه ریزی    Planning    8
کارل منینجر    Karl Menninger    9
کاپلان    Kaplan    10
سازمان بهداشت جهانی    World Health Organizaion    11
پیشگیری    Primary    12
هوش عاطفی    Emotional Intelligence    13
مانزرت    Manzert    14
ثراندیک    Sorandic    15
دیویس    Deyveise    16
بویاتزیس    Boyancies   
ترس    Fear    18
سلامت    Health   
اضطراب    Anexity    20
انگیزش    Motivition     21      
گیلفورد    clifford
رضایت شغلی    Satisfactory     23      
آدلر    Adler
ورتون    Verton

منابع :

۱)    گلمن ،دانیل،مترجم محمد رضا بلوچ(۱۳۸۴)،هوش هیجانی ؛انتشارات رشد.

۲) میلانی فر ،بهروز،(۱۳۷۴)،بهداشت روانی ،تهران ،قومس.

۳) احمد وند،محمد علی،(۱۳۸۵)، بهداشت روانی ،انتشارات پیام نور.

۴) سالووی و دیگران ،مترجم حمزه گنجی هوش هیجانی ،انتشارات فارابی.

۵)دلاور،علی،(۱۳۸۳)،روش های آماری در روان شناسی وعلوم تربیتی ،انتشارات پیام نور.

۶) دلاور،علی،(۱۳۸۳)،روش تحقیق در روان شناسی وعلوم تربیتی ،انتشارات پیام نور.

۷)پاشاشریفی،حسین،(۱۳۸۴)،هوش و سنجش ؛انتشارات پیام نور.

۸)شاملو،سعید،(۱۳۷۴)،بهداشت روانی،تهران؛رشد.

۹)گنجی ،حمزه ،(۱۳۷۰)،بهداشت روانی ،تهران ،ارسباران.

۱۰) گنجی ،حمزه ،(۱۳۷۰)،هوش هیجانی ، تهران ،ارسباران.

۱۱)عسگریان،مصطفی،(۱۳۷۶)، سازمان و مدیریت آموزش و پرورش، تهران، انتشارات امیرکبیر.
۱۲) سرکارآرانی، محمد رضا،(۱۳۷۰) کلیات مدیریت آموزشی، کاشان، دانشگاه، جزوه درسی.
۱۳) رضائیان، علی،(۱۳۷۹)، مبانی سازمان مدیریت، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها.
۱۴) هرولد- کونتز، اودانل- سیریل، ویهریخ- هانیز،(۱۳۷۰)، ترجمه طوسی- محمد علی، علوی- سید امین الله، فرهنگی- علی اکبر، مهدیان- علی، اصول مدیریت، (جلد اول)
۱۵) علاقه بند، علی،(۱۳۸۱)، مدیریت عمومی، تهران، نشر روان.
۱۶) علاقه بند، علی،(۱۳۷۹)، مقدمات مدیریت آموزشی، ویرایش سوم، تهران، بعثت.
۱۷) شفیع آبادی، عبدالله،(۱۳۸۲)،راهنمایی و مشاوره شغلی وحرفه ای ونظریه های انتخاب شغل،چاپ چهارم، انتشارات رشد.
۱۸)فیضی، طاهره،(۱۳۷۴)،مبانی سازمان و مدیریت، دانشگاه پیام نور.
۱۹) اقتداری،علی محمد،(۱۳۷۵)، سازمان و  مدیریت سیستم و رفتار سازمانی، انتشارات دانشگاه علوم اداری و مدیریت بازرگانی، تهران.

منابع اینترنتی:
www.maghaleh.met/content….13861.http:ll
۲.http:ll thesis.vi.ac.ir/abstracts/edu
۳.www.dramsqqtchi.ir
۴.http:ll datababase.ir qadoc.qc.ir
۵.www.maghaleh.net