بررسی تعیین میزان افسردگی در دانشجویان خوابگاهی و غیرخوابگاهی و تأثیر آن بر پیشرفت تحصیلی

فهرست مطالب
فصل اول: گستره علمی مسئله مورد بررسی
۱ـ بیان مسئله     7
۲ـ اهمیت و ضرورت پژوهش     11
۳ـ اهداف    14
۴ـ فرضیه‌های پژوهش     15
۵ـ متغیرها و تعریف عملیاتی آنها     16
۶ـ خلاصه     18
فصل دوم: مرور تحلیل یافته‌ها در زمینه بررسی حاضر
۱ـ مبانی نظری     20
الف افسردگی (مفهوم و نظریه‌های مربوط به آن)   
روان تحلیل‌گری     22
رفتاری‌نگر    25
شناختی    30
زیست‌شناختی     32
انواع     35
میزان شیوع     36
ب ـ پیشرفت تحصیلی     37
۲ـ یافته‌های پژوهشی     43
۳ـ خلاصه     50
فصل سوم: فرآیند روش شناختی
۱ـ انتخاب نمونه    
الف ـ جامعه و نمونه     52
۲ـ ابزار گردآوری اطلاعات     53
الف ـ معرفی سیاهه     53
ب ـ روش اجرا و نمره‌گذاری     54
ج ـ اعتبار و پایایی     54
۳ـ طرح تحقیق و روشهای آماری     56
الف ـ طرح تحقیق     56
ب ـ روشهای آماری     58
۴ـ خلاصه     59
فصل چهارم: ارائه و تحلیل نتایج کمی
۱ـ ارائه داده‌های توصیفی بدست آمده     61
۲ـ بررسی نتایج در چهارچوب بدست آمده     63
الف ـ نتایج حاصل از رابطه بین افسردگی و پیشرفت تحصیلی    64
ب ـ نتایج آزمون t در متغیر افسردگی     65
ج ـ نتایج آزمون t در متغیر پیشرفت تحصیلی     65
۳ـ خلاصه    67
فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری
۱ـ بحث و بررسی درباره یافته‌ها     69
۲ـ جمع‌بندی و نتیجه‌گیری     72
۳ـ کاربرد نتایج     73
۴ـ محدودیت‌ها    78
۵ـ پیشنهادات    79
منابع

چکیده

پژوهش حاضر قصد دارد به بررسی رابطه بین افسردگی و پیشرفت تحصیلی و تفاوت آن در دو گروه خوابگاهی و غیرخوابگاهی بپردازد. در واقع بدنبال پاسخ به این سؤال است که آیا محیطی مانند خوابگاه می‌تواند با ایجاد افسردگی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان تأثیر بگذارد؟
برای رسیدن به هدف مذکور از طرح ـ پس رویدادی (علی ـ مقایسه‌ای) استفاده کردیم جامعه و نمونه پژوهش حاضر کل دانشجویان دختر در حال تحصیل رشته روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران می‌باشد که کل جامعه بعنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفت.
داده‌های مورد نظر برای متغیر افسردگی از طریق پر کردن سیاهه افسردگی بک و برای پیشرفت تحصیلی معدل ترم گذشته دانشجویان جمع‌آوری شد.
برای تجزیه و تحلیل آماری داده‌های از ضریب همبستگی پیرسون و t دو گروه مستقل استفاده گردید نتایج پژوهش نشان داد بین میزان افسردگی و پیشرفت تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد.

فصل اول گستره علمی مسئله مورد بررسی
مقدمه:
عملکرد تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان و بررسی عوامل تأثیرگذار بر آن موضوعی است که بخش عمده ای از ظرفیت در علوم تربیتی را به خود اختصاص داده است. بهمین دلیل، از دیرباز پژوهشگران علاقمند، با بررسی و مطالعه در این زمینه سعی در روشن نمودن جوانب مختلف آن داشته و به نتایج قابل توجهی نائل آمده اند. از جمله عواملی که می تواند بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان تاثیر بگذارد محیط زندگی شان می باشد.
بین بشر و محیط زندگی اش به کنش و واکنش مداوم وجود دارد این رابطه مداوم در حال نوسان است. محیط برای عده ای ممکن است منبع یک حس اعتماد به نفس قوی، جوازی برای ابراز احساسات درونی و بالاخره محل و مجالی پر از امید برای تحصیل و پیشرفت و موفقیت باشد. از طرف دیگر اگر محیط زندگی نتواند ایگو افراد را تأمین و تقویت کند، اگر مانع رشد اعتماد به نفس آنها شود، و اگر بکرات موجب ظهور حس کینه و عداوت در آنها گردد منجر به حس طرد، درماندگی و تنهایی خواهد شد، و همین محیط است که ما آنرا افسردگی زا می خوانیم (فلک، ۱۳۷۵).
در زندگی هر کسی موقعیتهایی پیش می آید که خواه ناخواه او را غمگین می سازد و هیچ انسانی از افسردگی و اضطراب، تشویش و نگرانی مصون نیست. ولی تا آنجا که حالات یأس، سرخوردگی و اضطراب بعنوان واکنش محسوب می شود بسیار سالم و مفید می باشند زیرا مثل یک دریچه اطمینان، شرایط سخت و دشوار محیط را به فرد گوشزد می کنند تا بدین وسیله شخص بتواند خود را از صدمه و گزند بیشتر حفظ نماید. همانطور که زخم و سوزش و تورم و خونریزی در جسم انسان پدیده هایی غیر قابل اجتناب می باشند یأس و سرخوردگی، افسردگی و تشویش هم اموری غیرقابل اجتناب می باشند. ولی اگر فردی به دلایلی زمینه و استعدادی برای ابتلا به عوارض روانی داشته باشد یک حادثه کوچک در زندگی ممکن است منجر به بروز یک کیفیت شدید روانی شود بنابراین بین افسردگی روزمره با افسردگی شدید روانی باید فرق گذشت (معانی، ۱۳۶۸). منظور ما در این پژوهش افسردگی نوع دوم می باشد که بعنوان بیماری روانی تلقی می شوند.
چون بشر یک واحد سایکوبیولوژیک است، به هر تغییر فکری و حسی که موجب تغییرات شیمیایی سلسله اعصاب مرکزی گردد، از خود واکنش نشان داده و با هر استرس از نظر جسمی و روحی مبارزه خواهد کرد. از طرفی چون بشر یک موجود بنابراین اساس بیولوژیکی افسردگی اهمیت عوامل محیطی و روابط اجتماعی را نفی نمی کند چون بشر را باید از هر لحاظ، جسم و روان، دنیای درون و برون، عمل و عکس العمل و واکنشهای متقابل مورد مطالعه قرارداد (همان منبع)
مطالعاتی که در سالهای اخیر از طرف متخصصان سازمان بهداشت جهانی در کشورهای در حال توسعه انجام گرفته از افزایش دامنه شروع افسردگی در میان ملل در حال رشد حکایت می کند به طوری که تحقیقات نشان می دهد قریب ۷۵/۰ افرادی که در مؤسسات درمانگری روانی بستری می شوند دچار افردگی هستند (معانی، ۱۳۶۸).

منابع

فلک، فردریک. (۱۳۶۱). افسردگی واکنش یا بیماری. ترجمه نصرت الله پورافکاری. تبریز: ذوقی،
مهریار، امیرهوشنگ. (۱۳۷۳). افسردگی: برداشتها و درمان شناختی. تهران: رشد.
ذکایی، رضا. (۱۳۷۸). بررسی رابطه مفهوم خود و سبک‌های اسنادی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پسر سال سوم، رشته علوم تجربی دبیرستان‌های دولتی تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت معلم.
ساراسون، ایروین جی.، باربارا، آر.، (۱۳۷۱). روان‌شناسی مرضی (جلد اول). ترجمه دکتر بهمن نجاریان و همکاران. چاپ اول. تهران: رشد.
شولتز، درآن. (۱۳۶۶). روان‌شناسی کودکان. چاپ سوم. ترجمه گیتی خوشدل. تهران: نشر نو.
خداپناهی، محمد کریم. (۱۳۸۲). انگیزش و هیجان. تهران: انتشارات سمت.
کراز، ژ. (۱۳۸۱). بیماریهای روانی، چاپ سوم. ترجمه دکتر پریرخ دادستان.، دکتر محمود منصور. تهران: نشر رشد.
ایرج، معانی. (۱۳۶۸). بیماری نامرئی و افسردگی‌های روانی. چاپخش (بی‌تا).
شاملو، سعید. (۱۳۸۲). آسیب‌شناسی روانی. چاپ هفتم. تهران: رشد.
دادستان، پریرخ. (۱۳۷۶). روان‌شناسی مرضی تحولی از کودکی تا بزرگسالی جلد اول. چاپ اول. تهران: سمت.
اخوت، ولی‌الله.، جلیلی، احمد. (۱۳۶۲). افسردگی. تهران: رز.
دلاور، علی. (۱۳۸۳). روش تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی. چاپ چهاردهم. تهران: ویرایش.
اتکینسون، ریتاال.، اتکینسون، ریچاردسی.، اسمیت، ادواردای.، بم، داریل ج.، نولن هوکسما، سوزان. (۱۳۶۹). زمینه روانشناسی جلد اول. چاپ چهارم. ترجمه دکتر محمد نقی براهنی و همکاران. تهران: نشر رشد.
بک، بارون تی. (۱۳۶۱). شناخت درمانی و مشکلات روانی. ترجمه مهدی قراچه‌داغی. تهران: ویس.
کاپلان، هارولد.، بنیامین، ساددک. (۱۳۷۶). اختلالات روانی و رفتاری دوران کودکی و نوجوانی. ترجمه دکتر مهدی صابری.، دکتر مرضیه عصار.، انتشارات قلمشان هنر.
راهنمای تشخیص و آماری اختلالهای روانی ـ DSMIV ـ ۱۹۹۴
لطف‌آبادی، حسین. (۱۳۷۵). سنجش و اندازه‌گیری در علوم تربیتی و روان‌شناسی روان‌سنجی سنتی و رویکردهای جدید در سنجش روانی. تهران: سمت.