نقش مادر در تربیت فرزندان از دیدگاه قران ، سنت و علم

    
فهرست
چکیده مطالب:    4
فصل اوّل :    5
کلیّات    5
فصل دوّم :    10
تربیت    10
تعریف ریشه ی واژه ی تربیت    11
فصل سوم :    21
تربیت دینی نوجوان    21
تربیت دینی نوجوان    22
انتخاب همسرمناسب :    25
۱- راهنمایی فرزند به جانب ایمان به خدای تعالی :    28
۲- ایجاد خصلت خشوع وتقوا وعبودیّت دراعماق وجود فرزند :    28
۳- پرورش حسّ حضورونظارت الهی :    29
ویژگی های تربیت دینی نوجوان :    29
راه های تقویّت رفتار مذهبی    30
تربیت عاطفی نوجوان    32
راه های برخورد عاطفی با نوجوان :    34
مادر وپرورش عاطفی فرزندان    35
تربیت اجتماعی نوجوان    36
رابطه بین عزّت نفس ورشد اجتماعی در نوجوانان    36
فصل چهارم :    37
دوره ی نوجوانی وبلوغ    37
دوره ی نوجوانی وبلوغ    38
نیازها وعلا یق نوجوانان    41
مراقبت ها درنوجوانی    42
۱- درزمینه ی غذا:    42
۲- درزمینه ی لباس :    43
۳- درزمینه ی استحمام    43
۴ – درزمینه ی خواب وبیداری    43
۵- درزمینه ی روابط ومعاشرت ها    44
۶- دیدن ها :    45
۷- شنیدن ها :    45
۸- خواندن ها :    46
۹- لمس ها :    46
۱۰- ستایش ها :    47
آموزش ها :    47
ایجاد عادات مناسب :    47
فصل پنجم :    49
مشکلات نوجوان    49
مشکلات نوجوان    50
۱- ترس ها ونگرانی ها    50
۲- خشم وحسادت    51
دروغ گوئی :    52
کمرویی :    53
دزدی :    54
وظایف خانواده درمورد دزدی:    54
تربیت غریزه ی جنسی :    55
اشکال مختلف انحرافات جنسی :    58
درمان :    58

چکیده مطالب:
دوران نوجوانی ازمهم ترین دوران زندگی هرفرد می باشد وبه دلیل بلوغ فرد است که این دوران مهم شمرده می شود ومادربه عنوان مربّی وهمراه همیشگی فرزند ، با درک اهمیّت این دوران باید روش های خاصّی را برای تربیت اسلامی فرزند درپیش گیرد .
یکی ازمهم ترین دلایل انتخاب این موضوع اهمیّت آن دررشد وتعالی جامعه وبالطبع زندگی بهترخانواده است ومادرمهمترین نقش را درتربیت فرزندان برعهده دارد.
دراین تحقیق بطوراجمالی به تربیت واهمیّت آن پردا خته ام . نقش مادردرتربیت ، نقش ویژه وحسّاسی است ودرلابلای بحث ، آیات قرآن وروایات منا سب بابحث را ذکرکرده ام .
دوران نوجوانی وبلوغ هم مهمترین دوره درشکل گیری شخصیّت هرفرد می باشدومشکلات این دوران هم اهمیّت بسزایی دارد .
خانواده ووالدین وروابط والدین با نوجوان اهمیّت ویژه ای دارد ووالدین خصوصاً مادرباید ازاین فنّ دقیق وحسّاس برخوردارباشد وشیوه های مناسبی را برای تربیت نوجوان بکارگیردتا نتیجه ی زحمات خود را درآینده ای نه چندان دوردریابد.
امید است پسران امروز که پدران فردا هستند ، با مطالعه ی این تحقیق به خودآ ینده وارزش واهمیّت خودرا دریابند وبه عنوان انسانی که باید درآینده پدرشودونسلی سالم وپاک به جامعه تحویل دهند .  این تحقیق شامل سه بخش می باشد :
بخش اوّل : تربیت ونقش مادردرتربیت نوجوان
بخش دوّم : بلوغ ونوجوانی ، برخی ازمشکلات این دوران ودرمان آن
بخش سوّم : تأثیرخانواده برنوجوان 
 
    فصل اوّل :
                     کلیّات
   1- تعریف وتبیین موضوع :
    واژه ی تربیت ازریشه ی (رَبَوَ ) به معنای افزا یش ونمواست وبطورکلّی باید بررسی شود که مادرچگونه رفتاری را داشته باشد تا فرزندان موفّقی تربیت کند ونقش مادردرتربیت فرزندش به چه اندازه است ؟ واینکه مادرباید بداند اگردراین امرخطیرسستی کند ونوجوان را به حال خود رها کند نوجوان دچارچه مشکلاتی درهمان زمان حسّاس زندگی وهم دوره های بعدی زندگی خواهد شد واگراین نوجوان به ابتذال کشیده شود مادرباید بداند که این یک نفرمی تواند جمع زیادی را گمراه کند ، چرا که انسان موجودی اجتماعی است ، هم براجتماع اثرمی گذارد، هم ازاجتماع تأثیرمی پذیرد . بنابراین وظیفه ی مادراست که باید ها ونباید ها را به فرزندش بیاموزد تا بهشت زیرپای آن مادرشود .
   2- ضرورت واهداف تحقیق :
   ضرورت انتخاب این موضوع اهمیّت نقش مادر درتربیت نوجوان ا ست چرا که بیشترین ارتباط با خانواده مخصوصاً مادربه عنوان مدیرخانه می باشد .
   مادرباید همّت کافی درامرتربیت داشته باشد چرا که پیروزی ها وموفقیّت ها وعدم آنها درفرزندان به مادربستگی دارد ومادروقتی جایگاه ونقش خود را شناخت با کمک ویاری گرفتن ازخدا می تواند فردی موفّق را به جامعه عرضه کند ومانع ازاثرتهاجم فرهنگی درروحیّه ی حسّاس نوجوان خود شود.
    اهداف تحقیق :
   1- دردوران نوجوانی به دلیل دوره ی حسّاس بلوغ درآن ، اهمیّت بسزایی درتربیت فرد دارد واهمال وسهل انگاری دراین مقطع حسّاس زندگی ، اثرات سوئی برفرد وجامعه دارد .
   2- مادر نقش مهمّی درتربیت فرزند دارد ، چه دردوران بارداری وچه بعد ازآن . مادرباید وظایف خود را درتمام جنبه های تربیتی ، دینی، اجتماعی، عاطفی و… بشناسد وعملاً آنها را را
درتربیت فرزند بکاربرد.
   3- هدف من آشنا کردن مادران با وظایفشان است وهم اینکه خودم با وظایفم درآ ینده        آشنا شوم.
    3- پیشینه ی موضوع : درمورد موضوع تربیت کتاب هایی نوشته شده که به چند دسته تقسیم می شود :
   1- کتاب های تفسیری : ازجمله تفسیرمجمع البیان ( طبرسی)، تفسیرالمیزان(علاّمه طباطبایی) تفسیرنمونه ( مکارم شیرازی)
   2- کتاب های روایی : مانند الکافی ( شیخ کلینی) ، غررالحکم ودررالکلم، مستدرک الوسائل، بحارالانوار، وسائل الشّیعه
   3- کتاب های تربیتی : برخی ازکتاب های تربیتی که دراین تحقیق مورد استفاده قرار گرفته به شرح ذیل می باشد : 
   یک – نقش مادردرتربیت ( دکترعلی قائمی)
   این کتاب شامل ۱۵ بخش می باشد که بخشهای اهمیّت مادر، خصایص یک مادرخوب، درطریق مادرشدن، نقش فرهنگی مادر ، نقش معنوی مادر، دراین تحقیق مورد استفاده قرار گرفت . این کتاب به زبانی ساده وروان به تحلیل مطالب پرداخته ا ست .
   دو- بلوغ (اکرم حیدری)
   این کتاب ازسه فصل تشکیل شده ومن ازفصل دوّم «بلوغ» وازبحثهای رشدجسمانی وروانی، بلوغ وخانواده ، ( انواع خانواده و…) ، خواسته ها وتوقّعات نوجوان ازوالدین ، نقش آموزش وپرورش، نیازهای اجتماعی نوجوانان وجوانان استفاده کردم .
   دراین کتاب مسأله ی بلوغ ومطالب پیرامون آن مورد بررسی قرارگرفته وانواع خانواده ها
وچگونگی رفتاروبرخورد با نوجوان مورد بررسی قرارگرفته است .
   سه- روان شناسی نوجوان ( دکترعلی اکبرشعاری نژاد)
   این کتاب شامل ۸ فصل می باشد ودرآن به مسأله ی بلوغ ونوجوانی بطورمفصّل پرداخته شده. درفصل ۲ روان شناسی بلوغ ونوجوانی ، فصل ۴ نوجوانی ، فصل ۶ رشد وتکامل عاطفی واجتماعی نوجوان ، فصل ۷ مسائل نوجوانان ودرفصل ۸ بزهکاری نوجوانان بررسی شده است. من ازاین کتاب بهره ی زیادی بردم وبیشترین مطالب را تقریباً ازاین کتاب استفاده کردم ، کتاب جامع وکاملی درزمینه ی روان شناسی نوجوان می باشد.
   چهار- مشکلات نوجوانی وجوانی ( ابوالقاسم اکبری)
   این کتاب شامل ۲ فصل می باشد که به مسائل نوجوانی وجوانی پرداخته ودرآن بیشترمشکلات نوجوان بررسی شده مانند دروغگویی ، دزدی و… که من درتحقیق خود دربخش مشکلات نوجوان ازاین کتاب استفاده ی زیادی کرده ام .
   این کتاب علاوه بر تشریح مشکلات دوره ی نوجوانی به راه های درمان مشکل هم پرداخته است .
   پنج- زنان توانمند( لوئیزال هی ، مینا اعظامی)
   این کتاب شامل ۱۱فصل می باشد ونویسنده ی آن خانمی خارجی است که به بیان دیدگاه خود درمورد زنان توانمند پرداخته است . من درقسمت تربیت عاطفی نوجوان ازاین کتاب استفاده
کردم ، این کتاب روشهای توتنمند کردن زنان را بیان کرده ودرکل کتاب جالبی است.
   امّا من دراین تحقیق بطورجامع به مسأله ی تربیت ونقش مادردرتربیت نوجوان ، دوران بلوغ ونوجوانی ومشکلات این دوران وراه های درمان آن پرداخته ام.

   4- فرضیه ها یا سؤالات اصلی وفرعی :
   1- نقش مادردرتربیت فرزند ازدیدگاه قرآن را بیان کنید؟
   2- نقش مادردرتربیت فرزند ازدیدگاه سنّت چیست؟
   3- معنای تربیت چیست؟
   4- تربیت ازچه زمانی آغازمی شود؟
   5- خانواده چه تأثیری درتربیت فرزند می تواند داشته باشد؟
   6- نقش مادردرتربیت فرزند ازدیدگاه علم را بیان کنید؟
   7- سن نوجوانی ازچه زمانی شروع می شود؟

   5- روش تحقیق:
   روش تحقیق کتابخانه ای ا ست که ابتدا با طرح سؤالاتی درمورد موضوع موضوع را برای خود بازکرده وبعد به دنبال منبع ازکتابخانه های آستان قدس، مکتب زهرای اطهر(سلام الله علیها) و… همچنین ازcd الهادی برای کتاب شناسی استفاده شد وبعد به مطالعه ی کتابها پرداختم وسپس فیش نویسی صورت گرفت….

فهرست منابع :
۱-  احمدی ، سیّد احمد ،روان شنا سی نوجوانا ن وجوانا ن ،انتشارات مشعل، ۱۳۷۴
۲- استادان طرح جامع آموزش خانواده، خانواده وفرزندان دردوره ی راهنما یی،انتشارات انجمن اولیاء ومربیان، ۱۳۷۷ش
۳- اکبری، ابوالقاسم، مشکلات نوجوانی وجوانی ، نشرسا والان، ۱۳۸۱ش
۴- آل ردل، شرلی، چگونه ما دران موفّقی شویم ، ترجمه ی آلما دخت مزینا نی ، انتشارات کتاب امروز،۱۳۷۹
۵-  ال هی،لوئیز، زنا ن توانمند ، ترجمه ی مینا اعظا می ، انتشارات صورت گر، ۱۳۸۲ش
۶- الامدی التمیمی، عبدالواحد، غررالحکم ودررالکلم، ترجمه ی محمد علی ا نصاری قمی، چاپ افست،تهران ، ۱۳۶۰ش
 7- امینی ، ابراهیم،  آیین تربیت ، ا نتشارات اسلامی، ۱۳۶۸
۸- امینی ، ابراهیم، اسلام وتعلیم وتربیت ، انتشارات انجمن اولیاء ومربیان، ۱۳۷۲
۹- انصاریا ن ،حسین، نظا م خانواده دراسلام، انتشا رات امّ ابیها،۱۳۷۷
۱۰- انصاریان ،حسین، فروغی ازتربیت اسلامی،ا نتشارات مفید، چاپ چهارم، زمستان ۱۳۶۵
۱۱- حسین زاده ،سیدعلی، سیره تربیتی پیامبر واهل بیت ، پژوهشکده ی حوزه ودانشگاه،
۱۳۸۰ش
 12- حیدری ، اکرم ( گیتی ) ، کتاب بلوغ ، مشکلات روانی نوجوانان ،ا نتشارات پرشکوه، ۱۳۸۱ش
۱۳- سادات ، محمد علی، راهنمای پدران ومادران ،دفترنشرفرهنگ اسلامی ، ۱۳۷۲، ج ۱
۱۴- شعاری نژاد ،علی اکبر، روان شنا سی نوجوان،انتشارات فاخر، تهران، ۱۳۷۹
۱۵-  طبرسی،نوری، مستدرک الوسا ئل ،آل بیت احیاء تراث، ۱۴۰۸ ق،  ج ۲
۱۶-  عا ملی ،حرّ(شیخ محمّدبن الحسن )، وسا ئل الشّیعه ، داراحیاء التراث العربی ، ج ۷
۱۷- عصام عیتاری ، تربیت وآموزش کودک دراسلام ، دکترعبدالصاحب یادگاری ، کانون نشر اندیشه های اسلام ، چاپ اول ، ۱۳۷۰،
۱۸- قشلاقی، محمدعلی، روانشناسی رشد دردوره ی نوجوانی، انتشارات مولانا، چاپ اوّل ، ۱۳۷۱ش
۱۹-  قا ئمی ،علی، نقش ما در درتربیت ، ا نتشا رات امیری ،۱۳۷۵ش
۲۰-  قا ئمی ،علی، حیا ت زن دراندیشه ی اسلامی ، انتشا رات امیری ،۱۳۷۳ش
۲۱- قمی،شیخ عبّاس،  سفینه البحا ر، بنیا دپژوهشهای اسلامی، ۱۴۱۶ ق،  ج۲۷
۲۲-  کاکیا ،لیدا، نگرشی نو بر تربیت نوجوانا ن ، ا نتشارات اقاقی ، ۱۳۸۰ش
۲۳-  دکتر کریمی،عبدالعظیم، رویکردی نما دین به تربیت دینی با تأ کید برروش های اکتشا فی، ، مؤسسه ی انتشارات قدیانی، ۱۳۷۴ش
۲۴-  کلینی ،محمدبن یعقوب، اصول کا فی ،انتشارات گلگشت، ۱۳۷۵ ،ج ۳
۲۵-  استا د مظا هری،حسین، تربیت فرزند ازنظراسلام،انتشارات امّ ا بیها،چاپ ششم، ۱۳۸۰
۲۶- مدرّسی، آیت الله سیّد محمّد تقی ،آزادی ومسئولیّت زن ، ترجمه ی حمید رضا آ ژیر،    انتشا رات محبّا ن الحسین ،چاپ ا ول،۱۳۸۰
۲۷- مجلسی ،محمد باقر، بحا رالانوار، داراحیاء التراث العربی، ج ۶۷
۲۸-  مکارم شیرازی،ناصر، تفسیرنمونه، دارالکتاب الاسلامیّه ، ۱۳۷۳، ج۱۶۷ 
۲۹-  محمّدی ری شهری،محمد، میزان الحکمه،انتشارات دارالحدیث، ۱۳۷۸، ج ۵
۳۰-  استا د مطهّری ،مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام ،انتشارات صدرا، ۱۳۷۶
۳۱- ناصرعلوان ،عبدالله، چگونه فرزندان خودراتربیت کنیم ، مترجم عبدالله احمدی، نشراحسا ن ، ۱۳۷۷ش، ج۱
۳۲- نراقی، محمد مهدی، جامع السعادات، چاپخانه ی نجف اشرف، بی جا، ۱۳۸۳ق، ۳ جلد
۳۳- نوّابی نژاد، شکوه، روان شنا سی زن ، چا پ اطلس ،۱۳۷۹ش