مقاله بررسی تحلیلی ـ تطبیقی مفهوم و مصادیق اسباط در قرآن و عهدین

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 مقاله بررسی تحلیلی ـ تطبیقی مفهوم و مصادیق اسباط در قرآن و عهدین دارای ۳۵ صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بررسی تحلیلی ـ تطبیقی مفهوم و مصادیق اسباط در قرآن و عهدین  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله بررسی تحلیلی ـ تطبیقی مفهوم و مصادیق اسباط در قرآن و عهدین

چکیده  
مقدمه  
۱ مفهوم شناسی اسباط  
۲ پیشینه پژوهش  
۳ اسباط در عهدین  
۴ اسباط در قرآن و تفاسیر  
۷ نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله بررسی تحلیلی ـ تطبیقی مفهوم و مصادیق اسباط در قرآن و عهدین

نهج البلاغه، ترجمه صبحی صالح، تهران، دارالاسوه، ۱۴۱۵ق

ابن اثیر، النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، به کوشش محمود محمد طناخی و طاهراحمد زاوی، قم، اسماعیلیان، ۱۳۶۷ش

ابن قولویه قمی، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، قم، کتابفروشی وجدانی، ۱۳۵۶ش

ابن ماجه، سنن ابن ماجه، به کوشش محمدفوادعبدالباقی، بیروت، داراحیاءالتراث العربی، ۱۳۹۵ق

ابن منظور، لسان العرب، به کوشش علی شیری، بیروت، داراحیاءالتراث العربی، ۱۴۰۸ق

ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل، تفسیر القرآن العظیم، به کوشش یوسف مرعشی، بیروت، دارالمعرفه، چ سوم، ۱۴۰۹ق

ابوهلال العسکری، معجم الفروق اللغویه، قم، اسلامی، ۱۴۱۲ ق

آرتور جفری، واژه‌های دخیل در قرآن مجید، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران، توس، ۱۳۷۲ش

آلوسی،‌ سیدمحمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، به کوشش محمدحسین عرب، بیروت، دار الفکر،۱۴۱۷ق

ترذی، ‌محمدعیسی، سنن الترمذی، به کوشش عبدالوهاب عبداللطیف، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۲ق

تنزیه‌الانبیاء، الشریف المرتضی، بیروت، دارالاضواء، چ دوم، ۱۴۰۹ق

ثمالی، ابوحمزه، تفسیر القرآن الکریم، گردآوری محمدحسین حرزالدین، به کوشش محمدهادی معرفت، قم، الهادی،۱۴۲۰ق

جوهری، اسماعیل بن حمّاد، الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه، به کوشش عبدالغفور العطاری، قاهره، ۱۳۷۶ ق

حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، به کوشش مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی‌تا

حر عاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعه، قم، موسسه اهل‌البیت، ۱۴۱۲ق

خزاز قمی، علی بن محمد، کفایه الاثر فی النص علی الائمه الاثنی عشر، به کوشش سید عبداللطیف حسین کوه کمره ای، قم، بیدار،۱۴۰۱ق

راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، به کوشش صفوان عدنان داوودی، اول، دمشق، دارالقلم، ۱۴۱۲ق

راوندی،‌سعید بن هبه‌الله، الخرائج و الجرائح، قم، موسسه الامام المهدی، بی‌تا

رشیدالدین‌میبدی، ابوالفضل ، کشف الاسرار و عده الابرار، به کوشش علی اکبر حکمت، تهران، امیر کبیر، چ چهارم، ۱۳۶۱ش

رشیدرضا، محمد، تفسیر المنار، قاهره، دارالمنار، چ چهارم،۱۳۷۳ق

زبیدی حنفی، مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، به کوشش علی شیری، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۴ق

زمخشری، محمود بن عمر ، الکشاف، دوم، قم، بلاغت، ۱۴۱۵ق

سید قطب، فی‌ظلال القرآن، نهم، القاهره، دارالشروق،۱۴۰۰ق

سیوطی، جلال‌الدین، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۷ق

سیوطی، جلال‌الدین، المتوکلی فیما ورد فی القرآن، به کوشش عبدالکریم زبیدی، بیروت، دارالبلاغه، ۱۴۰۸ ق

شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل‌ابی‌طالب، به کوشش یوسف البقاعی، بیروت، دارالاضواء، چ دوم، ۱۴۱۲ق

شیبانی، ابوعبدالله احمدبن حنبل ، مسند احمدبنحنبل، بیروت، داراحیاءالتراث العربی، چ سوم، ۱۴۱۵ق

صدوق، محمدبن علی، الامالی، تهران، اسلامیه، چ سوم، ۱۳۵۵ش

صدوق، محمدبن علی، علل الشرایع، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۸ق

طباطبائی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، اعلمی، افست، قم، اسلامی، ۱۳۹۳ق

طبرسی، فضل بن حسن، الاحتجاج، نجف، دارالنعماان، ۱۳۸۶ق

طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه، افست، تهران، ناصر خسرو، ۱۴۰۶ق

طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق

طبری، محمد بن جریر، جامع البیان عن تأویلآی القرآن، به کوشش صدقی جمیل العطار، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ ق

طبری‌شیعی، ابوجعفر محمد، دلائل الامامه، به کوشش دراسات الاسلامیه، قم،۱۴۱۳ق

طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، به کوشش محمود عادل و احمد حسینی، تهران، نشر فرهنگ اسلامی، چ دوم، ۱۴۰۸ق

طوسی، محمدبن‌حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، به کوشش احمد حبیب عاملی، بیروت، داراحیاءالتراث العربی، بی‌تا

طوسی، محمدبنحسن، تهذیب الاحکام، به کوشش محمد جعفرشمس‌الدین، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۱۲ق

طیاره، عفیف عبدالفتاح، مع الانبیاء فی القرآن الکریم، قم، الشریف الرضی، ۱۴۱۳ق

العاملی، الانتصار اهم مناظرات فی شبکات الانترنت، بیروت، دارالسیره،۱۴۲۱ق

عسقلانی، ابن حجر، فتح الباری شرح صحیح البخاری، دوم، بیروت، دارالمعرفه، بی‌تا

العکبری، عبدالله الحسین و علی محمد البجاوی، التبیان فی اعراب القرآن، بی جا، احیاء الکتب العربیه، بی‌تا

العکبری، عبدالله، املاء ما من به الرحمن، به کوشش ابراهیم عطوه عوض، تهران، مکتبه الصادق، چ دوم، ۱۴۰۲ق

فخررازی، محمدعمر، التفسیر الکبیر، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چ چهارم، ۱۴۱۳ق

فراهیدی، خلیل بن احمد، ترتیب کتاب العین، به کوشش محمدحسن بکایی، قم، اسلامی، بی‌تا

فیروزآبادی، مجدالدین، القاموس المحیط، به کوشش محمدعبدالرحمن المرعشی، بیروت، داراحیاءالتراث العربی،۱۴۱۷ق

قرطبی، محمدبن احمد، الجامع لاحکام القرآن، بیروت، دارالکتبالعلمیه، چ پنجم، ۱۴۱۷ق

قمی‌مشهدی، محمدبن محمدرضا، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، به کوشش حسین درگاهی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،۱۴۱۱ق

کتاب مقدّس (عهد عتیق و عهد جدید)، ترجمه فاضل‌خان همدانی، به همت انجمن پخش کتب مقدّسه در میان ملل، بی‌جا، بی‌نا، ۱۹۹۰

کلینی، محمّدبن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب اسلامیه، ۱۳۶۳

مجلسی، محمّدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ ق

مسترهاکس، قاموس کتاب مقدس، تهران،‌ اساطیر، ۱۳۷۷ ش

مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، به کوشش مفید محمد قمیحه، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی‌تا

مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی، ۱۳۷۴ش

موسوی‌اصفهانی، محمدتقی، مکیال المکارم فی فوائد الدعا للقائم، تحقیق سیدعلی عاشور، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۲۱ق

نعمان التمیمی، شرح الاخبار فی فضائل الائمه الاطهار(ع)، به کوشش سیدمحمدحسین جلالی، قم، نشر اسلامی، بی‌تا

یعقوبی، احمد بن یعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دارصادر، چ ششم، ۱۴۱۵ق

چکیده

این مقاله با رویکرد تحلیلی و بررسی اسنادی به صورت تطبیقی مفهوم «اسباط» را در قرآن و عهدین بررسی می‌کند. دلایل و قراین متعددی نشان می‌دهد که اغلب دیدگاه‌ها درباره اسباط دریافت‌کننده وحی، به ویژه تطبیق آنان بر پسران دوازده‌گانه حضرت یعقوب‌(ع) ناصواب و ناشی از تحریفات کتاب مقدس و اثرپذیری مفسران مسلمان از آن است. اسباط یادشده، افراد معین و برگزیده‌ای از میان نوادگان حضرت یعقوب(ع) بوده‌اند که افزون بر استمرار نژادی، به اعتبار جانشینی آن حضرت، مریدان و پیروان معنوی او نیز به شمار می‌رفته‌اند. این جانشینان و رهبران الاهی، پس از حضرت یوسف(ع) و پیش از حضرت موسی‌(ع) در مصر و میان بنی‌اسرائیل رسالت داشته‌اند

واژگان کلیدی: سبط، اسباط، قبایل، بنی‌اسرائیل، یعقوب، موسی، یوسف.

مقدمه

قرآن کریم در موارد متعددی به بازشناسی، تصحیح و احیای برخی آموزه‌ها و مفاهیم توحیدی و نیز حوادث و شخصیت‌های مهم تاریخ ادیان آسمانی پرداخته است که به تدریج در طول تاریخ دچار تحریف و انحراف گشته و یا به فراموشی سپرده شده‌اند. این دگرگونی‌ها، گاه با اثرگذاری بر افکار و اذهان مورخان و مفسران مسلمان و راه‌یابی به منابع حدیثی، تاریخی و تفسیری، عقاید و باورهای آنان را نیز به انحراف کشانده و دگرگون ساخته‌اند. از این‌رو، بررسی مستند و تطبیقی این گونه انحرافات، زمینه‌ها و سیر پیدایش آنها از یک سو، و دست‌یابی به تعریف و روایتی روشن و درست از آن، بر اساس آیات قرآن کریم از سوی دیگر، ضروت حیاتی دارد. این مهم می‌تواند هدایت‌گر بودن قرآن را به منصه ظهور رسانده و اثر به سزایی در اصلاح عقاید و رفتار مسلمانان و چه بسا پیروان سایر ادیان توحیدی داشته باشد. مفهوم و مصادیق اسباط، که قرآن کریم آنها را در کنار شماری از پیامبران الاهی و به عنوان دریافت کنندکان وحی یاد کرده و از لزوم ایمان به آنان و نفی یهودی و مسیحی بودنشان سخن گفته، یکی از موارد یاد شده است. بررسی منابع تاریخی و تفسیری نشان می‌دهد که، مصادیق اسباط دریافت کننده وحی همواره در هاله‌ای از ابهام بوده است. این موضوع چندان به صورت مستقل، تطبیقی و تحلیلی مورد پژوهش قرار نگرفته است. مفسرانی که در ذیل آیات مربوط به صورت بسیار کلی به آن پرداخته‌اند، اغلب در این باره از گزارش‌های عهد عتیق اثر پذیرشده و یا به اختلاف گرائیده‌اند. این نوشتار بر آن است تا ضمن تحلیل و بررسی تطبیقی گزارش‌های کتاب مقدس، قرآن کریم، مفسران، منابع لغوی و احادیث اسلامی، پاسخی نسبتاً روشن درباره هویت، ویژگی‌ها و دوره تاریخی اسباط به دست آورد. معرفی پسران حضرت یعقوب(ع) به عنوان اسباط و چرایی اختلاف نظر مفسران مسلمان، پرسش‌های دیگری است که این پژوهش در صدد پاسخگویی به آنهاست

۱. مفهوم شناسی اسباط

فرهنگ‌نویسان عربی و واژه پژوهان قرآنی، «أسباط» را جمع «سِبْط» و دارای ساختار عربی دانسته‌اند، اما عربی یا دخیل بودن سِبْط مورد اختلاف است

الف. اسباط، واژه‌ای عربی: بسیاری از فرهنگ‌نویسان عربی و نیز شماری از مفسران مسلمان۱ با اعتقاد به عربی بودن واژه «سبط»، آن را برگرفته از ریشه «س ـ ب ـ ط» دانسته و کاربردها و معانی مختلفی برای آن گفته‌اند. بررسی کاربردهای متفاوت و متعدد این مادّه و واژگان برگرفته از آن۲ و نیز گزارش‌های واژه‌نگاران از معنای آن نشان می‌دهد که، ریشه «سبط» در اصل به معنای امتداد و انتشار اموری به کار می‌رود که منشأ و ریشه واحدی داشته و امتداد و انتشار آنها به صورت طبیعی و آسان صورت می‌گیرد.۳ کاربرد در مواردی چون موی صاف و آویخته،۴ باران انبوه،۵ درختی بلند و پرشاخ و برگ در میان رمل‌ها،۶ نوادگان و افراد یک نسل۷ مؤیّد این معناست. بر همین اساس، گروهی بر این باورند که «سِبْط» به معنای نوه۸ و بیشتر نوه دختری۹ و اسباط به معنای نوادگان و نسلی است که همگی مانند شاخه‌های یک درخت، از یک پدر و امتداد او به شمار می‌روند.۱۰ با توجه به همین معناست که، در صورت اضافه شدن سبط به یهود و بنی‌اسرائیل، معنای قبیله (=گروهی از یک ریشه پدری) برای آن گفته شده است. در تفاوت سبط و قبیله گفته‌اند: اوّلی در مورد نسل اسحاق و دومی درباره نسل اسماعیل و برای بازشناسی آنها از یکدیگر به کار می‌رود.۱۱ کاربرد سبط به معنای گروه و جماعت در برخی احادیث۱۲ مؤیّد معنای اخیر است

در این میان، برخی واژه‌نگاران، «سبط» را به معنای فرزند و نواده برخوردار از جایگاهی ویژه در میان یک نسل پدری نیز دانسته‌اند.۱۳ این معنا به رغم نادر بودن، هماهنگی قابل توجهی با موارد کاربرد نخستین سبط در عهد عتیق، ظاهر آیات مربوط، و نیز احادیث اسلامی دارد

ب. اسباط، واژه‌ای دخیل: جلال‌الدین سیوطی درکتاب المتوکلی، «سبط» را از واژگان دخیل و عِبری و در الاتقان از مُبهمات قرآن می‌داند.۱۴ همچنین برخی خاورشناسان بر این باورند که، واژه یادشده پس از ورود به زبان عربی، بر اساس قواعد آن جمع بسته شده است. با این تفاوت که، برخی آن را عِبری و برگرفته از «شبط» به معنای «عصا» یا «جماعتی که رئیسی با عصا آنان را رهبری می‌کند» و برخی دیگر سریانی می‌دانند.۱۵ آرتور جفری، معتقد است که ریشه اصلی این واژه، عبری است. وی شمار قابل توجهی از پژوهشگران اروپایی را یاد می‌کند که با اعتقاد به وامگیری مستقیم «سِبط» از زبان عبری، برای آن دلیل و حجت آورده‌اند.۱۶ گزارش این دسته از پژوهشگران درباره وجود واژگانی بسیار نزدیک به سبط در زبان‌های آرامی(شبَط = زدن)، سبایی(س ب ط = عصا زدن)، آشوری(شبِطو و شباطو= زدن، شکست دادن)، عبری(شیط و شباط = عصا زدن) و نمونه‌هایی از همین دست در دیگر زبان‌های سامیحامی، در کنار کاربرد فراوان آن در عهد عتیق و نبود شاهد مستندی درباره کاربرد آن در اشعار عربی پیش از اسلام، می‌تواند مؤیّدی بر معرّب بودن سِبْط باشد.۱۷ از سوی دیگر، یاد کرد قرآن از اسباط در کنار نام‌هایی چون ابراهیم، اسماعیل، اسحاق، یعقوب، موسی، عیسی(ع) و; (بقره: ۱۳۶، ۱۴۰ / نساء:۱۶۳)، که همه عبری و کاملاً برای اهل کتاب آشناست، می‌تواند مؤید دیگری بر دخیل و معرّب بودن سبط و آشنایی کامل اهل کتاب با آن و نیز مصادیق اسباط باشد

مفهوم اصطلاحی: اسباط در منابع تفسیری۱۸، تاریخی۱۹ و نظایر آن، اغلب به معنای قبایل دوازده‌گانه بنی‌اسرائیل آمده است، بر این اساس، تعداد پسران دوازده‌گانه حضرت یعقوب(ع)، به عنوان نیاکان نخست بنی‌اسرائیل و با نام آنها، دسته‌بندی شده‌اند

۲. پیشینه پژوهش

مفهوم‌شناسی، مصادیق و پیامبری اسباط، همچنین تاریخ و تحولات زندگی دینی و سیاسی آنان، با بیان‌های متفاوت در اغلب منابع لغوی، تفسیری، تاریخی و داستانی مسلمانان آمده است. در میان منابع لغوی، لسان العرب نسبتاً مفهوم‌شناسی مبسوطی درباره سبط و اسباط ارائه کرده است.۲۰ نویسنده التحقیق پس از گزارش اقوال بسیاری از لغت‌شناسان و نیز فرازهایی از کتاب مقدس و قاموس آن، تلاش کرده است تا معنای واحدی از همه کاربردهای مختلف اسباط در قرآن را ارائه دهد.۲۱ آرتورجفری با اعتقاد به این‌که اسباط همیشه اشاره به بنی‌اسرائیل دارد، گمان کرده است که قرآن کریم با کاربرد اسباط به معنای قبایل دوازده‌گانه بنی‌اسرائیل (اعراف: ۱۶۰) از یک سو، و یادکرد آنان به عنوان دریافت‌کنندگان وحی (بقره: ۱۳۶، ۱۴۰) از سوی دیگر، انبیای صغاری را که یهودیان آنها را دوازده تن می‌شمارند، با دوازده سبط بنی‌اسرائیل درهم آمیخته است. وی ضمن جالب خواندن تلاش فرهنگ‌نویسان عربی در ارائه ریشه و تبار عربی برای اسباط، آن را قانع‌کننده نمی‌داند. و با گزارش دیدگاه متفاوت شماری از خاورشناسان، دخیل بودن واژه «سبط» و جمع بسته شدن آن را براساس قواعد عربی برمی‌گزیند

در میان مفسران، طبری، طوسی و طبرسی در کنار بحث‌های واژه‌شناختی نسبتاً مفصلی درباره مصادیق اسباط، نیاکان، سران و رهبران، تاریخ و تحولات زندگی سیاسی و دینی و دلایل اعتقاد به نبوت آنان، دیدگاه‌های مختلفی را گزارش و بررسی کرده‌اند.۲۳ از میان منابع تاریخی و داستانی نیز تاریخ یعقوبی،۲۴ طبری،۲۵ مروج الذهب۲۶ و مع‌الانبیا،۲۷ اغلب با اثرپذیری از گزارش‌های کتاب مقدس، درباره فرزندان یعقوب(ع)، قبایل دوازدهگانه بنی‌اسرائیل و رهبران، پادشاهان و پیامبران آنها به بحث و بررسی پرداخته‌اند. منابع مزبور،‌مباحث یاد شده را درتاریخ انبیا آورده‌اند

با توجه به اینکه مفسران و مورخان مسلمان در تعیین مصداق اسباطِ دریافت کننده وحی، دچار اختلاف شده و شماری از آنها با اثرپذیری از گزارش‌های عهد قدیم به توجیه ظاهر آیات پرداخته‌اند، پیش از بررسی دیدگاه قرآن کریم و مفسران درباره اسباط، به بررسی دیدگاه عهدین در این باره می‌پردازیم تا میزان سازگاری آن با آیات قرآن و نیز اثرپذیری منابع تفسیری از آن روشن گردد

۳. اسباط در عهدین

عهد عتیق، تاریخ زندگی فرزندان‌ یعقوب‌ و قبایل‌ پدید آمده از آنان را، که‌ به‌ اسباط دوازده‌گانه‌ شهره‌اند، به تفصیل بیان کرده است. بر پایه این گزارش، پسران دوازده‌گانه حضرت یعقوب(ع)، از چهار همسر وی به دنیا آمدند. حضرت یعقوب(ع) برای‌ ازدواج‌ با راحیل‌، ۷ سال‌ پدر وی‌، لابان‌ را خدمت‌ کرد. اما لابان با فریب و نیرنگ، او را وادار ساخت که ‌‌با «لِیه‌» خواهر بزرگ‌تر راحیل‌ ازدواج کند. حضرت یعقوب(ع) از همسر خود صاحب‌ شش پسر به‌ نام‌های‌ رِءُوْبِن، شِمْعُوْن، لِیْوِی، یِهُوْداه، زِبُوْلُوْن، یِسَّاکار شد. از سوی‌ دیگر، یعقوب‌(ع) در برابرخدمت به لابان به مدت هفت سال‌ دیگر، راحیل‌ را نیز به‌ همسری‌ خود درآورد. راحیل‌ به‌ سبب‌ نازا بودن‌، کنیزش‌، بِلْهه‌ را به‌ شوهر خود داد تا برای او فرزندی‌ به دنیا آورد. بلهه‌، دان‌ و نَفْتالِی را برای‌ یعقوب‌(ع) به دنیا آورد. لیه خواهر بزرگ‌تر برای‌ حفظ جایگاه خود در نزد شوهرش، کنیز خود زِلْفه‌ را در اختیار وی قرار داد. یعقوب‌(ع) از زلفه‌ نیز صاحب‌ دو فرزند به‌ نام‌های‌ گاد و آشِیْر شد. و سرانجام نازایی‌ راحیل‌ از میان‌ رفت‌ و او نیر یُوْسِف و بِنیامِین را برای‌ شوهرش‌ به دنیا آورد

عهد عتیق (ترجمه فارسی و عربی)، پس از گزارش وصیّت‌های یعقوب به پسرانش در زمان مرگ، در کنار بیان نام و تصویری از شخصیّت هر یک از آنها از زبان یعقوب(ع)، آنان را دوازده سبطِ اسرائیل (یعقوب)۲۹ می‌خواند.۳۰ با توجه به اینکه در موارد متعددی از این افراد با عنوان «پسران یعقوب(ع)» یاد شده است۳۱ و فقط در اینجا، آن هم پس از بیان وصیت‌های یعقوب(ع)، با عنوان «اسباط» معرفی می‌شوند، شاید بتوان گفت که در این کاربرد، «سبط» به معنای وصی و جانشین برگزیده و موعود برای یعقوب(ع) است، اما وصیّت‌های ویژه یعقوب به یوسف پیش از دیگران۳۲ و داستان خواب یوسف مبنی بر سجده برادران در برابر او۳۳ (یوسف: ۴۶) فقط جانشینی یوسف(ع) را می‌رساند. تورات نیز که تصویر آن از برادران یوسف(ع)ـ به جز بنیامینبه مراتب تیره‌تر از سیمای آنان در قرآن است۳۴و۳۵، هیچ اشاره‌ای به نبوّت آنها نمی‌کند