مقاله آرای کلامی شیخیه

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 مقاله آرای کلامی شیخیه دارای ۳۵ صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله آرای کلامی شیخیه  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله آرای کلامی شیخیه

چکیده  
مقدمه  
۱ بزرگان شیخیه  
۱-۱ شیخ احمد احسایی، بنیانگذار شیخیه  
۲-۱ سید کاظم رشتی  
۳-۱تأملی در حیات و افکار سید کاظم رشتی  
۴-۱ انشعاب در شیخیه  
۲ عقاید شیخیه  
۱-۲ معاد جسمانی‏  
۲-۲ واژه‌شناسی هورقلیا  
۳-۲ هورقلیا در اندیشه احسایی  
۴-۲ معراج پیامبر(ص)‏  
۵-۲ زندگی و غیبت امام زمان‏(عج)  
۶-۲ غلو در مورد ائمّه اطهار(ع)  
۷-۲ نقد و بررسی  
۸-۲ اعتقاد به رکن رابع و ناطق واحد  
۹-۲ شیخ احمد احسایی و سید کاظم رشتی و موضوع رکن رابع  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله آرای کلامی شیخیه

ابراهیمی، ابوالقاسم، الفهرست، کرمان، سعادت، ۱۳۵۰

ـــــ، تنزیه الاولیاء،

احسایی، احمد، جوامع الکلم، بصره، الغدیر، ۱۴۳۰ق

ـــــ، شرح العرشیه، کرمان، سعادت، ۱۳۶۱

ـــــ، شرح زیارت جامعه کبیره، بیروت، مکتبه العذراء، ۱۴۲۴ق

ـــــ، مجموعهالرسائل الحکمیّه، بیروت، دار العالمیه، ۱۳۷۲

احسائی، عبدالله‌بن احمد، رساله شرح احوال شیخ احمد‌بن زین‌الدین احسائی، ترجمه محمد طاهرخان کرمانی، کرمان، سعادت، بی‌تا

احسائی، عبدالله‌بن احمد، رساله فی جواب ملاحسین اناری،

احقاقی، عبدالرسول، احقاق الحق، ترجمه محمد عیدی خسروشاهی، تهران، روشن ضمیر،

ـــــ، جاودانگان تاریخ، دو قرن اجتهاد در خاندان احقاقی، تهران، روشن ضمیر،‌۱۳۸۵

ـــــ، دو قرن اجتهاد و مرجعیت شیعه ی اثنی عشری درخاندان معظم احقاقی، تهران، روشن ضمیر،

ـــــ، ندای شیعیان، تهران، روشن ضمیر،۱۳۸۴

امین، سید محسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۶ق

آقا بزرگ طهرانی، محمد حسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۳ق

ـــــ، طبقات اعلام الشیعه، مشهد، دار المرتضی، ۱۴۰۴ق

آل‌الطالقانی، محمدحسن، الشیخیه: نشأتها و تطورها و مصادر دراستها، بیروت، الامال، ۱۴۲۰ق

بدوی، عبد الرحمن، مذاهب الاسلامیین، بیروت، دار العلم للملایین،۱۹۹۷م

نجفی، محمدباقر، بهائیان، قم، نشر مشعر،

برهان، محمد حسین، برهان قاطع، تهران، امیرکبیر، ۱۳۵۶

باقری، علی‌اکبر، نقد و بررسی آراء کلامی شیخیه کرمان، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی،

تنکابنی، محمد‌بن سلیمان، قصص العلماء، تهران، علمی‌ فرهنگی، ۱۳۸۳

حسینی طباطبایی، مصطفی، ماجرای باب و بهاء‌، تهران، روزنه‌، ۱۳۸۰

دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۳۷

ربانی گلپایگانی، علی، فرق و مذاهب کلامی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۷۷

روزبهانی، علیرضا، در جستجوی حقیقت، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه، ۱۳۸۹

زرندی، نبیل، مطالع الانوار، تلخیص تاریخ نبیل زرندی، مترجم عبدالحمید اشراق خاوری، تهران، موسسه ملی مطبوعات امری،۱۳۴بدیع

ـــــ، شرح‌ آیه الکرسی، بیروت، دار المحجه البیضاء، ۱۳۸۶

ـــــ، کشف الحق قی مسائل المعراج، بیروت، دار البلاغ، ۱۴۲۱ق

سبحانی، جلال، منشور عقاید امامیه، قم، موسسه امام صادق(ع)،

سهروردی، شهاب‏الدین، مجموعه مصنفات، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ۱۳۷۵

شهرستانی، محمدبن عبدالکریم، الملل و النحل، تهران، اقبال، ۱۳۵۰

کربن، هانری، مکتب شیخی از حکمت الهی شیعی، تهران، تابان، بی تا

کرمانی، محمد کریم‌بن ابراهیم، ارشاد العوام، کرمان، چاپخانه سعادت،

ـــــ، تیر شهاب در ردّ باب مرتاب،

ـــــ، رجوم الشیاطین، ط. سعادت، کرمان، مدرسه ابراهیمیه، ۱۲۶۸ق

ـــــ، هدایه الطالبین، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا

ـــــ، هدایه المسترشد، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا

کرمانی، محمدبن محمد کریم، رساله سپهسالاریه در معنی رکن رابع، مشهد، شیخیه باقریه، ۱۳۸۰‎

مبلغی آبادانی، عبدالله، تاریخ ‌ادیان‌ ومذاهب، قم، ‌منطق، ۱۳۷۳

مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴ق

مدرس، محمد علی، ریحانه الأدب فی تراجم المعروفین بالکنیه أو اللقب، تهران، خیام، ۱۳۶۹

مشکور، محمدجواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، آستان قدس رضوی،

مدرسی چهاردهی، مرتضی، شیخیگری بابیگری، تهران، فروغی، ۱۳۴۵

مصاحب، غلام حسین، دائره المعارف فارسی، تهران، امیر کبیر، ۱۳۸۰

معین، محمد، مجموعه مقالات، به کوشش مهدخت معین، تهران، انتشارات معین، ۱۳۶۷

ملّاصدرا (صدرالدین محمّدبن ابراهیم شیرازی)، المبدأ و المعاد، تهران، انجمن حکمت اسلامی، ۱۳۵۴

موسوی بجنوردی، کاظم، دائره المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایره المعارف الاسلامیه الکبری،۱۳۷۰

چکیده

«شیخیه» نام فرقه‌ای است که در طی دو قرن اخیر از شیعه امامیه جدا شده است. آنها طرفداران شیخ احمد احسایی‌اند. طرفداران شیخیه، در عین حالی که همواره کوشیده‌اند خود را شیعه امامی معرفی کنند، عقایدی دارند که مشکل بتوان آنها را با عقاید شیعه امامی یکی دانست. مقاله حاضر تلاشی است برای شناخت و بررسی شیخیه و بزرگان آن و معتقدات ایشان، و اینکه چه تفاوت‌هایی بین شیخیه با غیرشیخیه وجود دارد. در نهایت، با بررسی و تطبیق اعتقاداتی که به ایشان نسبت داده شده، با عنایت به مکتب اهل بیت(ع)، به نقد و بررسی آنها پرداخته شده است

شیخیه در عقاید خویش در مواردی چند دچار انحرافاتی شده‌اند. از آن جمله می‌توان به بحث معاد جسمانی و غلو در مورد جایگاه پیامبر(ص) و امامان‌(ع)، رکن رابع، حیات جسمانی امام عصر(عج) اشاره کرد

این مقاله، به روش مطالعه کتابخانه‌ای و در مواردی میدانی تدوین و در مقام نقد و بررسی، از دو روش توصیف و تحلیل استفاده شده است

کلیدواژه‌ها: احمد احسایی، معاد جسمانی، هورقلیا، نبوت، معراج، امامت، رکن رابع.

مقدمه

مذهب شیخیه و شیخی‌گری نوعی تشیع جدید است که در قرن دوازدهم هجری قمری از مذهب شیعه اثنی عشری منشعب شده است و پیشوای آن یک روحانی شیعی بود، که به واسطه اظهار برخی نظریات تازه در مورد معاد و معراج و امامت، پیروانی چند یافت و روش تازه‌ای در تشیع پدید آورد. این روحانی، شیخ احمد احسایی بود

شیخ احمد احسایی، که شیخیه منتسب به اوست، در سال ۱۱۶۶ ق در منطقه‌ای از نواحی احساء از سرزمین حجاز، به دنیا آمد، و در مسیر تحصیلات خویش سالیان چندی نیز در عتبات عالیات در محضر بزرگان علمای شیعه، به تحصیل پرداخت. شیخ احمد هیچ اعتماد و اعتقادی به علوم بشری که مأخوذ از غیر طریق معصومان‌(ع) بوده باشد، نداشت و مدعی بود، خود وی هرچه را از علوم مختلف دارد، از تفضلات و عنایات اهل بیت(ع) بر اوست

سیدکاظم رشتی که شاگرد مبرّز شیخ احمد به حساب می‌آمد بعد از شیخ جانشین وی شد. همو بود که به مسائل اختلافی بین شیخ و علمای دیگر دامن زد و در نهایت نیز، با اتخاذ مواضع متمایز از علمای شیعی، مکتب شیخیه و پشت سری را، که شیخ احمد احسایی بنیان نهاده بود، طرح کرد. در نهایت محمد کریمخان کرمانی با ترسیم دقیق حد و مرز‌های شیخیگری، و به باد انتقاد گرفتن دیگر عالمان شیعی، یگانه عالم کامل و واصل را، شیخ احمد احسایی و سیدکاظم رشتی معرفی می‌کند. او بود که با بسط و توسعه مطالب شیخ احمد و سید کاظم، مطالب دیگری را نیز در آن افزود و به اختلافات موجود هرچه بیشتر دامن زد

آرا و نظریات خاص شیخ احمد احسایی، پس از شیخ باعث ایجاد و پیدایش گروه‌های مختلف شیخی مانند کریمخانیه، ثقهالاسلامیه‌، حجهالاسلامیه و احقاقیه و باقریه گشته است. علاوه بر آن، برخی از افکار شیخیه، بستری برای پیدایش فرقه ضاله بابیه شده است. با توجه به آثار و تبعات مهمی‌که بر آرای این فرقه مترتب است، آشنایی با عقاید مهم و اصلی ایشان و نقد آن مهم و ضروری به نظر می‌رسد

با توجه به آثار و تبعات مهمی‌ که بر آرای شیخیه مترتب است، متأسفانه تاکنون عقاید این فرقه، خاصه شیخیه کرمان کمتر در کانون توجه و نقادی قرار گرفته است. به طور غالب آثار منتشر شده صرفاً از زاویه خاصی مسئله را بررسی و بعضاً نقادی کرده‌اند و در برخی آثار نیز به جای نقد و بررسی علمی و عالمانه، صرفاً به استبعاد و نادر خواندن این اقوال، احیاناً به بدگویی و اهانت‌هایی به پیروان آنها پرداخته‌اند‌

به همین لحاظ بسیار لازم است تا ضمن تحقیق و بررسی عقاید و تفکرات این دسته از مسلمانان‌، اولاً موضع آنها درباره برخی از مسائل شفاف‌تر گردد؛ ثانیاً اگر در موردی با عقاید شیعه امامیه اختلاف و مغایرتی دارند، آن نکات دقیقاً بررسی و نقادی و موضع شیعه و علما و فقهای شیعه نیز درخصوص آن بخش از عقاید آنها بیان شود، و حد و مرز شیعه امامیه با شیخی‌ها معین گردد

از همان تاریخی که شیخ احمد احسایی‌، آرای خاص خود را ابراز کرد، علما با آن به شدت برخورد کرده، با آن به مخالفت پرداختند، تا جایی که عده‌ای از فقهای عصر شیخ، وی را تکفیر کردند. رساله‌هایی نیز در ردّ و ابطال آرای وی نوشته شد. با توجه به اینکه آرای شیخیگری بعد از شیخ احمد گسترش یافت، عمده ردیه‌ها و نقد‌ها پس از او نوشته شده است. از جمله آثار منتشر شده در این مورد می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: محمد باقر نجفی، بهاییان (۱۳۵۷ ش)؛ محمد خالصی‌زاده، خرافات الشیخیه و کفریات ارشاد العوام أو دسائس القسس فی ایران (بی‌تا)؛ محمدمهدی الکاظمینی القزوینی، هدی المنصفین الی الحق المبین، (۱۳۴۲ق) و احمد خدایی، تحلیلی بر تاریخ و عقاید فرقه شیخیه (۱۳۸۲ش)

نوشتار حاضر تلاشی است برای شناخت و بررسی آرا و عقاید کلامی شیخیه و بزرگان شیخیه و معتقدات ایشان، و اینکه چه تفاوت‌هایی بین شیخیه با غیرشیخیه وجود دارد و چه نقدهایی بر این آرا وارد است؟ از جمله آن اعتقادات می‌توان به کفیت معاد جسمانی، تفویض و غلو در مورد معصومان‌(ع)، مسئله رکن رابع و ناطق واحد، حیات جسمانی امام زمان(عج) و معراج جسمانی رسول اکرم(ص) اشاره کرد

در این تحقیق تا جای ممکن کوشیده‌ایم تا به منابع اصیل و دست اول شیخیه، که بزرگان ایشان نوشته‌اند رجوع کنیم، تا روشن گردد عقایدی که مشایخ شیخیه مدعی‌اند، از کتاب و سنّت و مکتب اهل‌بیت(ع) برگرفته‌اند، تا چه اندازه صادقانه و صحیح است

۱ بزرگان شیخیه

۱-۱ شیخ احمد احسایی، بنیانگذار شیخیه

شناخت شیخیه، با شناسایی شیخ احمد احسایی گره خورده است؛ چه اینکه شیخیه به او منسوب‏اند و اساس تعالیم خود را از او گرفته‏اند. مشرب و سیره شیخ احمد، دامنه تأثیر او را به پس از حیاتش رسانده، و تحولاتی را در تاریخ امامیه از قرن سیزده به بعد به بار آورده است

شیخ احمدبن زین الدین‌بن ابراهیم‌بن صقربن ابراهیم‌بن داغربن رمضان، ; مطیرفی احسایی، از خانواده‌ای وابسته به یکی از تیره‌های بنی خالد برخاسته است. بنا به روایت شیخی، اجداد شیخ به سبب تتبع و معاشرت نکردن با شیعیان، بر طریقه اهل‌سنّت و جماعت بودند. البته خالی از تعصب و عداوت بودند. پس از مدتی، بنابر دلایلی جدش رمضان، از کیش خود برگشت و تشیع و ولایت اهل‌بیت‌(ع) را پذیرفت، تا اینکه از نسل وی شیخ احمد از شیخ زین العابدین در ماه رجب ۱۱۶۶ق پا به عرصه گیتی نهاد

شیخ احمد احسایی، در ذکر وقایع دوران کودکی خود، از چند حادثه طبیعی و سیاسی یاد می‏کند که در سرزمین‌شان رخ داده و او را سخت به ‌اند‌یشه در ناپایداری دنیا واداشته بود. شیخ احمد احسایی در‌‌ بخشی دیگر از زندگی مدعی است خواب‌هایی می‌‌بیند که مسیر زندگی وی را به طور کلی متحول می‌سازد و از آن پس روش دیگری را در زندگی خود برمی‌گزیند. شیخ خواب‌های متعددی را نقل می‌کند و در ضمن آنها بیش از حد از خود تعریف و تمجید و چنین وانمود می‌کند که پیوسته در عالم خواب با ائمّه اطهار مرتبط است و هرچه می‌گوید از ناحیه ایشان به وی رسیده است

این خواب‌ها با اجازه‌نامه‌ای که در خواب از امام هادی(ع) می‌گیرد به اوج خود می‌رسد؛ آنجا که می‌گوید: «وقتی میان من و شیخ محمدبن شیخ عصفور بحث بسیار واقع شد و اصرار در انکار من می‌نمود چون شب شد (در خواب) خدمت حضرت علی‌بن محمد الهادی(ع) رسیدم و شکایت از حال مردم نمودم، فرمود ترک کن‌ ایشان را و به حال خویش مشغول باش. اوراقی چند مرا عطا کرد و فرمود‌‌ این اجازه‌ها‌ی دوازده‌گانه ماست. گرفتم و گشودم و نظر نمودم ; .»

هانری کربن یکی از مدافعان اندیشه‌های شیخی، در مورد این بخش از حیات شیخ احمد می‌گوید: «شیخ احمد مثل بسیاری از سایر اهل معنی و مردان روحانی مناطق دیگر، از همان اوان کودکی برای حالات عرفانی و تأله، استعداد و قابلیت داشته است. می‌توان گفت که از همان اوان جوانی، شیخ احمد عقیده باطنی به امام و مدرکی را که اساس امام‌شناسی است در وجود خود خلاصه و جمع‌آوری می‌نماید و همین عقیده عین اصول نظریاتش است. تعدادی منامات می‌باشند که زمینه بروز این مشاهدات باطنی و دیدار‌ها را فراهم ساخته است.»

داستان بحث و مجادله شیخ با مرحوم محمد‌‌تقی برغانی قزوینی، در آخرین سفر وی به مشهد به هنگام عبور و توقفی که در شهر قزوین داشت صورت گرفته است. بعد از آن بود که شیخ تکفیر شد و‌‌ این تکفیر از ناحیه علمای عصر، شهره آفاق گشت

سرانجام شیخ در اواخر عمر پس از ماجرای تکفیر، آزرده‌خاطر می‌شود و قصد عزیمت به عتبات عالیات را می‌نماید. بعد از مدت ‌اند‌کی که ساکن آنجا می‌گردد، به عللی از جمله نامه‌نگاری‌های مرحوم برغانی و برانگیختن علمای عراق بر‌ضد وی، و در نتیجه تکفیر او از ناحیه برخی دیگر از علمای عراق، به هوای حج بیت الله الحرام، عازم حجاز می‌گردد

فرزند شیخ احمد، شیخ عبدالله، در مورد کیفیت وفات وی چنین می‌گوید: «در اثنای راه مزاج مبارکش را ملالتی به هم رسیده و همواره در تزاید بود تا دو منزلی مدینه طیبه در آن محل جهان فانی را وداع و قرب جوار پروردگار را اختیار فرمود. در روز ‌یکشنبه بیست و‌یکم شهر ذیقعده الحرام از سال ‌یکهزار و دویست و چهل و ‌یک هجری و بدن ایشان را به مدینه طیبه نقل نموده و در بقیع رفیع [دفن نمودند].»

۲-۱. سید کاظم رشتی

راهی را که شیخ احمد احسایی آغاز کرده بود، شاگردش ادامه داد. آورده‏اند که شیخ احمد احسایی از میان شاگردان خود، یک تن را برای جانشینی خویش برگزید و او، سید کاظم رشتی۶ بود. شیخ احمد، به سید رشتی بسیار احترام می‏گذاشت و تا او در مجلس درس حاضر نمی‏شد، درس گفتن را شروع نمی‏کرد

سید کاظم علاوه بر عقاید و نظریات فلسفی و عرفانی شیخ، خود نیز چیزهایی بر آن افزود، و مطالبی تخیل‌آمیز در کتاب‌های خود نوشت؛ به طوری که برخی از محققان تاریخ شیخیه‌، وی را منشأ اکثر آرای نادرست شیخیه می‌دانند و معتقدند که خود شیخ احمد احسایی به آنها اعتقاد نداشته است

۳-۱.تأملی در حیات و افکار سید کاظم رشتی