مقاله بررسی تناسبات حاکم بر حیاط مرکزی (نمونه موردی: شوشتر)

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله بررسی تناسبات حاکم بر حیاط مرکزی (نمونه موردی: شوشتر) دارای ۱۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بررسی تناسبات حاکم بر حیاط مرکزی (نمونه موردی: شوشتر)  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله بررسی تناسبات حاکم بر حیاط مرکزی (نمونه موردی: شوشتر)،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله بررسی تناسبات حاکم بر حیاط مرکزی (نمونه موردی: شوشتر) :

چکیده

یکی ازعناصرسازماندهی درخانههای سنتی ایران که دارای کاربرد فرهنگی و اقلیمی بوده است حیاط مرکزی می باشد، این الگو درکالبد معماری ایران دارای سابقه درخورتوجه است . اما امروزه این الگوی با ارزش، جایگاه خود را در خانه های عصر حاضر از دست داده است، و روز به روز در حال کمرنگ تر شدن می باشد. در این مقاله سعی بر این است تا با بررسی تناسبات حاکم بر حیاط مرکزی در خانه های سنتی شوشتر، به عنوان نمونه ای معتبر، تعریفی برای این فضا مطرح شود، تا این عنصر حیاتی بتواند، هرچند در ابعاد و اندازه های کوچکتر، کارایی خود را در خانه های عصر حاضر بازنمایاند. روش تحقیق در این مقاله مبتنی بر روش تحلیلی توصیفی و پژوهش موردی است و روش گردآوری اطلاعات از روش مشاهدات میدانی و اسنادی است و نمونه مورد بررسی در خانه های شوشتر، اندام حیاط مرکزی است. تلاش نگارنده بر آنست تا نسبتی میان معیارهای کالبدی مانند شکل، جهت، اندازه، و تزیینات حیاط مرکزی و وضعیت اجتماعی فرد در جامعه هدف را مورد شناسایی قرار دهد.

کلمات کلیدی: تناسب، حیاط مرکزی، خانه، شوشتر

.۱ مقدمه

معماری سنتی شوشتر دارای قدمت قابلتوجهی بوده است، اما امروزه با بیتوجهی به مساله اقلیم و معماری به ساخت وساز ناسازگار با محیط پرداخته میشود. شوشتر معماری و بافت شهری خاصی دارد، بافت سنتی معماری این شهر متراکم و فشرده است.کوچههای باریک و دیوارهای بلند و گذرگاههای تنگ و همچنین خانه هایی با چیدمان های خاص، که تمام عناصر تشکیل دهنده به صورت دور ساز اطراف حیاط خانه شکل گرفته است. چگونگی قرار گرفتن فضاهای ساخته شده یا سرپوشیده در فضاهای باز یا به عبارت دیگر، چگونگی ترکیب فضاهای سرپوشیده با فضاهای باز یکی از نکات مهم در طراحی و ساخت فضاهای معماری است. استفاده از حیاط مرکزی الگوی بسیار کهنی در ساخت و ساز مسکن بوده و به طور قابل ملاحظه ای در شهر های مختلف ایران مورد استفاده قرار گرفته، همچنین فضاهای سکونتی با بهره گیری از تدابیر مختلفی در اطراف این حیاط ها شکل گرفته اند .[۱] عوامل و پدیده های گوناگونی در نحوه شکلگیری فضاهای باز در ترکیب با فضاهای مصنوع یا ساخته شده نقش دارند. نوع کارکرد بنا از جمله این عوامل است، زیرا یکی از جنبهها و نقشهای فضاهای باز یا حیاط به کارکرد ساختمان مربوط میشود و چگونگی طراحی حیاط و همچنین در نظر گرفتن فضای سبز و آب و سایر عناصر در درون آن به کارکرد بنا بستگی مییابد.

۱ دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جامع شوشتر

۲ استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول

۱

دومین همایش ملی پژوهش های کاربردی در »مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری«

nd National Conference on Applied Researches in Civil engineering, Architecture and Urban planning2

. ۲ ادبیات تحقیق

در ادامه با شناسایی کلید واژگان نوشتار سعی می گردد تا در بحث مورد تبیین قرار گیرد از این رو کلماتی چون خانه، حیاط، تناسبات، پیمون در معماری ایرانی مورد بحث قرار گرفته اند.

. ۱-۲ خانه و عنصر حیاط

واژه خانه که امروزه مصطلح است در گذشته به اتاق اطلاق می شده است، اتاق خصوصی را ( وستاخ) یا گستاخ یا وثاق می نامیده اند، از واژه سرا به جای کلمه خانه در اصطلاح امروز آن استفاده می شده است. در جنوب ایران اصطلاح خانه سرا (به معنی سرایی با اتاق است.) مرسوم بوده است .[۲] در جدول زیر می توان به تعاریف کلی درباره خانه اشاره نمود.(جدول شماره (۱

جدول شماره -۱تعاریف واژه خانه (منبع: نگارنده)
منبع تعریف
لغت نامه دهخدا خانه. (َ /ِ ) ( آن جایی که در آن آدمی سکنی می کند. (ناظم الاطباء). زل . مستَقَرّ.
دانشنامه بریتانیکا – محل سکونت هر فرد.
– واحد اجتماعی که در اثر زندگی کردن یک خانواده در کنار هم شکل می گیرد.
– محیطی آشنا، خودمانی و معمول. همچنین کانون توجه خانوادگی هر فرد.
– مکان اصلی و مبداء ، همچنین کشور هر فرد.
– استقراری که سکونت را مهیا می کند و مراقبت از افرادی با نیازهای خاص.

فرهنگ لغت عمید بنایی که انسان، بهویژه خانواده در آن زندگی میکند؛ منزل.
فرهنگ فارسی معین (ِ په . [ (ا- ۱ (. اتاق . – ۲ سرای ، دار. ؛~ بخت رفتن کنایه از: شوهر کردن.

خانه ایرانی مکانی، برای بدست آوردن آرامش افراد در درون و خود را از دغدغه بیرون وارهاندن است. انسان نیز برای رسیدن به این هدف، در آغاز نقشه ی آن را طرح و در این نقشه، ساختمان یک بنا، تعادل و انسجام میان اجسامی که آنها را به توازن و تناسب می رساند و با توجه به شرایط اقلیمی و با عنایت به نیاز ذاتی خود برپا ساخته است.

در خانه های ایرانی، عناصری مانند حیاط، اتاقها، دالان و ; دیده می شود. در این میان حیاط عنصری مهم در ساماندهی فضایی است که کلیه فضاها دور آن آرایش داده شده اند و در شکلدهی خانههای درونگرا نقش مهمی داشته است .[۳] حیاط فضایی در معماری شوشتر است که دو کاربرد زیر را دارد:

الف) صحن خانه و زمین جلوی ساختمان، که اطراف آن را محصور کند.

ب)آن قسمت از عرصه که در اشتغال ساختمان نباشد و معمولاً محصور، گلکاری و درختکاری میشود.

حیاط مرکزی را می توان به عنوان نماد و هویت معماری ایرانی دانست. حیاط مرکزی هم از لحاظ کاربردی(پایداری و انرژی)، هم از لحاظ فرهنگی به جهت وجود درونگرایی و محرمیت در معماری سنتی ایران نقش بسزایی داشته است. متاسفانه در معماری امروز کشورمان به دلایل گوناگون وجود حیاط مرکزی در خانه مورد کم لطفی قرار گرفته است،یکی از این دلایل غفلت از تاثیرگذاری محیط بر روی روان آدمی بوده است. در این مقاله فرضیه تحقیق بر آنست که احتمالا تناسبات حیاط دارای قواعدی فراتر از مفهوم هندسی آن دارد و جنبه هایی دیگر بر آن اثر گذار است. در ادامه با بررسی چند خانه در شهر شوشتر تلاش می شود تا کارکرد های دیگر حیاط مورد کنکاش قرار گیرد.