ایثار و نقش آن در تحقق انسجام اسلامی و وحدت ملی

    
فهرست
تقدیم به :    4
تقدیر:    5
پیش گفتار    6
مقدمه    8
فصل اول    11
کلیات تحقیق    11
۱-۱ مقدمه    12
۲-۱ بیان مسئله    13
۳-۱ اهداف تحقیق    14
۴-۱ اهمیت تحقیق    15
۵-۱ ضرورت تحقیق    17
تعریف واژگان اساسی تحقیق    18
الف) ایثار    18
ب) شجاعت    18
ج) شهادت    19
د) فرهنگ    19
هـ) انفاق    20
و) اتحاد    20
ز – انسجام    21
فصل دوم    22
پیشینه ی  تحقیق    22
۱-۲  مقدمه    23
۲-۲ تاریخچه ی موضوع    24
۴-۲ پیشینه نظری    25
فصل سوم    26
روش  تحقیق    26
۱-۳ مقدمه    27
۲-۳ روش های مورد استفاده در تحقیق    28
۳-۳ بیان فنون گرد آوری اطلاعات و توضیح آن ها    30
فصل چهارم    31
یافته های تحقیق    31
۱-۴ مقدمه    32
الف) دیدگاه قرآن درباره ایثار    33
ب) شهادت در قرآن    34
شهادت و ایثار از دیدگاه پیامبر (ص)    37
نمونه عملی ایثار    38
خوابیدن علی (ع) در جایگاه پیامبر (ص)    38
مفهوم ایثار    42
فضیلت ایثار    42
انواع ایثار    43
یاد معاد، و توجه به پاداش ایثارگران    44
توجه به فواید و ثمرات ایثار    46
برابری و مساوات    46
مسئولیت های اجتماعی    47
۳- همدردی    48
مطالعه زندگانی ایثارگران و الگو قرار دادن آنان    49
الف) جلوه های ایثار در کربلا    52
درس هایی از چند ایثارگر دیگر نینوا    54
فرهنگ عاشورا و تأثیر آن در دفاع مقدس    56
جلوه های فرهنگ عاشورا در دفاع مقدس    58
فرضیه ۴-۴ ایثار در ابعاد مختلف جامعه اسلامی تأثیر گذار است.    59
الف) ایثار محور مسائل اخلاقی    59
ب) احیاء فریضه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه    59
ج) بررسی فلسفی فرهنگ ایثاردر اجتماع کنونی و کاربرد آن    60
د) آثار سیاسی ایثار در جامعه    65
هـ) آثار اجتماعی ایثار در جامعه    66
فرضیه ۴-۵ : عوامل مؤثر در ایجاد وفاق و همدلی    67
فرضیه ۶-۴ اتحاد و وحدت یکی از عوامل پایداری جامعـه است.    78
الف) وحدت و اتحاد از دیدگاه قرآن کریم    78
ب) وحدت از دیدگاه پیامبـر:    79
ج) وحدت از دیدگاه امام حضرت علی (ع)    79
ولایت فقیـه و نقش آن در اتحاد بین مردم    80
وحدت و همـدلی امت سرلوحه دعوت انبیاء    82
اتحاد ملی و انسجام اسلامی در بیانات مقام معظم رهبـری    84
سربلندی ایران اسلامی و الگو شدن در میان ملت های مسلمان    84
وحدت از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره)    86
وحدت اسلامی در آئینه ی نگاه استاد مطهـری (ره)    89
اتحاد بین مردم فلسفه بعثت پیامبران    92
نقش ائمه در ایجاد اتحاد و همبستگی مردم    92
ارزش همبستگی مردم در حکومت اسلامی    93
جلوه گاه های وحدت در میان امت    94
۴- انتخابات    98
وحدت جوانان برای نهضت    100
روحیه شهادت طلبی جوانان    100
وحدت کلمه ی جوانان    101
حفظ کلمه ی وحدت    101
انسجام اسلامی    103
ایثار محور اتحاد و انسجام اسلامی    105
فصل پنجم    110
نتیجه گیری    110
۱-۵ مقدمه    111
۲-۵ نتیجه گیری    111
۳-۵ مشکلات تحقیق    112
۴-۵ پیشنهادات تحقیق    113
فهرست منابع    114
۳-۲ پیشینه عملی (نقد کتاب)    115

پیش گفتار
از درخشش آغازین بارقه های نور ایمان بر وادی برهوت کفر و الحاد و ظهور شریعت متعالی محمدی (علیه السلام) در جزیره العرب، تا به امروز که خورشید پرفروغ دیانت در پهنه ی اقالیم اسلامی پرتو افشانی می کند، در گستره ی هزار و چهارصد ساله ی تاریخ پیدایش، قوام و استمرار دین مبین اسلام، جهان شاهد یورش های فزون از شمار دشمنان دین بر مواضع مدافعان آن بوده است. از میان این هجمه ها، در سه برهه ی سرنوشت ساز از حیات دین مبین اسلام، ناریان با تجهیز تمامی توان خود به قصد نابودی دین و انهدام پایگاههای آن، در برابر نوریان صف آرایی نموده اند. به تعبیر دیگر، تا کنون سه نوبت تموامی کفر با تمامی اسلام رویارویی قرار گرفته اند.
نخستین مواجهه ی دو جبهه نور و ظلمت، در جنگ احزاب به وقوع پیوست. سایه های اضطراب هیولاوار بر جبهه ی نوریان قامت خمانه و بیم نابودی و شکست دلشوره نمود. اما ذوالفقار امیر المؤمنین با قطع رأس کفر بر پیکر عبدود، شریعت نوپای محمدی را از خطر نابودی و اضمحلال نجات بخشید.
دومین هجوم به نیت تهی ساختن پیکره ی دین از حقیقت ولایت در دشتهای تفتیده ی نینوا، انبوه ناریان را مقابل قلیل مدافعان حریم ولایت قرار داد. امیر الشهدا (علیه السلام) فرزند امیرمؤمنان (علیه السلام) با خلق شگفت انگیزترین حماسه های تمامی طول تاریخ، این بار نیز دشمن را ناکام نمود. سومین صف آرایی در عصر حاضر، زمانی شکل گرفت که شیر خفته ی اسلام در مولد سلمان فارسی از رخوت هزار ساله بیرون آمد و به یکباره قامت راست نمود. موسوی خمینی (علیه السلام) لوای خونین جد عظیم الشأن خویش را برافراشت و ایران ام القرای اسلام شد. سفیان به خود آمدند و دجال بغدادی را تا بن دندان تجهیز و و در پناه کرناهای تبلیغاتی گوشخراش به مصاف سردار خمین (علیه السلام) روانه نمودند.
امام بت شکن، ندای هل من ناصر ینصرنی سر داد و شیفتگان ولایت لبیک گویان به میادین شهادت شتافتند.
دفاع مقدس در طول قریب به یک دهه، نمایانگر اوج قساوت و نهایت سبعیت آل سفیان و نمایش گر شکوه ایمان، بلندای معرفت، جلوه های ایثار و عشق به شهادت سپاه سردار خمین گردید. دلاور مردانی از تبار نوریان تاریخ جانهای شیفته ی خود را در طبق اخلاق تقدیم جان آفرین نمودند تا هزیمت احزاب اشقیاء زمان را رقم بزنند. بر ماست که به تبعیت از فرمان ولی امر خویش، شرخ فرازهائی از جان نثاری و مجاهدتهای این اسطوره های بی بدیل و بی ادعا را در صفحات زرین تاریخ درج نماییم تا به نوبه ی خود هجوم گسترده ی جبهه ی فرهنگی دشمن را در محو آثار حماسی جاودانه ی این عزیزان، چه آنانی که مشمول خطاب شریف ارجعی … واقع گردیده و چه اینانی که به نگهبانی و حراست از دستاوردهای آن صفر کردگان اهتمام می ورزند، خنثی سازیم.
و از آن جا که در کتب موجود کمتر به این موضوع به طور دقیق پرداخته است و تحقیقی جامع با این موضوع به عمل نیامده است بر آن شدیم که قدمی کوچک در این راه بزرگ برداریم شاید که محققین آینده را یاری رساند در این بین از سرکار خانم افخمی و دبیران گرامیمان که بسیار همراهیمان کردند تشکر می کنیم.
والسلام علی من التبع الهدی

مقدمه
«واعتصموا بحبل الله جمیعاً ولاتفرقوا» آل عمران آیه ۱۰۳
و همگی به رشته ی دین خدا چنگ زده و متفرق نشوید.
گاهی جسم ها کنار یکدیگرند، اما قلب ها در کنار هم نیستند.
گاهی هم فاصله ی بسیاری میان دو نفر یا دو گروه یا دو ملت است، ولی دل هایشان با هم است و به یاد هم اند، همدل و همراه اند، متحد و منسجم اند.
از کنار هم بودن جسم ها و بدن ها چه سود، وقتی دل ها از هم جدا باشد؟!
و از فاصل? جسمی و جدایی فیزیکی چه غم، وقتی پیوندهای قلبی و عاطفی و ملی و مرامی استوار باشد؟
آنچه آحاد مردم را، به رغم تفاوت رنگ ها، نشر ادها، زبان ها، چهره ها، ملیّت ها، کشورها و شهرها، شغل ها و زندگی ها، به هم متصل می سازد، «فکر مشترک» و «ایمان واحد» و «فرهنگ واحد» است.
آنچه «امت اسلامی» را در کنار خاتم پیامبران حضرت محمد (ص) منسجم و متحد ساخته بود، «عقید? اسلامی» بود، هرچند یکی برده بود و دیگری آزاد. یکی سیاه بود و دیگری سفید، یکی حبشی بود  و دیگری قُریشی، یکی فقیر بود و دیگری ثروتمند، یکی مهاجر بود و دیگری انصار، یکی عرب بود و دیگری عجم. آن چه آن همه را به هم پیوند می داد وحدت و انسجام می آورد «اخوّت اسلامی» برگرفته از قرآن کریم بود.
اِنّما المؤمنون إخوه  
در حقیقت، مؤمنان با هم برادرند.
از درس های مهم تاریخ و تجربه بشری و رهنمود قرآن و حدیث، یکی هم این است که وحدت و همبستگی در هر جا و هر زمان و میان هر ملتی وجود داشته باشد، برای آنان عزت و کامیابی و پیروزی فراهم می آورد. از سوی دیگر، تفرقه و تشتّت و اختلاف و چند دستگی در هر جا و هر گاه و در هر گروهی رخ می دهد، ضعف و زبونی و شکست و نابودی و ناکامی در پی دارد. این سنت تغییر ناپذیر تاریخ است و مسلمانان و غیر مسلمانان و شرقی و غربی و دیروز و امروز نمی شناسد.
این حقیقت نیز مثل آفتاب، روشن است که همیشه دشمنان از راه تفرقه افکنی و ایجاد اختلاف و دامن زدن به آن، درصدد تضعیف ما برامده و سیاست «تفرقه بینداز و حکومت کن» را سرلوح? عمل خود قرار داده اند و هرگاه توانسته اند بذر فتنه بپاشند و اختلاف افکنی کنند، به اهداف شوم خود رسیده اند و هرگاه ملت های مسلمان و پیروان مذاهب مختلف و گرایش های گوناگون، هشیار بوده و دست دشمن را خوانده اند و اتحاد و انسجام خویش را حفظ کرده اند دشمن را ناکام گذاشته اند.
تاریخ بشر، پر از نمونه هایی است که هم زیان های مرگبار تفرقه را نشان می دهد، هم گواه غزت و عظمت و اقتدار در سای? وحدت و همبستگی است. از زمان پیامبران گذشته اقوام باستان، تا عصر حاضر همه جا «تا بوده چنین بوده و تا هست، چنین است».
وقتی رهبر معظم انقلاب، حضرت آیه الله خامنه ای مدظله در پیام نوروزی خود، سال ۱۳۸۶ را به عنوان «سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی» اعلام فرمودند، برای توجه دادن به این «کلید عزت و اقتدار» بود و از توطئه های دشمنان نیز در ایجاد تفرقه خبر می داد.
ما هم در درون جامعه و کشور خویش، به شدت نیازمند «اتحاد ملی» هستیم، هم در قلمرو وسیع کشورهای اسلامی و در سطح جهان، به «انسجام اسلامی» نیاز داریم و شگفت آنکه دشمنان قسم خورده ی اسلام و انقلاب، هم برای شکستن وحدت ملی ما تلاش و توطئه می کنند، هم برای گسستن انسجام ملت های مسلمان برنامه ریزی و اقدام و دخالت می کنند.
فرمان خدا و قرآن، توصی? پیامبر خدا (ص) و امامان پاک، حکم عقل و فطرت و دستاورد تجربه های گرانقدر، همه و همه بر ضرورت پاسداری از این رمز و راز عزت و عنصر حیاتی و بنیادی کیان اسلامی و عظمت مسلمین و شکوه اهل قبله اشاره دارد. حفظ این همبستگی و وحدت، یک فرضیه است و کوبیدن بر طبل اختلاف و هیزم شکنی برای آتش تفرقه، یک گناه نابخشودنی به شمار می رود.

  فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱ مقدمه
این تحقیق توسط دانش آموزانی نوشته شده که در اول راه همت و پشتکار را سر لوحه کار خود قرار دادند در این فصل شمار از هدف و اهمیت و ضرورت تحقیقمان آگاه خواهیم کرد و در آخر این که، ارکان اساسی تحقیقمان را توضیح خواهیم داد تا ابهامات برطرف شود و با دیدی بارزتر تحقیق را دنبال کنیم.
درخت دانش زیر شما را در دنبال کردن این فصل کمک خواهد کرد.
۲-۱ بیان مسئله
ایثار و نقش آن در تحقیق وحدت ملی و انسجام اسلامی
اما باید دانست که منظور از ایثار و انسجام و وحدت ملی چیست؟ و چه رابطه ای بین ایثار و وحدت ملی و انسجام اسلامی وجود دارد  که در فصل های آتی بر این مسأله خواهیم پرداخت.
 
۳-۱ اهداف تحقیق
در دنیایی که ظلم و ستم غوغا می کند و تا حدودی ایثار و حدت و انسجام فراموش گردیده و زورگویان و استعمارگران با ایجاد جنگ روانی و سلاح به اهداف شوم خود دست یافته اند و تاریکی و خفقان پنجه های ننگین خود را به حنجره ملت ها فرو برده است …
به پا خواستیم تا قدمی برای شناخت ایثار و دیوارهای قلعه ای که در آن وحدت ملی و اقتدار را به زنجیر کشیده اند بشکافیم و ببینیم حداقل در کشور اسلامی عزیز خود که ظلمت شب را به صبح روشن نزدیک و نزدیک تر می کند، چگونه است.

۴-۱ اهمیت تحقیق
در این پ‍ژوهش سعی شده است که ایثار و گذشت در ابعاد گوناگون از جمله ارتباط آن با وحدت و انسجام اسلامی مورد پژوهش قرار گیرد و چون در این رابطه کتاب مستقلی نوشته نشده لازم است با استفاده از منابع دیگر مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
در عصر کنونی گسترش تکنولو‍ی و وسایل ارتباطی موجب شده است بدون این که نیاز به انجام لشکر کشی و اشغال نظامی دیگر سرزمین ها باشد از طریق این دستاوردهای صنعتی بتوان ارزش ها و سنت های دیگر ممالک را در معرض تهاجم و حتی نابودی قرار داد. غربی ها به سرکردگی آمریکای جهان خوار، اسلام را به عنوان دشمن اصلی نشانه رفته است. آنها با بهره برداری همه جانبه از وسایل ارتباطی و با برخورداری از پیشرفت صنعتی خویش قصد دارند تا جوامع اسلامی و به خصوص جوانان را از فرهنگ و ارزش های اسلامی تهی سازند. شکی نیست که اسلام به عنوان دینی جامع و کامل از ذخائری بسیار ارزشمند و عمیق برخوردار است. به گونه ای که پس از انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) به زودی توانست خیل عظیمی از مسلمانان را بیدار نماید. جوانان ایرانی همچون دلاورانی شکست ناپذیر به یاری رهبر خود برخواستند و حماسه ای رقم زدند که نه تنها توطئه ی بیگانگان به رهبری آمریکا را خنثی ساخت بلکه خود الگویی برای همه رزمندگان راه خدا و حتی دیگر آزادگان جهان گردید.
آنچه جوانان ایرانی با خلوص نیت و صداقت در میدان ها شهادت و ایثار انجام دادند نباید به سادگی و با غفلت فراموش شود. آنان جان خویش را با وقایعی منحصر به فرد برای حفظ اسلام به معبودشان تقدیم نمودند باشد که نسل های بعد دچار غفلت و سرگردانی نشوند.
با توجه به آن چه بیان گردید یکی از مؤثرترین راهکارها در راستای حفظ کیان این مملکت اسلامی و مصون نگه داشتن جوانان از بلای بی هویتی و بیماری فرهنگ مبتذل بیگانه، انتقال فرهنگ و ارزش های دفاع مقدس و ایثارهایی که در این راه انجام شده اند از طریق پ‍ژوهش است و این موضوع وظیفه ی همگان و به ویژه دانش آموزان و محققان این عرصه می باشد.

۵-۱ ضرورت تحقیق
در هیچ نهادی از نهادهای اجتماعی و فرهنگی بشر نیست که ایثار در اقتدار و انسجام ملی تأثیر نداشته باشد تفاوت جوامع اسلامی با دیگر جوامع این است که در مکتب اسلامی ایثار به عنوان یک پیام نبوده است و عملاً در جنگ ایران و عراق به عنوان یک فرهنگ بر مردم و جامعه اثر داشته است.
ضرورت دارد تأثیر ایثار در تحقق وحدت ملی و انسجام اسلامی را بشناسیم.
تعریف واژگان اساسی تحقیق
الف) ایثار
در لغت به معنای بذل کردن، دیگری را بر خود برتری دادن و سود او را بر سود خود مقدم داشتن و برای آسایش دیگران به رنج افتادن، قوت لازم و مایحتاج خود را به دیگری بخشیدن است. (فرهنگ عمید، ۱۷۶).
ایثار یا دیگران را بر خویش مقدم داشتن، از مراتب بالای ایمان و غایت مکارم اخلاق است. تمامی میدان های دفاع مقدس، عرصه تجلی ایثار رزمندگان بود که در شنافتن به میدان رزم و حضور در صحنه های پرخطر، از یکدیگر سبقت می گرفتند و خالق آن همه زیبایی معنوی می شدند.
«یوثرون علی انفسهم و لو کان بهم خصاصه»
(… و آنان ایثار می کنند و ترجیح می دهند دیگران را به خودشان، گرچه خود آنها محتج باشند) (سوره ی حشر آیه ۹)
ب) شجاعت
در لغت به معنای دلیر بودن، جرأت داشتن و پردلی است (معین ۱۳۷۵ – 2029) شجاعت از غرایز والایی است که خداوند در وجود کسانی نهاده که دوستشان دارد و آنان را آزموده است. شجاع کسی است که در سختی ها ثبات به خرج دهد و در میان مخاطرات آرام باشد شجاعت انسان ها تنها در هنگامه جنگ شناخته می شود و طلاب رزمنده با ایثارشان، شجاعتشان را به تصویر کشیده اند. (نشر ستاره ۴- ۱۳۸۵)
«وَ لَمّا برزوا الجالوت و جنود قالوا ربنا أفرغ عَلینا صبر او ثبت او اقدامنا و انصرنا علی القوم الم من»
« و هنگامی که در برابر جالوت و سپاهیان او قرار گرفتند، گفتند : پرودرگار صبر و شکیبایی بر ما فرو ریزد و قدمهای ما را ثابت و استوار بدار و مار را بر گروه کافران پیروز نما».
ج) شهادت
شهادت به معنای کشته شدن در راه خدا گواهیی که در آن شک و غرض نباشد و از روی اخلاق ادا شود.گفتن کلمه شهادتین «لا اله الا الله و محمد رسول الله» (معین – 1375 – ص ۲۰۲۹)
«ولا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیاء عند ربهم یرزقون» «سوره ی آل عمران ۶۹)
«کسانی را که در راه خدا کشته شده اند مرده مپندار، بلکه زنده اند و نزد پروردگارشان به ایشان روزی می دهند.»
د) فرهنگ
واژه «فرهنگ» از دو بخش «فر» و «هنگ» که از ریشه ی «تنگ Thang » اوستایی است و به معنی کشیدن و فرهیختن و «ادب آموختن» می باشد. «تبریزی ، ۱۳۶۲ – ص ۱۴۱۸»
واژه ی فرهنگ در جامعه شناسی و مردم شناسی، ترجمه ی واژه ی «calturela » فرانسوی و انگلیسی است . این واژه از ریشه لاتین است و در اصل به معنی کشت و کار، آباد کردن و بارور ساختن بود، که به تدریج در ادبیات و علوم انسانی راه یافت و در قرن هجدهم، نویسندگان آنان را به معنی پرورش روانی و معنوی به کار بردند.
اما در علوم اجتماعی معنای فرهنگ یعنی بخشی از تمدن.
تایلور مردم شناس انگلیسی در تعریف فرهنگ چنین نظر می دهد :
«مجموعه پیچیده ای از علوم، دانش ها، هنرها، افکار و اعتقادات، قوانین و مقررات، آداب و رسوم و سنتها و به طور خلاصه کلیه آموخته ها و عاداتی که یک انسان به عنوان عناصر جامعه اخذ می کند.
هـ) انفاق
در کتب لغت نامه یعنی نفقه دادن به کسی، خرج کردن مال، دادن یا بخشیدن مال به کسی (یوسفی – 1382 – ص ۲۱)  «یأیها الَّذین أمنوا أنفقوا مِمّا رزقناکم من قبل أن یأتی یوم لابیع فیه و لاخلّه و لا شفعه الکافرون هم المظلمون»
«ای کسانی که ایمان‌آورده اید! از آن چه به شما روزی داده ایم انفاق کنید، پیش از آن که روزی فرا رسد که خرید و فروش در آن است و نه دوستی و شفاعتی، و بدانید که کافران همان ستمگران هستند که هم به خود ستم می کنند و هم به دیگران».
و) اتحاد
در لغت به معنای یکی شدن ، یگانگی داشتن و هم دستی.
«وَ اِیّاکم و التَّفرُّقُ ، فِاذا نَزَلتُم فانزلوا جَمیعاً و اِذا ارتَحنتم فَازتَجلوا جمیعاً»
«از تفرقه و پراکندگی بپرهیزید هرگاه فرود می آیید (و اردو می زنید) همه با هم فرود آیید و چون می کوچید همه با هم بکوچید» نهج البلاغه . نامه ی۱۱
ز – انسجام
به معنی روان شدن، روان شدن آب یا اشک، منظم و با هم جور شدن، روان بودن کلام
«الف به الشملَ بینَ دوی الأرحامِ بعد العَداوَه الواغده فی الصدور»
«به سبب بعثت پیامبر، میان خویشاوندان ایجاد الفت فرمود، پس از آن عداوتی که در دل ها جا گرفته بود» (همان – 231 خطبه)

فهرست منابع
۱)    بی آزار شیرازی، عبدالکریم ، «رسالت انقلاب اسلامی ایران در توحید کلمه» ، جلد دوم، چاپ دفتر نشر فرهنگ اسلامی، هفدهم ربیع الاول سال ۱۴۰۴
۲)    حیدریف حسن، «اتحاد ملی و انسجام اسلامی رمز نجات و بقای مسلمین». انتشارات نشر روح، قم ۱۳۸۵
۳)    سادات، محمد علی، «مبانی وحدت در امت اسلامی» انتشارات الهام، قم، مرداد ۱۳۸۵
۴)    کریمی، رضا، «اتحاد ملی و انسجام اسلامی» ، انتشارات نسیم حیات، تهران، ۱۳۵۸
۵)    یوسفی، علیرضا، «ایثار» ، جلد ۱ ، انتشارات حسین (ع)، قم، اول بهار ۱۳۸۲
۶)    یوسفی، علیرضا، «ایثار» جلد ۲ ، انتشارات حسین (ع) ، قم ، اول بهار ۱۳۸۲
۷)    تفسیر نمونه ، آیه الله ناصر مکارم شیرازی و همکاران ، ۱۳۷۶ ، انتشارات دارالکتب الاسلامیه
۸)    فرهنگ عمید ، جلد اول
۹)    ماهنامه امتداد ، ۸۵-۸۶
۱۰)    بحارالانوار ، مکتب الاسلامیه ، ج ۱
۱۱)    مجلسی محمد باقر ، تهران
۱۲)    معاونت تحقیق و پژوهش کنگره سرداران شهید – دانشگاه و فرهنگ ایثار و شهادت – جلد اول – نشر ستاره ها ، مشهد ، چاپ ۱۳۸۵
۱۳)    محدثی، جواد، «درس هایی از نهج البلاغه ۱۲ وحدت و انسجام» شرکت به نشر ، مشهد ، چاپ دوم، ۱۳۸۶
۱۴)    عقیلی پور، جواد «اتحاد ملی و انسجام اسلامی در پرتو واعتصموا الجبل الله جمیعا و لاتفرقوا» نشر عابد ، بیرجند ، چاپ اول ، بهار ۸۶
۱۵)    تبیان آثار موضوعی، جوانان از درگاه امام خمینی (س) ، نشر شانزدهم، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) با همکاری دبیرخانه شورای عالی جوانان – مشهد – پاییز ۱۳۷۸