مقایسه اثر تصویرسازی توجه درونی و بیرونی بر اجرا و یادگیری یک تکلیف ردیابی

فصل اول
مقدمه و بیان مسئله
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
فصل سوم
روش شناسی تحقیق
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل نتایج
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری

مقدمه
امروزه ورزش بخشی از زندگی مردم است. رقابت شدید برای بالارفتن از سکوهای افتخار و کسب مدال¬های رنگارنگ مسابقات جهانی و المپیک و بهره¬گیری از اثرات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی این افتخارات موجب شده است که دولت¬ها و جوامع به¬طور گسترده¬ای برای تربیت¬ و آماده¬سازی قهرمانان سرمایه¬گذاری کنند. همراه با افزایش توجّه به ورزش قهرمانی، علوم ورزشی نیز به¬کمک ورزشکاران آمده تا راه¬های بهبود اجرا و ربودن گوی سبقت از دیگران را برای آن¬ها هموارتر کند. یکی از زمینه¬های علوم ورزشی که در سال¬های اخیر موجب ارتقای کیفیّت اجرای ورزشکاران و ثبت رکوردهای بهتر و برتری آن¬ها در رقابت¬های ورزشی شده است، علم روان¬شناسی  است. روان¬شناسی ورزش از یافته¬های روان¬شناسی برای مطالع? رفتار حرکتی استفاده می¬کند و به یادگیری و اجرای حرکتی و اجرا توجّه دارد و عوامل روان¬شناختی مؤثر بر یادگیری و اجرای مهارت¬های حرکتی را بررسی می¬کند (عبدلی، ۱۳۸۴). به¬عبارت دیگر روان¬شناسی ¬ورزش یعنی به¬کار بردن نظریه¬های روان¬شناسی در زمینه¬های مختلف ورزش مانند مربی¬گری و آموزش، تا از تکنیک¬های ارزیابی روان¬شناسی و راهبردهای مداخله¬ای برای کمک به افراد جهت نیل به اجرای برتر استفاده کند و به دلیل این¬که با تجزیه و تحلیل رفتار انسان در رشته¬های مختلف ورزشی در ارتباط است، بر جنبه-های ذهنی اجرا متمرکز می¬شود. برنام? تمرین مهارت¬های روانی متوجّه همین هدف است. یادگیری کنترل انرژی روانی، تنظیم فشارهای روانی، مهارت¬های توجّه  و تدوین اهداف واقعی و در عین ¬حال رقابتی، نه¬تنها در ورزش، بلکه در هر کوششی که برای رسیدن به موفقیّت صورت می¬گیرد، از مهارت¬های مفید به¬شمار می¬روند (عبدلی، ۱۳۸۴). امروزه در سطح بالای رقابتی، به¬دلیل برابر بودن سطح مهارت ورزشکاران، در نتیجه ورزشکاران به چیزی فراتر از تمرینات فشرده و تلاش¬های مستمر نیاز دارند که یکی¬از آن¬ها آمادگی روانی می¬باشد. مربیان در تمام سطوح از مهارت¬های روان¬شناختی، مانند کنترل هیجان، تصویرسازی ذهنی ، هدف-چینی، بازداری تفّکر، توجّه و تمرکز و افزایش اعتماد به¬نفس کمک می¬گیرند تا ورزشکاران را در اجرای بهتر یاری دهند.
یکی از مهارت¬های روان¬شناختی برای اجرای موفقیّت¬آمیز مهارت¬ها، توجّه و تمرکز می¬باشد. به گفت? جیمز  (1890) توجّه عبارتست ¬از تسخیر ذهن به شکل واضح و روشن، به¬طوری¬که فرد به ¬منظور ¬سروکار داشتن به بعضی از چیزها، بتواند از بعضی چیزهای دیگر چشم‌پوشی نماید (سیّاح، باغبانیان، عرب عامری، ۱۳۸۴). تمرکز نیز عبارت از توانایی حفظ توجّه، روی محرّک  انتخاب شده برای مدّت معیّن می¬باشد (خبیری، ۱۳۸۵). موقعی¬که توجّه ورزشکار به فرآیند اجرای مهارت معطوف شود، توجّه او به محرّک¬های نامربوط مهار شده و می¬تواند بهترین اجرا را به نمایش بگذارد. تری اورلیک  (1987) معتقد است که ورزشکاران باید ”طرح‌های تمرکز  “ را برای مسابقه توسعه دهند. ورزشکاران باید نیازهای خاصّ ورزش خود را برای توسعه طرح‌های تمرکز مسابقه ارزیابی نمایند. این طرح‌ها باید در زمان‌های مختلف در طول مسابقه متمرکز شود. با تمرین طرح‌های تمرکز با استفاده مکرّر از تصویرسازی، ورزشکاران این طرح‌ها را با موفقیّت بیشتری اجرا خواهند کرد (جنیفر و کومینگ، ۲۰۰۲).
از دیگر مهارت¬های روان¬شناختی که توسط بسیاری از قهرمانان المپیک و جهانی مورد استفاده قرار می¬گیرد، تمرین ذهنی است. تمرین ذهنی به¬کار گرفتن تصویرسازی، برای بهبود اجرا ورزشکار می¬باشد که این نوع تمرین، در ذهن ورزشکار انجام می¬گیرد. توانایی تصویرسازی ذهنی یکی از ظرفیت¬های انسانی است که با تمرین آموخته می¬شود و به عنوان یک مهارت، تأثیر خود را در اجرا ورزشکار به¬جا می¬گذارد. تصویرسازی در کمک به کانونی-کردن توجّه ورزشکاران به جنبه‌های خاصّی از مسابقه بعدی فرد بسیار مفید است.
مطالع? آثار حیات، نیز مؤید این مطلب است که حرکت روح و روان، مستقل از جسم و جان نیست و ورزشکاران نیز در انجام تمرینات ورزشی خود بایستی تمرینات ذهنی را در زمان و مکان مناسب انجام دهند. به¬گفت? مالتز، تأثیر تمرینات ذهنی به موازات تمرینات جسمی می-باشد (خبیری، ۱۳۷۲). هم¬چنین افـلاطـون معتقد است: ” تصوّر یک عمل، مقدّم بر خود آن عمل است“. در ورزش تجسّم پیروزی یا انجام یک مهارت ورزشی همیشه در ذهن ورزشکار بوده است (سهرابی، ۱۳۸۳). روان¬شناسان ورزش ادّعا می‌کنند که تصویرسازی ذهنی مهارت ورزشی، تمرکز و تحمّل ورزشکار را به سرعت افزایش خواهد داد. هم¬چنین تجسّم، نه¬تنها اجرای ورزشی را بهبود خواهد بخشید، بلکه انگیزش و لذّت کلّی از ورزش را هم افزایش خواهد داد (اورلیک و پارتینگتون، ۱۹۸۸).

 بیان مسئله:
یکی از عوامل اثرگذار بر یادگیری و اجرای مهارت¬های حرکتی، توجّه است. در ورزش اساساً دو نوع کانون توجّه  شناسایی شده که برای اجرا حائز اهمّیت است، توجّه از نظر وسعت که به توجّه باریک و پهن تقسیم می¬شود و توجّه از نظر جهت که به توجّه درونی و بیرونی  قابل طبقه¬بندی می¬باشد. توجّه درونی، وقتی است که اجراکننده به احساسات، تفکّرات و یا اندام-های خود برای اجرا توجّه نماید. درحالی¬که در توجّه بیرونی، اجراکننده روی علائم محیطی، بازی و راهبردهای حریف و یا اثرات اجرایش بر محیط توجّه می¬نماید. کانون توجّه اجراکننده نقش مهمّی در یادگیری و اجرای مهارت¬های حرکتی دارد (سینگر ، ۱۹۸۸، ۱۹۸۵؛ سینگر، لیدر و کاراف ، ۱۹۹۳؛ وولف و پرینز ، ۲۰۰۰). به¬طوری¬که ارائه دستورالعمل¬ها و بازخوردهایی که توجّه اجراکننده را به آثاری¬که حرکاتش بر محیط دارد (اتّخاذ کانون بیرونی) معطوف می¬کند، نسبت به زمانی¬که دستورالعمل¬های کانون درونی داده می¬شود یا زمانی¬که هیچ دستورالعمل کانونی خاصی داده نمی¬شود منجر به یادگیری و اجرای مؤثّرتر می¬گردد. تحقیقات نشان داده¬اند ارائه آموزش¬هایی به فراگیران به¬طوری¬که آن¬ها توجّه خود را به نتیجه و اثر حرکت (توجّه بیرونی) و نه بر حرکات خود (توجّه درونی) معطوف کنند، می¬توانند دقّت شوت¬های گلف (وولف، لاترباخ و تول ، ۱۹۹۹)، ضربه تنیس (وولف، مک¬نوین ، فوچ، رانیز و تول ، ۲۰۰۰)، سرویس والیبال (وولف، مک¬نوین، ۲۰۰۰)، پرتاب توپ در فوتبال (وولف و همکاران، ۲۰۰۳) و پرتاب آزاد در بسکتبال (ال ابود  و همکاران، ۲۰۰۲) را بهبود بخشند. در تحقیق اخیری که امانوئل  و همکاران (۲۰۰۸) روی تکلیف پرتاب دارت انجام دادند به این نتیجه رسیدند که کانون توجّه بیرونی بسیار مؤثّرتر از کانون توجّه درونی می¬باشد. از طرفی روان¬شناسان کاربردی ورزش و تمرین استفاده از مهارت¬های روان¬شناختی را برای بهبود اجرا مورد تأیید قرار داده¬اند (اورلیک، ۱۹۹۰). علاوه بر توجّه و تمرکز که به¬عنوان مهم¬ترین عوامل موفقیّت ورزشکاران به¬شمار می¬روند، یکی از مهارت¬هایی که توجّه قابل ملاحظه¬ای را به خود جلب کرده¬ است تصویرسازی ذهنی است، که از این مهارت برای تقویت اثرات سودمند توجّه و تمرکز ورزشکار به علائم مربوط، استفاده می¬گردد. تصویرسازی ذهنی یک فعالیّت روان-شناختی است که خصوصیّات جسمانی یک شیء، فرد یا مکان غایب را احضار می¬نماید (دنیس ، ۱۹۸۵). درخصوص سودمندی تصویرسازی ذهنی اتّفاق نظر زیادی وجود دارد. ولی آن¬چه مورد تردید بوده است میزان سودمندی و نیز شیو? استفاده از آن می‌باشد. لذا از تصویرسازی ذهنی به¬عنوان یک فرآیند کاملاً شناختی یاد می‌شود (ولف¬ و همکاران، ۱۹۸۹). در دهه قبل، محققین استفاده از تصویرسازی را توسط ورزشکاران با فرض این¬که درک بهتری از کاربرد تصویرسازی دارند مورد بررسی قرار داده¬اند که منجر به روش¬های مداخله¬ای مؤثّرتر گردیده است (بار و هال  1992؛ راجرز  و بار،۱۹۹۰؛ سالمون  و همکاران، ۱۹۹۴؛ وایت و هاردی ، ۱۹۹۸). مانروئه و همکاران (۲۰۰۰) پیشنهاد کرده¬اند که انجام تحقیقات گسترده روی استفاده از تصویرسازی می¬تواند حول چند پرسش سازمان¬دهی شود: ۱) کجا ورزشکاران از تصویرسازی استفاده کنند (یعنی محل تصویرسازی). ۲) چه¬موقع از تصویرسازی استفاده نمایند (یعنی چارچوب زمانی). ۳) چه چیزی آن¬ها تصویرسازی نمایند (یعنی محتوای تصویرسازی). ۴) چرا از تصویرسازی استفاده نمایند (یعنی کارکرد تصویرسازی) (جنیفر و کومینگ، ۲۰۰۲). در مورد محتوای تصویرسازی رویکردهای مختلفی وجود دارد، که یکی از این رویکردها، روی کیفیّت اطلاعات حسی در طول تصویرسازی تمرکز کرده است. در همین ارتباط کالیاری پدی (۲۰۰۸) روی نقش تمرین ذهنی در افزایش فراگیری مهارت فورهند تنیس تحقیقی انجام داد، و به این نتیجه رسید که تصویرسازی، روی توجّه به مسیر حرکت راکت، مخصوصاً برای افراد مبتدی، مؤثّرتر از تصویرسازی روی توجّه به مسیر حرکت توپ می¬باشد. حال با توجّه به اثرات سودمند نوع کانون توجّه بر اجرا و یادگیری که در اکثر تحقیقات به اثبات رسیده…

فهرست منابع 
فهرست منابع و مآخذ
الف) منابع فارسی
۱.    اشمیت، ریچارد. (۱۳۷۹). یادگیری حرکتی و اجرا از اصول تا تمرین. ترجم? نمازی¬زاده و واعظ¬موسوی. تهران: نشر سمت.
۲.    رحمانی¬نیا، فرهاد. (۱۳۸۲). مبانی و کاربرد یادگیری حرکتی. تهران: نشر بامداد کتاب.
۳.    رحمانی¬نیا، فرهاد. (۱۳۸۲). مبانی و کاربرد یادگیری حرکتی. تهران: نشر بامداد کتاب.
۴.    رحمانی¬نیا، فرهاد. (۱۳۸۶). مبانی و کاربرد یادگیری حرکتی. تهران: نشر بامداد کتاب.
۵.    سهرابی، مهدی. (۱۳۷۳). تأثیر تمرین ذهنی بر اجرای مهارت سرویس والیبال. پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
۶.    سهرابی، مهدی. (۱۳۸۳). مقایس? اثر تمرین جسمانی و تصویرسازی ذهنی تصادفی و قالبی بر عملکرد و یادگیری تکلیف ردیابی. پایان¬نامه دکترا، دانشگاه تربیت معلم تهران.
۷.    سیچ، جورج. (۱۳۷۸). یادگیری و کنترل حرکتی از دیدگاه روان¬شناسی عصب شناختی. ترجم? مرتضوی. تهران: نشر سنبله.
۸.    شفیع¬زاده، محسن. (۱۳۸۳). تأثیر نوع بازخورد توجهی بر قابلیت تشخیص خطا و یادگیری تکلیف هماهنگی دو دستی. پایان¬نامه دکترا،
۹.    گلین س. رابرتس؛ کوین س. اسپینگ؛ سینتیال، پمبرتن. (۱۳۸۲) مترجمان واعظ-موسوی، شجاعی. تهران: نشر رشد.
۱۰.    مارتنز، رینر. (۱۳۸۵). روان¬شناسی ورزشی” برای مربیان”. ترجم? خبیری. تهران: نشر بامداد کتاب.
۱۱.    مسروری ثانی، حمید. (۱۳۸۵). تأثیر تمرین تصویرسازی ذهنی و بدنی با استفاده از بازخورد بینایی بر یادگیری و عملکرد مهارت سرویس والیبال پسران مبتدی ۱۵-۱۲ سال. پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اراک.
۱۲.    مقدم، امیر. (۱۳۸۵). تأثیر دشواری تکلیف و دستورالعمل کانون توجه بر اجرای یک تکلیف تعادلی. پایان¬نام? دکترا، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران.
۱۳.    مگیل، ریچارد. (۱۳۸۰). یادگیری حرکتی، مفاهیم و کاربردها. ترجم? واعظ¬موسوی و شجاعی. تهران: نشر حنانه.
۱۴.    هاردی، لو؛ جونز، گراهام و گولد، دانیل. (۱۳۸۴). آمادگی روانی برای ورزشکاران حرفه-ای. ترجم? سیّاح، باغبانیان و عرب¬عامری. تهران: نشر چگامه.
ب) منابع لاتین
۱۵.    Andrew, L., Alden, J., Alexander, Dale., And Douglas, E., Degood. (2001). Iteractive effect quality and directional focus of mental imagery on pain analogesia. Applied Psychophysiology and biofeedback. Vol, 26, No.2.
۱۶.    Barr, K., & Hall, C. (1992). Tde use of imagery by rowers. International Journal of Sport Psychology. 23, 243-261.
۱۷.    Bruner,  J., S. (1960). The process of education . New York: Random House.
۱۸.    Calmes, C., Berthoumiex, C. (2004). Effects of an imagery training program on selective attenuates balance impairment in patient with parckinson s disease. Physiotherapy, 91, 152-185.
۱۹.    Driskel, James, E., Copper, Carolyn.,  & Moran, Aidon. (1994). Does mental practice enhance performance? Journal Of Applied Psychology (JAP). 79, 481-49.
۲۰.    Emanuel, M., Jarus, T., Baet, O. (2008). Effect of focus of attention and age on motor acquisition retention and transfer: a randomized trial. Phys ther. 99(2) , 251-260.
۲۱.    Emanuel, M., & Jarus,  T. (2003). Influence of attentional focus on motor learning in children versus adults. Journal Of Sport And Exercise Psychology. June NASPSAP congress abstract, 557.
۲۲.    Feltsz, D. L., & Landers, D. M. (1983). Tde effects of mental practice on motor skill learning and performance ameta- analysis. Journal Of Sport Pshchology. 5, 25-57.
۲۳.    Freedman, S.E., Mass, E., Caligiuri,  M. P., Wulf, G., Robbin, D.A. (2007). Internal versus external: oral- motor performance as a function of attentional focus. Journal Of Speech Language and hearing research. Vol 50(1) , 131-136.
۲۴.    Grouios, G. (1992). On tde reduction of reaction time with mental practice. Journal Of Sport Behavior. 15(z) , pp:141-157.
۲۵.    Grouios, G. (1992). Mental practice: A Review. Journal Of Sport Behavior. Vol. 15, Issue 1.
۲۶.    Guiana ., Pointe, A., Pitre- France. (2003). Differentiating visual and kinesthetic imagery in mental practice. Can J Exp Psycho(Language:eng). 57(1) 1-10.
۲۷.    Landerss, M., Wulf,  G.,Wallmann, H. & Guadagnoli, M. (2005). An external focus of attention attenuates balance impairment in patient with Parkinson s disease. Physiotherapy. 91, 152-185.
۲۸.    Maxwell,  Alton, Nelson. (2007). The effects of external and internal focus of attention on the performance and learning of turning on a mountain bike.
۲۹.    Maddox, M.D., Wulf, G., & Wright, D.D. (1999). The effect of an internal versus external focus of attention on the learning of tennis stroke. Journal Of Exercise Psychology. 21, 878.
۳۰.    Martin, K.A., Hall, C. R. (1995). Using mental imagery inhance intrinsic motivation. Journal Of Sport And Psychology. 17(1) ,  54-69.
۳۱.    Minas, S.C. (1978). Mental practice of a complex motor skill. Journal Of Human Movement Studies. 6,  127-141.
۳۲.    Orlik, T., and Partington. (1998). Psyched: Inner views of winberg. Ottawa: Coaching Association Of Canada.
۳۳.    Peddy, Caliri. (2008). Enhancing forhand acquisition table tennis: the rool of mental practice. Journal Of Applied Sport Psychology. 20:1, 88-96.
۳۴.    Perkins-ceccato,  N., Passmore, S.R., and Lee, T.D. (2003). Effects of focus of attention depend on golfers skill. Journal Of Sport Science. 81, 593-600.
۳۵.    Polton, A.M., Maxwell, J.P., Masters,  R.S.W.,  & Robb, M. (2006). Benefits of an external focus of attention : common coding or conscious processing? Journal Of Sport Sciences. 24(1) , 89-99.
۳۶.    Richardson, A. (1967). Mental practice: A review and discussion (part 11). Research quarterly for exercise and sport. 38, 263-273.
۳۷.    Roberts,  S., Weinberg. (1982). The relationship between mental preparation strategies and motor performance: A review and critique. 33(2) , 195-213.
۳۸.    Roland P.E. Larsen B. Lassn N.A. & Skinhoj E. (1980). Supplmentary motor area and other cortical areas in organization of voluntary movement in man. Journal Of Neurophysiology. 43, 118-136.
۳۹.    Sackett, R.S. (1934). The influence of symbolic rehearsal upon the retention of a maze habit. Journal Of General Psychology 10, 376-398.
۴۰.    Shea, C.H., & Wwlf, G. (1999). Enhancing motor learning through external focus instruction and feedback hum. Mov. Sci. 18, 553-571.
۴۱.    Start,  K.B., & Richardson, A. (1964). Kinaesthesis and mental practice. Research Quarterly for exercise and sport. 35, 316-320.
۴۲.    Whichman, H., & Lizotte, P. (1983). Effects of mental oractice and locus of control on pewrformance of dart throwing. Perceptual and motor skills. 56, 807-812.
۴۳.    Wulf, G., Hob, M., & Prinz,  W. (1998). Instruction for motor learning: Defferential effects of internal versus external focus of ettention. Journal Of Motor Behavior. 30, 169-179.
۴۴.    Wulf, G., Lauterbach, B.,  & Toole, T. (1999). Learning advantages of an external focus of attention in golf. Research quarterly for exercise and sport. 70, 120-126.
۴۵.    Wulf, G., Mc Nevin,  N.H., Fucgs, T., Ritter,  F.,  & Toole, T. (2000). Attentional focus in complex motor skill learning. Research quarterly exercise and sport. 71, 229-239.
۴۶.    Wulf, G., Shea,  C.H., Parc,  J.H. (2001). Attention in motor learning focus Res.Q. Exer. Sport. 72, 335-344.
۴۷.    Wulf, G., Landers, M., Mercer, J., and Tollner,  T. (2003). Attentional focus effects on motor performance as a function of level of expertise. Paper presented at the annual meeting of the north American society for the psychology of sport and physical activity (NASPSPA). Vancouver C.A.
۴۸.    Wulf, G., Wachter, S., & Wortmanm, S. (2003). Attentional focus in motor skill learning: Do females benfit from an external focus? Voman in sport and physical activity journal. 12, 37-52.
۴۹.    Wulf,  G.,  Mc Nevin, N.H.,  & Guandagnoli, M.A. (2004). Reciprocal influence of attentional focus on postualand suprapostural task performance. Journal of motor behavior. 36, 189-199.
۵۰.    Vance, J.,Wulf, G., Tollner,  T., Mac Nevin,  N., & Mercer, J. (2004). EMG activity as a function of the performance s focus of attention. Journal of motor behavior. 36, 450-459.
۵۱.    Zavhry, T., Wulf, G., Mercer, J., & Bezodis, N. (2005). Increased movement accuary and reduced EMG activity as the result of adopting an external focus of attention. Brain research bulletin. 67, 304-309.