مقاله رابطه سرمایه فکری با مسئولیت اجتماعی شرکتهای تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله رابطه سرمایه فکری با مسئولیت اجتماعی شرکتهای تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران دارای ۲۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله رابطه سرمایه فکری با مسئولیت اجتماعی شرکتهای تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله رابطه سرمایه فکری با مسئولیت اجتماعی شرکتهای تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله رابطه سرمایه فکری با مسئولیت اجتماعی شرکتهای تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران :

چکیده

هدف از این پژوهش، ارائه شواهدی از یک بازار در حال توسعه در مورد رابطه بین سرمایه فکری و اجزای آن با مسئولیت اجتماعی شرکتها و در نتیجه درک و آگاهی از اهمیت سرمایه گذاری مسئولیت اجتماعی برای شرکت ها است. مسئولیت اجتماعی شرکتها، از طریق پرسشنامه ای که حاوی ۵۳ سؤال در زمینه مسئولیت اجتماعی آنها نسبت به مشتریان، کارکنان، محیط زیست و نهادهای موجود در جامعه (نهادهای آموزشی، نهادهای فرهنگی، نهادهای ورزشی، بیمارستانها، مراکز توانبخشی و غیره) است، اندازه گیری شده و رابطه سرمایه فکری و اجزای آن (سرمایه رابطه ای، سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری) با آن مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور از اطعات ۷۲ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره ۸۶ – ۹۱ استفاده شده و فرضیه های پژوهش نیز با استفاده از روش رگرسیون آزمون شده است. نتایج آزمون نشان داد که سرمایه فکری در کل با مسئولیت اجتماعی در ارتباط نمی باشد، اما از اجزای سرمایه فکری، سرمایه رابطه ای با مسئولیت اجتماعی شرکت رابطه معناداری دارد.

واژه های کلیدی: مسئولیت اجتماعی شرکت نسبت به مشتریان، کارکنان، محیط زیست، نهادهای موجود در جامعه، سرمایه فکری

مقدمه
تاکید به فعالیت های مسئولیت اجتماعی شرکت ها۱ یک عامل مهم در دستور کار شرکت ها در طی دهه های اخیر بوده است. پس از رسوایی های اخیر شرکت های بزرگ، تعداد زیادی از شرکت ها نیاز به اتخاذ سیاست های با تمرکز اخقی، زیست محیطی و هدایت اجتماعی و گزارش آن را بیش از پیش احساس کرده اند . مزایای مرتبط با سیاستهای مسئولیت اجتماعی شرکتها نیز، موجب جلب توجه دانشگاهیان و دست اندرکاران و باعث ایجاد مطالعات تجربی بسیار زیادی در این زمینه شده است. یکی از زمینه های پژوهش علمی که بر روی موضوع مسئولیت اجتماعی شرکت انجام شده است، این است که آیا مسئولیت اجتماعی و عملکرد مالی شرکت با هم مرتبط هستند یا خیر. در مطالعه جامع مارگولیس و والش(۲۰۰۳) ۲ یک نمای کلی از تحقیقات تجربی، در مورد نتایج حاصل از رابطه بین مسئولیت اجتماعی شرکت ها و عملکرد مالی، ارائه گردید. آنها بیان کردند که یک تعامل مثبت در ۵۰ درصد از مطالعات مشاهده شده است، در حالی که هیچ رابطه ای در ۲۵ درصد از مطالعات دیگر یافت نشده است. باقی مانده تحقیقات ۲۵) درصد) رابطه منفی را نشان داده اند. مشکت جدی در کمی سازی مسئولیت اجتماعی شرکتها و مسائل و مشکت مربوط به روش های مختلف موجود، به عنوان دیل این نتایج متناقض ارائه شده است.

از آنجایی که بیشتر تحقیقات مسئولیت اجتماعی انجام شده به طور کلی مرتبط با ارتباط آنها با عملکرد مالی بود و چون معیارهای سنتی عملکرد مالی مانند نرخ بازده فروش، نرخ بازده داراییها، نرخ بازده حقوق صاحبان سهام و نرخ بازده سرمایه گذاری موفق به ارائه اطعات کافی در مورد تغییر در کیفیت ویژگی های ضعیف شرکت نشد، چیزی که در نهایت باقی ماند در نظر گرفتن سرمایه ی فکری به عنوان متغیری که می تواند با مسئولیت اجتماعی شرکت در ارتباط باشد. در نتیجه استفاده از ارزش افزوده سرمایه فکری۳ در نشریات سرمایه گذاری مطرح شد (آراس، آیبارس، کوتلو۴، .(۲۰۱۱ پالیک(۱۹۹۸) ۵ به توسعه این مفهوم و ارائه یک روش گسترده ای برای اندازه گیری ارزش افزوده سرمایه فکری پرداخت. او تعریف کرد که ارزش افزوده سرمایه فکری به عنوان یک “شاخص جهانی توانایی یک شرکت در ایجاد ارزش

و ارائه معیاری برای بهره وری کسب و کار در اقتصاد دانش محور” است (پالیک، ۱۹۹۸، ص..(۹ انگیزه عمده در توسعه این شاخص تغییر در فرآیند ایجاد ارزش شرکت با توجه به نقش قابل توجه دانش در پایداری عملکرد است. برتری این معیار بر معیارهای دیگر سرمایه فکری ناشی از این واقعیت است که ارزش افزوده سرمایه فکری عینی و قابل اثبات است،

و آن را از اطعات حسابرسی شده محاسبه می کنند (پالیک، .(۱۹۹۸ این مقاله تش می کند تا با ارائه شواهدی از یک بازار در حال توسعه، به بررسی ارتباط بین فعالیت های مسئولیت اجتماعی و سرمایه فکری شرکت بپردازد.

مبانی نظری پژوهش

تحوت چند دهه اخیر موجب تحول از عصر صنعتی به دوره دانش بنیان شده است. این تغییر باعث افزایش اهمیت سرمایه فکری به منظور کسب مزیت رقابتی شده و همچنین منجر به عملکرد پایدار شرکتها گردیده است. این مسئله به دلیل وجود منابع نامشهود مانند دارایی های فکری و فرآیندهای همراه با سرمایه گذاری در مسئولیت اجتماعی است

۱ Corporate Social Responsibility (CSR) 2 Margolis and Walsh 3 Value Added Intellectual coefficient (VAIC) 4 Aras, Aybars and Kutlu 5 Pulic

(گوتری، گوگانسان و وارد۱، .(۲۰۰۷ از آن جایی که این تحقیق به بحث و بررسی در زمینه رابطه مسئولیت اجتماعی و سرمایه ی فکری شرکت خواهد پرداخت، درنتیجه، در ادامه تعاریفی از این واژه ها ارائه می گردد.

مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکت

مسئولیت اجتماعی شرکت را می توان به عنوان مجموعه ای از سیاست های جامع، فعالیت ها و برنامه هایی در نظر گرفت که در فعالیت های تجاری، زنجیره های ارزش و پروسه های تصمیم گیری در کل شرکت دخیل هستند و معمو شامل موضوعاتی مرتبط با اخق تجاری، سرمایه گذاری اجتماعی، مفاهیم محیطی، قوانین حکومتی، حقوق انسانی، بازار

و همچنین محل کار ، می شود (تسوتسورا۲،.(۲۰۰۴ اما، تعریفی تاثیرگذار و اولیه از درک امروزی مسئولیت اجتماعی در سال ۱۹۵۴ توسط هواردبوون در کتابش با عنوان مسئولیت های اجتماعی تاجران ،ارائه شده است. همان طور که در اثر استینر( ۲۰۰۰) ۳ آمده است، هوون مسئولیت اجتماعی را با عنوان ” تعهدات جهت متقاعد کردن این سیاست ها برای تصمیم گیری یا دنبال نمودن آن دسته از اقداما ت که بر اساس اهداف و ارزش های اجتماعی مطلوب می باشند” تعریف می نماید. ام سی ویلیام و سی اگل(۲۰۰۰) ۴ و هارجوتو(۲۰۱۱) ۵ نیز مسئولیت اجتماعی شرکت را به عنوان فعالیتهای انجام شده به منظور پیشرفت بعضی از اهداف اجتماعی که فراتر از اهداف مالی هستند تعریف می کنند. همچنین، هولم

و واتز(۲۰۰۰) ۶ مسئولیت اجتماعی شرکت را به عنوان تعهد مستمر واحد تجاری، که به طور اخقی رفتار کند و درجهت پیشرفت اقتصادی همکاری نماید، تعریف می کنند.

مفهوم سرمایه ی فکری

یک تعریف احتمالی از سرمایه فکری را می توان در قالب استفاده از کلمات مترادف آن، همانند دارایی های نامحسوس، دارایی های نامشهود، دارایی های فکری، دارایی های اطعاتی، سرمایه ی انسانی و ارزش نهفته ی شرکت ها، مشاهده نمود(بونتیس۷، ۲۰۰۱؛ تسنگ و گو۸، .(۲۰۰۵ بر اساس یافته های سولیوان(۲۰۰۰) ۹ دارایی فکری به عنوان دارایی های نامحسوس شامل اختراعات ثبت شده، مارک های تجاری و حقوق تعریف می شود که می توان همچنین آن ها را جزئی از تعاریف مالی سنتی در نظر گرفت، داریی های فکری قسمتی از سرمایه ی فکری می باشند. استوارت(۱۹۹۷) ۱۰ معتقد است که سرمایه ی فکری شامل دانش، اطعات، دارایی فکری و تجربه است که می تواند برای ارزش آفرینی مورد استفاده قرار گیرد. سرمایه ی فکری همچنین اصطحی برای ترکیب دارایی نامشهود بازار، دارایی فکری، دارایی انسانی و دارایی زیرساختاری است که سازمان را برای انجام فعالیتهایش توانمند می سازد (همتی، معین الدین و مظفری شمسی، . (۱۳۸۹

۱ Guthrie, Guganesan and Ward 2 Tsoutsoura 3 Steiner

۴ McWilliams and Siegel 5 Harjoto 6 Holme and Watts 7 Bontis

۸ Tseng and Goo 9 Sullivan 10 Stewart

بعد از گذشت بیش از یک دهه از مطرح شدن موضوع سرمایه فکری و ارائه تعاریف گسترده از آن یک زبان مشترک شکل گرفته که سرمایه فکری را به این صورت تعریف می کند: مجموعه ای از سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه رابطه ای (رابطه ای).

سرمایه ی انسانی
بروکینگ(۱۹۹۶) ۱ معتقد است سرمایه انسانی۲ یک سازمان شامل مهارتها، تخصص، توانایی حل مسأله و سبک های رهبری است. رس و همکاران (۱۹۹۷) ۳ همچنین بر این باورند که کارکنان، سرمایه ی فکری را از طریق شایستگی، نگرش و چاکی فکری شان ایجاد می کنند. جانسون(۱۹۹۹) ۴ نیز معتقد است که سرمایه انسانی، به عنوان مبنای سرمایه فکری، منتج به بهبود عملکرد و ایجاد سود برای شرکت می شود. به گونه ساده، سرمایه انسانی بیانگر موجودی دانش هریک از کارکنان، مهارت و توانایی آنان در حل مشکت سازمان است. سرمایه انسانی در ذات انسانهاست و نمی تواند تحت تملک سازمان درآید. بنابراین زمانی که افراد سازمان را ترک می کنند سرمایه انسانی نیز سازمان را ترک می کند..

سرمایه ی ساختاری
سرمایه ساختاری۵ فرآیندها، امتیازات، تصویر تجاری سازمان، سیستم های اطعاتی، نرم افزارهای تخصصی و پایگاه های داده و رویکردهای سازمانی را شامل می شود. به عبارت دیگر سرمایه ساختاری بانک های اطعاتی، سیستم های فناوری اطعات مربوط به سرمایه های فکری، مفاهیم انتزاعی مدلهای کسب و کار و فرهنگ و رویه های شرکت را در بر می گیرد. در واقع سرمایه ی ساختاری همه ی ذخایر غیرانسانی دانش در سازمان را در بر می گیرد که پایگاه های داده، نمودارهای سازمانی، دستورالعمل های اجرایی فرایندها، استراتژی ها، برنامه های اجرایی و به طور کلی هر آنچه که ارزش آن برای سازمان باتر از ارزش مادی اش باشد، را شامل می شود (همتی و همکاران، .(۱۳۸۹

سرمایه ی رابطه ای (مشتری)
سرمایه رابطه ای۶ شامل عناصری مثل ارتباطات سازمان با مشتری و تأمین کنندگان خود، عئم و نام های تجاری، گواهینامه ها و فرانشیزها می باشد. بیان این مطلب که سرمایه مشتری از سرمایه انسانی و ساختاری جدا می باشد، نشان دهنده اهمیت بسیار زیاد آن در ارزش آفرینی برای سازمان است. ارزش ارتباطات سازمان با مشتریان و تأمین کنندگان خود به عنوان سرقفلی نیز در نظر گرفته می شود اما به دلیل قوانین حسابداری در دفاتر شناسایی نمی شود (سولیوان،.(۲۰۰۰ سرمایه رابطه ای همچنین از روابطی تشکیل می شود که ذینفع های اولیه با هم دارند و وجهه و تصویر سازمان را بر اساس روندهای موجود و تعامت بین آنها تعریف می کند. چیزی که از شبکه های اجتماعی جداسازی می شود و تنها می تواند به نفع عوامل درون شبکه ها باشد (همتی و همکاران، .( ۱۳۸۹ چن و همکاران۷ (۲۰۰۵) سرمایه ی رابطه ای را در قالب قابلیت بازاریابی، شدت بازار و وفاداری مشتری طبقه بندی می کنند. به طور

۱ Brooking 2 Human Capital 3 Roos and et al 4 Johnson 5 Structural Capital

۶ Relational Capital 7 Chen and et al

کلی، سرمایه ی رابطه ای، که به عنوان یک پل و واسطه در فرایند سرمایه ی فکری عمل می کند، عامل تعیین کننده ی اصلی در تبدیل سرمایه ی فکری به ارزش بازار و در نتیجه، عملکرد کسب و کار سازمان است.

پیشینه پژوهش

پژوهش های صورت گرفته در این زمینه در قالب تحقیقات داخلی و خارجی به شرح زیر خصه گردیده است:
آراس و همکاران (۲۰۱۱) در تحقیقی به بررسی ارتباط بین سرمایه فکری و مسئولیت اجتماعی شرکت پرداختند و در تحقیق خود به این نتیجه رسیدند که ارتباط معناداری بین سرمایه فکری و عملکرد اجتماعی شرکت وجود ندارد. کاریودیمجو و همکاران(۲۰۱۱) ۱ نیز در پژوهشی مشابه به این نتیجه دست یافتند که سرمایه فکری، در مقدار کل خود رابطه مناسبی با مسئولیت اجتماعی شرکت ندارد. اما یکی از اجزای آن، ارزش افزوده سرمایه رابطه ای، تاثیر مناسبی بر افشای مسئولیت اجتماعی شرکت دارد. سالمادور و همکاران (۲۰۰۴) ۲ در پژوهشی با ارائه یک مدل جدید از سرمایه فکری نشان دادند که سرمایه فکری با سرمایه اجتماعی در شرکتها مرتبط می باشد و نگو و همکاران(۲۰۱۲) ۳ در پژوهش خود از متغیر سود رقابتی برای سنجش مسئولیت اجتماعی شرکت استفاده نمودند و به این نتیجه رسیدند که دانش، اطعات و به طور کلی دارایی فکری منجر به توسعه سود رقابتی شرکتها در بازار می گردد.

بررسی های انجام شده در پایگاه های داده در ایران، حاکی از آن است که تاکنون پژوهش دانشگاهی خاصی در راستای هدف پژوهش حاضر صورت نگرفته است، اما تحقیقات زیادی در زمینه رابطه سرمایه فکری با عملکرد مالی صورت گرفته است که از آن جمله می توان به تحقیق پورزمانی و همکاران (۱۳۹۱) اشاره نمود. آنها در پژوهش خود به این نتیجه دست یافتند که ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری بر عملکرد مالی شرکت تأثیر مثبت دارد. سینایی و همکاران (۱۳۹۰) نیز در تحقیقی تحت عنوان ” بررسی ارتباط بین سرمایه فکری و عملکرد شرکت” به نتایج مثبت و معناداری در زمینه رابطه این دو متغیر دست یافتند. قلیچخانی و مشبکی (۱۳۸۵) در پژوهشی تحت عنوان ” نقش سرمایه اجتماعی در ایجاد سرمایه فکری سازمان” به این نتیجه دست یافتند که بین سرمایه اجتماعی و سرمایه فکری رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. خانلری و چاپاردار (۱۳۹۰) در پژوهش خود تحت عنوان »شرکتهای ایرانی و مسئولیت اجتماعی شرکت« به بررسی نقش مسئولیت اجتماعی در شرکتهای ایرانی پرداختند. نتایج به دست آمده از پژوهش آنها به مدیران شرکتها برای بهبود رویه های مسئولیت اجتماعی شرکت کمک می نماید. نجاتی و قاسمی (۱۳۹۰) مسئولیت اجتماعی در شرکتهای ایران را از دیدگاه کارکنان بررسی نمودند و نتایج آنها نشان داد که اگرچه میانگین امتیاز مسئولیت اجتماعی برای شرکتها پایین بود اما کارکنان ایرانی بر این باورند که سازمانشان متعهد به انجام فعالیتهای اجتماعی است.