مقاله تغذیه و بهداشت دندان

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله تغذیه و بهداشت دندان دارای ۷۳ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تغذیه و بهداشت دندان  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تغذیه و بهداشت دندان،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله تغذیه و بهداشت دندان :

«بسمه تعالی»
«نقش تغذیه در سلامت دندانها»
ریوا تاوگر- دکر (PhD , RD)
رئوس مطالب فصل:
• عوامل تغذیه ای در رشد دندان
• پوسیدگی دندان
• بیماری دور دندانی
• پوسیدگی دندان کودک Baby Bottle tooth Decay (BBTD)
• از دست دادن دندان و دندان مصنوعی
• تظاهرات دهانی بیماری سیستمیک

اصطلاحات کلیدی:
پوسیدگی دندان در اثر شیشه شیر کودک الگوی پوسیدگی در دندانهای جلوی کودکان دو ساله به بعد که پوسیدگی شیشه شیر پرستاری نیز نامیده می‎شود از مجاورت بیش از حد مایعات حاوی قند در زمان خواب ناشی می گردد.
سنگریزه calculus – یک سفت شدگی سخت سنگ مانند که در روی دندانها و بوسیله آهکی شدن پلاک دندانی تشکیل می گردد.
چگونگی و کیفیت پوسیدگی (خاصیت ایجاد پوسیدگی)- خواص پیش برنده پوسیدگی یک غذا
پوسیدگی دندانی- بیماری که در آن اسید تولید شده توسط متابولیسم قندی میکروارگانیسم ها به حمله باکتریها منجر گردیده و باعث کم شدن مواد معدنی مینای دندان و تخریب ساختمان دندان می‎شود.

عاج دندان- مهم ترین و اصلی ترین بافت آلی دندان که مغز آن را می پوشاند و در تاج توسط مینای دندان و در ریشه ها توسط سیمان پوشیده می‎شود.
بی دندانی (فقدان دندان)- از دست دادن قسمتی یا کامل دندانهای طبیعی
مینای دندان- ماده ای بسیار سخت غیرآلی سفید، بلورین و متراکم که عاج دندان (دنتین) را پوشانده و محافظت می نماید.
آپاتیت فلوراید- شکلی از یون فلوئور که در عاج و مینای دندان همراه با کلسیم و فسفر تشکیل می گردد.
التهاب فلوراید (fluorosis) – حالتی که از مجاورت مینای دندان با مقادیر فراوان فلوراید ناشی می گردد که با خالهای گچی سفید سطح مینا مشخص می گردد که تا رنگهای قهوه ای پیش روی می نماید و در نهایت بصورت خال خالی تظاهر می نمایند.
لثه- قسمتی از مخاط دهان که تاج های بیرون نزده دندانها را می پوشاند و دور تا دور گردن آنهایی که بیرون آمده اند را در بر می‎گیرد:

لثه ها (gums) :
شیار لثه ای- فضای V شکل کم عمق و سطحی اطراف دندان که توسط سطح دندان در یک سمت و در سوی دیگر امتداد اپیتلیوم لثه پیوند خورده است.
رویهم قرار گرفتن دندانهای بالا و پائین در موقع بسته بودن دهان (جفت شدگی)- ارتباط دندانهای متضاد در آرواره های بالا و پایین: جفت شدگی کامل زمانی است که دندانهای جلو و عقب فک بالا و پائین کنار هم قرار می گیرند.

بیماری دور دندانی- التهاب بافت لثه ای با پیامد تخریب ساختارهای استخوانی پایه و سرانجام از دست دادن دندان
پلاک- لایه نازک (Film) بیرنگ و چسبناک میکروارگانیسم ها، پروتئینهای بزاقی، اجزای معدنی و پلی ساکاریدهایی که به دندانها و لثه ها می چسبند.
استرپتوکوک موتانس- یک باکتری دهانی درگیر در تشکیل پوسیدگی دندانی
خشکی دهان ناشی از فقدان ترشح طبیعی- خشکی دهان ثانویه بر ناکافی بودن یا فقدان بزاق
رژیم غذایی و تغذیه نقش مهمی در رشد دندان، استحکام بافت دهان و لثه، قدرت استخوان و پیشگیری و مهار بیماریهای حفره دهان ایفا می نمایند. رژیم غذائی براساس موارد زیر از تغذیه تمایز یافته است: رژیم غذایی اثری موضعی بر استحکام دندان دارد که نوع، شکل و تکرار غذاها و نوشیدنیهای مصرفی تاثیری مستقیم روی دندانها دارند. تغذیه اثری عمومی و سیستمیک دارد. تأثیر ماده غذائی وارد شده بطور عمومی بر رشد و حفظ حفره دهان اثر می گذارد. بدلیل سرعت آن در میزان برداشت، مخاط دهان بویژه به تغییرات وضعیت ماده مغذی حساس می‎باشد.

زمانیکه رژیم غذائی و تغذیه بر حفره دهانی تأثیر می نمایند، تأثیر معکوس آن یعنی اثر حفره دهانی بر مواد غذایی و تغذیه قوت می گیرد، وضعیت حفره دهانی بر توانانی آن بر رژیم غذائی کافی و متعاقب آن تعادل ماده غذایی تأثیر می گذارد. بیماریهای دندانی به فراتر از پوسیدگی دندان گسترش می یابند. از دست دادن دندان یا ادنتولیسم (edentulism) در حدود ۴۰% افراد بالای ۶۵ سال روی می‎دهد و می‎تواند تأثیر مهمی بر ورود غذا بگذارد. بیماری اطراف دندانی شایع در بزرگسالان، لثه ها را تخریب نموده و ممکن است بر استحکام و ثبات دندان اثر نماید. پوسیدگی دندان با الگوهای متفاوتی در گروههای سنی مختلف روی می‎دهد. در حالیکه مجموع شیوع تخریب در ایالات متحده از ۶۰ به ۴۰% کاهش یافته است، انهدام ریشه و تاجی در جمعیت بزرگسال و سالخورده افزایش یافته است.
سرطان دهان که اغلب به طور ثانویه با ورود توتون و الکل روی می دهد، می‎تواند اثری مهم و قابل توجه بر توانایی خوردن داشته باشد. سرطان دهان با نیاز افزایش یافته به کالری (انرژی) و ماده غذایی با کار سینومای دهانی ترکیب شده است.

علاوه بر این بیماریهای اولیه حفره دهانی، بیماریهای حاد و مزمن بسیار دیگری که جای زخم (sequelae ، سلکها) دارند بر توانایی خوردن اثر می گذارند. بیماری قندی (دیابت) که به طور ضعیف مهار شده می‎تواند به سندرم انهدام دهان، کاندیدیازیس و خشکی دهان ناشی از فقدان ترشح طبیعی (Xerostomia) منجر گردد که آنها یکی پس از دیگری قدرت خوردن و اشتهای به غذا به خطر می افتد. تظاهرات دهانی بیماریهای سرکوب کننده ایمنی نظیر AIDS (سندرم کمبود ایمنی اکتسابی) نیز بر اشتهای به غذا، خوردنیها و نیازهای ماده غذایی اثر می گذارند.

عوامل تغذیه ای در رشد دندان: رشد اولیه دندان از ۲ تا ۳ ماهگی دوره جنینی آغاز می گردد. معدنی شدن در حدود ۴ ماهگی این دوره آغاز می‎شود و در تمام مدت سالهای اولیه دوره نوجوانی ادامه می یابد. بنابراین مواد غذائی مادری دندانهای بیرون آمده را با مواد مناسب ساختمانی کمک نماید. جدول ۱-۲۶ اثرات کمبود مواد غذایی بر رشد دندان را شرح می‎دهد. تصویر ۱-۲۶ بخشهای یک دندان را نشان می‎دهد.

دندانها با معدنی شدن یک پروتئین زمینه ای (ماتریکس) تشکیل می گردند. در عاج (دنتین dentin) پروتئین بصورت کلاژن که به ویتامین C برای ساخته شدن طبیعی بستگی دارد معرفی گردیده است. تنها ۰۵/۰% از مینای دندان شامل پروتئین است که در شکل مشابه کراتین می‎باشد و بنابراین بمنظور تشکیل آن به ویتامین A نیازمند است. ویتامین D برای روند رشد دندان اساسی و بنیادین می‎باشد که کلسیم و فسفر به شکل هیدروکسی آپاتیت بلورین در آن رسوب کرده اند.
فلوراید اضافه شده بر هیدروکسی آپاتیت، خواص منحصر به فرد مقاومت در برابر پوسیدگی در دوره های رشد قبل از تولد و پس از آن را تأمین می نماید.

رژیم غذائی و تغذیه در همه مراحل رشد، بیرون زدگی و حفظ دندان مهم می باشند. پس از بیرون زدگی دندان، رژیم غذایی و ادامه ورود ماده غذایی بر رشد و معدنی شدن، استحکام مینای دندان و نیز الگوهای بیرون زدن دندانهای دائمی اثر می گذارد. تاثیرات موضعی رژیم غذایی بویژه کربوهیدراتهای قابل تخمیر و تعداد دفعات خوردن، تولید اسیدهای آلی توسط باکتریهای دهانی و میزان انهدام را تعیین می نمایند. در تمامی عمر، تداوم تغذیه و رژیم غذایی بر دندان، استخوان و استحکام مخاط آن، مقاومت در برابر عفونت و طول عمر دندان اثر می نمایند.

پوسیدگی دندان: یک بیماری عفونی دندانهاست که در آن متابولیت های اسید آلی تولید شده از طریق متابولیسم میکروارگانیسم های دهان به کم شدن تدریجی مواد معدنی مینای دندان منجر می گردد که با تسریع تخریب ساختمان دندان از طریق تجزیه پروتئینی (proteolytic) دنبال می‎شود. پوسیدگی روی سطح هر دندان می‎تواند رخ دهد: جفت شونده، زبانی، بین دو سطح مجاور، ریشه و تاج.

علت شناسی : (Etiology) علت شناسی پوسیدگی دندانی مربوط به عوامل متعددی می گردد. چهار فاکتور بایستی همزمان موجود باشند (به تصویر ۲-۲۶ نگاه کنید): ۱- یک میزبان مستعد یا سطح دندان: ۲- میکروارگانیسم هایی نظیر استرپتوکوک موتانس در پلاک دندانی یا محیط دهان ۳- کربوهیدراتهای قابل تخمیر که بعنوان ماده ای برای متابولیسم باکتریها و ۴- زمانی برای باکتریها در دهان تا کربوهیدراتهای قابل تخمیر را متابولیزه نموده اسیدها را تولید نمایند و در یک قطره از بزاق با PH تا ۵/۵ زمانیکه PH به زیر ۵/۵ افت نماید، باکتریهای دهانی می‎توانند روند پوسیدگی را ‎آغاز کنند.

میکروارگانیسم ها: باکتریها قسمت اساسی روند تخریب می باشند. میکروارگانیسم های متعددی قابلیت تخمیر کردن کربوهیدراتهای غذایی را دارند: استرپتوکوک موتانس شایعترین است و بدنبال آن لاکتوباسیلوس کازئین و استرپتوکوک سان گویس (sunguis) می باشند. این سه نوع باکتری در روند شرکت می نمایند به این صورت که آنها کربوهیدراتها را متابولیزه می نمایند و اسید را به میزانی کافی که سبب تخریب گردد تولید می کنند.
ماده مناسب (سوبسترا): کربوهیدراتهای قابل تخمیر مواد بسیار عالی برای متابولیسم باکتریها می باشند. اسیدهای تولید شده توسط متابولیسم آنها سبب ایجاد قطره ای در بزاق با PH تا ۵/۵ می گردند و محیطی برای تخریب پدید می آورند. توصیه های مقرر جاری جهت رژیم غذایی با کربوهیدرات بالا،‌ مهم است تا از هزاران عامل مؤثر بر قابلیت (پتانسیل) عملکرد باکتریایی روی کربوهیدراتهای قابل تخمیر آگاه باشیم و مصرف کننده ها را در رژیم غذایی مثبت استحکام بخش و رفتارهای بهداشتی دهان راهنمایی کنیم. عوامل تأثیر گذار خواص ایجاد کننده پوسیدگی مواد در جدول ۲-۲۶ فهرست شده اند.

جدول ۲-۲۶ :
نمونه هایی از پوسیده کنندگی زیاد عوامل مؤثر پوسانندگی غذا
مصرف نوشیدنیهای شیرین (۶ تا در روز)
شیرینی یا شربت کارامل
خوردن شیرینی یا بیسکویت در انتهای هر وعده غذا
بیسکویت های شور (کراکر) با ژله و مربا شیرین شده تکرار مصرف کربوهیدراتهای قابل تخمیر
شکل غذا: مایع، جامد، حل شوندگی آهسته
توالی و ترتیب غذاها
ترکیب غذاها

ساختار مغذی غذاها و نوشیدنیها
نمونه هایی از کربوهیدراتهای قابل تخمیر همه غلات (دانه ها) و نشاسته ها، شامل بیسکویت های شور،‌ چیپس، چوبهای شور (بیسکویت شور pret zels)، گیاهان غله ای سرد و گرم و نان ها: میوه ها (تازه، خشک شده و کنسرو شده) و آب میوه های تازه: محصولات لبنی شیرین شده با فروکتوز، ساکارز یا قندهای دیگر: و نوشیدنیهای شیرین شده می باشند. ساکارز بصورت جزئی به نظر می رسد پوساننده تر از سایر قندها باشد اما گلوکز، فروکتوز، مالتوز و لاکتوز نیز فعالیت باکتریایی را تحریک می نمایند. همه قندها توسط باکتریها برای تولید اسید آلی حاصل از متابولیسم مورد استفاده قرار می گیرند. از همه این قندها لاکتوز کمترین خاصیت پوسانندگی را دارد. همه اشکال غذایی قندها، شامل عسل، ملاس ها، شکر سرخ و شربت ذرت جامد، قابلیت های قوی پوسانندگی دارند. الکل قند، زایلیتول (xylitol) با خواص ضدپوسانندگی در نظر گرفته شده است. شیرین کننده های غیرکربوهیدراتی نظیر ساخارین، سیکلامات و اسپارتام متوقف کننده پوسیدگی می باشند. برخی شواهد برای تقویت این نظر موجود است که آسپارتام و ساخارین ممکن است عملکرد باکتریایی را ممانعت نمایند بطوریکه هیچ یک از مواد قابل استفاده باکتریهای استرپتوکوک را تأمین نمی کنند. (گرن بی Grenby، ۱۹۸۹).

نشاسته نمی تواند روند پوسیدگی را آغاز کند مگر باکتریاه با متابولیسم آن سازگار گردند. (شاو shaw 19879. زمان کافی داده شده نظیر زمانی که ذرات غذا میان دندانها باقی می مانند آمیلاز بزاقی ماده مناسب در دسترس بیشتری فراهم می سازد چون نشاسته را به مالتوز هیدرولیز می‎کند. روشهای پرداخت (پردازش processing) بسرعت برخی از نشاسته ها را از طریق هیدرولیز جزئی یا با کوچک کردن اندازه ذره قابل تخمیر می سازند، بنابراین در دسترس بودن برای عملکرد آنزیم افزایش می یابد. ذرات کوچک قند افزوده شده به محصولات غله ای، آنچنانکه در شیرینی ها، کیک ها، گیاهان غله ای و بعضی از نان ها و بیسکویت های شور که بعنوان تنقلات خورده می‎شوند یافت می‎شوند سبب کاهش طولانی مدت PH در پلاک و بزاق می گردند. (بایبی Bibby و همکاران ۱۹۸۶).

خاصیت پوسانندگی یکایک غذاها: پیش از بررسی چگونگی آرفون پوسانندگی، مهم است که میان غذاهای پوساننده، ضد پوسیدگی و متوقف کننده پوسیدگی تفاوت قائل شویم. غذاهای پوساننده آنهایی هستند که حاوی کربوهیدراتهای قابل تخمیر می باشند که به هنگام تماس با میکروارگانیسم ها در دهان، می‎توانند قطره ای با PH تا ۵/۵ در بزاق ایجاد نمایند و روند پوسیدگی را تحریک می کنند. غذاهای متوقف کننده پوسیدگی یا غذاهایی که در تخریب شرکت نمی کنند، توسط میکروارگانیسم های پلاک متابولیزه نشده و قطره ای با PH تا ۵/۵ در بزاق در مدت ۳۰ دقیقه را سبب نمی گردند. نمونه هایی از اینگونه غذاها، غذاهای پروتئینی نظیر تخم مرغ، ماهی، گوشت و طیور (مرغ و خروس) و آدامسها، شکلات و آب نبات های کمتر شیرین می باشند. غذاهای ضد پوسیدگی آنهایی هستند که از تشکیل پلاک جلوگیری می کنند و زمانیکه اول خورده می‎شود از یک غذای تولید کننده اسید (منظور همان پوساننده است) تشخیص داده می‎شود. منابع اینگونه غذاها شامل آدامس های زایلیتولی و پنیرهای مشخصی نظیر چدار (نوعی پنیر سفت) کهنه، جک مونتری (Monteray jack) و پنیر سوئیسی می باشند.

روشهای تست کننده پیشرفته، پیچیده و حساس یک ارزیابی از خاصیت پوسانندگی غذاهای ویژه را میسر ساخته اند. اسید تولید شده در داخل پلاک دندانی به صورت درون زا بوسیله الکترودهای نصب شده در دستگاههای مخصوص که به مدت چند روز در دهان می مانند تا پلاک تشکیل گردد اندازه گرفته شده است. بررسیهای درونی (درون زا) وسعت (میزان) تولید اسید و فرسایش مینا را زمانیکه مینای خرد شده گاوی با بزاق انسانی حاوی نمونه خشک شده و پودری یک غذای ویژه مخلوط شده است و یک کشت باکتریایی اینکوبه (incubated) شده در دمای معمولی دهان را اندازه می گیرند. نتایج حاصل شده از چنین مطالعاتی نشان داده اند که مقدار اسید تولید شده از یک غذا بعنوان حاصل تخمیر توسط باکتریهای بزاق کسری از میزان قند آن نمی باشد. میزان کم شدن مواد معدنی لزوماً با مقدار اسید تولید شده از غذا به موازات هم نمی باشند. این مشاهدات ممکن است تشکیل انواع مختلف محصولات تخمیر یا حضور مواد مناسب در غذا که عملکرد ایجاد پوسیدگی قند را کم،‌ زیاد یا تغییر می دهند را منعکس نمایند. خاصیت پوسانندگی تحت تأثیر حجم بزاق تولیدی یک فرد، توالی غذاهای خورده شده، تجمع پلاک و زمینه ژنتیکی میزبان برای تخریب نیز می‎باشد.

عوامل مؤثر پوسانندگی غذاها: غذاها حاوی کربوهیدرات قابل تخمیر اساس عملکرد باکتریایی می باشند که یکی پس از دیگری گسترش پوسیدگی را تحریک می نماید. پوسانندگی به خواص پیش برندگی پوسیدگی یک رژیم غذایی یا غذا اشاره دارد. بهرحال خاصیت پوسانندگی فردی یک غذا از وابستگی به شکلی که در آن روی می دهد، ترکیب ماده غذایی، توالی که آن (غذا) در ارتباط با غذاها و مایعات دیگر، خورده شده است، مدت زمان مجاورت دندان با غذا، و تعداد دفعات خوردن (به جدول ۲-۲۶ نگاه کنید) فرق می‎کند.

مدت مجاورت یا زمان ابقای یک غذا در دهان را تعیین می نماید که یکی پس از دیگری بر مدت زمان تشکیل قطره PH یا فعالیت تولید اسید دوام خواهد داشت اثر می نماید. مایعات بسرعت از دهان پاک می‎شوند و قابلیت های چسبندگی کمی دارند (یا باقی ماندن در دهان). غذاهای جامد نظیر بیسکویت های شور، چیپس و شیرینی ها می‎توانند در میان دندانها (در فضاهای مابین سطوح مجاور). بچسبند و توانایی چسبندگی زیادی دارند (ابقا در دهان) و منجر به طولانی تر شدن دوره تولید اسید می گردند، پوسیدگی سخت در نتیجه مجاورت طولانی قند در دهان ایجاد می گردد.

ثبات و استحکام نیز بر چسبندگی اثر می گذارد. غذاهای جویدنی نظیر خرده های آدامس و شیرینی های حاوی ژلاتین و شکر (مارش مالو) که میزان قند آنها زیاد است، بزاق را تحریک می کنند و ممکن است توانایی چسبندگی کمتری از غذاهای چسبنده و جامد نظیر چوبها یا بیسکویت های شور یا خلال سیب زمینی که سازگاری آنها کم است، بمدت طولانی تر در دهان می مانند، به سطوح دندانها می چسبند و تأثیر تولید اسید طولانی را سبب می گردند. آدامس جویدنی که افزایش بزاق را سبب می گردد ممکن است به کاهش قابلیت پوسیدگی ناشی از اثر پاک کنندگی بزاق کمک نماید. به این علت است که آدامس با قند کمتر پس از وعده های غذایی و تنقلات بمنظور کاهش قابلیت پوسانندگی توصیه شده است غذاهایی با سلولز بالا با میزان کربوهیدرات قابل تخمیر کم نظیر ذرت بو داده (پاپ کورن) نیز قابلیت پوسانندگی کمی دارند.

ترکیب ماده غذایی در توانایی ماده مناسب (سوبسترا) در تولید اسید و مدت طولانی مجاورت آن سهیم می گردد. تولیدات شیر، بعلت توانایی بافری کلسیم و فسفر آنها بنظر می‎آید که خواص پیش برندگی پوسیدگی کمی داشته باشند. (Dairy counid مشاوره روزانه ۱۹۷۵). بررسیها نشان داده اند که وقتی شیر با غذاهای دارای خاصیت پوسانندگی مانند قند خورده شود نوعی حفاظت در برابر عامل پوسیدگی فراهم می‎کند. پنیرها بویژه پنیر چدار (نوعی پنیر سفت) خواص ضدپوسیدگی دارند و ترشح بزاقی بازی (خاصیت آلکالنی PH> )را تحریک می نمایند که این PH باکتریهای پلاک را کاهش داده و دوره پاکسازی غذا از سطوح دندان را سرعت می بخشد. (Gunn و همکاران ۱۹۷۵). پروتئین شیر (کازئین) و آب آن شامل کلسیم و فسفرات که از طریق اثر یون مشترک، بافری فراهم می نماید که ذره PH را کاهش می‎دهد و معدنی شدن مجدد را به پیش می‎برد. خوردن پنیر تا ده دقیقه قبل یا پس از یک کربوهیدرات قابل تخمیر بطور مثال در آغاز یا پایان یک وعده غذایی ممکن است خاصیت پوسانندگی غذا را کاهش دهد. چربی نیز ممکن است اثر مسدود کنندگی (درزگیری) داشته باشد، قابلیت و استعداد دندانها برای تخریب را از طریق تشکیل یک «پوشش» روی سطح دندان کاهش دهند. میوه های مغزدار (مانند گردو، پسته و فندق) به علت چربی و محتوای سلولزی رژیم غذائیشان بعنوان غذاهای با قابلیت پوسانندگی پایین در نظر گرفته می‎شوند. غذاهای پروتئینی نظیر غذاهای دریایی، ماهی، گوشت قرمز، تخم مرغ و طیور (مرغ و خروس) به تنهایی با چربی خود نظیر روغنها، مارگارین (کره نباتی) کره و دانه ها بعنوان غذاهای کمک کننده به پوسیدگی در نظر گرفته نمی‎شوند.

ترتیب و ترکیب غذاهای خورده شده نیز بر قابلیت پوسانندگی ماده اثر می گذارند. موزها که بدلیل توانایی چسبندگی خود کاریوژن (دارای خاصیت تقویت پوسیدگی) می باشند قابلیت کمتری برای ایجاد و تخریب بهنگام خورده شدن همراه با گیاهان غله ای و شیر دارند. شیر بعنوان یک مایع قدرت چسبندگی میوه را کاهش می‎دهد. بیسکویتهای شور خورده شده با پنیر خطر کمتر پیش برندگی پوسیدگی را نسبت به زمانی که تنها خورده می‎شوند دارند. قدرت بافری پنیر و شیر آنها را غذاهای مطلوبی برای خوردن در انتهای یک وعده غذایی یا در ترکیب با سایر کربوهیدراتهای قابل تخمیر می سازد تا قابلیت پوسانندگی را کاهش دهند. تکرار و تعداد دفعاتی که در آن غذا یا نوشیدنی پوساننده مصرف شده است میزان فرصتهای تولید اسید را مشخص می نماید. هر بار که کربوهیدرات قابل تخمیر مصرف می شود، افت در PH و ایجاد فعالیت کمک کننده به رسیدگی ظرف ۵ تا ۱۵ دقیقه آغاز می گردد و حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه دوام می یابد. تعداد دفعات کم وعده های غذایی اغلب با کربوهیدراتهای قابل تخمیر خاصیت پوسانندگی رژیم غذایی را بطور قابل توجهی بیشتر از رژیم غذایی حاوی سه وعده غذایی و تنقلات کمتر (غذاهای ساده) افزایش می دهند. خوردن شیرینی ها و بیسکویت های فراوان در یک زمان، و مسواک زدن و شستشوی دهان با آب بدنبال آن، خاصیت پوسانندگی کمتری از خوردن یک شیرینی به دفعات زیاد در طی یک روز دارد.

دندان مستعد: علاوه بر باکتریها و مواد مناسب، گسترش پوسیدگی دندانی به حضور دندانی نیاز دارد که نسبت به حمله آسیب پذیر می‎باشد. ترکیب مینا و عاج دندان، جایگاه دندان ها و حضور و گستردگی خطرات و شکافها (ترک ها) در تاج برخی از عواملی هستند که بر استعداد دندان حاکمند. ترکیب بزاق نیز مهم است. بزاق بازی (خاصیت آلکالنی) تولید شده از طریق خوردن پنیر ممکن است اثری حفاظتی داشته باشد در حالیکه بزاق اسیدی قابلیت و استعداد تخریب را افزایش می‎دهد. دشوار است که تاثیرات مشترک میان میزبان و عوامل خانوادگی انتخاب غذا، الگوهای خوردن و بهداشت دهان را از ویژگیهای ژنتیک احتمالی دندان ها تفکیک نمائیم.

روند پوسیدگی: روند پوسیدگی با تولید اسیدهایی تولید شده توسط متابولیسم باکتریها که در پلاک دندانی روی می‎دهد آغاز می‎شود. غیرآهکی شدن (دکلسیفیه) سطح مینای دندان تا زمانی ادامه می یابد که عملکرد بافری بزاق قادر باشد PH را به بالاتر از میزان بحرانی آن بالا بیاورد. (به تصویر ۲-۲۶ نگاه کنید).
تشکیل پلاک: پلاک توده ای چسبناک و بیرنگ میکروارگانیسم ها، پروتئینهای بزاقی و پلی ساکاریدهایی که به دندانها و لثه ها می چسبند می‎باشد و به باکتریهای تولید کننده اسید تکیه می نماید و محصولات آلی متابولیسم آنها را در تماس نزدیک با سطح مینای دندان نگاه می دارد. هم چنانکه یک حفره گسترش می یابد، پلاک آن را از پهنه عملکرد بافری و معدنی شدن مجدد آن توسط بزاق حفظ می نماید. در این مدت، پلاک با کلسیم ترکیب شده سخت می گردد تا سفتی سنگ مانند تشکیل گردد. در این حالت یک ماده محرک موضعی برای لثه می‎شود و عاملی مهم در گسترش بیماری دور دندانی می‎باشد.

تولید اسید: در غیاب غذاها و نوشیدنیها یا معالجه شامل کربوهیدراتهای قابل تخمیر، PH پلاک نسبتاً ثابت می ماند. زمانیکه غذا یا نوشیدنی شامل کربوهیدرات قابل تخمیر خورده می شود، PH پلاک افت می نماید. در PH زیر ۵/۵ (PH بحرانی)، اسید شروع به حل مینای دندان می‎کند. این روند به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ادامه می یابد تا وقتیکه اثر بافری بزاق اسیدیته پلاک را خنثی نماید.

وظیفه و عملکرد بزاق: جریان بزاق غذا را از گرداگرد دندانها پاک می نماید. بزاق با استفاده از سیستم بافر فسفات و بیکربنات- اسید کربنیک عملکرد بافری برای خنثی سازی متابولیسم اسیدی باکتریائی را تأمین می نماید. جویدن تولید بزاق را ترغیب می‎کند و به احتمال بیشتر خاصیت کاهش یافته کربوهیدراتهای قابل تخمیر زمان مصرف آنها با یک وعده غذایی را توجیه می نماید بزاق با کلسیم و فسفر زیادی اشباع گردیده است.

زمانیکه عملکرد بافری، ‍PH پلاک را دوباره به بالاتر از نقطه بحرانی آورده است، معدنی شدن مجدد می‎تواند رخ دهد. اگر فلوراید در بزاق حاضر باشد، مواد معدنی در شکل فلوروآپاتیت که به فرسایش مقاومتر است رسوب می گردند. بهرحال، چالش های ثابت یا تکراری اسید (نظیر مکیدن یک لیمو یا استفراغ خود احیا کننده) سبب غیرآهکی (دکلسیفیه) شدن، کم شدن مواد معدنی مینای دندان و تجزیه پروتئولیتیک عاج آن می‌گردند.