مقاله خراسان رضوی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله خراسان رضوی دارای ۲۵ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله خراسان رضوی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله خراسان رضوی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله خراسان رضوی :

خراسان رضوی

استان خراسان رضوی بخش کوچکی از خراسان بزرگ است. خراسان بزرگ در ادبیات ایران شامل تمامی شمال شرق ایران و بخش بزرگی از افغانستان می‌شود اما خراسان رضوی به مرکزیت شهر مشهد یکی از استان‌های کشور ایران است. این استان با مصوبه دولت در سال ۱۳۸۳ خورشیدی و پس از تقسیم استان خراسان به سه استان ایجاد شد. افزودن واژه عربی رضوی به نام این استان ایرانی از سوی دولت کنونی، در اثر وجود آرامگاه یکی از پیشوایان شیعی به نام امام رضا در مرکز این استان صورت گرفته است. در تقسیمات کشوری

سال ۱۳۸۳ استان پهناور خراسان به سه استان تقسیم گردید و استان خراسان رضوی یکی از این ۳ استان است. تعداد کل جمعیت استان براساس آمار سر شماری عموم نفوس در سال۱۳۸۵ ۵،۵۹۳،۰۷۹ نفر بوده که از این تعداد ۲،۸۰۹،۴۱۹ نفر مرد و ۲،۷۸۳۶۶۰ نفر زن می باشد تعداد خانوار این استان نیز ۱،۴۲۷،۵۰۵ خانوار می باشد.خراسان رضوی به ۲۰ شهرستان و ۶۵ بخش تقسیم شده است.

استان خراسان رضوی با وسعتی حدود ۱۲۸۴۲۰ کیلو مترمربع معادل ۷۸ درصد مساحت کل کشور و متشکل از ۲۰ شهرستان ،۶۵ بخش ،۱۶۳ دهستان و۸۸۶۱ آبادی جمعیتی معادل ۴۷۷۷ هزار نفر را درخود جای داده است
از جمعیت فوق ۲۹۰۹ هزار نفر معادل ۶۰۱ درصد در مناطق شهری و۱۸۵۸ هزار نفر معادل ۳۸۹ درصد در مناطق روستایی استان ساکن هستند
به رغم تقسیم استان،شاخصها حاکی از آن است که استان خراسان رضوی همچنان از جایگاه مناسبی در در اقتصاد کشور برخوردار می باشد
پیشینه تاریخی خراسان

استان پهناور خراسان با ساختار گونه گون و کهن زمین شناسی ، اقلیم متنوع و جاذب ، موقعیت ویژه جغرافیایی ، بی گمان از قدیمی ترین دوران حیات بشری ، بستر فعالیتهای بشری ، بستر فعالیتهای معیشتی ، بازرگانی و نظامی عمده بوده است ، به دلیل همین موقعیت خاص ، کهن ترین ، معروفترین و طولانی ترین راه ارتباطی بین شرق و غرب یعنی (( جاده تاریخی ابریشم )) از طریق خراسان شرق را به غرب مرتبط می سازد.

تنوع جغرافیایی سرزمین خراسان با وجود آب و هوای کویری و گرم در بخش جنوبی و معتدل کوهستانی در شمال استان و به طور پراکنده در مرکز ، با ارتفاعات قابل توجهی نظیر بینالود ، هزار مسجد ، کپه داغ ، قهستان و… زمینه ای مناسب برای استقرار بشر از قدیمی ترین ایام و جذب اقوام و طوایف متعدد در دورانهای مختلف بوده است .، سرزمینی که نواحی مختلف آن عرصه رویش انواع نباتات مناطق سردسیری و گرمسیری از قبیل گندم ، برنج، بادام ، سیب ، انگور ، پسته ، خرما و… است.
پستی و بلندی ها

استان پهناور خراسان به سبب وسعت زیاد ، از نظر شرایط طبیعی بسیار متنوع و هر یک از نواحی مختلف آن دارای ویژگیهای خاصی است .بلندترین نقطه آن قله بینالود ، ۳۲۱۱متر و کم ارتفاع ترین نقطه آن در شمال سرخس ، ۳۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد .
کوههای خراسان دنباله ارتفاعات البرز به سمت مشرق است که به صورت قوس های موازی از شاه کوه آغاز شده و در جهت شمال غربی به سوی جنوب شرقی تا ارتفاعات هندو کش افغانستان امتداد می یابد .

در میان این رشته کوههای موازی ، دره ها و دشت های وسیعی وجود دارد که گاه پهنای آن به حدود ۲۰۰ کیلومتر می رسد . امتداد این رشته کوهها در برخی نواحی با برخورد به دره یا جلگه گسسته می شود . آنچه در این منطقه حائز اهمیت است ، وجود دشتهای حاصلخیز و آبادی چون : بجنورد ، شیروان ، قوچان ، چناران و مشهد است که در پهنه دشت سر سبزی بین دو رشته ارتفاعات موازی کپه داغ و هزار مسجد در شمال و آلا داغ و بینالود در جنوب به وجود آمده اند. .

آب و هوا
گستردگی استان و عواملی مانند وجود رشته کوههای مرتفع و مناطق کویری ، دور از دریا و وزش بادهای مختلف موجب گوناگونی آب و هوا در مناطق آن گردیده است .
در بیشتر بررسیهای انجام گرفته از جمله مطالعات آمایش خراسان ، این سرزمین به سه منطقه آب و هوایی شمال ، مرکز و جنوب تقسیم می شود .
شمال خراسان بطور کلی دارای شرایط آب و هوایی معتدل و سرد کوهستانی است .این منطقه حاصلخیز ترین و متراکم ترین بخش استان از نظر جمعیت ، فعالیتهای اقتصادی امکانات زیر بنایی است . که شامل شهرستانهای بجنورد ، قوچان ، شیروان ، مشهد، در گز ، چناران و سرخس می شود .

مساحت این منطقه حدود پنجاه و هشت هزار کیلومتر مربع است که۵/۱۸% وسعت کل استان را تشکیل می دهد . بیشتر جمعیت و امکانات اقتصادی و زیر بنایی این منطقه در اطراف مشهد و در محور مشهد –قوچان قرار دارد.
منطقه مرکزی استان شامل شهرستانها ی سبزوار ، اسفراین ، نیشابور ، تربت حیدریه ، کا شمر، تربت جام ،تایباد و خواف است . و مساحتی در حدود ۸۵هزار کیلومتر مربع دارد که ۲/۲۷ %استان را در بر می گیرد .

این منطقه دارای آب و هوای نیمه صحرایی ملایم بوده و فعالیت اصلی اقتصادی آن کشاورزی است که در دشتهای وسیع دامنه های جنوبی بینالود تا کویر نمک و مناطق کویری مرز افغانستان انجام می شود .این دشتها از نظر آب و هوایی جزو مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شوند و میزان بارندگی در آنها بین ۲۰۰ تا۲۵۰ میلیمتر در سال است .
جنوب خراسان دارای آب و هوای خشک و نیمه صحرایی است .وسعت این منطقه از شش شهرستان بیرجند ، طبس ، فردوس، گناباد، قائنات، و نهبندان تشکیل شده حدود۱۷۰هزار کیلومتر مربع است که حدود نیمی از مساحت کل استان را در بر می گیرد .

بررسی وضعیت بارندگی استان نشانگر این است که در بیش از ۹۰% استان توزیع مکانی و زمانی بارش ها و پراکندگی آنها یکنواخت و مشابه نیست ، میزان ریزش های جوی به صورت باران و برف در ۱۵%مساحت استان (نواحی شمال و شمال غربی )آن نسبتا زیاد است به طوری که در برخی مناطق مجاور استان گلستان ، میزان بارندگی گاه به بیش از ۷۰۰ میلیمتر در سال می رسد . میانگین بارندگی سالانه این ناحیه بین ۳۰۰ تا۴۰۰ میلیمتر تغییر می کند ولی در مناطق جنوبی ، شرقی و مرکزی که بیش از ۸۵% مساحت خراسان را شامل می شود میزان بارندگی در این مناطق تقریبا معادل ۱۵۰ میلیمتر است

تنوع آب و هوایی استان عبارت است از :
-آب و هوای سرد کوهستانی و نیمه صحرایی سرد در شمال و شمال غرب
-آب و هوای معتدل کوهستانی در مناطقی از شمال و شمال غرب و مرکز
-آب و هوای نیمه صحرایی ملایم در شمال شرق ، مرکز و مناطقی از غرب و نیز مناطق کوهستانی جنوب
-آب و هوای گرم صحرایی فراگیر مناطق مرکزی به طرف جنوب و جنوب غرب

نگاهی به پیشینه شهرها ی خراسان
اسفراین : این ، شهر همان مکانی است که اکنون خرابه های آن بنام شهر بلقیس معروف است . اگر چه سابقه این شهر به پیش از اسلام میرسد ، اما آثار پراکنده درآن از دوران صفویه عقب تر نمی رود .آثار باقیمانده از تپه های این منطقه نشان از سکونت مردم (حداقل از قرن پنجم ه.ق ) دارد
بردسکن : این شهر که تا چندی پیش از بخشهای کاشمر به شمار می رفت ، به لحاظ تاریخی وابسته به آن شهر می باشد .وجود محوطه های باستانی و قلعه های متعدد حاکی از رونق این سرزمین است

بجنورد :در بررسیهای باستانشناسی مشخص شده است که کهن ترین زیستگاهها در اطراف شهر جاجرم قرار داشته است و متعلق به دوران میان سنگی بوده است .همچنان وجود پناهگاهه و تپه های متعدد باستانی حکایت از آن دارد که منطقه بجنورد از دیر باز مسکون بوده و آب و هوای مناسب و مرتعهای انبوه موجبات این سکونت را فراهم می آورده است . دردوران پارتها نیز بجنورد در قلمرو آنان واقع بوده و حدود سه هزار سال پیش هم که آریاییها بهخ این سرزمین سرازیر شدند منطقه بجنورد از جمله نخستین زیستگاههایی بود که آنان برای خود برگزیدند . آثار و بقایای فرهنگی در منطقه بجنورد حکایت از تمدن این شهر از صدر اسلام تا قرن هفتم هجری دارد . این شهر با عمارات عالی و سیستم آبرسانی پیشرفته همواره از دوران پارتیان تا زمان صفویه مسکون بوده است

بیرجند:بابررسیهای باستان شناسی در بیرجند این منطقه یکی از قدیمی ترین زیستگاههای ایران به شمار می رود . در این منطقه پناهگاهها و زیستگاههای متعددی کشف شده است که نشان از دوران میان سنگی و نوسنگ دارد . انبوه تپه ها و محوطه های باستانی ، نشان از رفت و آمدهاو مراودات فرهنگی فراوان در این منطقه دارد . در دوران اشکانی و ساسانی بیرجند از اهمیت فراوان برخوردار بوده که کشف بیش از ۹۰ کتیبه پهلوی اشکانی و ساسانی خود گویای این واقعیت است . سنگ نگاره لاخ مزار ودر ۲۹ کیلومتری بیرجند . دفتریاد بودی است از دوران میان سنگی تا عصر حاضر

تایباد : بررسی ها ی باستانشناسی نشان می دهد که از هزاره سوم پیش از میلاد منطقه باخرز (تایباد ) مسکونی بوده اما عصر توسعه آن مربوط به قرن چهارم و هفتم ه.ق می باشد
تربت جام :این هر نیز از هزاران سال پیش زیستگاه اقوام باستانی بوده و کرانه های هریرود وکشف رود و جامرود آثاری از گذرگاه و سکونت اقوام مهاجم ومهاجر را داراست . مطالعات باستانشناسی خبر از سکونت ۵هزا ر ساله و پر رونق این منطقه می دهد
تربت حیدریه: این شهر تا قرن هفتم ه.ق به زاوه شهرت داشت که در یورش مغولها به کلی ویران و از صفحه جغرافیا محو شد و پس از قرن نهم هجری برگرد مدفن قطب الدین حیدر ، شهر تربت حیدریه بنیان گرفت . بررسیهای باستانشناسی منجر به شناسایی آثار متعدد باستانی از دوران پیش از تاریخ تا دوران معاصر در آن شده است

جاجرم : بررسیهای اخیر باستانشناسی نشان می دهد که کهن ترین زیستگاه در اطراف این شهر قرار داشته که آب و هوای مناسب ، مراتع انبوه ، رودها و نهرهای پرآب انگیزه ای مناسب برای سکونت انسانهای دوران میان سنگی را در این منطقه بوجود آورده است

چناران : شهرستان چناران که تا سالهای اخیر بخشی از شهرستان مشهد ه شمار می رفت در دره رود کشف رود یا میانه دشت حاصلخیز مشهد قرار دارد . وقایع تاریخی را باید در لابهلای تاریخ مشهد جست . ولی در گذشته دور منطقه چناران سرنوشت جداگانه ای از شهر مشهد داشت . مطالعات باستانشنایی نشان می دهد که منطقه جناران در شمار نخستین مناطق مسکونی اقوام متمدن در دشت مشهد می باشد . زیستگاههای ۷هزار ساله در منطقه رادکان مبین امیت و استعداد آن منطقه در دورانهای مختلف پیش از تاریخ می باشد

خواف :این شهر ازجمله مناطق کهن و مهم خراسان بشمار می رود براساس متون تاریخی و بررسیهای باستانشناسی . این منطقه از دوران پیش از اسلام مسکون بوده و شهرهای معتبری چون زوزن، سنگان، سلومد و خرگرد داشته است . دو شهر زوزن و خرگرد در دوره های خوارزمشاهی و تیموری از اهمیت ویژهای برخوردارند
درگز : در متون تاریخی از شهر دارا نام برده شده است که بسیاری آن را منطبق بر(( درگز)) کنونی و مخفف ((داراگرد)) می دانند . برخی نیز به نقل از مورخ یونانی (( یوستی نوس)) آن را پایتخت اشکانیان پنداشته اند .اما آنچه مسلم است منطقه درگز ، خاستگاه اصلی اشکانیان و جزیی از سرزمین پارتیان بوده است . کشفیات اخیر باستانشناسی از اهمیت این سرزمین در دورهان ساسانیان خر می دهد

سبزوار : خرابه ها و بقایای به جامانده در اطراف شهرستان سبزوار . حکایت از وجود آبادیها و رباطهایی از دوران دیرینه دارد . بقایای آتشکده آذر برزین مهر ، یکی از سه آتشکده مهم زردشتیان در این منطقه است . وجود بقاع متبرکه و مساجد فرائان در سبزوار دلیلی بر پایبندی مردم این سامان به دین مبین اسلام می باشد . پناهگاه کشف شده در ششتمد نشان از شجاعت و پایمردی مردم این خطه در مقابل خونخواران مغول دارد

سرخس :اشارات فراوان به سرخس در شاهنامه ،خبر از حضور این شهر در تاریخ اسطوره ای ایران میدهد . شهری که در آستانه ظهوردین مبین اسلام به لحاتظ قرار گرفتن بر سر راه مرو ، به شهری آباد و پر جمعیت تبدیل شده بود و تا دوران سلجوقیان اعتبار و آبادانی خود را حفظ کرد.در اواخر دوران سلطان سنجر بایورش انسز خوارزمشاه و سپس حمله غزها ، این شهر آسیب فراوانی دید ولی در اوایل قرن هفتم ه.ق دوباره رو به آبادانی گذاشت . با یورش تیموریان به ایران و انتخاب هرات به عنوان پایتخت ، مسیر جاده ابریشم از شهر سرخس تغییر یلفت که خود باعث از رونق افتادن هر چه بیشتر ان منطقه شد . حمله پیاپی ازبکها و ترکمانان به ویرانی این شهر افزود .در سال ۱۳۳۹ ه.ق طبق توافق بین ایران و روسیه شوروی ، رودخانه تجن مرز بین این دو کشور برگزسده شد که طی آن بخشی از سرخس به روسیه واگذار گردید

شیروان:این شهرستان که تا سال ۱۳۳۹ شمسی جزء شهرستان قوچان به شمار می رفت نشان از تمدن ۲هزار ساله دارد تپه بزرگ میان شهر ((ارگ)) از آثار مهم تمدن این شهر محسوب می شود
فردوس : بررسی های اخیر باستانشناسی حاکی از آن است که شهر فردوس از دوران تاریخی مسکونی بوده است . اما بیشترین آثار تاریخی آن مربوط به قلاع اسماعیلیه می باشند . بزرگترین و مهم ترین آثار باستانی منطقه فردوس ، خرابه های شهر تون در مجاورت فردوس می باشد . که آثار و بقایای فرهنگی و تمدنی یک دوره طولانی از صدر اسلام تا دوران قاجاریه رادر خود دارد .وجود رباطهای متعدد در راههای قدیمی منطقه فردوس حکایت از تردد کاروانهایی در این منطقه دارد

فریمان :قدمت این شهر زیاد نیست اما در نزدیکی آن محوطه باستانی وسیع و آبادی وجود دارد که به فرهاد گرد مشهور است . فرهاد گرد که بر سر راه نیشابور به هرات قرار داشته از پیشینه بسیار کهنی برخوردار است و یکی از محوطه های باستانی پیش از تاریخ می باشد . در متون تاریخی و سفرنامه ها از فرهاد گرد بعنوان دیه فرهاد نیز نام برده شده است
قاین : این شهر که در اکثر دوران تاریخ اسلام مرکز قهستان نامیده شده از اهمیت و اعتبار فراوان برخوردابوده است .ناصر خسرو قبادیانی در اواسط قرن پنجم هجری از آن به نیکی یاد کرده و مسجد جامع آن را زرگترین مسجد دانسته است .غارها،پناهگاههاو قلعه های فراوانی که در سراسر قاین وجود دارند .دلایلی بر اهمیت نظامی و دفاعی آن شهر در دوران اسماعیلیه می باشد

قوچان : باستانشناسان معتقدند که قوچان از دیر باز مورد توجه اقوام مختلف بوده است . وجود زیستگاههایی از آریایی ها در این منطقه خود دلیلی این مدعی است .از آنجا که منطقه قوچان جزوء سرزمین خاصه پارتیان محسوب می شده ، تپه های بیشماری از آبادیهای متعلق به آن دوران شناسایی شده است

کاشمر : این شهرستان که در قدیم به نام ترشیت یا ترشیز شهرت داشته است یکی از شهرهای کهن خراسان بشمار می رود . ترشیز جزء قهستان قدیم بودو به لحاظ موقعیت خاص جغرافیایی و کوهستانی آن مامن فرقه اسماعیلیه بوده است .وجود آثار ارزشمندی چون برج علی آباد کشمر و فیروز آباد نشانه اهمیت تاریخی آن است . یکی از شهرهای معتبر منطقه ترشیز ، کندر نام داشت
گناباد : بررسی های باستانشناسی خبر از تمدن پیش از تاریخ و دوران تاریخی این شهر می دهد .مقابر متبرکه ، رباطهای فراوان و همچنین کهن ترین قنات این شهرستان با یش از ۳۳کیلومتر طول و ۳۰۰متر عمق از عظیم ترین پدیده های تاریخی استان خراسان می باشد ۲۵۰۰ سال قدمت
مشهد : این شهر پیش از آنکه به برکت امام هشتم وسعت یابد و مشهد نامیده شود ، روستایی بوده است به نام(سناباد)از مضافات شهر نوغان در موقعیت شمال غربی مشهد کنونی و به فاصله حدود ۱۵۰۰ متری نوغان . در آن دوران و حتی تا قرن سوم ه.ق نوغان از تابران ،ترغبد و رادکان که سه شهر مهم منطقه توس بوده اند بزرگتر بوده و سناباد در مجاورت نوغان گویا از آب و هوایی خوش برخوردار بوده است . تا آنجا که به قول طبری و یاقوت حموی در سناباد عمارتی ییلاقی ساخته شده بود و رجال آن دوران در آن اقامت داشتند .

نهبندان : این شهر که در سالهای اخیر از شهرستان بیرجند جداشده است از جنوبی ترین شهرهای استان محسوب می شود . نهبندان که در متون کهن به ((نه)) به معنی(( شهر ))شهرت داشته است از شهرهای مهم قرون اولیه اسلامی بوده است . بررسیهای اخیر نشان می دهد تپه عظیم میان این دو شهر روزگاری کهندژ شهر ((نه)) بوده که سابقه آن به دوران اشکانیان می رسد . وجود قلعه مهم و زیبای (( شاه دژ)) در ۵ کیلومتر یشهر نهبندان دلیلی برحضور پررنگ اسماعیلیه در آن منطقه است .

نیشابور : از اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول پیش از میلاد ، اقوام آریایی مهاجرت خود را به ایران آغاز کردند .و در مناطق مختلفی سکونت گزیدند .قوم پارت در شمال خراسان ساکن شدند که نیشابور در زمره قلمرو حکومتی آنان بود . با عنایت به همین امر برخی ابرشهر (نام قدیم نیشابور ) را اپر شهر ومنسوب به طایفه پارت دانسته اند ولی بعضی مورخلن نیشابور را به شاپور ساسانی نسبت می دهند .

مراکز مهم تفریحی و جاذبه های طبیعی خراسان

مراکز تفریحی ، گردشگری و جاذبه های طبیعی زیادی در استان خراسان وجود دارد که هر ساله میلونها نفر از مردم استان ، زایران امام رضا (ع) و گردشگران از این مکانها استفاده و گاه در آن اطراق می کنند . ییلاقهای مشهد نیز همیشه مورد توجه بوده است که در اینجا به اختار از این مراکز معرفی می شو
مشهد

پارک ملت (در میدان آزادی – ابتدای بلوار وکیل آباد )۲- پارک کوهسنگی ( جنوبغربی مشهد و انتهای خیابان دکتر علی شریعتی )۳- کوهستان پارک شادی (مجاور پارک وکیل آباد –انتهای بلوار وکیل آباد )۴- پارک وکیل آباد (۵کیلومتری غرب مشهد )۵-طرقبه(۱۶ کبلومتری شمال غربی مشهد )۶- بند گلستان (۴ کیلومتر ی طرقبه) ۷- حصار و مایانات (ادامه راه روستای گلستان ) ۸- زشک(۵۰ کیلومتری غرب مشهد از دو راهی وکیل آباد ) ۹-کنگ(جنوب رشته کوه بینالود و در فاصله ۲۲ کیلومتری جنوبغربی طرقبه )۱۰-نقندر ( منطقه کوهستانی و بفاصله ۱۱ کیلومتری غرب طرقبه ) ۱۱- شاندیز (۳۸ کیلومتری شمال غربی مشهد همراه با امکانات پیست اسکی ) ۱۲- جاغرق( ۲۱ کیلومتری شمالغربی مشهدو ۵کیلومتری جنوب غربی

طرقبه) ۱۳- چشمه گیلاس(۵۰ کیلومتری شمال باختری مشهد و ۲۱ کیلومتر یشمال غربی آرامگاه فردوسی ) ۱۴- اخلمد( مسیر جاده مشهد –قوچان و به فاله ۸۴کیلومتری مشهد و فاصله جاده فرعی آن تا جاده آسیایی۱۶ کیلومتر می باشد .)۱۵- غارمغان(۳۰ کیلومتری جنوب شهر مشهد) ۱۶- چشمه سبز( ۶۰ کیلومتری شمالغربی مشهد –کوههای بینالود ) ۱۷-رودخانه و سد کارده ( ۲۰ کیلومتری جاده مشهد –کلات