مقاله تربیت و اهمیت آن

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله تربیت و اهمیت آن دارای ۱۸ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تربیت و اهمیت آن  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تربیت و اهمیت آن،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله تربیت و اهمیت آن :

تربیت و اهمیت آن

۱- چرا در تعریف تربیت اختلاف رأی و نظر است ؟ شرح دهید
اولاً : طرز فکرها ودیدگاه های همه دانشمندان در مورد تربیت و شعاع نفوذ ش یکسان نیست .
ثانیاً : در مورد انسان و منشأ و صفاتش بین دانشمندان اختلاف نظر است .

ثالثاً :در مورد هدف ، محتوا ، مراحل و روش های تربیت در بین علما هماهنگی نیست .
رابعاً : زمینه فعالیت مربیان در عرصه های مختلف اخلاق ، روانشناسی ، جامعه شناسی ، فلسفه و ;.. فرق دارد .
۲- دو تعریف از تربیت ، از نظر علمای غرب بیان کنید ؟

– تربیت عمل سازگاری و یا آماده سازی فرد است برای زندگی موفق در محیط
– تربیت عملی استب آگاهانه از سوی فردی بالغ درباره گروهی به منظور ایجاد تحول در آنها
۳- دو تعریف از تربیت از نظر علمای اسلام بیان کنید ؟

– تربیت تلاشی است در جهت به فعلیت رساندن قوا و استعدادهای بالقوه انسان
– تربیت کشف ، پرورش و هدایت استعدادها و توانایی های انسان و ایجاد هماهنگی لازم برای وصول به سر حد کمال مقدر است .

۴- از تعاریف تربیت چهار نتیجه را بیان کنید ؟
– تربیت نوعی کوشش و تلاش آگاهانه است و مربی می داند که در رابطه با فرد مورد نظر چه می کند .
– در تربیت مسأله اداره و کارگردانی مطرح است ، یعنی مربی فرد مورد نظر را زیر نظر و تحت مراقبت دارد .

– در آن مسأله کمک رسانی و هدایت و جهت دهی مطرح است .
– تربیت دارای محتوا و برنامه ای است که در طول مدت تربیت درباره افراد اعمال می شود .
۵- آیا تربیت علم است ؟ شرح دهید ؟

بله ، زیرا علم ، روش شناخت حقایق است ، دانستنی های قابل اثبات است . معرفتی منظم و یا تراکم سیستماتیک اطلاعات است ، گنجینه ای است از شناخت منظم پدیده ها ، و بیان روابط علت و معلولی واقعیت هاست . که معمولاً از طریق مطالعه مدارک ،

تجربه و تحقیق ، تعمیق و استدلال به دست می آید . تربیت علم است ، علمی رفتاری ، کاربردی ، که در حد ومرز خود شبیه کار مهندسی است و یا همانند کار پزشکی است . در آن مسأله تشخیص ، هدایت و ارائه راه کارها برای اصلاح یا پیشگیری مطرح است .

۶- خصایص علم که تربیت واجد آنهاست کدامند ؟ چهار مورد را شرح دهید ؟
– باید دارای موضوع باشند ، یعنی مشکل و مسأله ای که درباره آن بحث کنند ، دارای هدف ، روش کاربرد و استمرار و ;.. باشند و تربیت همه این خصایص را دارا است .

– موضوع تربیت انسان است با همه ابعاد وجودی او
– هدف آن سعادتمندی انسان و رساندن او به کمال قدر خویش است .
– محتوای آن شامل مجموعه آگاهی ها ، فنون و مهارت هاست .

۷- تربیت و امامایی استعدادها مطرح کرده اند یعنی چه ؟
تربیت علم است ، شاخه ای از علوم انسانی و دارای همان شرایط وخصایص . و ماهیت آن ار مامایی استعدادها مطرح کرده اند زیرا در آن مراقبت و حمایت برای شکوفایی ، زایندگی و رشد مطرح است .

۸- ماهیت تربیت چیست ؟ شرح دهید ؟
– فن است ، زیرا که درآن آگاهی های عملی و توان اجرا و پیاده کردن آن مطرح است .
– هنر است زیرا که در آن ریزه کاری هایی در ایجاد تغییر وتحول وجود دارد .
– ارزش است و همه گاه تربیت شدگان در جامعه از حرمت برخوردارند

.
– خدمت است به فرد و برای جامعه زیرا که درسایه تربیت ، آدمی به مرحله انسانیت و کمال می رسد .
۹- ضرورت و اهمیت تربیت را بیان کنید ؟
تربیت آدمی امری مهم و حیاتی ، عامل شکل دهی به زندگی انسان ، و کاری نسبتاً عظیم و دشوار است . در سرنوشت سازی برای فرد و جامعه ،

هیچ عاملی به اندازه تربیت موثر نیست . در سایه تربیت ، ایجاد خصال اخلاقی و تربیت نیروی انسانی و ترفیع کیفیت حیات امکان پذیر می شود . آدمی برای زنده ماندن در این سیاره ، سازگاری با محیط طبیعی و اجتماعی ، بهره گیری از مواهب این سرای و دستیابی به کمال مقدر ، نیازمند به تربیت است .

۱۰- تربیت از لحاظ فردی چه اهمیتی دارد ، شرح دهید ؟
کودک به دنیا می آید در حالی که نسبت به پدیده های این سرای و نظامات حاکم بر این جهان کاملاً بیگانه و از جریانات آن بی اطلاع است . زندگی او در خور و خواب و دفع خلاصه می شود . اما باید مرد یا زن زندگی شود . از او عضوی مفید برای جامعه به عمل آید

، در حیات اجتماعی و سیاسی مشارکت کند . قادر به کار و تولید و رشد شود . با حقوق خود و دیگران آشنایی پیدا کند . ادب و اخلاق یاد بگیرد ، سیاست بفهمد ، در تشکیل حکومت دارای سهم و نصیبی باشد . ازدواج و زاد و ولد کند ، به سازندگی و جهت دهی نسل بپردازد. باخدا و مردم و طبیعت معقول و استوار برقرار کند و ;..و وصول به این مقاصد نیازمند تربیت است .

۱۱- تربیت از لحاظ اجتماعی دارای چه اهمیتی است ؟
تربیت عامل اجتماعی شدن افراد و یافتن انس و عادت به زندگی در بین جمع و قبول ضوابط و معیارهای اجتماعی است . رکن اساسی هر تلاش اجتماعی ،

و صعود و سقوط هر ملتی در سایه تربیت قابل تببین است . عامل تربیت از نظر اجتماعی به قدری اهمیت دارد که آدمی رااز افتخار به حسب و نسب بی نیاز می کند . حسب فروتر را پوشانده و احیاناً ننگ و رسوایی آن را از بین می برد . تربیت آدمی را به تشکیل خانواده و تداوم و بقای آن ، و برقراری روابط اعضاء بر اساس انس و صمیمیت و صفا ، و تعاون و تکامل می خواند . تربیت عامل کاهش جرم و مفاسد در جامعه است .

۱۲- ضرورت تربیت از لحاظ اقتصادی را شرح دهید ؟
تربیت از نظر اقتصادی نیز امری مهم و ضروری است . سرمایه گذاری درآن سود آورترین سرمایه گذاری ها به حساب می آید و عدم سرمایه گذاری در آن بالاترین خسارت ها را به دنبال دارد . تربیت از شاخص های توسعه اقتصادی است و زمینه را برای فرصت های آموزشی مناسب فراهم می سازد . تربیت می تواند عامل تهیه کار و تولید بهتر و بیشتر باشد

نیروی انسانی کار آمد بپروراند ، سطح اشتغال را بالا برد و به نوعی کارایی ملی منجر شود .
۱۳- تربیت از لحاظ سیاسی واجد چه ضرورت و اهمیتی است ؟ بیان کنید ؟

تربیت از لحاظ سیاسی می تواند در افراد چنان نفوذ کند که توانایی تشکیل حکومت صالح را داشته باشند و در سایه آن حکومت جامعه ای متحد ، مقاوم ، رشید با ملتی دانا و فهمیده تشکیل دهند . پایه های نظامی سیاسی را بر عدل و برابری استوار کرده و روابط دولت و ملت را انسانی و اخلاقی سازند . تربیت می تواند آزادی ها را مشروط و مقید ساخته و آزادی هر کس را در شیار قانون و در کنار مرز آزادی دیگران قرار دهد . تربیت می تواند جنگ و صلح اندیشیده به وجود آورد ،

آنچنان که در جنگ و جهادشان نیز اخلاق حکومت کند . تربیت می تواند امور اجرایی کشور را سامان دهد ، کارکنان و کارمندان را متعهد و وظیفه شناس بار آورد.

۱۴- تربیت از لحاظ فرهنگی دارای چه اهمیتی است ؟ شرح دهید .
تربیت عامل سرایت یا انتقال فرهنگی است و غرض ما از فرهنگ مجموعه علوم و افکار ، فلسفه ها ، ادبیات ، آداب و رسوم ، شعائر و مناسک هنر ، ارزش ها و ابداعات و اختراعات جامعه است . تربیت می تواند افراد جامعه ای را به فرهنگ خود و دیگران آشنا سازد

و آنها را وادار به نقد و ارزیابی آن کرده و آنگاه به پذیرش فرهنگ ، پربار کردن آن ، و توسعه و گسترش آن وادار و یا او را در براب فرهنگ های الحادی و شرک مقاوم ساخته و به دفاع از فرهنگ خویش وا دارد . تربیت می تواند ادبیات جامعه را نقد و اصلاح کرده و آن را محملی برای رشد شرافت ها ، بیان مقاصد ، تفهیم و تفاهم ، تلطیف سخن قرار داده و کنایات ، استعارات ، و ضرب المثل ها را در جهت اعتلای بشر قرار دهد .

۱۵- ضرورت تربیت از لحاظ معنوی را بیان کنید ؟
تربیت عامل فهم و تنظیم رابطه انسان با خداست و راه و رسم این ارتباط را به آدمی می آموزد. می دانیم رابطه خدا و انسان از دو دید و از دو چهره قابل بررسی است .

یکی رابطه خدا با انسان و دیگر رابطه انسان با خدا . تربیت ما را با خدایمان آشنا کرده و پای بند فرمان ها و تعالیم الهی می سازد . ارزش توکل و توسل به او را نشان داده و ما را به کیفیت عبادت و ارتباط با پروردگار و دعا و مناجات و استمرار و استعانت از او آگاه می سازد . تربیت می تواند عامل وصول انسان به مقام عبد و عبودیت باشد و تجربه های روز از خانواده ها و مردم و مبلغان آن را اثبات می کند .

۱۶-عوارض فقدان تربیت چیست ؟ شرح دهید ؟
عدم تربیت و یا سوء تربیت موجد عوارض فردی و اجتماعی بسیاری است از جمله :
در جنبه فردی فقدان یا سوء تربیت سبب خمودی و واماندگی ، خامی ، و خشنی ، سرکشی و جهل و بی خبری ودر نهایت در حالت حیوانی زیستن است .

در جنبه اجتماعی ، سوء تربیت ویا فقدان آن سبب جرم زایی ، انحراف ، فساد آفرینی، نابسامانی در روابط اجتماعی بی توجهی به مسئوولیت و اخلاق و انسانیت است .

در جنبه اقتصادی عدم تربیت سبب بیکاری ، عدم اتقان در کار ، سوء مصرف ، و دیگر نابسامانی اقتصادی می شود .

در جنبه سیاسی عدم تربیت سبب بی توجهی به نظام ، عدم حکومت صالح ، بی بند و باری در استفاده از آزادی ، عدم پای بندی به ملیت و ;. خواهد شد .

۱۷- فطرت چیست ؟ شرح دهید ؟
خدای انسان را آفرید و او را در مسیر و در خط هدایت قرار داد . برای وصول او به مراتب رشد و کمال زمینه ها ، امکانات و تجهیزاتی در اختیار اونهاد که بخشی از آنها ظاهری و قابل رؤیتند مثل چشم ، گوش و بخشی از آنها باطنی و مربوط به جنبه های درونی انسان است

مثل غریزه ، وجدان ، فطرت ، فطرت به معنی شکافتن ، ابداع آفرینش ابتدائی و بدون سابقه است .آن را نیرویی می شناسند که مرموز و پیچیده واسرار آن ناشناخته است واین نیرو سبب می شودکه فعالیت انسان به سویی خاص جهت پیدا کرد.

۱۸- غریزه و فطرت چه تفاوتهایی با هم دارند ؟
غریزه دارای جنبه مادی است و نیروی آن آدمی را به سوی غذا، آب ، انتخاب همسر و ;. جهت می دهد . در حالیکه فطرت دارای جنبه غیر مادی است و آدمی را به سوی امور غیر مادی می کشاند . مثل صداقت ، امانت دوستی ، خیر خواهی ;.

۱۹- آنها که فطرت آدمی را بی تفاوت می دانند چه نظری دارند ؟
آنها معتقدند که فطرت آدمی رنگ ویژه ای ندارد ، نه خوب است ، نه بد ، بعدها در سایه تربیت خوب می شود یابد . برخی از اینان چون جان لاک ذهن و روان آدمی را چون لوحی سفید و نانوشته می خوانند . عالم دیگری می گوید طبیعت انسان ظرفی خاکی ، بی شکل و بی رنگ است . هر چه از محیط بگیرد ، به همان رنگ در می آید .

۲۰- نظر اسلام را در مورد فطرت بیان کنید ؟
اسلام در مورد دنیای فطرت آدمی چنین می گوید : فطرت و طبیعت آدمی پاک و خوب است و به سوی خیر و صلاح گرایش دارد . او از سرمیل واخلاص خدا می پذیرد و او را آفریدگارآسمانها و زمین می شناسد و تأمل است که نهاد آدمی به سوی خیر وفضیلت گرایش دارد .

به گفته خواجه نصیر الدین طوسی آدمی را نمی توان به صورت خوب یا بد خواند . زیرا که او موجودی در حال شدن است . البته در اثر تربیت فاسد وغلط می توان او را به سوی شر جهت داد و بر اثر تربیت خوب به سوی خیر . در هر دو صورت ، نهاد او بر اساس پاکی و خیر است و می تواند به سوی آرمانهای خداپسندانه بشتابد .

از سوی دیگر امکان شرور شدن در آدمی وجود دارد ولی انسان در سایه خواستن ، آگاهی و ایمان می تواند بر آن غالب شود . آدمی هم می تواند فرشته باشد و هم حیوان و این امر بستگی به تربیت و ایمان و آگاهی او دارد .

۲۱- در مورد تربیت پذیری انسان کلاً چند نظر وجود دارد ؟ به اختصار بیان کنید ؟
گروهی معتقدند انسان صد در صد قابل تربیت است و مربی به هر صورتی که بخواهد می تواند در او تغییر ایجاد کند واو را چون مومی بدست بگیرد و به هر شکلی که بخواهد ، در آورد . ولی مادر عمل می بینیم کودکان چنان نیستند که هر چه را بخواهیم بتوانیم درباره آنها اعمال کنیم .

عده ای از علما معتقدند که انسان غیر قابل تربیت است زیرا او هم اسیر وراثت وهم اسیر غرائز است و این شرایط و عوامل نمی گذارند که او از دیگران نفوذ بپذیرد . به نظر طرفداران عامل محیط و جغرافیا و فرهنگ ، شرایط چنان آدمی را تحت تأثیر قرار می دهد که او قادر به تغییر وضع و سرشت نیست .

۲۲- تربیت پذیری انسان از نظر اسلام به چه اموری مشروط و محدود است؟ شرح دهید؟
– هوش و دانایی خام آدمی ، هر چه آدمی باهوش تر باشد، امکان تربیت او بیشتر است .
– سن، به این معنی که هر چه آدمی در سن پایین تری باشد امکان تربیت او زیادتر است.

– استعداد و توانائی های ذاتی و بالقوه و شما می دانید در برخی استعداد ادبی بیشتر است و در عده ای استعداد ریاضی
– رغبت و تمایل آدمی هم در تربیت پذیری او نقش دارند . انسانی که چیزی را بخواهد ، در آن زمینه موفق است .

– آمادگی و تجهیزات او به این معنی انسانی که بخواهد ببیندو یاد بگیرید ، به چشم نیازمند است ، و آن کس که بخواهد ماشین نویسی کند دست و انگشتان را لازم دارد .

– معلم و آموزگار خوب نیز در تربیت آدمی و یا جهت دادن او به سوی تربیت نقش اساسی دارد،گاهی آموزگار خوب محرک آدمی به کار و تربیت است و زمانی مانع او در این امر.

۲۳- جمع بندی دید اسلام در تربیت پذیری چیست ؟ چهار مورد را بیان کنید ؟
– امکان تربیت دردوران کودکی بیشتر از دیگر دوره های زندگی است .
– در تربیت پذیری و یادگیری ، ظرفیت انسان از همه پذیده ها بیشتر است .

– برخی از ویژگیها در محدوده کار تربیت نیست مثل تغییر رنگ پوست وشرایط ارثی و مادر زادی .
– اگر تربیت با شرایط فطرت منطبق باشد ، نتیجه و محصول آن زیادتر است .
–
علیم و تربیت اسلامی؛ علم یا فرآیند؟
تلاش‏های زیادی درباره‏ی چند و چون تعلیم و تربیت اسلامی صورت گرفته است، اما اینک سؤالی رودرروی آن مطرح است، و آن این است که «آیا تعلیم و تربیت اسلامی می‏تواند یک علم باشد؟».

مقاله‏ی حاضر ضمن بررسی معانی متفاوت تعلیم وتربیت، وجوهی را که می‏توان در آن از «علم تعلیم وتربیت اسلامی» سخن گفت، بررسی می‏نماید و مهم‏ترین مشکلاتی را که بر سر راه هر رویکرد وجود دارد، برمی‏شمارد؛ خصوصاً رویکرد استنباطی را به تفصیل بررسی کرده

و بر آن است که «تجربی» بودن یا «نقلی» بودن چنین علمی با مشکلاتی هم‏چون متفاوت بودن گزاره‏های دینی، مقوله‏ی داوری و توجیه، نبود روش‏شناسی مناسب، عدم وضوح مفهومی و هرمنوتیکی روبه‏رو است. درنهایت، مقاله توصیه می‏کند که تعلیم و تربیت اسلامی، نه به مثابه یک علم، بلکه به مثابه یک فرآیند درنظر گرفته شود که در آن صورت، سخن بسیاری برای گفتن دارد.

واژگان کلیدی: تربیت اسلامی، علم تجربی، علم نقلی، روش‏شناسی، فرآیند تربیت اسلامی سخن از تربیت دینی(۲) یکی از جذاب‏ترین مباحث عرصه‏ی تعلیم و تربیت است. چه آن‏که در طول تاریخ بشریت تا اوایل عصر روشنگری،(۳) دین مهم‏ترین عامل تعلیم و تربیت انسان‏ها بوده و از عصر روشنگری به بعد نیز، همواره دین یکی از بهترین عوامل تربیت انسان‏ها به‏شمار می‏آمده است.

در جامعه‏ی ایرانی پس از انقلاب نیز سخن از تربیت دینی نوباوگان این مرز و بوم در رأس فعالیت‏های متولّیان امر دین و تربیت درآمد. سمینارهایی در این‏باره برگزار و کتاب‏هایی در این زمینه منتشر شد، در دوره‏های تحصیلات تکمیلی، واحدهای «تعلیم و تربیت اسلامی» گنجانده شد

و رشته‏ی «فلسفه‏ی تعلیم و تربیت»، با عنوان فرعی «تعلیم و تربیت اسلامی»(۴) شناخته شد و;. اینک که تعلیم و تربیت اسلامی در حوزه‏ای آکادمیک قرار گرفته، ضروری است که ابعاد مختلف آن بیشتر مورد کندوکاو قرار گیرد.

بدیهی است مهم‏تر از پرداختن به چند و چون تعلیم و تربیت اسلامی، بررسی خود تعلیم و تربیت اسلامی است؛ یعنی پرداختن به این مهم که «تعلیم و تربیت اسلامی به چه معناست و آیا می‏توان سخن از علم تربیت اسلامی به میان آورد؟».این مقاله درصدد بررسی این سؤالات است؛ اما موضع اتخاذ شده عمدتاً نقادانه خواهد بود تا زمینه ای برای بازاندیشی در این مقوله‏ی مهم فراهم آید.

۱) تعلیم و تربیت به چه معناست؟ این سؤالی است که در مشرب‏های مختلف، جواب‏های مختلفی به آن داده می‏شود و هر گونه تلاش برای به دست دادن تعریفی از آن، جز ایجاد مشربی جدید کار چندانی از پیش نخواهد برد؛

لذا بهتر است به جای ارائه‏ی تعریفی از آن، و به مقتضای بحث، از کاربردهای این اصطلاح بپرسیم؛ یعنی به هنگام به کار بردن اصطلاح تعلیم و تربیت (آموزش و پرورش) چه معنایی می‏تواند مد نظر باشد. در این صورت است که ما قادر خواهیم بود از ابهام و ایهام مفاهیم جلوگیری کنیم و به تبیین موضوع موردنظر بپردازیم. چنان می‏نماید که سه معنای این اصطلاح کاربرد بیشتری دارد. این سه معنا عبارت‏اند از: نهاد متولی تعلیم و تربیت و سازمان‏های آن،(۵) فرآیند تربیتی،(۶) و علم تربیت(۷)(۱).

۱-۱) از گذشته‏های دور آموزش و پرورش در مراکز خاصی صورت می‏گرفته است. آکادمی افلاطون، باغ اپیکور، دانشگاه جندی شاپور و اسکندریه، نظامیه‏ها، مکتب‏خانه‏ها و مواردی از این قبیل، نمونه‏هایی برجسته در طول تاریخ هستند که مرکزیّت آموزشی و پرورشی داشته‏اند.

بعدها در دوران مدرن، دولت‏ها رسماً سازمان‏هایی را برای تولیت این امر خطیر دایر کردند و آموزش و پرورش رسمی به وجود آمد. اینک چنان معمول است که هرگاه از واژه‏ی آموزش و پرورش استفاده شود، ذهن متوجه این سازمان‏ها و مراکز می‏گردد. در محاورات روزمره، یکی از موارد کاربرد اصطلاح تعلیم و تربیت، اشاره به چنین مراکزی است.

۱-۲) آموزش و پرورش یک فرآیند است؛ فرآیندی که در آن مربّی سعی می‏کند رشد متربّی را تسهیل کند. در این فرآیند اهدافی ارزشمند انتخاب می‏شود و مربّی و متربّی در تعامل با هم می‏کوشند که به آن اهداف برسند. در این معنا، تعلیم و تربیت جریانی است که به واسطه‏ی آن، جامعه در تلاش است که نوباوگان خود را به‏گونه‏ای مطلوب بپروراند(۲). و تعلیم و تربیت به مثابه یک فرآیند(۸) تلقی می‏شود.

۱-۳) بشر همواره در تلاش برای بررسی پدیده‏های اطراف خود بوده است. تعلیم و تربیت نیز (چه به عنوان یک فرآیند و چه به عنوان یک سازمان) از این قاعده مستثنا نیست. علاقه‏مندان به پدیده‏های انسانی (عالمان علوم انسانی) از جنبه‏های مختلف روان‏شناختی،

جامعه‏شناختی، انسان‏شناختی، تاریخ‏نگاری و دیگر حوزه‏ها، هر یک به فراخور حال خود، حوزه‏ی تعلیم و تربیت را یکی از موضوعات جذاب و مهم در کار خود شناخته و بدین‏سان به بررسی آن پرداخته‏اند، به‏گونه‏ای که رفته رفته دانش تربیتی پدید آمده است. امروزه هنگام به‏کاربردن اصطلاح تعلیم و تربیت، نظر ما متوجه شاخه‏ای از معرفت بشری می‏شود

که به بررسی فرآیند تربیتی (کاربرد دوم) و بعضاً سازمان تربیتی (کاربرد اول) می‏پردازد. این بررسی به طرق گوناگون و از جنبه‏های مختلف صورت می‏گیرد و یافته‏های آن در دانشکده‏های علوم تربیتی ارائه می‏شود. در این کاربرد، تعلیم و تربیت به مثابه یک علم(۹) تلقی می‏شود (که البته متأثر از فلسفه‏ی خاص خود است). اینک با توجه به آنچه در بالا تشریح گردید،

می‏توان گفت که مراد از تعلیم و تربیت اسلامی می‏تواند اشاره به یکی از این سه معنا باشد؛ یا تربیت اسلامی به معنای نهادها و مراکزی است که در آن به تربیت پرداخته می‏شود، یا اشاره به فرآیندی است که در آن سعی می‏شود متربّیان، در مجموع، واجد دو وصف «مؤمن» و «مسلم» گردند؛ یا اشاره به دانشی دارد که از طریق بررسی این سازمان‏ها و فرآیندهای تربیتی پدید آمده است.

۲) تعلیم و تربیت اسلامی به مثابه یک علم، ناظر به کاربرد سوم اصطلاح آموزش و پرورش است. اما در این صورت باز می‏توان پرسید که این به چه معناست؟ در این‏جا ما باز به کاربرد این اصطلاح توجه می‏کنیم. در نگاهی به آثار منتشر شده در این باره،

می‏توان سه رویکرد را از هم تفکیک کرد؛ در یک رویکرد به بررسی مؤسّسات تربیتی در سیر تاریخی آنها پرداخته می‏شود؛ در رویکرد دیگر به بررسی اندیشه‏ها و نظرهایی پرداخته می‏شود که اندیشمندان مختلف در گذر زمان آنها را ساخته و پرداخته‏اند؛