مقاله در مورد استان اصفهان

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 مقاله در مورد استان اصفهان دارای ۳۷ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد استان اصفهان  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد استان اصفهان،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله در مورد استان اصفهان :

استان اصفهان

مقدمه :
اصفهان یکی از شهرهای تاریخی ایران است که به دلیل موقعیت ویژه اش در دوران اسلامی به خصوص در زمان حکومت صفویان ، رونق خاصی در معماری یافت .توجه و تأکید بر عنصر تزئین از ویژگیهای بنیادی معماری در زمان صفویه می باشد . از این رو بناهای اصفهان که از این دوره به جا مانده منبع مهمی برای بررسی عنصر تزئین در معماری اسلامی به شمار می رود .
–
در دوره صفویه به وفور از خط کوفی در کاشی کاری بناها استفاده شده است . خط بنایی ، که همان خط کوفی زاویه دار است ، از ترسیم اشکال هندسی مانند مربع – لوزی ، مستطیل ، خطوط موازی و متقاطع حاصل میشود . در واقع نوع خط در ابتدای این دوران خط کوفی و ثلث است که برای نگارش متون مقدس از آن استفاده میشود . اگرچه تعلیق که خط رایج و ملی دوره صفوی

است ، به عنوان غالب در کتیبه های این دوران محسوب می گردد . لازم به ذکر است که در زمان شاه عباس خط نستعلیق که آمیزه ای از نسخ و تعلیق میباشد توسعه و کاربرد بیشتری یافت . بر

اساس کتیبه هایی که تاکنون به دست آمده کتیبه نویسی با خط کوفی شروع شده و این خط تا حدود سده پنجم تنها خط برای کتیبه نویسی بوده و از این تاریخ به بعد است که به صورت محدود خطوط دیگر نیز مورد استفاده قرار میگیرند . البته تا سده ۱۳/۷ اکثر کتیبه ها به خط کوفی نوشته شده و از سده ۱۴/۸ به بعد این کتیبه های کوفی همچنان متداول بود . در نوشتن کتیبه ها بیشتر از خط ثلث استفاده می گردید .
در تصویر ۱ بخشی از تزئینات مسجد جامع اصفهان دیده می شود . ترکیبی از هم نواختی نام مقدس حضرت علی ( ع ) با نقوش هندسی که به صورت کل واحد در یک نقش هندسی بزرگتر

جای گذاری شده است .
بین قدیمی ترین متون نقش برجسته در مسجد جامع عبارتی بزرگ به خط کوفی سفید روی کاشی زمینه آبی ( که بخشی از آن از بین رفته ) ، زینت بخش جرز رواق مدرسه ای است که در ۱۳۶۶م.(۷۶۸ق) به وسیله قطب الدین شاه محمود مظفری ساخته شده است . این کتیبه نخستین آیه های سوره هفتاده ششم ( الدهر ) را نقل میکند .

کتیبه ها دور محراب به خط ثلث با ساقه های بلند و خطهای افقی گرد شده و ظریف و جروف توپر و تو خالی ، برخوردار از نرمشی خارق العاده آراسته شده است . در مسجد کتیبه های بسیاری از دوره های تاریخی مختلفی وجود دارد . رز قدیمی ترین کتیبه ، واقع در گنبد خانه جنوبی « گنبد نظام الملک » نام ملک شاه سلجوقی و وزیرش ، خواجه نظام الملک طوسی آمده است . سال تحریر و نصب این کتیبه در ان ذکر نشده ولی به یقین در سالهای ۴۶۵ تا ۴۸۵ بوده است . گنبد

خانه شمالی مسجد « گنبد تاج الملک » یا « گنبد خاکی » کتیبه ای به تاریخ ۴۸۱ دارد و کتیبه سردر این گنبد خانه مورخ به ۷۶۸ است . بر سردر شمال شرقی ، کتیبه ای به تاریخ ۵۱۵ دیده میشود . محراب گچ بری شده معروف به « محراب الجاتیو » واقع در تالار کوچک ضلع غربی ، « تالار اولجاتیو » مورخ به ۷۱۰ است . در کتیبه های ایوان مشهور به « صفه عمر » واقع در مدرسه پشت جبهه شرقی ، تاریخ های ۷۶۸ و ۱۱۳۹ ثبت است . محراب این ایوان مورخ به ۷۷۸ است . سردر اصلی این مدرسه نیز مورخ ۷۶۸ بوده که امروزه کاشی های آن تخریب شده است . سردر

شبستان جبهه غربی ، « سردر بیت الشتا » مورخ ۸۵۱ و کتیبه ای مربوط به تعمیرات سال ۱۳۱۷ ش بر آن نصب است . ایوان جنوبی مسجد « صفه صاحب » کتیبه های مورخ به ۸۸۰ و ۹۳۸ و ۱۰۷۰ دارد . دو محراب در طرفین ورودی این ایوان به گنبد نظام الملک به تاریخ ۹۱۸ است . بر سنگاب این ایوان ، تاریخ ۱۱۰۲ حک شده است . کتیبه ای بر طرفین دهلیز ورودی جنوب شرقی به تاریخ ۹۳۵ است . کتیبه سردر جنوبی مسجد در غرب گنبد نظام الملک مورخ به ۹۶۲ است . در

دهلیز ورودی جنوب شرقی ، بر کتیبه ایوانی کوچک ، « صفه حکیم » تاریخ ۹۹۶ دیده می شود . در چوبی سردر جنوب غربی ، « سردر باب الدشت » مورخ به ۹۹۹ است . در محل اتصال دهلیز مجاور سردر شمال غربی مسجد « سردر مجلسی » به صحن ، لوحی به تاریخ ۱۰۸۴ نصب است . لوح منصوب بر این سردر به تاریخ ۱۰۹۲ و سنگاب سقا خانه مجاور آن مورخ ۱۰۹۳ است . همچنین بر سنگابی متعلق به سقاخانه مجاور سردر جنوب شرقی ، ماده تاریخی حاکی از سال ۱۰۸۷ حک شده است . در ایوان شرقی « ایوان شاگرد » کتیبه ای به تاریخ ۱۰۹۳ است .

در کتیبه های ایوان شمالی « ایوان درویش » تاریخهای ۱۰۹۳ و ۱۰۹۸ و نیز ۱۳۳۷ش دیده میشود . ایوان غربی « صفه استاد » و شاه نشین و محراب آن کتیبه های متعددی مورخ به ۱۱۱۲دارنده کتیبه سردر جنوب شرقی به تاریخ ۱۲۱۸ و کتیبه سردر شمال غربی « سردر بواسحاقیه » مورخ ۱۳۰۱ است .

مسجدجامع

موقعیت: میدان قیام، خیابان علامه مجلسی
سال تاسیس: قرن دوم هجری
ابعاد مسجد : ۱۴۰*۱۷۰
این بنا ترکیبی از سکه های معماری و تزئین کاری ایران در گذر زمان است از قدیمی ترین مساجد ایران است که بر روی ویرانه های مسجد قدیمی تری ساخته شده که اعراب ساکن حومه اصفهان در قرن دوم هجری ساخته بودند
این مسجد دارای بناهای متعددی است از جمله:

صحن چهار ایوانی، شبستانها، مدرسه مظفری، صفه های کوچک دوره دیلمی، گنبد نظام الملک، گنبد تاج الملک، محراب اولجایتو، چهار ایوان معروف صاحب، استاد، شاگرد، درویش

قدیمیترین بنای تاریخی اصفهان را باید مسجد جمعه یا مسجد جامع اصفهان تلقی کرد. سیمای فعلی مسجد عمدتاً مربوط به اقدامات دوره سلجوقی است اما تعمیرات و الحاقات آن به دورانهای بعد به خصوص عصر صفویان مربوط می شود . اما در کاوش های باستان شناسی مراحل قبل از سلجوقی هم به دست آمده که به دوران آل بویه و قرن سوم هجری باز می گردد. در همین کاوش ها آثار قبل از اسلام نیز کشف شده است.
مسجد دارای ورودیهای متعدد است که هر یک فضای مسجد را به بخشهایی از بافت پیرامون آن مربوط می کند این ورودیها همه در یک زمان ساخته نشده اند و هر یک در مقطعی از تاریخ و در ارتباط با ساختمان درون و بیرون بنا به وجود آمده اند. گذرها و معابری که در گرداگرد مسجد وجود دارند بیانگر ارتباط گسترده ای است که مسجد با بافت قدیم شهر دارد.

مسجد جامع اصفهان با نقشه چهار ایوانی بنا شده و از آنجا که ابداعات هنری و معماری ۱۵ قرن دوران اسلامی را در خود گرد آورده است یکی از بهترین آثاری به شمار می رود که در دنیای امروز شهرت دارد. با توجه به منابع و مآخذ مختلف این نکته مشخص می شود که مسجد جامع در طول زمان به سبب آتش سوزی و جنگ های متعدد و نا آرا

چهار ایوان اطراف میدان مشخص کننده شیوه مسجد سازی ایرانیان است که پس از احداث آن در سایر مساجد نیز رواج یافته است. این ایوان ها که به نامهای صفه صاحب در جنوب صفه درویش در شمال صفه استاد در مغرب صفه شاگرد در مشرق نامیده می شوند با تزئینات مقرنس سازی و کاربندی یکی از فنون بسیار جالب معماری ایران را بیان می دارد.

نمای داخلی صحن مسجد و کاشیکاری های آن مربوط به قرن نهم هجری است که احتمالاً مناره ها نیز مربوط به همین زمان می باشند به طورکلی بنای کنونی مسجد جامع اصفهان شامل بخشهای زیر می باشد:
شبستان مسجد : این شبستان که بر ستون های مدور استوار است که با گچبریهای بسیار زیبا تزئین شده است. این قسمت مربوط به عصر دیلمیان است.
گنبد و چهل ستونهای اطراف آن که در ایوان جنوبی مسجد واقع شده و در فاصله سالهای ۴۶۵ تا ۴۸۵ هجری قمری بنا شده است. این گنبد در زمان سلطنت ملکشاه سلجوقی و وزارت خواجه نظام الملک ساخته شده از نمونه های نادر ساختمان های عصر سلجوقی است. ایوانی که در جلوی این گنبد آجری واقع شده در اوائل قرن ششم هجری بنا گردیده و سقف آن از مقرنس های درشت ترکیب شده است. این گنبد دارای زیباترین طرحهای تزئینی ساخته شده از آجر و گچ میباشد.

گنبدی که در بخش شمالی حیاط مسجد واقع شده و قرینه گنبد خواجه نظام الملک است در سال ۴۸۱ بنا گردیده است. احداث این گنبد را به ابوالغنائم تاج الملک یکی دیگر از وزرای عصر سلجوقی نسبت می دهند.

ایوان معروف به صفه صاحب که در دوران سلجوقی ساخته شده و تزئینات آن مربوط به عصر قراقویونلو و صفوی است. در این قسمت کتیبه هائی از دورانهای مختلف از جمله صفویان به چشم می خورد.
ایوان غربی معروف به صفه استاد که در عصر سلجوقی بنا شده و در دوره صفویان با کاشیکاری تزئین شده است . در این صفه علاوه بر خطوط ثلث و نستعلیق که به تاریخ ۱۱۱۲ هجری قمری و در زمان سلطنت شاه سلطان حسین کتابت شده عباراتی به خط بنائی بسیار زیبا و با امضاء محمد امین اصفهانی نوشته شده است.
با مطالعه این عبارات و دقت در خطوط بنائی این ابیات بسیار زیبا مشخص می گردد.
چون نامه جرم ما به هم پیچیدند بردند و به میزان عمل سنجیدن بیش از همه کس گناه ما بود ولی ما را به محبت علی بخشیدند

رو به روی این ایوان، صفه شاگرد قرار دارد که در عصر سلجوقی بنا شده و در قرن هشتم و یازدهم هجری قمری در دوران حکومت ایلخانان و صفویه تزئیناتی به آن اضافه شده است.
این ایوان فاقد تزئینات کاشیکاری است و با مقرنس های آجری تزئین شده است. در این ایوان سنگ مرمر یکپارچه نفیسی است که در اطراف و بالای آن لوحه ها و کتیبه هایی نوشته شده است. در منتهی الیه ضلع شرقی مسجد جمعه صفه عمر واقع شده که کتیبه تاریخی هلال ایوان آن به سلطنت سلطان محمود آل مظفر اشاره می کند. تاریخ این کتیبه ۷۶۸ هجری قمری است و خطاط آن عزیز التقی الحافظ می باشد.
در سقف این صفه خطوط تزئینی و تاریخی به چشم می خورد که با خط بنائی عبارات مذهبی و سازنده بنا به نام مرتضی بن الحسن العباسی الزینبی نوشته شده است . علاوه بر آن در این صفه نام استاد کاران دیگر همچون حسن کاروان کاشیکار و کوهیار الابرقوهی خطاط کتیبه محراب صفه به چشم می خورد.

در شمال ایوان استاد شبستان کوچکی قرار دارد که زیباترین محراب گچبری مسجد را در بر دارد . این شبستان که به مسجد الجایتو نیز معروف است دارای محرابی است که به مثابه گوهری تابناک از هنر ایرانی در جهان از شهرتی عظیم برخوردار است. بر این محراب زیبا نام سلطان محمد خدابنده ایلخان مشهوری که قبل از تشرف به دین اسلام لقب الجایتو را داشت و بعد از مسلمان شدن خود را خدا بنده نامید و وزیر دانشمند او محمد ساوی و سال ساختمان آن یعنی ۷۱۰ هجری قمری به چشم میخورد.

زیباترین منبر منبت کاری موجود در مسجد جمعه اصفهان نیز در این مسجد قرار دارد که سال ساخت آن ذکر نشده است. از مسجد اولجایتو به شبستان زمستانی بیت الشتاء می رسیم که به موجب کتیبه سر در آن در زمان تیموریان به دستور عماد بن المظفر ورزنه ای ساخته شده است. به همین علت به شبستان عماد نیز معروف است این شبستان با شکوه دارای ستون های قطور کوتاه و اتاقهای خیمه ای شکل است. در وسط هر چشمه طاق یک قطعه سنگ مرمر شفاف نصب شده که نور شبستان را تأ مین میکند.

شبستان جنوب شرقی مسجد که احتمالاً کتابخانه عظیم و مشهور خواجه نظام الملک را در بر داشته در بمباران شهر اصفهان تخریب گردیده که مجدداً به شیوه اول بازسازی شده است.
این اثر نفیس و با شکوه به علت در بر داشتن نمونه های گوناگون ادوار مختلف اسلامی از نظر فنی و هنری اهمیت بسیاری داشته و از شهرت جهانی برخوردار است. این شهرت و نفاست همه ساله گروه های بی شماری از علاقمندان و پژوهشگران را به خود جلب می کند حاصل این مطالعات، مقالات و رسالات و کتب متعددی است که به وسیله معماران و مهندسین و باستان شناسان مشهور جهان و ایران به رشته تحریر در آمد که اغلب آنها به زبان فارسی ترجمه شده اند.
به طور کلی به همان اندازه که میدان نقش جهان و عمارات تاریخی اطراف آن یاد آورد معماری و هنر دوران صفوی است مسجد جمعه و محلات پیرامون آن افسانه زندگی در عهد سلجوقیان و روزگار پیش از آن را بیان می دارد.

معرفی کتیبه‌هایی از اصفهان از قرن پنجم تا چهاردهم هجری که عناوین پادشاه وقت را ذکر نموده‌است.
القاب وعناوین پادشاهان ایران در کتیبه‌های تاریخی اصفهان۱
لطف الله هنرفر
استاد تاریخ در دانشگاه اصفهان
۱- قدیمی‌ترین کتیبه‌ای که نام پادشاهی از پادشاهان ایران در آثار تاریخی اصفهان در بردارد کتیبه گنبد نظام الملک در مسجد جامع اصفهان است که بین ۴۶۵ تا ۴۸۵ هجری ‌و به احتمال قوی در سال ۴۷۳ هجری و در‌ سلطنت ملکشاه سلجوقی به وسیله خواجه نظام‌الملک طوسی بنا شده و القاب و عنوان پادشاه در کتیبه کوفی این گنبد که آجری است به شرح زیر است:
«السلطان‌المعظم شاهانشاه‌الاعظم ملک‌المشرق و المغرب رکن الاسلام ‌و المسلمین معزالدنیا والدین ابی‌الفتح ملکشاه بن محمد‌بن داود‌یمین خلیفه‌الله امیرالمؤمنین».
۲- در کتیبه محراب گچ‌بری مسجد جامع اصفهان مورخ به سال ۷۱۰ هجری که به وسیله خواجه سعدالدین‌محمد ساوی [۲] وزیر سلطان‌محمد اولجایتو بنا شده نام پادشاه وقت به شرح زیر آمده‌است:
« السلطان حامی ح

وزه‌الاسلام و الایمان غیاث الدنیا والدین ظل الله فی‌الارضین حرس‌الله ببقائه الاسلام ».
۳- در کتیبه هلال صفه عمر در مسجد جامع اصفهان مورخ به سال ۷۶۸ هجری نام شاه‌محمود از سلسله آل‌مظفر به شرح زیر ذکر شده‌است: « سلطان محمود خلدالله ملکه و سلطانه ». در کتیبه در تاریخی امام‌زاده اسماعیل اصفهان از شاه‌محمود به شرح زیر نام برده شده‌است: « السلطان الاعظم مولی سلاطین الامم ناشر العدل و الاحسان باسط الامن و الامان ظل‌الله فی الارضین قطب الحق والدین شاه محمود‌بن‌السلطان الاعظم محمد‌بن‌المظفر خلدالله ملکه».

۴- در کتیبه سر‌در‌ بیت‌الشتاء مسجد جامع اصفهان که در سال ۸۵۱ هجری به وسیله عماد‌بن‌مظفر ورزنه‌ای بنا شده‌است نام پادشاه وقت سلطان‌محمد تیموری به شرح زیر ذکر شده‌است: « السلطان الاعظم اعدل سلاطین‌العالم غیاث الحق والدین سلطان‌محمد بهادر‌خلدالله ملکه و سلطانه».
۵- در کتیبه بنای تاریخی درب امام مورخ به سال ۸۵۷ هجری نام جهانشاه قراقویونلو به شرح زیر ذکر شده‌است: « پادشاه جهان‌پناه ابو‌المظفر‌امیرزاده جهانشاه خلدالله خلافته».
۶ – در بین مقرنس‌های طاق صفه صاحب در مسجد جامع اصفهان نام حسن‌بیک آق‌قویونلو که بانی تعمیراتی در سال ۸۸۰ هجری در این مسجد بوده به شرح زیر آمده است: « السلطان الاعدل الاعظم ابوالنصر حسن بهادر خلدالله ملکه و سلطانه».
۷- در مسجد اشترگان اصفهان که در سال ۷۱۵ هجری بنا شده به وسیله کمال‌الدین اسماعیا اشترجانی یک لوح سنگ در ۸۸۱ هجری به بنای اصلی الحاق شده‌است که نام حسن‌بیک آق‌قویونلو را به شرح زیر در بردارد: « حضرت پادشاه اسلام السلطان الاعظم مالک رقاب‌الامم ابوالنصر حسن بهادرخان خلدالله ملکه و سلطانه ».
۸- در کتیبه سردر بقعه شیخ ‌ابومسعود ‌رازی به خط کمال کاتب یزدی و مورخ ۸۹۵ هجری نام پادشاه سلطان یعقوب آق‌قویونلو به شرح زیر ذکر شده‌است: « ابی المظفر یعقوب بهادرخان خلدالله ملکه و سلطانه ».
۹- در کتیبه سردر زاویه در بکوشک ( باب القصر ) به خط معین منشی و مورخ به سال ۹۰۲ هجری نام رستم آق‌قویونلو به شرح زیر ذکر شده‌است: « سراج‌الدین والدین ابوالمظفر رستم بهادرخان خلدالله تعالی خلافته و ملکه و سلطانه ».

۱- در یک فرمان پادشاهی مورخ به سال ۹۱۱ هجری در مسجد جامع اصفهان: [۳]
« خلیفه‌الزمان ناشرالعدل و الاحسان الامام العادل الکامل الهادی الغازی الوالی ابوالمظفر السلطان شاه اسماعیل الصفوی بهادرخان خلدالله ملکه و سلطانه».
۲- در کتیبه سردر هارون ولایت به سال ۹۱۸ هجری:
« والی لواء الولایه فی‌الافاق مالک سریر الخلافه بالاستحقاق الغازی المجاهد فی سبیل‌الله بقاطع البرهان ناصر‌المؤمنین ابی‌المظفر السلطان شاه‌اسماعیل بهادرخان».
۳- در کتیبه سردر مسجد علی به خط شمس‌الدین تبریزی مورخ به سال ۹۲۹ هجری:
« السلطان بن السلطان بن السلطان الذی اسمه الجمیل بعدد الائمه علیهم‌السلم فی التنزیل ابی المظفر سلطان شاه اسماعیل خلدالله ظله الظلیل».
القاب و عناوین شاه طهماسب اول صفوی در آثار تاریخی اصفهان
۱- در یک فرمان مبنی بر بخشش دوهزار تومان مالیات از اصفهان و توابع آن در صفه صاحب در مسجد جامع اصفهان:
« السلطان بن السلطان ابوالمظفر شاه طهماسب بهادرخان لابرحت رایات دولته منصوره و اعداء حشمته مقهوره ».
۲- در یک کتیبه به خط ثلث در صفه صاحب در مسجد جامع اصفهان مورخ به سال ۹۳۸ هجری:
« قائد عسکر‌المهدی صاحب‌الزمان السلطان‌بن‌السلطان ابوالمظفر شاه‌طهماسب الصفوی الحسینی بهادرخان خلدالله علی بسیط الارض ظلال اعلامه و لازال اعناق الجبابره و رقاب الاکاسره طائعین لقهرمان اوامره و احکامه».
۳- در کتیبه مسجد قطبیه به خط ابوسعید امامی و مورخ به سال ۹۵۰ هجری:
« ابوالمظفر السلطان شاه طهماسب الحسینی بهادرخان خلدالله تعالی ملکه و سلطانه و افاض علی‌العالمین بره و احسانه ».

۴- در کتیبه مسجد ذوالفقار به خط محمد سیاوش و مورخ به سال ۹۵۰ هجری:
« السلطان الاعظم الاکرم ابوالمظفر شاه طهماسب الحسینی بهادرخان خلدالله ملکه و افاض علی العالمین عدله ».
۵- در کتیبه ثلث مسجد درب جوباره به خط شیخ محمد بابر و مورخ به سال ۹۵۵ هجری:
« السلطان‌بن‌السلطان‌بن‌السلطان ابوالمظفر شاه طهماسب الحسینی بهادرخان خلدالله تعالی فی ظل الامن و الامان ».
۶- در کتیبه ثلث بقعه خواجه شاه‌حسن به خط ابوسعید امامی و مورخ به سال ۹۶۲ هجری:
« سلطان سلاطین‌العصر و الاوان و مقدمه الجیش لصاحب الزمان ابوالمظفر شاه‌طهماسب الحسینی بهادرخان خلدالله ملکه و سلطانه».
۷- در کتیبه یک سنگ نوشته در مسجد جامع اصفهان مورخ به سال ۹۷۱ هجری:
« سلطان سلاطین زمان باسط بساط امن و امان‌المروج للشریعه الحقه الامامیه به تأیید الملک المنان حامی بیضه السلام [۴] عن الانکسار من رجوم شیاطین الزمان السلطان‌بن‌السلطان‌بن‌السلطان ابوالمظفر معزالدین . . . .۲ شاه طهماسب بهادرخان ».
۸- در کتیبه یک سنگ‌نوشته در مسجد‌جامع اصفهان که در مجرای اب مباح مسجد از زنده‌رود اصفهان نصب شده‌بوده:
« خاقان الاعدل الاعظم مالک رقاب الامم مولی سلاطین العرب و العجم السلطان‌بن‌السلطان ابوالمظفر شاه طهماسب بهادرخان خلدالله ملکه و سلطانه».
شاه محمد خدابنده
در کتیبه یک سنگ‌نوشته که بر دیوار حوض وسط صحن مسجد‌جامع اصفهان نصب شده و به سال ۹۸۵ هجری مورخ است نام سلطان‌محمد خدابنده پدر شاه‌عباس به شرح زیر ذکر شده‌است:
« السلطان الاعظم الاعدل الاکرم قهرمان الماء و الطین ضل‌الله فی‌الارضین مالک رقاب‌الامم مولا ملوک‌العرب و العجم ابوالمظفر خدای بنده سلطان‌محمد پادشاه خلدالله ملکه و سلطانه».

القاب و عناوین شاه‌عباس اول (کبیر) در آثار تاریخی اصفهان
۱- در اصفهان قدیمی‌ترین کتیبه‌ای که نام شاه‌عباس اول را در بردارد کتیبه ثلث صفه حکیم مورخ به سال ۹۹۶ و به خط صحیفی جوهری در مسجد جامع اصفهان است که القاب و عناوین این پادشاه را به شرح زیر ذکر کرده است:
« السلطان الاعظم الاعدل الاکرم الاشجع مالک رقاب‌الامم مولا ملوک العرب و العجم قهرمان الماء و الطین ظل‌الله فی‌الارضین خلف اخلاف سیدالمرسلین السلطان‌بن‌السلطان و الخاقان‌بن‌الخاقان ابوالمظفر ابوالغازی شاه‌عباس الحسینی الصفوی بهادرخان خلدالله ملکه و سلطانه و افاض علی العالمین بره و عدله و احسانه ».
۲- در کتیبه سردر مسجد شیخ لطف‌الله به خط علیرضا عباسی و مورخ به سال ۱۰۱۲ هجری:
« السلطان الاعظم و الخاقان الاکرم محیی مراسم آبائه الطاهرین مروج مذهب الائمه المعصومین ابوالمظفر عباس الحسینی الموسوی الصفوی بهادرخان خلدالله تعالی ملکه و اجری فی بحار التأیید فلکه ».
۳- در کتیبه سردر مسجد مقصود بیک به خط علیرضا عباسی و مورخ به سال ۱۰۱۰ هجری:
« قهرمان الماء و الطین ناصر عبادالله حافظ بلادالله السلطان‌بن‌السلطان ابوالمظفر شاه عباس الحسینی خلدالله ملکه و سلطنته و افاض علی‌العالمین بره و عدله و احسانه ».
۴- در کتیبه محراب مسجد مقصود‌بیک به خط علیرضا عباسی و مورخ به سال ۱۰۱۰ هجری:
« پادشاه جمجاه ملائک سپاه گردون بارگاه مروج مذهب ائمه اثنی‌عشر صلوات‌الله علیهم من الملک الاکرم الاکبر الاعدل السلطان الاعظم و الخاقان الاکرم ابی المظفر شاه‌عباس الموسوی الصفوی الحسینی».
۵- در کتیبه مسجد سفره‌چی به خط صحیفی جوهری و مورخ به سال ۱۰۱۴ هجری:
« السلطان الاعدل الاکرم الاشجع الاعظم مالک رقاب الامم مولا ملوک‌العرب و العجم قهرمان الماء و الطین ظل‌الله فی‌الارضین غلام باخلاص امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه الصلوه و السلام ابوالمظفر شاه‌عباس الموسوی الحسینی بهادرخان خلدالله تعالی ملکه و سلطانه و افاض علی‌العالمین بره و عدله و احسانه و عظمته و شوکته و معدلته و نصرته و حشمته الی یوم القیامه».
۶- در کتیبه مسجد جورجیر به خط صحیفی جوهری و مورخ به سال ۱۰۱۸ هجری:
« السلطان الاکرم الاعظم الاعدل الاشجع قهرمان الماء و الطین مولا ملوک العرب و العجم ابوالغازی ابوالنصر ابوالفتح ابوالمظفر شاه‌عباس بهادرخان خلدالله ملکه و سلطانه و افاض علی‌العالمین بره و عدله و احسانه ».

۷- در کتیبه مسجد جارچی به خط صحیفی و مورخ به سال ۱۰۱۹ هجری:
« الخاقان الاکرم الاکمل الاشجع الاعدل الاعظم مولا ملوک العرب و العجم قهرمان الماء و الطین ظل‌الله فی الرضین خلف اخلاف سیدالمرسلین رواج‌دهنده مذهب ائمه اثنی‌عشر صلوات‌الله علیهم اجمعین ابوالمظفر شاه عباس الحسینی الموسوی الصفوی بهادرخان خلدالله ملکه و سلطانه و افاض علی العالمین عدله و احسانه».