مقاله در مورد میدان و انواع ان

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 مقاله در مورد میدان و انواع ان دارای ۳۶ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد میدان و انواع ان  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد میدان و انواع ان،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله در مورد میدان و انواع ان :

میدان و انواع ان

تعریف میدان:
فضاهای باز وسیعی که دارای محدوده ای محصور یا کمابیش معین بودند و در کنار راهها یا در محل تقاطع آنها قرار داشتند و دارای کارکردی ارتباطی، اجتماعی، تجاری، ورزشی، نظامی یا ترکیبی از دو یا چند کارکرد مزد مزبور بوند، میدان نامیده می شدند. میدانهای کوچک، بخصوص میدانهای کوچک ارتباطی درون محله های مسکونی را اغلب میدانچه می نامیدند. این میدانچه ها را در برخی از شهرها مانند تهران قدیم، نایین، کاشان و یزد، تکیه یا حسینیه نیز می خواندند.(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

۱: انواع میدانها
۱-۱: میدانهای عمومی
کمابیش در همه سکونتگاهها (شهر یا روستا) میدان یا میدانچه ای عمومی وجود داشت که محل تجمع مردم بود و بعضی از فضاهای عمومی مانند عبادتگاه، آب انبار یا نهر آب و به نسبت وسعت سکونتگاه،تعدادی فضای تجاری یا بازار در پیرامون یا مجاور آن قرار داشت. سبزه میدان تهران، سبزه میدان (میدان کهنه) اصفهان و بسیاری دیگری از سبزه میدانها در سایر شهرها در گذشته، نمونه هایی از این گونه میدانها بوده اند. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

میدان امام (توپخانه سابق)تهران.نمونه یک میدان عمومی

۱-۲: میدانهای تجاری
در شهرهای متوسط و بزرگ، به غیر از میدان عمومی شهر، یک یا چند میدان وجود داشت که کارکرد اصلی و عمد آن ها تجاری بود. برخی از این میدان ها تنها به فرآورده یا کالای معینی مانند اسب، کاه گوسفند؛ میوه و غیره اختصاص داشتند. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)
م
میدان گوسفند فروشها-نیشابور.نمونه یک میدان تجاری
۱-۳: میدانهای حکومتی:
معمولاً در پایتختها و شهرهای بزرگ یک میدان حکومتی وجود داشت که برای تمرینهای نظامی، سان و رژه و انجام مراسم رسمی و احیاناً مجازات مجرمان مورد استفاده قرار می گرفت. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

میدان ارک تهران .نمونه ای از یک میدان حکومتی
۱-۴: میدانهای نظامی:
در پایتخت و بعضی از شهرهای بزرگ و مهم، یک میدان مخصوص تمرینهای مداوم نظامی و استقرار و اقامت نظامیان ساخته می شد که متشکل از یک فضای باز یعنی محوط میدان، و حجره ها و فضاهایی در پیرامون برای اقامت نظامیان و ذخیره سلاح بود. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

میدان توپخانه وبالاخانه تلگراف خانه.تهران.نمونه ای از یک میدان نظامی
۱-۵: میدانهای محله ای:
در هر یک از محله های بزرگ و متوسط شهرهای تاریخی، یک مرکز محله وجود داشت. این مراکز از نظر کالبدی و شکلی به دو صورت وجود داشتند. نخست به صورت یک راسته یا گذر که کمی از گذرهای دیگر در محل استقرار فضاهای تجاری و اجتماعی، عریضتر بودند. نوع دوم مرکز محله به صورت میدانچه بود. این میدانچه اغلب در محل تقاطع چند راه یا در کنار راه اصلی محله قرار داشتند. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

میدان محمدیه نایین.نمونه یک میدان محله ای
۱-۶: میدانهای ارتباطی:
به غیر از میدانهای برون شهری و بسیاری از میدانهای نظامی و تجاری سایر میدانها نیز کمابیش از جنب ارتباطی برخوردار بودند و اغلب در محل تقاطع یا کنار راههای مهم شهری قرار داشتند. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

۱-۷:میدانهای ورزشی:
برخی از انواع ورزشها و بازیها در بعضی اوقات در بسیاری از میدانهای عمومی و حکومتی برگزار می شد. اما در داخل یا حوم معدودی از شهرها، میدانهایی وجود داشت که بیشتر به انجام بازیها و مسابقات ورزشی اختصاص داشت.

پیوند ارگانیک میدانها با سایر فضاها و عناصر شهری
بررسی برخی از خصوصیات میدانها در این نوشتار به سبب کارکرد ارتباطی آنها به عنوان یک مفصل ارتباطی و شهری انجام می گیرد، اما همان گونه که بازارها در کنار کارکرد ارتباطی، دارای کارکردهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز بودند، بیشتر میدانها هم در کنار کارکرد و نقش ارتباطی، زمینه و فضایی برای انجام بعضی از فعالیتهای مهم اجتماعی و شهری بودند. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

۲: عناصر میانی مقدس
۲-۱: دارای عنصری میانی
منظور از عنصر یا فضای میانی، عنصر و فضایی است که در میان میدان احداث شده و دارای کارکرد معینی باشد، بنابراین هر عنصر یا فضایی که به صورت اتفاقی و فکر نشده در میان میدان قرار گیرد و در صورت تغییر مکان، هیچ تغییری در نحو فعالیتهای میدان و برگزاری مراسم در آن روی ندهد از عناصر یا فضاهای میانی به شمار نمی آید. برای مثال در وسط بسیاری از میدانهای محله ای

بعضی از شهرها مانند یزد و نایین، الوگاههایی (محل افروختن آتش) وجود داشت- اکنون نیز آثاری از آنها موجود است- که در بعضی از مراسم، در آنها آتش می افروختند. این فضاها یا عناصر در قدیم از تقدس برخوردار بودند. در میان بعضی از میدانهای دور معاصر نیز فضایی طراحی شده

وجود دارد که مجسمه ها و عناصری سمبلیک- یا دمانی یا مفرح مانند فوار آب- در آنها نصب شده است، اما اهمیت کارکردی این عناصر و منزلت آن در اعتقادات عامه چندان مهم، عمیق و قابل مقایسه با عناصری مانند الوگاهها نیست. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

نایین-حسینیه کلوان.نمونه ای از یک میدان با عنصری میانی
۲-۲: بدون عنصر میانی:
عناصر مقدس و نمادین تنها در میان میدانهایی وجود داشت که جنبه ای مذهبی و مقدس نیز داشتند و موقعیت مکانی و هندسی آنها متأثر از جهان بینی مردم و نحو انجام مراسم بود. اما میدانهایی که فاقد چنین خصوصیتی بودند، تهی از عناصر مقدس بودند. البته ممکن بود که در این گونه میدانها نیز عنصر یا فضایی معمارانه در میان و مرکز میدان قرار داشته باشد، مانند حوض یا استخر یا باغچه و غیره. اما اینها فاقد جنبه ای مقدس بودند و خصوصیتی معمارانه و کارکری

داشتند. یزد- در میان میدانچ تکیه امیز چخماق بر اساس طرحی که «فرد ریچاردز» تهیه کرده است، یک فضا وجود دارد که گویا در گذشته

کارکرد مذهبی و مقدس داشته است. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)
۳: نحو اتصال راه به میدان:
۳-۱: با طرح منظم و فکر شده:
در میدانهایی که فضاهای ساخته شده و سطوح جاتنبی آنها را طراحی می کردند، محل اتصال راه به میدان نیز طراحی می شد و اغلب در مکانهای معین و منظمی قرار داشت. در میدانهای متوسط و کوچک یک دهانه را مانند دهانه های دیگر به عنوان ورودی راه به میدان در نظر می گرفتند. اما در میدانهای بزرگ، دهان مزبور را بزرگتر و با اهمیت تر از سایر دهانه ها طراحی می کردند تا محل اتصال راه به میدان به خوبی مشخص شود.(مانند میدان توپخانه) .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

نایین حسینیه نواباد.نحوه اتصال راه به میدان طراحی شده است.
۳-۲: ارگانیک:
در بسیاری از میدانها به خصوص میدانهایی که فاقد ساختمانها و سطوح طراحی شده بودند، راهها بدون هیچ طرح از پیش فکر شده و عنصر رابط به میدان متصل می شدند. دراین حالت بدنه و سطحی که راه ازآن به میدان متصل می شد، توسط راه بریده می شود. بسیاری از میدانها و میدانچه های محله ای دارای چنین خصوصیتی بودند. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

۴: موقعیت میدان نسبت به راههای منتهی به آن
۴-۱: میدان در محل تقاطع راهها:
بسیاری از میدانهای عمومی، محله ای ارتباطی و برخی از سایر انواع میدانهادر محل تقاطع راههای شهری، ناحیه ای و محله ای پدید می آمدند- نقش و کارکرد اولیه و مهم این نوع میدانها، جنب ارتباطی داشت- در حالتی که میدان پیش از یک طرح فکر شده، در محل تقاطع راهها پدید می آمد، معمولاً ترکیب هنسی محلهای اتصال راهها به میدان ،تابع نظم و الگوی سازمان یافته ای نبود. اما در صورتی که یک میدان را که نخست طراحی و سپس احداث می کردند، اگر امکان سازمان دادن

محل ورود حداقل یک یا چند راه مهم را در مکانهای هندسی خاص و نقاط عطف میدان قرار دهند. میدان نقش جهان اصفهان چنین وضعی دارد، به این ترتیب که دهان بازار را روی محور طولی و در وسط ضلع شمالی میدان و رو به روی مسجد جامع (امام) طراحی و احداث کرده اند، در حالی که بقی راهها در مکانهای فرعی تر به میدان متصل شده اند. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

۴-۲- میدان در کنار راه:
برخی از میدانها در کنار راههای مهم شهری پدید می آمدند. در این صورت سه حالت وجود داشت. نخست این که میدان در جبه متصل به راه دارای یک حصار بود که فضای آن را از فضای راه متمایز می کرد و تنها توسط یک یا چند فضای ورودی، امکان دسترسی به آن وجود داشت، مانند میدان مشق تهران که در کنار خیابان سپه(امام خمینی) قرار داشت. دوم، حالتی بود که میدان توسط

عناصری غیر معمارانه یا معمارانه از راه متمایز می شد، اما در طول راه امکان دید به آن کمابیش وجود داشت و دسترسی به آن نیز از نقاط مختلف و متعدد میسر بود، مانند میدان گنجعلیخان کرمان. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

۴-۳: میدان در امتداد راه:
بسیاری از انواع میدانها به گونه ای در امتداد مسیر راهها قرار داشتند که راه از مکانی واقع در یکی از اضلاع میدان به آن منتهی و از مکانی واقع در ضلعی دیگر از آن منشعب می شد. نحو اتصال و انشعاب راه به میدان نسبت به اضلاع و محورهای آن دارای دو حالت بود. در حالت اول، راه در امتداد محوری مستقیم که به موازات دو ضلع و عمود بر اضلاع دیگر از میدان می گذشت، مانند میدان ارک در تهران قدیم که راهی در امتداد محور شمالی- جنوبی از وسط آن می گذشت. در حالت دوم، راه در امتداد محوری که با هیچ کدام از اضلاع میدان موازی نبود، یعنی به صورت مورب، از میلان عبور می کرد( مستقل از میدان.) .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

چنان که گفته شد بیشتر میدانهای برون شهری حصار یا فضای ساخته شد طراحی شده و معمارانه نداشتند. علاوه بر این، بعضی از میدانها و از جمله میدانچه های شهری فاقد فضای ساخته شده ای بودند که وابسته و متعلق به میدان باشد، بلکه فضای باز این میدانها توسط بناها و فضاهای متعدد و مستقل پیرامونشان که در زمانهای مختلف ساخته شده بودند، احاطه شده بود، میدان کهنه (سبزه میدان) اصفهان. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

۵: خصوصیات فضاهای ساخته شد پیرامون میدان
۵-۱: وابسته و متعلق به میدان:
پیرامون میدانهایی که پس از طراحی ساخته می شدند، کمابیش بناها و فضاهایی با کارکردی متناسب با نقش کارکردی میدان و همزمان با آن ساخته می شد و به این ترتیب پیرامون میدان

بناهایی قرار می گرفت که از نظر کارکردی و کالبدی وابسته و متعلق به میدان بود. میدان نقش جهان اصفهان، میدان گنجعلیخان کرمان و میدان توپخان تهران (با خصوصیات کالبدی دور قاجار) از این نوع میدانها به شمار می آیند. .(سلطان زاده حسین فضاهای شهری ایران)

بررسی میدان در طول تاریخ شهرسازی ایران:

-۱ پیدایش مفهوم شهر و شهر گرائی در دوران مادها(قرن نهم تا هفتم قبل از میلاد)
انچه در دوران ماد ها رخ می دهد نه شهر نشینی و نه یکجانشینی است

چون یکجانشینی قبلا رخ داده است وگواه بر ان موجودیت جامعه روستایی است و اینکه شهر نه به عنوان تشکیل یک جامعه کاملا مشخص بلکه مکان جمع شدن سه جامعه روستایی ایلی و شهری است.

در این شار مفهوم بازار در مرحله جنینی قرار دارد و بافت و ساخت کالبدی ان مراحل اغازین خود را می گذراند.انچه مورد برنامه ریزی و طراحی دقیق قرار می گیرد قلعه و تقسیمات داخلی ان است.قلعه مرکز واقعی مدیریت و سازماندهی منطقه وسیع تحت نفوذ خویش است.منطقه ای که هر سه جامعه ایلی روستایی وشهری در ان مقام گرفته اند.)حبیبی سید محسن از شار تا شهر صفحه ۷)

۱-۲ مفهوم ابتدائی و اولیه میدان در دوره مادها:
در این دوره همانطور که در تصویر مشاهده می کنید هر مربع شامل یک نوع کاربری در این دوره است.مربع کوچک اول کاخ شاهی استکه یک فضای باز در وسط ان وجود دارد که جزئی از کاخ است و نمی توان از ان به عنوان میدان نام برد.زیرا درست ایت که دارای فضایی باز می

باشد ولی خصوصی بودن و عدم مشارکت مردم در این منطقه میتوان اسم ان را محوطه گذارد.
در مربع های بعدی به ترتیب انبار اقامتگاه سرباز خانه قرار دارند.جالب است که در این نوع شهر دوره ماد ها شهر و بازار دور از کاخ شاهی قرار داشته اند که به نوعی حکومت از مردم عادی جدا بوده است.

۲-۱ شار در دوران هخامنش(قرن هفتم تا قرن چهارم قبل میلاد):
شار نظامی-کشاورزی دوران ماد جای خود را به شار نظامی-بازرگانی پارسی در سر حدات و شار بازرگانی-کشاورزی سرزمینهای میانی می دهد.شهر هعبد و شهر-قدرت وشهر بازار مفاهیمی هستند که شار پارسی با خود حمل می کندو با استقرار در نقاط سوقالجیشی بسیار با اهمیت به مقوله زیست محیطی نیز جواب می دهد.
پارسیان شهر های خود را از روی نقشه ای بنا می کردند که به توسط مذهب(موبدان)تقدیس شده بود وسنت های اجدادی به انها اموخته بود و از ان نقشه به هیچ وجه تجاوز نمی کردند.شهر مربعی بود به طول یک میدان که اسب به میل خود و به یک نفس بدود(حدود نه کیلومتر در نه کیلومتر)در وسط ان اتش را به منزله حافظ حقیقی مکان می افروختند و در کنار حوض یا ابگیری به نسبت جمعیتی که در انجا سکنی می گذیدند حفر می کردند و اب انبار می ساختند پس از اتمام ساختمان اتشکده و اب انبار به بنای خانه مشغول شده و سپس به ایجاد باغ وبستان می پرداختند.(حبیبی سید محسن از شار تا شهر صفحه ۱۱)

۲-۲ همانطور که در نقشه شهر دوران هخامنش مشاهده می کنید باز هم کاخ شاهی در وسط قرار گرفته است و این بار به جای انکه به ترتیب مربع هایی به دور هم تشکیل شوند هر ضلع مربع کوچک به یک کاربری اختصاص یافته است.در شمال ان سرباز خانه و انبار و خزانه و در سمت جنوب نیز سرباز خانه قرار دارد.در اطراف ان هم قلمرو نزدیکان پادشاه قرار گرفته است.نکته جالب در این شهر ها نسبت به دوره مادها این است که شهر به قلمرو حکومت بسیار نزدیک شده است و در همجواری هم قرار گرفته است که این از خصوصیات دوره هخامنشی می باشد.در این نوع شهر هم میدان مفهومی ابتدائی و ناقص دارد همانند دوره مادها.

شار در دوره پارتی قرن سوم قبل میلاد تا قرن سوم میلادی):
شهر پارتی در دولت اشکانی مرکز اصلی حیات سیاسی این دولت است.شهر مکان اصلی تصمیم گیری های دولت و مشورت ارکان دودمانی است.جمع بندی افکار عمومی در شهر در بسیاری موارد منجر به تصمیم گیری های بسیار مهم می شود.شهر می تواند در مورد سرنوشت شاه –به منظله مظهر دولت –نیز اتخاذ تصمیم کند.این شار نه فقط در شهر به معنای اخص ان بلکه در سرزمینی بس فراتر و در ارتباطات چند سویه با نقاط زیستی واقع در این سرزمین مفهوم اصلی خود را باز می یابد.(حبیبی سید محسن از شار تا شهر صفحه ۲۲) شهر دولت اشکانی دارای برج و باروی دایره ای شکل را ایجاد میکند

۳-۲ همانطور که در نقشه شهر دوره پارتی می بینید باز وضع به همان صورت است.کاخ شاهی در وسط و اطراف ان را سرباز خانه و نزدیکان فرمانروا تشکیل می دهند و در جنوب شهر هم شهر اصلی به معنی زندگی مردم عادی وجود دارد.بازار هم به صورت نواری در وسط شهر قرار گرفته است.از این نقشه می توان پی بردکه۱)بازار مفهومی وسیع تر از انچه تاکنون مشاهده کرده بودیم می باشد.
۲)میدان کم کم در حال شکل گیری است.پنج فضای باز را که یکی از ان میان بازار و کاخ شاهی قرار دارد از مهمترین عوامل این ادعاست.

۳)در دوران قبل شهر به صورت مربع بود ولی در این دوران شهر به صورت دایره شکل گرفت که اطراف ان را زمین های کشاورزی گرفته اند.
شار پارتی در دولت ساسانی(قرن سوم تا هفتم میلادی):
ظهور دولت ساسانی در واقع اولین حرکت جامعه شهری برای رسیدن به قدرت است.تا قبل از این حکومت از ان جامعه ایلی می بود که با جنگ و ستیز های خود دولت های پیشین را از ان خود

کرده بود.به این دلیل این جامعه به سرعت یکجانشین شده و خود در هماهنگی با جامعه دهقانی و جامعه شهری قرار می گیرد ولی همیشه در نبرد قدرت حرف اخرین را میزده است.حال انکه به قدرت رسیدن دولت ساسانی گواینکه از سوی دودمان های در ستیز با دولت اشکانی حمایت گردید ولی نطفه اصلی این دولت در شهر بسته شد ونظریه پرداز اصلی ان در فضای جامعه شهری پرورش یافته بود.به همین دلیل است که شهر پایه نهاد های اجتماعی-اقتصادی فرهنگی سیاسی و بازرگانی-اداری دولت ساسانی می گردد.

چهره کالبدی شار پارتی در دولت ساسانی کمو بیش نوسط تاریخ نگاران دوران اولیه اسلامی ترسیم شده است.بافت کالبدی وسازمان فضائی این شارالگوئی بود که در شهر های دوران اولیه بعد از اسلام نیز مورد استفاده قرار گرفت.در این شهر ها کهن دژی با بارو های کنگره دار بخش نظامی شهر را تشکیل می داد.قسمت اصلی شهر در شارستان بود بر گرداگرد کهن دژ بازار هادر درون دیوار های شهرستان و گاهی در بیرون ان بودند که در دوره اسلامی ربض خوانده می شد و گاه دیوار دومی گرداگرد ان می کشیدند.

این شار از دیدگاه ریخت شناسی شهر های مرکب از فضاهای زیر برخوردار است:۱-دژ حکومتی ۲-شار میانی ۳-شار بیرونی ۴-بازار ۵-میدان: گستره ای وسیع در جلوی دروازه های شارستان و در ربض ساخته می شوند.این میدان نه چون اگورای یونانی محل دادوستد اقتصادی است ونه چون فروم رمی مظهر قدرت حکومت است.میدان مکانی است که بازار ها بدان باز می شوند و تظاهرات اجتماعی-اقتصادی در هم می امیزد.میدان محلی است برای اعلان فرمان های دولت:بخشودگی ها و عقوبت ها.این میدان هنوز از دیدگاه ریخت شناسی فضائی خاص را سبب نمی گردد. .(حبیبی سید محسن از شار تا شهر صفحه ۲۹و۳۴)

۴-۲ همانطور که در نقشه مشاهده می کنید اتشکده در وسط و در کنار ان کاخ شاهی قرار دارد و اطراف ان نیز سرباز خانه و نزدیکان فرمانروا قرار گرفته اند و شهر نیز به صورت نواری در اطراف ان قرار دارد.از نقشه شهر دوران پارتی دولت ساسانی میتوان پی برد:۱-فرم کالبدی شهر از دایره به مربع دوباره تغییر شکل داد.۲-به جای کاخ شاهی که همیشه در وسط قرار داشت این بار اتشکده نقشی مهمتر را در شهر بازی می کند ومحور اصلی شهر است.۳- منیدان در اطراف دروازه های ورودی به شهر قرار دارند که در این تصویر چهار ورودی و چهار میدان مشاهده می گردد.۴-شهر(به مفهوم زندگی مردم عادی)در دوران قبل تجمعی وپراکنده بود ولی در این دوره به صورت نواری در امده است.