مقاله در مورد پیوند ورزش ومعماری

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 مقاله در مورد پیوند ورزش ومعماری دارای ۴۴ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد پیوند ورزش ومعماری  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد پیوند ورزش ومعماری،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله در مورد پیوند ورزش ومعماری :

پیوند ورزش ومعماری

پیش گفتار
بی تردید بزرگترین نعمتی که پروردگار بر بندگان ارزانی داشته است، نعمت حیات است و “زیست ” هدیه خالقاست بر مخلوق، وپس از آن ، آن نعمتی که طعم این زیستن را بر بشر گوارا می سازد، نعمت سلامتی است ۱، سلامتی جسم و روح، که به حقیقت درک لذات هستی و بهره های مادی و معنوی این دنیا بدان وابسته است و سلامتی همان نعمتی است که بشر از سر بی خبری تا فقدان ان حاصل نگردد، به ارزش آن پی نبرده وچه بسا که در شکرگذاری وحفظ آن کوتاهی کند.

ما در این مقاله سعی بر آن داریم که در نگاهی هر چند کوتاه، به نقش و اهمیت ورزش در زندگی فردی و اجتماعی انسان پرداخته ونظری نیز به ارنباط این مهم با هنر معماری داشته باشیم و پس از تبیین نقش ورزش در سلامت جسمی و روحی افراد جامعه، از هنر معماری به عنوان بستری برای فعالیت های ورزشی و ترغیب افراد جامعه به این امر، یادخواهیم کرد، و در ادامه خواهیم گفت که مساله ورزش، چیزی نیست که امروزه مطرح شده باشد، بلکه با تاریخ وفرهنگ هر ملت گره خورده است، وهمانطور که معماری بسترساز فعالیت های ورزشی است، رقابت های ورزشی نیز از کذشته تا امروز زمینه ای را برای رقابت وهنرنمایی معماران فراهم آورده است.

نقش ورزش در زندگی فردی واجتماعی مطمئناً در بحث تندرستی و سلامت ،دو عنوان تغذیه وورزش به عنوان عوامل تعیین کننده وتاثیرگذار مطرح خواهند شد، که در اینجا صحبت وتوجه ما پیرامون مساله ورزش و نقش وتاثیر آن در سلامت و نشاط روحی وج سمی درزندگی فردی واجتماعی می باشد ۲، و در ادامه خواهیم گفت که نقش ورزش در زندگی اجتماعی به سلامت افرادجامعه محدود نشده و امروز ورزش می تواند به عنوان یک علم یا حتی فرصت اقتصادی مطر

ح باشد . رابطه ای که میان ورزش ومعماری بر قرار می شود، وبر پایی مسابفات و تو رنمت های متعدد که بسترساز هنرمندی معماران شده واز سوی دیگر خلق آثار در خور توجهی در این زمینه که می تواند سبب ترغیب بیش از پیش افراد واستقبال آنان ازاماکن ورزشی نظیر استادیوم ها گردد، وورزش را از حد یک حرکت فردی در آ ورده وبه صورت فرهنگی در جامعه
مطرح سازد.
صحبت از اهمیت ورزش در زندگی فردی واجتماعی است که دستورات اسلامی نیز متض من

این موضوع می باشد . دراسلام برای انسان به عنوا ن اشرف مخلوقات، شأن و ارزش ویژه ای در نظر گرفته شده و باید همت ورزید تا در جهان هستی با بهره مندی از نعمات الهی به پرورش جسم از یک طر ف و ارتفاء معنوی روح از سوی دیگر پرداخت و بابرخورداری از سلامت کامل زندگی نمود.
ورزش از نظر لغوی به معنای اجرای مرتب تمرین های بدنی به منظور تکمیل قوای جسمی وروحی است وبه صورتی دیگر می توان گفت از ورزش تنها ورزیدگی جسمی حاصل نمی آید، بلکه روح و روان آدمی نیز مورد نظر است .
ورزش در جنبه فردی آن، دارای نقش اساسی وغیر ق ابل انکار در زندگی آدمیان بوده که همه احاد مردم از فقیروغنی، کوچک وبزرگ، پیر وجوان، عامی ودانشمند و ; در طول زندگی خود با ان سرو کار دارند؛ و در این قسمت،حداقل امکانات وهزینه نیز پاسخگو بوده ، وحتی بدون صرف هزینه نیز می توان به نرمش های بدنی وورزش های فردی پرداخت.
اما هم زمان با روند رو به رشد جمعیت، و گسترش جوامع و تغییر نیازها و خواسته های جامعه بشری نهاد تفریح وورزش نیز از خانواده، متوجه مسئولان و برنامه ریزان جامعه شده است و تربیت بدنی به صورت یک علم و نهاداجتماعی در آمده است . تربیت بدنی در حقیقت علمی است که به وسیله یک سری ابزار و وسایل فیزیکی به پرورش قوای جسمانی، عقلانی، روحانی، اجتماعی، عاطفی افراد پرداخته و پیشرفت و تعالی انسان در تمام ابعاد وجودی کمک میکند.
وجود سازمان یافته تر بیتبدنی و حمایت دو لت از ان ، علاوه بر سلامت جامعه، تا حد زیادی در مبارزه با مفاسداجتماعی، و تهاجم فرهنگی مؤثر است . یادمان باشد که امروزه سن اعتیاد به ۱۶ سال تقلیل پیدا کرده و به گفته یک کارشناس مسائل اعتیاد ، طول زمان دسترس به مواد مخدر فقط ۱۰ دقیقه است . افسردگی و بیماری های روانی شایع شده و آمار خودکشی به میزان قابل توجهی افزایش یافته است، هر چند کلام خوشایندی نیست، ولی واقعیتی است که امروز با ان دست به گریبانیم و شاید توجه به امر ورزش، مرهمی باشد به این درد اجتماعی و فرصتی برای پرورش روحی و بدنی نسل جوان و زمینهساز موفقیتهای و پیشرفتهای آموزشی، فرهنگی،

اقتصادی و ;
در این زمینه، گام ابتدایی، ایجاد فرهنگ شناخت ورزش در میان همه اقشار و ترغیب افراد برای روی آوردن به برنامههای ورزشی و تسهیل دسترسی ایشان از این امکانات است و قدم بعدی توسعه و گسترش ورزش در جامعه است که نیاز به ابزاری دارد که مهم ترین ان تخ صیص بودجه و اعت بار کافی میباشد که اساساً تأمین این امکانات، اهرمهایی ابتدایی برای جذب بیشتر از افرادی است که تمایل به پرورش جسمانی و فراغت روحی دارند.
نیم نگاهی به رابطه ورزش ومعماری ورزش جمعی برخلاف ورزش فردی کاملاً وابسته به “مکان” است، که البته در معماری ، کلمه “فضا” واژه

مناسبتری برای این مفهوم است و معماران در مقایسهای خرد و کلان این مهم را به عهده دارند.
تا اینجا به اهمیت نقش ورزش در جامعه اشاره کرده و اینک وقت آن است که نظری به رابطه این مهم با معماری داشته باشیم، دو مفهومی که شاید در نگاه اول، هیچ ارتباطی میان آنها یافت نشود، ولی با کمی نگاه موشکافانه تر ودقیقتر از تأثیر به سزا و مهم این دو به یکدیگر، اگاه خواهیم شد.
در ابتدا، نه به سراغ استادیوم ها و دهکده های ورزشی و ;که در مقیاس بسیار خردتر به این قضیه نظر کنیم، و مساله ورزش را در خانه، مدرسه و پارک ها مورد برسی قرار می دهیم . از خانه که بگذریم، باید گفت که متأسفانه درمدارس ما، فضای ورزشی ، معماری نشده است و مسا له ورزش در مدارس با قرار دادن چند میز پینگ پنگ یا یک زمین والیب ال و بسکتبال و فوتبال که معمولا در هم تداخل دارند ( تازه آن هم اگر زیر بنا ی مدرسه اجازه دهد ) حل شده است، که البته این حل شدن تنها در پوشی بر مسأله است، شاید با توجه به بودجه تخص ی صی مدارس (صحبت از مدارس دولتی است ) نتوان انتظاری جز این داشت، ودر مورد اندک مدارس غی رانتفاعی نیز ، گر چه گاه سالنی مجهز ویک استخر سرپوشیده یا روباز و ; برای این امر در نظر گرفته شده، ولی باید گفت که هم تعداد این مدارس انگشت شمار است وهم شهریه بالای این مدارس، امکان استفاده را برای عموم نمی دهد . در مورد ورزشگاه ها نیز وضعیت تقریبا مشابهی را شاهد هستیم . در آماری که مرکز مطالعات وبرنامه ریزی شهر تهران،در سال ۱۳۷۲ ارائه کرده است به تفصیل به این مطلب پرداخته شده ودر ضمن آن تصریح شده است که امکانات و تأسیسات ورزشی موجود در شهر تهران به هیچ وجه پاسخگوی نیاز واقعی این شهر بزرگ نیست ومدت زمان زیادی لازم است تا به سطح استانداردهای بین المللی در امر ایجاد اماکن ورزشی برسیم. ۳

شاید کم هزینه ترین ودم دست ترین فضاهای ورزشی پارک ها هستند، که فضاهای ورزشی در این پارک ها نیز به هیچ وجه طراحی شده نمی باشد . در یک پارک، اگر دوچرخه یا پیاده ای نبینید، تفاوتی میان جاده های تندرستی (که مخصوص پیاده روی می باشند ) ومسیرهای دوچرخه سواری وجود ندارد . ظاهر مسأله بسیار ساده است، ولی اگر قراربر طراحی این مسیر ها باشد، باید به نکات ظریفی توجه کرد . دیگر عرض مسیر پیاده ودوچرخه سواری، جنس مصالح کف و ; تفاوت دارد . در مسیر مخص وص پیاده روی، لبه ها حائز اهمیت هستند، در حالی که توجه

وپرداخت زیاد به لبه ها در مسیر حرکت دوچرخه می تواند خطرآفرین با شد. در هر دو حالت گرچه حرکت در جهت مسیر است، ولی در حرکت با دوچرخه، نگاه لازم است فقط به سمت جلو باشد و در اینجا نقاط گریز هستند که مهم می شوندو لازم است دارای جاذبه بصری باشند، تا از نظر روانی در طول حرکت ، کشش ایجاد کنند . اما در مسیر پیاده، گرچه باز هم حرکت رو به جلو داریم، ولی طراحی لبه های زیبا ( که بهتر است از عناصر طبیعی نظیر درختان استفاده شود ) می تواند فضایی دل نشین تر، جهت این حرکت و رزشی بیافریند. در اینجا نقش طراحی، در یک موضوع ساده وشاید پیش پا افتاده توضیح داده شد، ودیدیم که علی رغم ظاهر ساده وکم اهمیت آن، یک طراحی ساده چگونه می تواندنقش مطلوبی ایفا نماید . حال اگر این امر را در سطحی کلان تر بررسی کنیم، اهمیت بیش از پیش آن را در خو اهیم یافت.
وقتی که به مسأله ورزش از این بعد (بعد اجتماعی) نگاه کنیم، مسائل دیگری نیز صورت خود را نشان می دهند.
ومسئله ورزش های جمعی ورقابت های ورزشی که در ابتدا سبب تعامل افراد با یکدیگر شده، در نگاهی کلان تر میتواند سبب تحکیم روابط بین المللی جوامع شود، و شاید همین مسابقات ورزشی که در سطح قاره ای وجهانی برگزارمیشود، بی ش از هر عامل دیگری، در جهت تباد ل فرهنگها و اندیشهها مؤثر افتد . در مسابقات المپیک، جامجهانی و ; هر دوره چندین هزار انسان از سراسر نقاط جهان گردهم میآیند و با هم به تماشا می نشینند و چه بهانه ای از این قوی تر برای گردهمایی هزاران فرد از اقصی نقاط دنیا ; آیا میدانید به طور متوسط ، روزانه بیش از ۱۵۰۰۰ نفر
در باشگاههای ورزشی و استادیومها حاضر میشوند؟!
پیوند ورزش، فرهنگ وتاریخ
در بسیاری از کشورهای جهان ورزش نه به عنوان یک تفری ح که جز ئی از زندگی مردم است وچه بسیار اشک هاولبخندهایی که همین مسابقات بر چهره مردم نشانده است.
برای نمونه ورزشگاه های فوتبال در انگلستا ن کاملا متاثر ازنوع فرهنگ و نوع نگرش به این رزش در این کشورهستند. اولین چیزی که در مورد ورزشگاه های انگلستان به نظر هر کس ی می رسد،فاصله کم تماشاگران تا زمین بازی است .تماشاگران انگلیسی فوتبال را جزیی از زندگی خود م یدانند. بسیاری از جهانگردان دنیا درسفر به لندن در کناردیدار از کلیسا ی سنت پل یاتماشای نشنال گالری به دیدار معبد ویمبلی می شتابند و مجسم می کنند چه کسانی ، ک ی وچگونه در ویمبل ی حضور یافته اند و چ ه لحظ ههای غم و شادی ، گری ه و خند ه روی سکوهایش رقم خورده .برج های دو قلو ی ویمبلی بخش تفکیک ناپذیری از معماری قرن بیستمی لندن رامی ساختند .
چنان چه میبینیم ورزش و مسابقات ورزشی و هم چنین اماکن ورزشی، برگی از تاریخ شده اس

ت ، شاید قدیمی ترین فضایی که محل برگزاری مسابقات ورزشی بوده است، کولوسئوم (آمفی تئاتر فلاویوس) باشد، ساختمانی که از نظرمعماری ویژگی های معماری ساختمانهای رومی را داشته و از باشکوهترین و عظیمترین آمفی تئاترهای رومی، واقع در این شهر است، ساختمانی که به سال ۸۰ میلادی تعلق داشته و بنایی سرگشاده برای انجام ورزشها و مسابقات بوده است مجموعه ای که شاهد فجیع ترین جنایات به شکل نمایش کشتار بردگان و مسیحیان بوده است و داستان نبردهایخونین گلادیاتورها را در پس خود را دارد.
یک نمایش خانه با گنجایش بیش از ۵۰ هزار نفر و پلان بیضوی شکل و نمای سنگی، که شاید سرآغازی بود برای استادیومهای ورزشی. ۴
از دیگر سالن های ورزشی که بیش ترین قدمت را دارند، می توان از استادیوم یونان نام برد که از اولین فضاهای که امروزه رایج است، ریشه یونانی داشته stadium سرباز ساخته شده است که فرمی کشیده دارد و میگویند کلمه وواحد طول است که معادل ۱۸۵ متر می باشد.
صحبت از پیوند ورزش و تاریخ است و ورزشگاه های که برگی از تاریخ شده اند . بازی فوتبال ایران و مکزیک درجام جهانی ۲۰۰۶ آلمان را به خاطر بی اورید، این بازی در ورزشگاه نورنبرگ آلمان انجام شد، ورزشگاهی که در دهه۱۹۳۰ ، هیتلر در آن به سخنرانی پرداخت و برنامه های خود اعلام کرد، استادیومی که در آن رژه طرفداران او به ویژه سربازان موسوم به ” جوانان هیتلر” صورت گرفت.
در مورد این استادیوم که توسط سویسیها احداث شد، باید گفت که این ورزشگاه نه تنها برای فوتبال که برای

دومیدانی نیز ساخته شد و هم چنین استخر شنا نیز در آن تعبیه شده، این استادیوم در سال ۱۹۲۸ ، مدال طلای بهترین معماری را از آن خود کرد و ظرفیت آن از ۵۵۰۰ اولیه پس از بازسازی در سال ۱۹۶۱ ، به ۵۰۰۰۰ افزایش یافت . ازدیگر ویژگی های این ورزشگاه، در نظر گرفتن شاخص های مدیریت محیط زیست و جلوگیری از ایجاد آلودگی صوتی میباشد.
شاید نا مربوط نباشد که در این زمینه، نگاهی نیزبه گذشته ورزش در کشور خودمان داشته باشیم و اهمیتی که

گذشتگان ما برای این امر قائل بوده وورزش را نه تنها یک سری حرکات بدنیف که بستر پهلوان پروری می دانسته اند.
نمونه دیگری از این فضاهای ورزشی که با تاریخ گره خورده است، میدان نقش جهان اصفهان است که محل
برگزاری بازی چوگان بوده است ، یا نمونه دیگر ونزدیک تر آ ن زورخانه شعبان جعفری (که امر وزه شهید فهمیده نامیده می شود ) است. فضای این زورخانه علاوه بر معماری منحصر به فرد ان دارای آلبومی از خاطرات عصر پهلوی است. پس از کودتای ۲۸ مرداد، شعبان جعفری از رسته لات های عصر پهلوی این زورخانه را می سازند که بیش تربه درباریان اختصاص داشته است . در قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ مردم این زورخانه را به آتش می کشند، که در نتیجه مدتی

این مکان کارایی خود را از دست می دهدو پس از انقلاب مجدداً بازسازی می شود. ۵
حال که صحبت از زورخانه شعبان جعفری شد، به جاست تا چند کلامی در مورد معماری زورخانه ها سخن بگوییم،
که به راستی زورخانه ها از اماکن ورزشی هستند که تجلی گاه هنر معماری نیز می باشد.
در زورخانه ها معمولاً کوتاه است، که برای دخول لازم است سر را خم کنند تا بدانند نخستین شرط پهلوانی فروتنی است (همان درسی که از پوریای ولی به یادگار مانده است ). گود زورخانه نیز معمولا به صورت هشت گوش میباشد که این طرح از ستاره هشت پر معماری اسلامی الهام گرفته است . آینهکاری وکاشیکاری در زورخانهها، همانند

مساجد است وروبروی در ورودی جایگاه مرشد قرار دارد که مرتفعتر از سطح عادی زورخانه است.
زورخانهها در قدیم نه تنها محل ورزش، بلکه جایگاه پهل وانی بوده است واجرای برنامه هایی نظیر گل
ریزان(جمعآوری صدقه و ; برای مستحقین ونیازمندان ) ارزش ویژهای به این مکان بخشیده است وتمام این زورخانه ها کم وزیاد برگی از دفتر خاطرات دلاوری ها هستند، چون زورخانه محله خانی آباد که ان را “زورخانه گردان “گویند، که همان جایی است که تختی در آن رسم پهلوانی آموخت.
صحبت از رابطه ورزش وتاریخ به میان آمد واین که اماکن ورزشی چه در شرق یا غرب، یادآور خاطرات تلخ
وشیرین روزهاست.
رقابت های ورزشی بستری برای هنرنمایی معماران اما امروزه صحبت از یک رق ابت ورزشی به صورت مطلق نمی باشد، و هر رقابت ورزشی، در مقدمه اش رقابتی است بین معماران برای هنرنمایی بیش تر،و فرصتی برای ارائه ایدهها وطرح ها;
میکائیل انگورانی، اصول ومبانی طراحی ورزشگاه را دراین موارد خلاصه میکند:
-۱ محتوا وعملکرد ۲- تقارن وتعارض ۳- پرسپکتیو سه بعدی
-۴ همخوانی ورزشگاه ۵- بیان سازهای ۶ – استفاده خلاق از فضا
-۷ یکی شدن ورزشگاه با شهر ومنظر
اگرچه طراحی ورزشگاه ها و استادیومها در مرحله اول پاسخگویی به عملکرد است، اما این ایده های فرمال معماران است که سبب تمایز این بناها میشود و گاه آنها را به صورت یک شاخصه شهری در میآورد.

به عنوان مثال می توان از استادیوم آفونودی ، هنریک در پرتغال نام برد که در جولای ۲۰۰۳ افتتاح شد که به صورت غیر رسمی به یک اثر برجسته ملی تبدیل شده است. این استادیوم در یک شهر تاریخی که به “زادگاه مردم جهان “
مشهور است در شمال پرتغال واقع شده که به خاطر داشتن کلیساهای فراوان مشهور است و امروزه زائران مذهبی این شهر، علاقه وافری به بازدید از این اثر زیبا از خود نشان می دهند. این استادیوم که با ظرفیت ۳۰ هزارنفر کوچک ترین استادیوم جدید ساخته شده است، در تغییر کاربری یک معدن سابق به یک اثر تاریخی م بدل شد . این ورزشگاه در نزدیک مشهورترین قلعه پرتغال واقع شده و دارای دو سکوی نشستن موازی برای تماشاچیان و دو انتهای باز است که از خلال آنها در یک سمت ناهمواریها ی کوهستان و در بخش دیگر منظره بخش مرکزی شهر به چشم میخورد.
این پروژه یقینا نقطه اوج تاریخچه ک اری “سوتومورا” محسوب شده و دولت پرتغال امیدوار است، این استادیوم همان نقشی را ایفا کند که گوگنهایم بیلبائو در اسپانیا; ۶
به هر حال باید گفت که امروزه ساخت ورزشگاه ها و استادیومها ، رو به فزونی است و این مسابقات عرصه مناسبی رابرای هنرمندی معماران از یک سو و سرمایه گذاریهای کلان از سوی دیگر فراهم آورده است، امروز بیش از ۹۰۰۰استادیوم در سر تاسر جهان وجود دارد که بیشترین تعداد مربوط به قاره اروپا با ۳۸۰۳ باشگاه ورزشی است که دراین میان اسپانیا با ۴۷۱ ، آلمان با ۴۶۲ و فرانسه با ۲۸۲ استادیوم، رتبه های اول تا سوم را دارند البته در سطح جهان،
برزیل با ۵۸۰ باشگاه ورزشی در صدر است.و تعداد باشگاههای ورزشی در کشور ما ۲۷ عدد میباشد که شاخص ترین آن استادیوم ۱۰۰ هزار نفری آزادی است، که این تعداد ورزشگاه در مقابل دیگر کشورهای آسیایی، نظیر کره جنوبی با ۲۰۷ ورزشگاه و ژاپن با ۱۱۶ استادیوم رقم بسیار ناچیزی است. ۷

چنانچه گفته شد، امروزه جشن های ورزشی به عنوان انگیزهای قوی برای توسعه اقتصاد شهری است، که می توانداثرات مثبتی داشته باشد، به عنوان مثال المپیک ۱۹۹۲ بارسلون بود که شروع آن باعث حرکت شهر در جهت مرمت ونوسازی شد و هنوز نیز ادامه دارد، اما در مقابل، جام جهانی ۲۰۰۲ در ژاپن و کره جنوبی منجر به ایجاد زیاده روی درساخت استادیومهای گرانقیمت شد.
در المپیک سیدنی ۲۰۰۰ پول بسیار زیادی صرف این بازی ها می شود، که چهره شهر میزبان را دگرگون می کندوشهر زندگی جدید خود را از ت جدید حیات اوقات فراغت وورزش به دست می

آورد . مرکز اصلی بازی ها در ساحل در ۱۵ کیلومتری تالار اپرای سیدنی است، ویکی از ویزگی های حائز اهمیت طرح HOME BUSH معروف ممانعت از ورود وسایل نقلیه شخ صی، وپیش بینی اتوبوس های سریع السیر می باشد . سازمان دهی کل مجموعه وجزئیات، نورپردازی چراغ های میادین به وسیله انرژی خورشیدی، وسازمان دهی آب در طرح، از دیگر خصوصیاتمنحصر به فرد این پروژه می باشد. ۸
در المپیک آتن ۲۰۰۴ نیز هزینه زیادی صرف ساخت دهکده المپیک شد، اثری عظیم که توسط معماری نامدار چون سانتیاگوکالاتراوا طراحی شده بود. او در این بنا ایده “عناصر متحرک معماری ” را مطرح کرده و موضوع مورد توجه او در این بنا (بخشهای مختلف المپیک به ویژه مشعل المپیک ) نور و حرکت بوده است که این عناصر که این عناصرمنبع الهام وی قرار گرفته است . طرح تفضیلی کالاوتروا متشکل از یک ورودی رسمی و تش ریفاتی و نیز صحنی عمومی است که دارای یک آگوارا با سازه طاقی مدولار از جنس استیل سبک است . این آگو را در پلان و در طول باندی متشکل از آبو درخت به صورت یک قوس حرکت می کند و برای افرادی پیاده، تفرجگاهی سایهدار میآفریند .
۹
برپایی جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان، در برلی ن و مونیخ، ساختار این شهرها را دگرگون کرد، تا جایی که تغییر هتل ها،مسیرهای حرکتی، بزرگراه ها و ; به رابطه برپایی مسابقات ورزشی صورت گرفت . مسابقات جام جهانی ۲۰۰۶ درآلمان، تحولات متنوع زیادی را در عرصه معماری مرتبط با میادین ورزشی به دنبال داشت و فرصتی برای نمایش آثارمعمارانه فراهم آورد . ۱۲ ورزشگاه از سوی فدراسیون بین المللی فوتبال برای این مسابقات انتخاب شد، که هر یکحرف تازه ای در معماری استادیوم داشتند، ورزشگاه فرانفورت مبتنی بر سازه مینی مالیستی در ترکیب با جریان نورطبیعی از سقف شفاف در سال ۲۰۰۵ افتا ح شد، استادیوم مرکزی لایپزیک، در سال ۲۰۰۳ با یک معماری متشخص وتکنیک پیش رفته شکل گرفته و استادیوم فرانکن اشتادیون نورنبرگ به صورت سازگار با محیط زیست ساخته شد که جمع آوری آب باران، تمام نیازهای آبیاری و آب فنی ورزشگاه را پاسخگو خواهد بود، تمام این ۱۲ استادیوم، نه تنهامجموعهای برای برزگراری مسابقات ورزشی که یک اثر شاخص معماری بودند.ما نزدیکترین واقعه ورزشی که در پیش رو داریم مربوط به المپیک ۲۰۰۸ پکن است.برای طراحی این ورزشگاه مسابقه ای در اوایل سال ۲۰۰۳ برگزار گردید که طراحان زیادی از اقصی نقاط دنیا در آنشرکت کردند، که از میان ۱۳ طرح راه یافته به مرحله نهایی، شرکت سوئیسی هرزوگ ودوموره به عنوان برنده این رقابت انتخاب شد. ۱۰
فرم پیشنهادی که امروزمراحل ساخت را می گذراند شبیه به لانه پرندگان است که سازه خارجی آن به صورت
مجموعهای از رگ های بزرگ طراحی شد ه که توسط مجموعه ای از دیوارهای توری مانند که از

جنس فلز می باشند،
محصور شده است . این دیوارهای توری مانندامکان نفوذ نور به قلب ساختمان را می دهد وبا برنامه ریزی های نورمن فاستر سعی در ایجاد یک فضای شاعرانه همراه با برجسته سازی وفایع ورزشی می باشد.
PTW اما در ک نار این ورزشگاه، طراحی مرکز شنای پکن نیز به مسابقه گذاشنه شد، که برنده این مسابقه، معماران وگروه آواآروپ بودند که با همکاری دولت چین طرح خود را ارائه کردند . این مجموعه که به اصطلاح آن رامکعب آبی نامیده اند دارای سازه ای شبیه به خانه های اساطیری وسنتی چین می باشد، که از لحاظ سبکی وزن بی نظیر بوده واز تجمع حباب های ریز تشکیل شده استف این طرح با بازی هندسی حباب های آب وبلورهای شگفت
انگیز، به صورت فرم بزرگ مکعبی در آمده است.
این ساختمان در کنار ورزشگاه المپیک هرزوگ ودوموره ساخته می شود که نوعی دوگانگی میا ن آب وآتش راپدید می آورد که جذابیت های آن را دو چندان می کند. ۱۱
چنان چه دیدیم عرصه ورزش فرصت مناسبی برای معماران پدید آورده است ومعماران نامداری چون لوییجی ندول،که PTW کنزو تانگه،کالاتراوا، ضاها حدیدو رنزوپیانو و ;دراین زمینه فعالیت کرد ه اند، و چه بسا شرکت هایی چون شهرت خود را مدیون همین فعالیت ها هستند و طراحی بناهایی چون مرکز شنای المپیک ۲۰۰۸ پکن ومرکز آبی بازیهای ۲۰۰۰ سیدنی اعتبار ویژه ای به نام آنها بخشیده است.
سخن کوتاه، که اگر بخواهیم نمونه هایی از این دست را بیان کنیم، کلام به درازا خواهد کشید، وقصد ما از عنوانکردن این مثال ها، نه معرفی آنها، که هدف روشن کردن ارتباط تنگاتنگ ورزش و معماری بود.
حرف آخر نگاهی به زندگی بشر در طول تاریخ، مسیر حرکت او از زندگی کشاورزی به سمت زندگی صنعتی وفراصنعتی رانشان می دهد، وفعالیت بشر که زمانی مبتنی بر فعالیت های یدی بود، کم کم به سمت فعالیت های ذهنی رفت، واین مساله اگرچه پیشرفت های بسزایی را در عرصه های مختلف به بار آورد، ولی انسانی را که روزانه، چندین ساعت فعالیت بدنی انجام می داد، به درد پشت میزنشینی دچار کرد . مساله ای که سلامت جسمی وحتی روحی آدمی راتهدید می

کند وامروزه نیاز است برای فعالیت های جسمی نیز، به یک برنامه ریزی دقیق دست یابیم.و ما در مروری کوتاه به این مهم دست یافتیم که امروزه ورزش دیگر تنها یک تفریح نیست و زندگی مردم وبرنامه ریزی دولت ها را تحت تأثیر خود قرار داده است وبه عرصه ای جهت رفابت های داخلی وبین المللی تبدیل گشته که از طرف دیگر بسترساز فضایی برای هنرنمایی معماران شده است تا در خلق آثاری در خور توجه اهتمام ورزند;
بی تردید بزرگترین نعمتی که پروردگار بر بندگان ارزانی داشته است، نعمت حیات است و “زیست” هدیه خالق است بر مخلوق، وپس از آن ،آن نعمتی که طعم این زیستن را بر بشر گوارا می سازد، نعمت سلامتی است۱، سلامتی جسم وروح، که به حقیقت درک لذات هستی و بهره های مادی و معنوی این دنیا بدان وابسته است و سلامتی همان نعمتی است که بشر از سر بی خبری تا فقدان ان حاصل نگردد، به ارزش آن پی نبرده وچه بسا که در شکرگذاری وحفظ آن کوتاهی کند.
مطمئناً در بحث تندرستی و سلامت ،دو عنوان تغذیه وورزش به عنوان عوامل تعیین کننده وتاثیرگذار مطرح خواهند شد، که در اینجا صحبت وتوجه ما پیرامون مساله ورزش و نقش وتاثیر آن در سلامت و نشاط روحی وجسمی در زندگی فردی واجتماعی می باشد۲، و در ادامه خواهیم گفت که نقش ورزش در زندگی اجتماعی به سلامت افراد جامعه محدود نشده و امروز ورزش می تواند به عنوان یک علم یا حتی فرصت اقتصادی مطرح باشد. رابطه ای که میان ورزش ومعماری بر قرار می شود، وبر پایی مسابفات و تورنمت های متعدد که بسترساز هنرمندی معماران شده واز سوی دیگر خلق آثار در خور توجهی در این زمینه که می تواند سبب ترغیب بیش از پیش افراد واستقبال آنان از اماکن ورزشی نظیر استادیوم ها گردد، وورزش را از حد یک حرکت فردی در آورده وبه صورت فرهنگی در جامعه مطرح سازد.

صحبت از اهمیت ورزش در زندگی فردی واجتماعی است که دستورات اسلامی نیز متضمن این موضوع می باشد. در اسلام برای انسان به عنوا ن اشرف مخلوقات، شأن و ارزش ویژه ای در نظر گرفته شده و باید همت ورزید تا در جهان هستی با بهره مندی از نعمات الهی به پرورش جسم از یک طرف و ارتفاء معنوی روح از سوی دیگر پرداخت و با برخورداری از سلامت کامل زندگی نمود.
ورزش از نظر لغوی به معنای اجرای مرتب تمرین های بدنی به منظور تکمیل قوای جسمی وروحی است وبه صورتی دیگر می توان گفت از ورزش تنها ورزیدگی جسمی حاصل نمی آید، بلکه روح و روان آدمی نیز مورد نظر است. ورزش در جنبه فردی آن، دارای نقش اساسی وغیر فابل انکار در

زندگی آدمیان بوده که همه احاد مردم از فقیر وغنی، کوچک وبزرگ، پیر وجوان، عامی ودانشمند و; در طول زندگی خود با ان سرو کار دارند؛ و در این قسمت، حداقل امکانات وهزینه نیز پاسخگو بوده، وحتی بدون صرف هزینه نیز می توان به نرمش های بدنی وورزش های فردی پرداخت.
اما هم زمان با روند رو به رشد جمعیت، و گسترش جوامع و تغییر نیازها و خواسته‍های جامعه بشری نهاد تفریح و ورزش نیز از خانواده، متوجه مسئولان و برنامه‍ریزان جامعه شده است و تربیت بدنی به صورت یک علم و نهاد اجتماعی در آمده است. تربیت بدنی در حقیقت علمی است که به وسیله یک سری ابزار و وسایل فیزیکی به پرورش قوای جسمانی، عقلانی، روحانی، اجتماعی، عاطفی افراد پرداخته و پیشرفت و تعالی انسان در تمام ابعاد وجودی کمک می‍کند.
وجود سازمان یافته تربیت‍بدنی و حمایت دوست از ان ، علاوه بر سلامت جامعه، تا حد زیادی در مبارزه با مفاسد اجتماعی، و تهاجم فرهنگی مؤثر است. یادمان باشد که امروزه سن اعتیاد به ۱۶ سال تقلیل پیدا کرده و به گفته یک کارشناس مسائل اعتیاد ، طول زمان دسترس به مواد مخدر فقط ۱۰ دقیقه است. افسردگی و بیماری‍های روانی شایع شده و آمار خودکشی به میزان قابل

توجهی افزایش یافته است، هر چند کلام خوشایندی نیست، ولی وافعیتی است که امروز با ان دست بگریبانیم و شاید توجه به امر ورزش، مرهمی باشد به این درد اجتماعی و فرصتی برای پرورش روحی و بدنی نسل جوان و زمینه‍ساز موفقیت‍های و پیش‍رفت‍های آموزشی، فرهنگی، اقتصادی و ;
در این زمینه، گام ابتدایی، ایجاد فرهنگ شناخت ورزش در میان همه اقشار و ترغیب افراد برای روی آوردن به برنامه‍های ورزشی وتسهیل دسترسی ایشان از این امکانات است و قدم بعدی توسعه و گسترش ورزش در جامعه است که نیاز به ابزاری دارد که مهم‍ترین ان تخصیص بودجه و اعتبار کافی می‍باشد که اساساً تأمین این امکانات، اهرم‍هایی ابتدایی برای جذب بیش‍تر از افرادی است که

تمایل به پرورش جسمانی و فراغت روحی دارند.
ورزش جمعی برخلاف ورزش فردی کاملاً وابسته به “مکان” است، که البته در معماری ، کلمه “فضا” واژه مناسب‍تری برای این مفهوم است و معماران در مقایس‍های خرد و کلان این مهم را به عهده دارند.
تا اینجا به اهمیت نقش ورزش در جامعه اشاره کرده و اینک وقت آن است که نظری به رابطه این مهم با معماری داشته باشیم، دو مفهومی که شاید در نگاه اول، هیچ ارتباطی میان آن‍ها یافت نشود، ولی با کمی نگاه موشکافانه‍تر و دقیق‍تر از تأثیر به سزا و مهم این رو به یکدیگر، اگاه خواهیم شد.
در ابتدا، نه به سراغ استادیوم‍ها و دهکده‍های ورزشی و ;که در مقیاس بسیار خردتر به این قضیه نظر کنیم، و مساله ورزش را در خانه، مدرسه و پارک‍ها مورد برسی قرار می‍دهیم. از خانه که بگذریم، باید گفت که متأسفانه در مدارس ما، فضای ورزشی ، معماری نشده است و مسا له ورزش در مدارس با قرار دادن چند میز پینگ پنگ یا یک زمین والیبال و بسکتبال و فوتبال که معمولا در هم تداخل دارند ( تازه آن هم اگر زیر بنای مدرسه اجازه دهد) حل شده است، که البته این حل شدن تنها در پوشی بر مسأله است، شاید با توجه به بودجه تخصیصی مدارس (صحبت از مدارس دولتی است) نتوان انتظاری جز این داشت، ودر مورد اندک مدارس غیرانتفاعی نیز ، گر چه گاه سالنی مجهز ویک استخر سرپوشیده یا روباز و; برای این امر در نظر گرفته شده، ولی باید گفت که هم تعداد این مدارس انگشت شمار است وهم شهریه بالای این مدارس، امکان استفاده را برای عموم نمی دهد. در مورد ورزشگاه ها نیز وضعیت تقریبا مشابهی را شاهد هستیم. در آماری که مرکز مطالعات وبرنامه ریزی شهر تهران،در سال ۱۳۷۲ارائه کرده است به تفصیل به این مطلب پرداخته شده ودر ضمن آن تصریح شده است که امکانات و تأسیسات ورزشی موجود در شهر تهران به هیچ وجه پاسخگوی نیاز واقعی این شهر بزرگ نیست ومدت زمان زیادی لازم است تا به سطح استانداردهای بین المللی در امر ایجاد اماکن ورزشی برسیم.
شاید کم هزینه ترین ودم دست ترین فضاهای ورزشی پارک ها هستند، که فضاهای ورزشی در این پارک ها نیز به هیچ وجه طراحی شده نمی باشد. در یک پارک، اگر دوچرخه یا پیاده ای نبینید، تفاوتی میان جاده های تندرستی (که مخصوص پیاده روی می باشند) ومسیرهای دوچرخه سواری وجود ندارد. ظاهر مسأله بسیار ساده است، ولی اگر قرار بر طراحی این مسیر ها باشد، باید بهارد. در مسیر مخصوص پیاده روی، لبه ها حائز اهمیت هستند، در حالی که توجه وپرداخت زیاد به لبه ها در مسیر حرکت دوچرخه می تواند خطرآفرین باشد. در هر دو حالت گرچه حرکت در جهت مسیر است، ولی در حرکت با دوچرخه، نگاه لازم است فقط به سمت جلو باشد و در اینجا نقاط گریز هستند که مهم می شوندو لازم است دارای جاذبه بصری باشند، تا از نظر روانی در طول حرکت، کشش ایجاد کنند. اما در مسیر پیاده، گرچه باز هم حرکت رو به جلو داریم، ولی طراحی لبه های زیبا ( که بهتر است از عناصر طبیعی نظیر درختان استفاده شود) می تواند فضایی دل نشین تر، جهت این حرکت ورزشی بیافریند. در اینجا نقش طراحی، در یک موضوع ساده وشاید

پیش پا افتاده توضیح داده شد، ودیدیم که علی رغم ظاهر ساده وکم اهمیت آن، یک طراحی ساده چگونه می‍تواند نقش مطلوبی ایفا نماید. حال اگر این امر را در سطحی کلان تر بررسی کنیم، اهمیت بیش از پیش آن را در خواهیم یافت.
وقتی که به مسأله ورزش از این بعد (بعد اجتماعی) نگاه کنیم، مسائل دیگری نیز صورت خود را نشان می دهند ومسئله ورزش های جمعی ورقابت های ورزشی که در ابتدا سبب تعامل افراد با یکدیگر شده، در نگاهی کلان تر می تواند سبب تحکیم روابط بین المللی جوامع شود، وشاید همین مسابقات ورزشی که در سطح قاره ای وجهانی برگزارمی‍شود، بیش از هر عامل دیگری، در جهت تبادل فرهنگ‍ها و اندیشه‍ها مؤثر افتد. در مسابقات المپیک، جام جهانی و ; هر دوره چندین هزار انسان از سراسر نقاط جهان گردهم می‍آیند و با هم به تماشا می‍ نشینند و چه بهانه‍ای از این قوی‍تر برای گردهمایی هزاران فرد از اقصی نقاط دنیا ; آیا می‍دانید به طور متوسط ، روزانه بیش از ۱۵۰۰۰ نفر در باشگاه‍های ورزشی و استادیوم‍ها حاضر می‍شوند؟!
در بسیاری از کشورهای جهان ورزش نه به عنوان یک تفریح که جزئی از زندگی مردم است وچه بسیار اشک ها ولبخندهایی که همین مسابقات بر چهره مردم نشانده است.
برای نمونه ورزشگاه‌های‌ فوتبال‌ در انگلستان‌ کاملا متاثر ازنوع‌ فرهنگ‌ و نوع‌ نگرش‌ به‌ این‌ ورزش‌ در این‌کشور هستند. اولین‌ چیزی‌ که‌ در مورد ورزشگاه‌های‌ انگلستان‌ به‌ نظر هر کسی‌ می‌رسد،فاصله‌ کم‌ تماشاگران‌ تا زمین‌ بازی‌ است‌.تماشاگران‌ انگلیسی‌ فوتبال‌ را جزیی‌ از زندگی‌خود می‌دانند. بسیاری‌ از جهانگردان‌ دنیا درسفر به‌ لندن‌ در کنار دیدار از کلیسای‌ سنت‌ پل‌ یاتماشای‌ نشنال‌ گالری‌ به‌ دیدار معبد ویمبلی‌می‌شتابند و مجسم‌ می‌کنند چه‌کسانی‌، کی‌ وچگونه‌ در ویمبلی‌ حضور یافته‌اند و چه‌ لحظه‌های‌غم‌ و شادی‌، گریه‌ و خنده‌ روی‌ سکوهایش‌ رقم‌خورده‌. برج‌های‌ دو قلوی‌ ویمبلی‌ بخش‌ تفکیک‌ناپذیری‌ از معماری‌ قرن‌ بیستمی‌ لندن‌ رامی‌ساختند.
چنان چه میبینیم ورزش و مسابقات ورزشی و هم چنین اماکن ورزشی، برگی از تاریخ شده است ، شاید قدیمی‍ترین فضایی که محل برگزاری مسابقات ورزشی بوده است، کولوسئوم (آمفی تئاتر فلاویوس) باشد، ساختمانی که از نظر معماری ویژگی‍های معماری ساختمان‍های رومی را داشته و از باشکوه‍ترین و عظیم‍ترین آمفی‍ تئاترهای رومی، واقع در این شهر است، ساختمانی که به سال ۸۰ میلادی تعلق داشته و بنایی سرگشاده برای انجام ورزش‍ها و مسابقات بوده است مجموعه‍ای که شاهد فجیع‍ترین جنایات به شکل نمایش کشتار بردگان و مسیحیان بوده است و داستان نبردهای خونین گلادیاتورها را در پس خود را دارد.

یک نمایش‍خانه با گنجایش بیش از ۵۰ هزار نفر و پلان بیضوی شکل و نمای سنگی، که شاید سرآغازی بود برای استادیوم‍های ورزشی. ۴
از دیگر سالن های ورزشی که بیش ترین قدمت را دارند، می توان از استادیوم یونان نام برد که از اولین فضاهای سرباز ساخته شده است که فرمی کشیده دارد و میگویند کلمه stadium که امروزه رایج است، ریشه یونانی داشته وواحد طول است که معادل ۱۸۵ متر می باشد.
صحبت از پیوند ورزش و تاریخ است و ورزشگاه‍های که برگی از تاریخ شده‍اند. بازی فوتبال ایران و مکزیک در جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان را به خاطر بیاورید، این بازی در ورزشگاه نورنبرگ آلمان انجام شد، ورزشگاهی که در دهه ۱۹۳۰، هیتلر در آن به سخنرانی پرداخت و برنامه‍های خود اعلام کرد، استادیومی که در آن رژه طرفداران او به ویژه سربازان موسوم به ” جوانان هیتلر” صورت گرفت.

در مورد این استادیوم که توسط سویسی‍ها احداث شد، باید گفت که این ورزشگاه نه تنها برای فوتبال که برای دومیدانی نیز ساخته شد و هم چنین استخر شنا نیز در آن تعبیه شده، این استادیوم در سال۱۹۲۸، مدال طلای بهترین معماری را از آن خود کرد و ظرفیت آن از ۵۵۰۰ اولیه پس از بازسازی در سال ۱۹۶۱ ، به ۵۰۰۰۰ افزایش یافت.
از دیگر ویژگی‍های این ورزشگاه، در نظر گرفتن شاخص‍های مدیریت محیط زیست و جلوگیری از ایجاد آلودگی صوتی می‍باشد.
نمونه دیگری از این فضاهای ورزشی که با تاریخ گره خورده است، میدان نقش جهان اصفهان است که محل برگزاری بازی چوگان بوده است، یا نمونه دیگر ونزدیک تر آن زورخانه شعبان جعفری (که امروزه شهید فهمیده نامیده می شود) است. فضای این زورخانه علاوه بر معماری منحصر به فرد ان دارای آلبومی از خاطرات عصر پهلوی است. پس از کودتای ۲۸ مرداد، شعبان جعفری از رسته لات های عصر پهلوی این زورخانه را می سازند که بیش تر به درباریان اختصاص داشته است. در قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ مردم این زورخانه را به آتش می کشند، که در نتیجه مدتی این مکان کارایی خود را از دست می دهدو پس از انقلاب مجدداً بازسازی می شود.
حال که صحبت از زورخانه شعبان جعفری شد، به جاست تا چند کلامی در مورد معماری زورخانه ها سخن بگوییم، که به راستی زورخانه ها از اماکن ورزشی هستند که تجلی گاه هنر معماری نیز می باشد.
در زورخانه ها معمولاً کوتاه است، که برای دخول لازم است سر را خم کنند تا بدانند نخستین شرط پهلوانی فروتنی است (همان درسی که از پوریای ولی به یادگار مانده است). گود زورخانه نیز معمولاً به صورت هشت گوش می باشد که این طرح از ستاره هشت پر معماری اسلامی الهام گرفته است. آینه‍‍کاری وکاشی‍کاری در زورخانه‍ها، همانند مساجد است وروبروی در ورودی جایگاه مرشد قرار دارد که مرتفع‍تر از سطح عادی زورخانه است.

زورخانه‍ها در قدیم نه تنها محل ورزش، بلکه جایگاه پهلوانی بوده است واجرای برنامه‍هایی نظیر گل ریزان(جمع‍آوری صدقه و; برای مستحقین ونیازمندان) ارزش ویژه‍ای به این مکان بخشیده است وتمام این زورخانه ها کم وزیاد برگی از دفتر خاطرات دلاوری ها هستند، چون زورخانه محله خانی‍آباد که ان را “زورخانه گردان” گویند، که همان جایی است که تختی در آن رسم پهلوانی آموخت.
صحبت از رابطه ورزش وتاریخ به میان آمد واین که اماکن ورزشی چه در شرق یا غرب، یادآور خاطرات تلخ وشیرین روزهاست.
اما امروزه صحبت از یک رقابت ورزشی به صورت مطلق نمی باشد، و هر رقابت ورزشی، در مقدمه‍اش رقابتی است بین معماران برای هنرنمایی بیش تر،و فرصتی برای ارائه ایده‍ها وطرح ها;
میکائیل انگورانی، اصول ومبانی طراحی ورزشگاه را دراین موارد خلاصه می‍کند:
۱- محتوا وعملکرد ۲- تقارن وتعارض ۳- پرسپکتیو سه بعدی
۴- هم‍خوانی ورزشگاه ۵- بیان سازه‍ای ۶ – استفاده خلاق از فضا
۷- یکی شدن ورزشگاه با شهر ومنظر
اگرچه طراحی ورزشگاه‍ها و استادیوم‍ها در مرحله اول پاسخگویی به عملکرد است، اما این ایده‍های فرمال معماران است که سبب تمایز این بناها می‍شود و گاه آن‍ها را به صورت یک شاخصه شهری در می‍آورد.
به عنوان مثال می‍توان از استادیوم آفونودی ، هنریک در پرتغال نام برد که در جولای ۲۰۰۳ افتتاح شد که به صورت غیر رسمی به یک اثر برجسته ملی تبدیل شده است. این استادیوم در یک شهر تاریخی که به “زادگاه مردم جهان” مشهور است در شمال پرتغال واقع شده که به خاطر داشتن کلیساهای فراوان مشهور است و امروزه زائران مذهبی این شهر، علاقه وافری به بازدید از این اثر زیبا از خود نشان می‍دهند. این استادیوم که با ظرفیت ۳۰ هزارنفر کوچک‍ترین استادیوم جدید ساخته شده است، در تغییر کاربری یک معدن سابق به یک اثر تاریخی مبدل شد. این ورزشگاه در نزدیک مشهورترین قلعه پرتغال واقع شده و دارای دو سکوی نشستن موازی برای تماشاچیان و دو انتهای باز است که از خلال آن‍ها در یک سمت ناهمواری‍ها ی کوهستان و در بخش دیگر منظره بخش مرکزی شهر به چشم می‍خورد.

این پروژه یقیناًنقطه اوج تاریخچه کاری “سوتومورا” محسوب شده و دولت پرتغال امیدوار است، این استادیوم همان نقشی را ایفا کند که گوگنهایم بیلبائو در اسپانیا; ۶
به هر حال باید گفت که امروزه ساخت ورزشگاه‍ها و استادیوم‍ها ، رو به فزونی است و این مسابقات عرصه مناسبی را برای هنرمندی معماران از یک سو و سرمایه‍گذاری‍های کلان از سوی دیگر فراهم آورده است، امروز بیش از ۹۰۰۰ استادیوم در سر تاسر جهان وجود دارد که بیش‍ترین تعداد مربوط به قاره اروپا با ۳۸۰۳ باشگاه ورزشی است که در این میان اسپانیا با ۴۷۱، آلمان با ۴۶۲ و فرانسه با ۲۸۲ استادیوم، رتبه‍های اول تا سوم را دارند البته در سطح جهان، برزیل با ۵۸۰ باشگاه ورزشی در صدر است.و تعداد باشگاه‍های ورزشی در کشور ما ۲۷ عدد می‍باشد که شاخص‍ترین آن استادیوم ۱۰۰هزار نفری آزادی است، که این تعداد ورزشگاه در مقابل دیگر کشورهای آسیایی، نظیر کره‍جنوبی با ۲۰۷ ورزشگاه و ژاپن با ۱۱۶ استادیوم رقم بسیار ناچیزی است. ۷
چنان‍چه گفته شد، امروزه جشن‍های ورزشی به عنوان انگیزه‍ای قوی برای توسعه اقتصاد شهری است، که می‍‍تواند اثرات مثبتی داشته باشد، به عنوان مثال المپیک ۱۹۹۲ بارسلون بود که شروع آن باعث حرکت شهر در جهت مرمت و نوسازی شد و هنوز نیز ادامه دارد، اما در مقابل، جام جهانی ۲۰۰۲ در ژاپن و کره جنوبی منجر به ایجاد زیاده‍روی در ساخت استادیوم‍های گران‍قیمت شد.
در المپیک سیدنی ۲۰۰۰ پول بسیار زیادی صرف این بازی ها می شود، که چهره شهر میزبان را دگرگون می کند وشهر زندگی جدید خود را از تجدید حیات اوقات فراغت وورزش به دست می آورد. مرکز اصلی بازی ها در ساحل معروف HOME BUSH در ۱۵ کیلومتری تالار اپرای سیدنی است، ویکی از ویزگی های حائز اهمیت طرح ممانعت از ورود وسایل نقلیه شخصی، وپیش بینی اتوبوس های سریع السیر می باشد. سازمان دهی کل مجموعه وجزئیات، نورپردازی چراغ های میادین به وسیله انرژی خورشیدی، وسازمان دهی آب در طرح، از دیگر خصوصیات منحصر به فرد این پروژه می باشد.
در المپیک آتن ۲۰۰۴ نیز هزینه زیادی صرف ساخت دهکده المپیک شد، اثری عظیم که توسط معماری نامدار چون سانتیاگوکالاتراوا طراحی شده بود. او در این بنا ایده “عتاصر متحرک معماری” را مطرح کرده و موضوع مورد توجه او در این بنا (بخش‍های مختلف المپیک به ویژه مشعل المپیک) نور و حرکت بوده است که این عناصر که این عناصر منبع الهام وی قرار گرفته است. طرح تفضیلی کالاوتروا متشکل از یک ورودی رسمی و تشریفاتی و نیز صحنی عمومی است که دارای یک آگوارا با سازه طاقی مدولار از جنس اتیل سبک است. این آگوترا در پلان و در طول باندی متشکل از آبو درخت به صورت یک قوس حرکت می‍کند و برای افرادی پیاده، تفرج‍گاهی سایه‍دار می‍آفریند. ۹

برپایی جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان، در برلین و مونیخ، ساختار این شهرها را دگرگون کرد، تا جایی که تغییر هتل‍ها، مسیرهای حرکتی، بزرگراه‍ها و ; به رابطه برپایی مسابقات ورزشی صورت گرفت. مسابقات جام جهانی ۲۰۰۶ در آلمان، تحولات متنوع زیادی را در عرصه معماری مرتبط با میادین ورزشی به دنبال داشت و فرصتی برای نمایش آثار معمارانه فراهم آورد. ۱۲ورزشگاه از سوی فدراسیون بین‍المللی فوتبال برای این مسابقات انتخاب شد، که هر یک حرف تازه‍ای در معماری استادیوم داشتند، ورزشگاه فرانفورت مبتنی بر سازه مینی مالیستی در ترکیب با جریان نور طبیعی از سقف شفاف در سال ۲۰۰۵ افتاح شد، استادیوم مرکزی لایپزیک، در سال ۲۰۰۳ با یک معماری متشخص و تکنیک پیش‍رفته شکل گرفته و استادیوم فرانکن اشتادیون نورنبرگ به صورت سازگار با محیط زیست ساخته شد که جمع آوری آب باران، تمام نیازهای آبیاری و آب فنی ورزشگاه را پاسخگو خواهد بود، تمام این ۱۲ استادیوم، نه تنها مجموعه‍ای برای برزگراری مسابقات ورزشی که یک اثر شاخص معماری بودند.
اما نزدیک‍ترین واقعه ورزشی که در پیش رو داریم مربوط به المپیک ۲۰۰۸ پکن است.
برای طراحی این ورزشگاه مسابقه ای در اوایل سال ۲۰۰۳ برگزار گردید که طراحان زیادی از اقصی نقاط دنیا در آن شرکت کردند، که از میان ۱۳ طرح راه یافته به مرحله نهایی، شرکت سوئیسی هرزوگ ودوموره به عنوان برنده این رقابت انتخاب شد. ۱۰
فرم پیشنهادی که امروزمراحل ساخت را می گذراند شبیه به لانه پرندگان است که سازه خارجی آن به صورت مجموعه‍ای از رگ‍های بزرگ طراحی شده که توسط مجموعه‍ای از دیوارهای توری مانند که از جنس فلز می باشند، محصور شده است. این دیوارهای توری مانندامکان نفوذ نور به قلب ساختمان را می دهد وبا برنامه ریزی‍های نورمن فاستر سعی در ایجاد یک فضای شاعرانه همراه با برجسته سازی وفایع ورزشی می باشد.
اما در کنار این ورزشگاه، طراحی مرکز شنای پکن نیز به مسابقه گذاشنه شد، که برنده این مسابقه، معماران PTW وگروه آواآروپ بودند که با همکاری دولت چین طرح خود را ارائه کردند. این مجموعه که به اصطلاح آن را مکعب آبی نامیده اند دارای سازه ای شبیه به خانه های اساطیری وسنتی چین می باشد، که از لحاظ سبکی وزن بی نظیر بوده واز تجمع حباب های ریز تشکیل شده استف این طرح با بازی هندسی حباب های آب وبلورهای شگفت انگیز، به صورت فرم بزرگ مکعبی در آمده است.

این ساختمان در کنار ورزشگاه المپیک هرزوگ ودوموره ساخته می شود که نوعی دوگانگی میان آب وآتش را پدید می آورد که جذابیت های آن را دو چندان می کند. ۱۱
چنان چه دیدیم عرصه ورزش فرصت مناسبی برای معماران پدید آورده است ومعماران نامداری چون لوییجی ندول، کنزو تانگه،کالاتراوا، ضاها حدیدو رنزوپیانو و;دراین زمینه فعالیت کرده‍‍‍اند، و چه بسا شرکت هایی چون PTW که شهرت خود را مدیون همین فعالیت ها هستند و طراحی بناهایی چون مرکز شنای المپیک۲۰۰۸ پکن ومرکز آبی بازی های ۲۰۰۰ سیدنی اعتبار ویژه ای به نام آنها بخشیده است.

و ما در مروری کوتاه به این مهم دست یافتیم که امروزه ورزش دیگر تنها یک تفریح نیست و زندگی مردم وبرنامه ریزی دولت ها را تحت تأثیر خود قرار داده است وبه عرصه ای جهت رفابت های داخلی وبین المللی تبدیل گشته که از طرف دیگر بسترساز فضایی برای هنرنمایی معماران شده است تا در خلق آثاری در خور توجه اهتمام ورزند;
انسان‌ها از زمانی که زندگی اجتماعی خویش را آغاز نمودند، به دلایل گوناگون، خواه در قالب مراسم آیینی و خواه در قالب بازی یا حرکات هنری، گردهم می‌آمدند. این گردهم‌آیی‌ها، که بخش مهمی از فعالیت‌های اجتماعی بشر از روزگار باستان تاکنون به شمار رفته و می‌رود، در روند تکاملی تاریخ، با گذشت زمان و پیشرفت و دگرگونی شیوه‌های زندگی آدمی و شروع زندگی شهرنشینی، شکل‌های متفاوتی به خود گرفته و همواره خود را با شرایط اجتماعی دوران مختلف وفق داده است.

آمفی‌تئاتر ورونا، ایتالیا، ۱۹۰۰
رویدادهای ورزشی نیز از زمان پیدایش تاکنون به عنوان بخش مهمی از این فعالیت‌های اجتماعی به شمار می‌روند. در این میان، مکان‌های برگزاری این رویدادها یا همان میدان‌های ورزشی (Sport Arenas) همراه با نمایش پیشرفت‌های تکنولوژیکی و معمارانه زمان خود، بازتابی از جریان‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و گاه سیاسی زمان خود نیز بوده و هستند.

استادیوم المپیک برلین، آلمان، ۱۹۳۶
در این راستا مسئولان برگزاری هجدهمین دوره بازی‌های جام‌جهانی ۲۰۰۶ فوتبال در آلمان، هم‌زمان با این رویداد مهم جهانی، نمایشگاهی از معماری مجموعه‌ها و استادیوم‌های ورزشی را با عنوان «معماری و ورزش: از میدان‌های باستان تا استادیوم‌های مدرن»، در موزه معماری مونیخ (Architekturmuseum der TU München) ترتیب داده‌اند.

استادیوم فلورانس، ایتالیا، ۱۹۲۹ – ۱۹۳۲
این نمایشگاه از یک سو با هدف نمایش تحولات و تنوع معماری‌های مرتبط با میدان‌‌های ورزشی و از سوی دیگر با ارائه مجموعه‌ای از موفقیت‌‌های معماری ـ مهندسی در عرصه سازه استادیوم‌‌های ورزشی که منجر به روی آوردن به ساختارهای جدید و ابداع روش‌‌های نوین طراحی و پوشش میادین ورزشی شده است، برگزار می‌شود.

استادیوم فوتبال باری، ایتالیا، ۱۹۸۷- ۱۹۹۰

مدل‌‌ها، طرح‌‌ها، تصویرسازی‌‌ها، نقاشی‌‌‌ها و تصاویر مدارک معماری جمع‌آوری‌‌شده از میدان‌‌های دوران باستان، مکان‌‌های برگزاری تورنمنت‌‌ها در قرون وسطی، ساختمان‌‌های ورزشی در دوره رنسانس، مجموعه‌ای از سالن‌های ورزشی طراحی شده در قرن ۱۹ و ۲۰ و همچنین استادیوم‌های ورزشی طراحی شده برای المپیک از موارد به نمایش در آمده در این نمایشگاه می‌باشند.

مرکز خبری استادیوم کریکت لندن، انگلیس، ۱۹۹۴ – ۱۹۹۹
با آگاهی از این نکته که ورزش به عنوان یک فاکتور اقتصادی قدرتمند و یک رویداد رسانه‌‌ای فراگیر و تاثیرگذار، نقش عمده‌ای در روند تحولات جهانی ایفا می‌کند، می‌توان با سرمایه‌گذاری در حوزه معماری ورزش به نتایج مطلوبی در مسیر توسعه جهانی دست یافت. با مروری بر آثار خلاقانه معماران پیشرویی چون پیر لوییجی نروی (Pier Luigi Nervi) کنزو تانگه (Kenzo Tange)، رنزو پیانو (Renzo Piano)، زاها حدید (Zaha Hadid)، نورمن فاستر (Norman Foster)، هرزوگ و دمورن (Herzog & de Meuron)، گروه فیوچر سیستمز (Future Systems) و بسیاری دیگر، می‌توان به اهمیت معماری در حوزه ورزش و لزوم توجه به این مهم پی برد.
استادیوم آلیانز آرنا مونیخ، آلمان، ۲۰۰۵

یوفا: بزرگ‌ترین ورزشگاه این دوره از رقابت‌های جام ملت‌های اروپا، در وین پایتخت اتریش قرار دارد. این ورزشگاه گنجایش ۵۰هزار تماشاگر را دارد و نام آن (ارنست هاپل) است.