پروژه کارآفرینی(اداره برق)

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 پروژه کارآفرینی(اداره برق) دارای ۷۳ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه کارآفرینی(اداره برق)  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه کارآفرینی(اداره برق)،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پروژه کارآفرینی(اداره برق) :

تاریخچه تاسیس شرکت توزیع نیروی برق استان زنجان :
شرکت توزیع نیروی برق استان زنجان در تاریخ ۱/۱/۱۳۷۲ با۱۰۱ مگاوات پیک بار و۱۳۶۲۵۹ مشترک عملا از شرکت برق منطقه ای زنجان منفک گردیده و در حال حاضر دارای ۱۶شهر ، ۱۶ بخش و۴۶ دهستان می باشد که در سال۸۵ با۳/۳۷۶ مگاوات پیک بار ۲۵۳۳۴۲ مشترک وتعداد ۴۸۴۴ پست هوایی وزمینی با قدرتی حدود ۸۷۲ مگا ولت امپر وبا ۶۵۹۱ کیلومتر طول شبکه ۲۰ کیلو ولت هوایی و زمینی وبا ۴۴۴۴ کیلومتر طول شبکه فشار ضعیف هوایی وزمینی و۹۰۴روستای برقدار خود ادامه می دهد

وضعیت تامین برق شهرستان زنجان :
اولین نیروگاه زنجان درسال۱۳۲۰ توسط بخش خصوصی شرکت سهامی برق خمسه با یک دستگاه دیزل ژنراتور ۱۱۵ اسب بخار اغاز بکار نمودو به تدریج ۴ دستگاه دیگر با قدرتهای ۹۰ ، ۵۷۵ ، ۶۳۰ ، ۱۲۰۰ اسب بخار به نیروگاه اضافه ومورد بهره برداری قرار گرفت وبالاخره در سال ۱۳۴۸ تاسیسات فوق تحویل برق تهران شده وبه شبکه سراسری وصل گردید . در حال حاضرشهرستان زنجان دارای ۱۷۱۸ پست هوایی وزمینی با قدرت حدود ۳۷۴ مگاولت امپروحدود۱۷۲۲ کیلومتر طول شبکه KV20 هوایی وزمینی و۱۷۰۴ کیلومتر طول شبکه ضعیف هوایی وزمینی ، شهرستان

ماهنشان دارای ۴۰۴ پست هوایی وزمینی با قدرتی حدود ۳۷ مگا ولت امپر وحدود ۷۹۶ کیلومتر طول شبکه KV20 هوایی و زمینی و۴۰۴ کیلومتر طول شبکه ضعیف هوایی و زمینی ، شهرستان طارم دارای ۳۸۶ پست هوایی وزمینی با قدرتی حدود ۳۷ مگاولت امپر و حدود ۴۶۴کیلومتر طول شبکه KV20 هوایی وزمینی و۲۶۱ کیلومتر طول شبکه ضعیف هوایی وزمینی وشهرستان ایجرود دارای ۲۰۱ پست هوایی وزمینی با قدرتی حدود ۲۴ مگا ولت امپر وحدود ۴۵۸ کیلومتر طول شبکه KV20 هوایی وزمینی و۲۲۵ کیلومتر طول شبکه ضعیف هوایی وزمینی می باشد .
فرایند عمل در سیستم حسابداری شرکت برق استان زنجان :
بودجه شرکت برنامه مالی شرکت است که برای یک سال مالی تهیه وحاوی پیش بینی اقلام درامد وسایرمنابع تامین اعتبار وبراورد هزینه ها برای انجامفعالیت ها ، اجرای طرح ها وعملیاتی است که منجر به حصول هدفهای شرکت می شود .
سال مالی از اول فروردین ماه هر سال شروع ودراخراسفند ماه همان سال پایان می یابد

به استثنای سال اول که از تاریخ تشکیل شرکت شروع ودراخراسفندهمان سال خاتمه می یابد .
درامد شرکتها وسایر منابع تامین اعتبار شرکت عبارت است از کلیه وجوه دریافتی مشروحه زیرکه دربودجه شرکت تحت عنوان درامدهاوسایرمنابع منظورمی گردد :
الف) وجوه دریافتی بابت توزیع یا فروش برق
ب) وجوه دریافتی بابت نگهداری شبکه روشنائی معابر یا ابونمان برای نگهداری
تاسیسات برق ( از مشترکین )
ج) وجوه دریافتی از مشترکین بابت حق انشعاب برق وهزینه های نیرورسانی وهزینه مشارکت (

نسبت به سهم بخش توزیع )
د) وجوه دریافتی از سایر منابع
ه) وجوه حاصله از سرمایه گذاری یا مشارکت در سایر شرکتها
و) وجوه حاصله از انجام خدمات فنی برق ( عیب یابی – تعمیرات و;)
۴- هزینه های شرکت عبارت است از پرداختهایی که به صورت قطعی به ذینفع درقبال کار ، خرید وتعهد ویا به عنوان کمک وهر عنوان دیگری که دربودجه شرکت منظور شده است صورت می گیرد وبه طور کلی هزینه ها را می توان به ۲دسته تقسیم کرد:
الف ) هزینه های جاری

ب) هزینه های سرمایه ای
شاید بتوان مساله تشخیص وتفکیک هزینه های سرمایه ای و جاری را از مهمترین مسائل حسابداری شناخت زیرادراین زمینه قاعده وضابطه روشنی نیست.
در شرکتهای توزیع نیروی برق طبق ایین نامه مالی داخلی خود هزینه ها را به ۵
بخش تقسیم نموده اند :

الف) هزینه های خرید
ب) هزینه های توزیع وفروش انرژی
ج ) هزینه های عمومی واداری
چ)هزینه های سرمایه گذاری وتوسعه
ح) هزینه هایی که در اداره نیروگاه های دیزل وگازی محلی یا شبکه های توزیع
بر حسب قرارداد های منعقده انجام می شود .
عبارت است از تعیین وانتخاب کالا وخدمات وسایر پرداختها که تحصیل یا انجام انها برای نیل به هدف های شرکت ضروری است.
پارامترهای مهم در طراحی پست ها و انتخاب تجهیزات:
در طراحی پستها باید پارامترهای مختلفی را در نظر گرفت.چند پارامتر مهم در زیر آمده است.
الف:شرایط محیط:این عوامل نقش مهمی در طراحی ها دارند و عمدتاً عبارتند از:
۱درجه حرارت حداکثر محیط:بطور کلی تحت تأثیر دو درجه حرارت می باشد:
الف:محیط
ب:گرمای حاصل از تحت ولتاژ قرار گرفتن و این دو مقدار باید ثابت باشند.
۲درجه حرارت حداقل:دستگاه باید بتواند در کمترین درجه حرارت محیط کار کند.
۳ارتفاع از سطح دریا:با افزایش ارتفاع چگالی هوا کم شده و مقدار ولتاژ شکست هوا برای یک فاصله مشخص کمتر می شود.
۴مقدار یخ:دستگاهها باید مقاومت مکانیکی در مقابل یخ های زمستان را داشته باشند.
۵سرعت باد:سرعت باد در محل یک پست باید در طراحی تجهیزات و اتصالات مورد توجه

قرار گیرد.
۶زلزله:وسایل باید با توجه به اطلاعات در مورد زلزله طراحی شوند و تهیه گردند.
۷مقدار آلودگی هوا:شامل گرد و غبار و املاح موجود در هواست،که برای تعیین سطح ایزولاسیون مورد توجه قرار می گیرد.
۸تعداد صاعقه
ب:اطلاعات الکتریکی مبنا:
۱ولتاژ الکتریکی مبنا: (ولتاژ نامی) و ولتاژ حداکثر کار:

ولتاژ نامی یکی از مشخصه های فنی یک دستگاه و اصلی ترین مشخصه یک پست بوده و ولتاژ نامی عبارتست از ولتاژ دائمی کار یک پست می باشد و به عوامل فنی مختلفی بستگی دارد.
ولتاژ حداکثر کار عبارتست از : حداکثر ولتاژ نامی که امکان بوجود آمدن آن در شرایط عادی وجود داشته باشد.
۲جریان نامی:
عبارتست از جریانی که از یک دستگاه در حالت کار عادی آن عبور می کند.
۳جریان اتصال کوتاه:تعیین جریان اتصال کوتاه در یک پست جهت طراحی آن و انتخاب تجهیزات بسیار مهم است.باید توجه داشت که سطح اتصال کوتاه در یک پست با توجه به تغییرات و با توسعه شبکه تغییر می نماید.و دارای دو اثر حرارتی و اثرات نیروی حاصل ناشی از عبور جریان اتصال کوتاه می باشد.
۴فرکانس:مقدار استاندارد فرکانس ۵۰ و ۶۰ هرتز می باشد که در ایران ۵۰ هرتز است.
۵سیستم اتصال فازها:تولید و انتقال انرژی در شبکه بصورت سه فاز انجام می گیرد و پست های فشار قوی نیز بصورت سه فاز ساخته می شوند جهت سهولت تشخیص فازها از یکدیگر آنها کد گذاری می شوند.
۶سطح ایزولاسیون یا سطح عایقی تجهیزات:
مقدار قدرت تحمل اضافه ولتاژهای دائم و موقتی و زودگذر توسط تجهیزات را سطح عایقی یا سطح ایزولاسیون می گویند.
هماهنگی عایقی:
شامل انتخاب قدرت عایقی برای تجهیزات سیستم است که بتواند در مقابل اضافه ولتاژهای شبکه مقاومت کند، که مقدار تحمل را سطح عایقی یا Bil گیوند و هرچه از نظر سطح عایقی پایین تر باشد مقرون به صرفه تر هستند.اصولاً دو روش برای تعیین سطح عایقی بکار برده می شوند.
۱روش قراردادی ۲روش آماری
که هر کدام دارای روشهای فنی خاص خود می باشند.
دو نوع سطح عایقی موجود می باشد:۱خارجی ۲داخلی
اضافه ولتاژهای بوجود آمده در شبکه معمولاً به سه دسته تقسیم می شوند:

۱بر اثر فرکانس:که سه حالت دارد:
۱اثر فرانتی ۲پدیده رزونانس ۳اتصالی فاز به زمین
۲ناشی از کلید زنی:در تمام حالات عملکرد کلید بوجود می آید و ۲ تا ۴ برار ولتاژ نامی می باشد.
۳ناشی از رعد و برق
در هماهنگی عایقی اضافه ولتاژهای فوق اصولاً به علت اینکه آنها تعیین کننده رنج برقگیرها و همچنین سطوح وسایل حفاظتی هستند در نظر گرفته می شوند.
جهت تأمین سطوح عایقی و انتخاب برقگیر برای هر رنج و هر اندازه ولتاژ خاص استانداردهایی وجود دارد که از آنها جهت طراحی استفاده می گردد که این استانداردها به عوامل مختلفی بستگی دارد.البته ارتفاع نیز سهم مهمی در تعیین سطح عایقی دارد.
شین و شینه بندی:
شینه بندی عبارتست از چگونگی ارتباط الکتریکی فیلدهای مختلف که دارای یک سطح ولتاژند.مثلاً تمام ترانسفورماتورها و هادی های موجود در پست تبدیل که دارای ولتاژ مساوی هستند توسط یک هادی بهم وصل می شوند که این هادی را شین گویند.در روی این شین انرژی مولدها و یا مبدلها و یا هر دو بهم می پیوندند و از روی آن بطور مستقیم و یا پس از تبدیل به مصرف کننده ها و یا نقاط دیگر هدایت می شوند در واقع شین عبارتست از وسیله جمع و پخش انرژی در واحد زمان.
لزوم شینه بندی:
هر شینه بندی ممکن است دارای چندین فیدر ورودی و خروجی متصل به آن باشد فیدرها خود دارای وسایل الکتریکی مثل C.B,PT,CT و غیره می باشند.ارتباط این فیدرها بدون وجود یک سیستم گسترده نمی تواند انجام شود.با توجه به شرایط،خواسته ها و پارامترها شینه بندی های مختلفی می تواند وجود داشته باشد.
انواع شینه بندی:
۱ساده:ساده ترین و ارزانترین نوع شینه بندی می باشد ولی تعمیرات،توسعه و گسترش در آن مشکلاتی بوجود می آورد.جهت سهولت می توان آن را بصورت V شکل نیز طراحی کرد.
۲شینه بندی ساده با باسبار انتقالی
۳شبنه بندی دوبا سبار
۴شینه بندی با سبار دوبل با باسبار کمکی

۵شینه بندی چند باسبار
۶شینه بندی چند باسبار شین کمکی
۷شینه بندی H شکل یا حلقوی
۸شینه بندی کلیدی
۹شینه بندی دو کلیدی
که هر کدام دارای معایب و مزایایی می باشند که بهترین نوع آنها ۸ و ۹ می باشد.
فواصل زمین کردن نقطه نوترال و سیستم زمین
فواصل اساسی در پستها:
چگونگی قرار گرفتن تجهیزات و هادی ها در پست و فواصل موجود و مناسب بین آنها و بین زمین و تجهیزات موضوع بحث فواصل اساسی است که به ۵ نوع تقسیم می شوند:
۱Earth Clearance (E.C) که فاصله بین قسمت های برقدار با اسکلت زمین و یا خود زمین است.
۲Phase Clearance (P.C) فاصله بین قسمت های برقدار با یکدیگر
۳Isclating Distance (ID) فاصله بین کنتاگتهای یک سکسیونر و یا کلید قدرت در زمان باز بودن.
۴Safety Clearance(S.C) فاصله بین قسمت های برقدار و محیط کار.
۵Grand Clearance(G.C) فاصله بین پایین ترین نقطه فلزی هر ایزولاتور و سطح زمین.
که تعیین این فواصل با توجه به مشخصات پست و شرایط و استانداردها امکان پذیر است.

زمین کردن نقطه نوترال به دلایل زیر قابل توجه است:
۱برای حفاظت فاز به زمین
۲شدت جریان اتصال کوتاه فاز به زمین
۳ولتاژ فازهای سالم در زمان اتصال به زمین
انواع زمین کردن نقطه نوترال:
۱سیستم با نوترال ایزوله
۲با استفاده از سلف پرسون
۳از طریق مقاومت
۴زمین کردن مستقیم
۵از طریق راکتانس
۶از طریق ترانسفورماتور زمین.
طراحی سیستم زمین
هدف از ایجاد یک سیستم زمین:
۱در حالت نرمال تمام قسمت های غیر باردار دستگاهها از طریق هادیهایی متصل به سیستم زمین در ولتاژ مطلق زمین که صفر یا نزدیک صفر می باشد قرار گیرند.
۲کارگران در تمام مواقع در شرایط پتانسیل مطلق زمین قرار گیرند.
برای حصول شرایط فوق می بایستی سطح پتانسیل الکتریکی در سطح زیر و اطراف یک پست حتی المقدور یکنواخت و نزدیک به پتانسیل صفر و یا ولتاژ مطلق زمین باشد.
عمل زمین به دو طریق صورت می گیرد:
۱زمین کردن نوترال دستگاهها
۲زمین کردن بدنه اجزاء هادی غیر باردار.

بررسی ولتاژهای مجازی برای ایمنی در پست
۱ولتاژ گام یا قدم: Step Voltage
ولتاژهای خطرناک بصورت زیر هستند:
که از عبور جریان در مسیر بسته دو پای شخص و زمین ناشی می شود.
۲ولتاژ تماس:Toueh Voltage
ولتاژ تماس معمولاً در اثر تماس دست یا ناحیه فوقانی بدن به قسمت فلزی تجهیزات که در هنگام اتصالی و یا خرابی ایزولاسیون باردار می باشند.
۳ولتاژ انتقالی:Transfer Voltage
این ولتاژ حالت خاصی از حد ولتاژ تماسی مجاز می باشد و در حالتی تعریف می شود که دستگاه اتصالی شود در این حالت ممکن است ولتاژ تماس حاصل تا حد ولتاژ کل ناشی از اتصال کوتاه برسد.
۶ولتاژ خانه Mesh Voltage:
به ولتاژ بین مرکز یک خانه با نقطه اتصال زمین نزدیکترین دستگاه اطلاق می گردد.
مراحل طراحی:
۱مطالعه مشخصات خاک و تعیین مقدار P:
خاک خشک دارای قابلیت هدایت الکتریکی خیلی کم است اما با افزایش رطوبت و املاح هدایت آن فزونی می یابد.
۲تعیین زمان تشخیص و رفع خطا و مساحت تحت پوشش پست.
۳ماکزیمم جریان اتصال

این کمیت تعیین کننده مقطع هادی های شبکه،افزایش پتانسیل شبکه و غیره می باشد.
۶گزینش هادی های زمین و تعیین سطح مقطع آن
با توجه به شرایط زیر تعیین می گردد.
۱تحمل تنش حرارتی بطوری که هادی ذوب نشود.
۲داشتن مقاومت مکانیکی کافی در برابر تنش مکانیکی ناشی از جریان اتصال زمین.
۳سطح مقطع کافی برای داشتن مقاومت لازم در مدت طولانی در برابر خوردگی در مناطقی که مشخصات خوردگی دارند.
۴داشتن هدایت کافی بطوری که پتانسیل زمین در همه نقاط از حد مجاز تجاوز نکند.

برقگیر:
یکی از روشهای حفاظت شبکه های قدرت،ترانسفورماتورها و سایر تجهیزات الکتریکی،در مقابل اضافه ولتاژهای ناشی از سویچینگ و رعد و برق و… استفاده از وسایل حفاظتی می باشد.
وظیفه این وسایل محدود کردن و کنترل اضافه ولتاژهای فوق و هدایت و انحراف آن به زمین است بنابراین در این صورت می توان سطح عایقی تجهیزات را تا حد مناسبی پایین آورد که از نظر اقتصادی و بهره برداری خیلی مهم است.
یک وسیله حفاظتی باید مشخصه های زیر را داشته باشد:
۱در ولتاژ نامی شبکه هیچ عکس العملی از خود نشان ندهد.
۲در اضافه ولتاژهای بوجود آمده سریعاً از خود عکس العمل نشان داده و آن را به زمین هدایت کند.
۳ظرفیت عبور موج جریان با دامنه زیاد و با مدت زمان معینی را داشته باشد.
۴بعد از هر تخلیه الکتریکی،عبور قدرت در فرکانس معمولی ادامه نداشته باشد.
۵از نظر اقتصادی و هزینه های تعمیر و نگهداری و نصب مقرون به صرفه باشد.
برقگیر:
وسایل حفاظتی کاملی که در شبکه های قدرت جهت کنترل اضافه ولتاژها مورد استفاده قرار می گیرد برقگیرها می باشند.یک برقگیر تشکیل شده از: پوشینگ پرسلین که در داخل آن یک سری فاصله هوایی بطور سری با دیسکهایی از جنس Silicon قرار گرفته اند.برقگیرهای فوق بنام Value Type موسومند و بدین گونه عمل می کنند که در ولتاژ نامی شبکه هیچ گونه شکست الکتریکی در فواصل هوایی بوجود نیامده و همچنین مقاومت المانهای غیر خطی خیلی بالاست.لذا برقگیر هیچ عکس العملی از خود نشان نمی دهد.ولی در زمان بوقوع پیوستن اضافه ولتاژهای معین در شبکه فواصل هوایی موجود در برقگیر اتصالی شده و همچنین مقاومت المانهای غیر خطی شدیداً کاهش می یابد و موج جریان به زمین تخلیه می شود تا زمانی که اضافه ولتاژ کنترل شود.برقگیر فوق دارای معایب و محدودیت هایی می باشند مثلاً وجود فواصل هوایی در طول برقگیر باعث عدم توزیع یکنواخت ولتاژ می شود.می توان برای رفع عیب آن مقاومت های غیر خطی را بطور موازی با

فواصل هوایی بکار برد.ظرفیت جذب انرژی این نوع برقگیرها محدود می باشد.
برقگیر ZNO
در این نوع برقگیرها فواصل هوایی وجود ندارد و برحسب مقدار ولتاژ نامی تعدادی از المانهائی از جنس اکسید روی با مشخصه مقاومتی کاملاً غیر خطی به یکدیگر سری می شوند.در ولتاژ نامی المانها دارای مقاومت خیلی بالا بوده ولی در اضافه ولتاژها میزان مقاومت آنها سریعاً کاهش می یابد و جریان به زمین تخلیه می شود تا اضافه ولتاژ بوجود آمده کنترل شود.
مشخصات الکتریکی و فنی برقگیرها:
۱ولتاژ نامی:حداگثر ولتاژی که برقگیر بطور دائم می تواند تحمل کند بدون اینکه صدمه ببیند.
۲ولتاژ باقیمانده:ولتاژی که بین ترمینالهای برقگیر در زمان تخلیه جریان و عمل برقگیر بوجود می آید که می باید با استفاده از مقاومت های کاملاً غیر خطی مقدار آن را به حداقل رساند.
۳ولتاژ جرقه:عبارتست از اضافه ولتاژی که باعث عمل برقگیر می شود.
۴حداکثر جریان تخلیه:حداکثر جریانی که برقگیر می تواند بدون خسارت دیدن و یا تغییر مشخصات فنی از خود عبور دهد.
۵ظرفیت انرژی ورودی:ماکزیمم انرژی مجازی که برقگیر می توند در طراحی یک زمان مشخص جذب کند.صرف نظر از ساختمان داخلی برقگیرها به سه دسته تقسیم می شوند.
۱برقگیر تیپ پست
۲برقگیر تیپ خط
۳برقگیر تیپ توزیع
ترانسفورماتور
انرژی الکتریکی تولید شده به وسیله نیروگاههای حرارتی و آبی معمولاً از مراکز صنعتی و مصرف کننده ها فاصله زیادی دارند.این انرژی بواسطه محدودیت های موجود در ساخت واحدهای تولید کننده،در ولتاژهای پایین نظیر ۶ و ۱۱ و ۲۱ و قدرت های بالا تولید می شود.انتقال این قدرتها تحت ولتاژهای پایین با وجود فاصله زیاد بین تولید کننده ها و مصرف کننده ها باعث افت ولتاژهای زیاد و توان خواهد شد.لذا به مبدلهایی برای تبدیل ولتاژهای پایین به ولتاژ بالا برای کاهش تلفات و انتقال آن به نقاط دوردست نیاز است.همچنین ولتاژهای بالای انتقال داده شده برای استفاده مصرف کننده ها در مراکز صنعتی و شهرها مناسب نیست،لذا در این گونه مناطق احتیاج به مبدلهای کاهنده ولتاژ می باشد.این مبدلها را ترانسفورماتور قدرت می نامند که بصورت دو سیم یا سه سیم پیچیده می باشند.
در مورد پستهای دو سطح ولتاژ از یک ترانس دو سیم پیچه برای کاهش یا افزایش ولتاژ استفاده می گردد ولی در مورد پستهایی با سه سطح ولتاژ باید بررسی های مناسب نظیر محاسبات اقتصادی،میزان استقلال در تغذیه هر یک از شبکه های ثانویه،نوع ترانسفورماتور و رابطه برداری بین شبکه ها صورت گیرد که آیا از یک ترانس سه سیم پیچه استفاده شود یا از ترانس دو سیم پیچه.
ترانسفورماتورهای اندازه گیری:
در پستهای فشار قوی جریان عبوری و ولتاژ قرار گرفته روی تجهیزات کمیتهای بالایی هستند.

کنترل سیستم های قدرت و حفاظت قسمت های مختلف آن و تداوم پایداری شبکه باید توسط اندازه گیری کمیات بالا و زیر نظر داشتن آنها انجام گیرد.از آنجایی که مقادیر جریان و ولتاژ در سطوح بالایی هستند نمی توان آنها را مستقیماً وارد دستگاههای اندازه گیری و حفاظتی نمود زیرا این دستگاهها به جهت داشتن حساسیت و قابل دسترس بودن در ابعاد کوچک ساخته می شوند و تحمل جریان های بالا و ولتاژهای قوی را ندارند.پس لازم است مبدلهایی جهت کاهش جریان و ولتاژ بکار رود که از ترانسهای جریان و ولتاژ استفاده می شود.
ترانس جریان:
ترانسفورماتورهای جریان از دو سیم پیچ اولیه و ثانویه تشکیل شده که جریان نامی شبکه از اولیه آن عبور کرده و متناسب با این جریان،جریان کمی نیز در مدار ثانویه جاری می گردد.سیم پیچ اولیه یک CT بطور سری با مدار قدرت قرار می گیرد و در مقایسه با آن دارای امپدانس ناچیزی می باشد بنابراین جریان سیستم کلاً توسط امپدانس مدار قدرت کنترل می شود شکل زیر مدار معادل یک CT را در حالی که مقادیر اولیه آن به طرف ثانویه منتقل شده است نشان می دهد.
ترانسفورماتور جریان تقریباً در حالت اتصال کوتاه کار می کند زیرا ثانویه آن به مقاومت کمی وصل می شود.ترانسفورماتور جریان برای فرکانس مشخصی محاسبه و ساخته می شود ولی تغییرات جزیی فرکانس شبکه روی آن بی اثر است.

ترانسفورماتور ولتاژ
همان طور که در بحث مربوط به CT بحث شد جهت تغذیه رله های حفاظتی و دستگاههای اندازه گیری و جدا کردن قسمت فشار قوی از فشار ضعیف و پاراکل کردن دو سیستم جدا از هم احتیاج به در دست داشتن ولتاژ شبکه می باشد برای این کار از ترانس ولتاژ استفاده می شود.

این ترانس مانند ترانس قدرت دارای یک هسته مغناطیسی،دو سیم پیچی که یکی به عنوان اولیه و دیگری به عنوان ثانویه است مدار معادل یک V.T مطابق شکل زیر می باشد که در این مدار کمیتهای اولیه بطرف ثانویه منتقل شده اند.
حفاظت خطوط انتقال انرژی:
خطوط فشار قوی باعث انتقال انرژی از یک نقطه به نقطه دیگر می شود. مثلاً جهت انتقال انرژی از یک نیروگاه به مناطق قابل مصرف از یک پست انتقال به پستهای توزیع خطوط انتقال به پستهای توزیع خطوط انتقال فشار قوی نقش بسزایی دارند.تداوم بار و پایداری در تغذیه مصرف کننده ها از مواردی است که باید به آنها توجه خاص مبذول داشت.
خطوط انتقال انرژی همیشه در معرض عواملی ناخواسته هستند که ممکن است بدان دچار گردند.این عوامل عبارتند از:
رعد و برق،اتصال فاز یا فازها به زمین و به همدیگر و در اثر عوامل طبیعی نظیر درختان و پرندگان که باعث ایجاد اضافه ولتاژ ناخواسته و جریان های خیلی بالا می شوند.ایجاد اضافه ولتاژ و جریان های زیاد باعث صدمات زیادی به شبکه می شود و نتیجه اینکه قسمتی از مشترکین ممکن است مدت زمان طولانی نتوانند تغذیه گردند و دیگر اینکه به خود سیستم لطمات زیادی نظیر از بین رفتن تجهیزات و غیره وارد آورد.در هر دو صورت هزینه های اقتصادی ناخواسته گریبانگیر مؤسسات ذی

نفع می گردد.جهت جلوگیری از لطمات ذکر شده می باید یک سیستم حفاظتی خوب طراحی نمود.که اولاً تا سر حد امکان از وقوع خطا جلوگیری کرده و ثانیاً در صورت وقوع عیب سریعاً قسمت معیوب را از مدار خارج نموده تا صدمات وارد حداقل باشد.
حفاظت خطوط فشار قوی در برابر اضافه ولتاژها توسط بکار بردن سیم های گارد و انتخاب صحیح زنجیر و برقگیرهای شاخکی و رله های اضافه ولتاژ تأمین می شود.
برای حفاظت شبکه در مقابل جریان اتصال کوتاه و تعیین محل آن از روشهای زیر استفاده می گردد:

۱ حفاظت توسط رله جریان زیاد زمانی
۲حفاظت توسط فیوز که فقط در ولتاژهای کم و متوسط کاربرد دارد.
۳حفاظت توسط رله جریان زیاد جهت دار
۴حفاظت توسط دیستانس
۵حفاظت توسط رله دیفرانسیل
از آنجایی که حفاظت خطوط با فشار بالاتر از حد مورد نظر است و فیوز نمی تواند نقشی در این شبکه ها داشته باشد از آن صرف نظر می گردد و بخاطر فاصله زیاد استفاده از رله دیفرانسیل چون از آن چنان حساسیتی که مورد نظر است برخوردار نیست نیز صرف نظر می شود رله جریان زیاد یک رله الکتریکی است که بر اساس جریان اتصال کوتاه عمل می نماید.
این رله از لحاظ ساختمانی بصورت های چکشی،گردان،کششی و استاتیکی (الکتریکی) وجود دارد.در تأسیسات و تجهیزات مدرن ساختمان رله های جریان زیاد از نوع استاتیکی می باشد.
۱رله های جریانی با زمان معین Difinit Time Current Realy
در مدارات شعاعی و یا حلقوی که چندین قسمت خط بصورت سری قرار دارند اختلافی بین جریان خط در انتهای یک قسمت و ابتدای قسمت بعدی وجود ندارد.لذا لازم است که تشخیص محل خطا توسط زمان،با افزودن تنظیمات زمانی بطرف منبع قدرت انجام شود.همان طور که در شکل زیر مشاهده می شود زمان قطع برای یک اتصال نزدیک منبع قدرت ممکن است خیلی زیاد شود واضح است که این حالت مناسب نیست زیرا جریان اتصال کوتاه در نزدیکی منبع بسیار زیاد ولی زمان عملکرد آن خیلی کند است.و منحنی جریان / زمان این نوع رله ها مطابق شکل ۱ می باشد.
۲رله ها با مشخصه های معکوس جریان/زمان یا رله ها معکوس زمانی
منحنی مشخصه اینگونه رله ها طوری است که با افزایش جریان اتصال کوتاه زمان عملکرد آن کم می شود رله های اندوکسیونی نوع دیسکی دارای چنین مشخصه ای می باشد.(شکل ۲)
۳رله های جریان زیاد با قطع فوری:

روش دیگر کاهش زمان قطع خطاهای نزدیک پست استفاده از رله های جریان زیاد با قطع فوری و تنظیم زیاد می باشد که کل زمان قطع را به حداقل کاهش می دهد رله های زمان معکوس را معمولاً پس از رسیدن به حد معینی از جریان می توان طوری طراحی نمود که بطور لحظه ای عمل نمایند،یعنی پس از رسیدن به مقدار مشخصی از جریان اتصال کوتاه آن فرمان قطع را صادر نمایند.
رله دیستانس:
یک رله حفاظتی است که در زمان قطع آن تابع مقاومت طول سیم می باشد همان طور که می دانیم هرچه محل اتصالی از رله دورتر باشد مقاومت ظاهری قطعه سیم بین محل اتصالی تا

رله بزرگتر شده و در نتیجه مقاومت اهمی و غیر اهمی آن نیز بزرگتر می گردد.
با استفاده از رله دیستانس به عنوان رله حفاظتی در سراسر خطوط انتقال انرژی عملاً مشکل حفاظت موضعی و تنظیم جهش زمانی رله های پی در پی نیز برطرف می شود.
رله دیستانس خود از چند عضو تشکیل شده که با هماهنگی این اعضا می تواند عمل حفاظت را بطور صحیح انجام دهد مهمترین آنها عبارتند از:
۱عضور تحریک کننده،در رله دیستانس معمولاً از دو نوع محرک استفاده می شود.
الف:محرک جریانی:که عبارتست از یک رله جریان زیاد که برای ۱ تا ۹/۰ برابر جریان نامی ترانسفورماتور جریان قابل تنظیم است.
ب:محرک امپدانس کم:تحریک کننده امپدانس کم نسبت V/I را سنجیده و بلافاصله عمل می کند.
۲عضو سنجش رله دیستانس عضوی است که با استفاده از عضوتحریک کننده و با اندازه گیری R و X محل خطا را سنجیده و به Zone مربوطه فرمان می دهد.
۳عضو جهت یاب:این عضو از قطع بی موقع کلیدها جلوگیری می کند.
حفاظت جریان زیاد جهت دار:
برای شبکه هایی که از دو طرف تغذیه می شوند به علت اینکه محل اتصالی از دو طرف تغذیه می شود رله جریان زیاد زمانی به تنهایی نمی تواند حفاظت صحیح را انجام دهد.برای چنین شبکه هایی از رله جریان زیاد جهت دار استفاده می شود.بدین معنی که برای فرمان قطع کلید از عوامل جریان فرمان و جهت انتقال نیرو متفتاً استفاده می شود.
رله های جهت دار برای خطاهای زمین
با اینکه رله جهت یاب در هر دو حالت (اتصال کوتاه و یا اتصال زمین) جهت جریان یا جهت توان سنجیده و مشخص می کند ، ولی شرایط کاری رله برای این دو حالت بکلی با هم متفاوت است.زیرا در محل اتصال کوتاه ولتاژ حدوداً صفر و جریان بسیار زیاد است.لذا نزدیکترین رله به محل اتصال کوتاه دارای ولتاژ کم و جریان زیاد می باشد در صورتی که برعکس در موقع اتصال به زمین شدن شبکه رله دارای ولتاژی بیشتر از ولتاژ نامی شبکه و جریانی معادل مجموع جریان شبکه می باشد بطوری که در شبکه اگر مرکز ستاره شبکه بر روی اندوکتیویته زمین شده باشد این جریان خیلی کوچک خواهد بود.در این صورت نزدیکترین رله به محل اتصال زمین دارای جریان کم و ولتاژ زیاد می باشد.
در خطاهای تکفاز به زمین در هر فازی که باشد یک مقدار مؤلفه صفر جریان ولتاژ ایجاد می گردد ک

ه اختلاف فاز یکسانی نیز دارند بدین ترتیب یک رله جریان زیاد جهت دار برای خطاهای زمین کافی است که توسط مدار باقی مانده CT ها و PT ها تغذیه شود.
رله ولتاژ کم: Under Voltage Relay
در شبکه ها و مدارات الکترونیکی اغلب افت ولتاژهائی بوجود می آید که برای تجهیزات الکتریکی زیان آور است و دستگاهها در این موارد باید حفاظت شوند.رله افت ولتاژ شبیه رله جریانی است و تنها تفاوت آن در این است که رله جریان زیاد دارای سیم پیچی کلفت و تعداد حلقه های کم اس

ت ولی رله ولتاژی دارای سیم پیچ نازک و تعداد حلقه های زیاد می باشد.رله افت ولتاژ به دو صورت رله افت ولتاژ تأخیری و رله افت ولتاژ زمانی طراحی می شود.
۱رله افت ولتاژ تأخیری:
این رله ولتاژی است که زمان قطع آن تابع اختلاف سطح الکتریکی می باشد و هرچه افت ولتاژ بیشتر باشد زمان قطع کوتاهتر می گردد.رله افت با یک تأخیر زمانی فرمان قطع مدار را می دهد و اگر زمان تأخیر سپری نشده باشد و ولتاژ به حد نرمال برسد از دادن فرمان خودداری می کند.

۲رله افت ولتاژ زمانی:
اصول کار این رله شبیه رله افت ولتاژ تأخیری است با این تفاوت که این مدار به یک عضو زمانی نیز مجهز می باشد.
رله اضافه ولتاژ:
رله فوق به منظور آزمایش تجهیزات،مدارات حفاظتی تنظیم کننده های ولتاژ،آزمایش ترانسفورماتورها،یکسو کننده ها،کنترل کننده ها و غیره بکار می رود.
طرز کار آن بدین صورت است که:
ولتاژ ۱۰۰ و ۲۰۰ بوسیله ترانسفورماتور تبدیل به ولتاژ کوچکتر گردیده و بوسیله یکسو کننده پل ، یکسو می شود.این ولتاژ یکسو شده به دو مقایسه کننده ولتاژ اندازه گیری K1 و K2 می رسد.چنانچه سطح ولتاژ از ولتاژ تنظیم بیشتر باشد.مقایسه کننده K1 عمل نموده و با در نظر گرفتن زمان T،تریگر،سیگنال S که بیان کننده اولین مرحله حفاظت است،روشن می شود.
و چنانچه ولتاژ به مقدار تنظیمی نرسیده،واحد قطع کننده I1 عمل می کند و مرحله دوم حفاظت با قطع کلید انجام می گیرد.

چنانچه ولتاژ از سطح تنظیمی برای مقایسه کننده K2 بیشتر شود واحد تریگر قطع کننده I2 عمل کرده و فرمان قطع را صادر می کند برای هر مرحله قطع سیگنالی روشن می شود.می توان عمل Reset را برای هر دو فرمان K1 و K2 انجام داد.
سیستم حفاظتی خطای عملکرد کلید:
در مواقعی که خطا اتفاق می افتد و یکی از حفاظتهای پست عمل می کند گاهی اوقات ممکن است کلید مربوطه به هر علتی ، از قبل پایین بودن فشار روغن،گاز و یا خرابی مکانیزم قطع و وصل و غیره فرمان قطع نگیرد و باز نشود برای پیشگیری از این موضوع سیستم حفاظتی انجام شده و کلیدهای دیگری بلافاصله باز می شوند تا قسمت خطا از سیستم ایزوله گردد.پس هر حفاظتی که تعبیه گردد باید در صورت عمل نکردن یکی از کلیدها،کلیدهای خاص دیگری را باز نماید.
رله وصل مجدد خودکار Auto Reclosing Relay
اکثر اتصال کوتاههایی که بر روی خطوط انتقال بوجود می آید گذرا بوده و پس از مدت کوتاهی از بین می روند بنابراین قطع نمودن این خطوط بطور کامل لازم نبوده و بهتر است فرصت دوباره ای به سیستم داده شود.وصل مجدد سیستمی است که پس از وقوع خطا و باز شدن کلید مربوطه پس از طی مدت کوتاهی کلید را بسته و اگر باز هم خطا بر روی خط بود آنگاه دوباره فرمان باز شدن به

کلید داده می شود.
این رله هم یک فاز و هم سه فاز می تواند عمل خود را انجام دهد.رله های وصل مجدد دارای دو زمان می باشند.
۱زمان مرده:زمانی که اتصالی تکفاز با زمین رخ می دهد کلید مربوطه به آن فاز محل اتصال را

از مدار خارج می کند.در حین قطع شدن کلید مربوطه فرمان وصل به رله Reclose داده می شود تا اگر احیاناً اتصال کوتاه گذرا بوده باشد قسمت از مدار خارج شده وارد مدار گردد زمانی طول خواهد کشید تا فرمان وصل توسط رله وصل مجدد صادر شود این زمان مربوط به زمان عملکرد کلید،مدت زمان خاموش شدن جرقه که حدود ۲ تا ۳ سیکل طول می کشد.خنک شدن روغن،زمان شارژ شدن فنرهای مکانیزم عمل کننده کلیدها می باشد.کل این مدت زمان بین ۱ تا ۵/۱ ثانیه طول می کشد و پس از این مدت زمان است که وصل مجدد توسط رله Reclose داده می شود.این زمان را زمان مرده نامند.
۲زمان فرمان قطع مجدد:

پس از زمان مرده فرمان وصل توسط Reclose داده می شود.حال اگر اتصالی برطرف شده باشد کلید بصورت وصل باقی می ماند و اما اگر اتصالی برطرف نشده باشد پس از یک زمان مشخص که این زمان را بر زمان جابجای روغن در کلید،خارج شدن هوای یونیزاسیون محیط اتصالی و خنک شدن محفظه آرک می باشد رله دیستانس فرمان قطعی سه پل کلید را می دهد.زمان فوق بین ۱ إلی ۳ ثانیه طول می کشد در این حالت رله وصل مجدد قفل می شود.باید توجه داشت که اگر در این مدت اتصالی قبلی برطرف شده باشند و یک اتصالی جدید رخ داده باشد باز هم رله دیستانس

فرمان قطع سه پل کلید را می دهد ولی اگر اتصالی جدید بعد از زمان Reclose باشد عمل وصل مجدد بار دیگر انجام می گیرد.
حفاظت ترانسفورماتور:
برای اینکه به بررسی حفاظت ترانسفورماتور بپردازیم بد نیست که موارد زیر را در نظر بگیریم:
۱ترانسفورماتورهای انتقال دارای دو نوع حفاظت بوده که عبارتند از:
الف:حفاظتهای نصب شده روی بدنه ترانسفورماتور که اصولاً حفاظت کننده اتصالهای داخلی ترانس بوده که ناشی از اضافه حرارت و یا ایجاد گاز می باشد که این رله ها عبارتند از رله های بوخهلتس،رله درجه حرارت سیم پیچ و رله درجه حرارت روغن که اصولاً این نوع حفاظتها پس از مقدار مشخص عمل می کنند.
ب:حفاظت ترانسفورماتور توسط حفاظت کننده های سریع که اصولاً حفاظت های اصل ترانس می باشند و عبارتند از رله اضافه جریان های زمانی و رله افت امپدانس و رله های اضافه بار کوچ

ک.
۲اتصالهای داخل ترانسفورماتور عبارتند از:
a:اتصال بین سیم پیچهای ترانسفورماتور و زمین
b:اتصال بین سیم پیچهای هر فاز
c:اتصال بین فازها
d:اتصال بین سیم پیچهای فشار ضعیف و فشار قوی.
۳از بین رفتن عایقهای ترانسفورماتور ناشی از عوامل زیر است:
الف:ناشی از افزایش حرارت در عایقها است که بخاطر:

a:روغن ترانسفورماتور نتواند بخوبی به حرکت خود ادامه دهد.
b:کمبود روغن ترانسفورماتور
c:عدم کار سیستم خنک کن ترانسفورماتور
d:از بین رفتن هسته ترانسفورماتور
e:افت فرکانس شبکه

f:عبور جریان اتصالی در مدت طولانی.
G:اضافه بار ممتد و یا زیادتر از حد معقول
H:عدم سرویس بجا و تعویض بموقع ترانسفورماتور
ب:ممکن است عایق بطور ناگهانی و مستقیم از بین رود بخاطر:
a:اضافه ولتاژ
b:نیروهای دینامیکی ناشی از اتصال کوتاه
با توجه به اینکه ترانسفورماتورها مهمترین وسیله توزیع و انتقال بوده و از نظر اقتصادی نیز بسیار گران می باشد بنابراین لازم است که در نگهداری و حفاظت آن حداکثر کوشش مبذول گردد.بطوری که یک ترانس قدرت بتواند بخوبی کار کند.

اتفاقات خارجی ترانسفورماتور و طریقه حفاظت آنها:
۱اتصالی در شبکه
یکی از اتفاقات خارجی ترانسفورماتور عبارتست از اتصال کوتاه در مدارهایی که توسط ترانسفورماتور تغذیه می شود بنابراین در اثر اتصال جریان زیادی از ترانسفورماتور عبور کرده و سبب افزایش حرارت در ترانسفورماتور شده در نتیجه عمر آن کاهش می یابد ، برای سنجش دقیق جریان های اتصال کوتاه شبکه و حفاظت ترانسفورماتور در مقابل اثرات آن می توان امروزه از دستگاههای زیر استفاده نمود:
a:فیوز b:رله جریان زیاد یا رله زمانی c:رله دیستانس.
۲حفاظت در مقابل اضافه بار:
با افزایش بار ترانسفورماتور حرارت ایجاد شده در آن نیز افزایش می یابد بنابراین چنانچه

در مقابل اضافه جریان حفاظت نشود.به همین نسبت عمر آن کاهش می یابد.
برای جلوگیری از افزایش بیش از حد درجه حرارت ترانسفورماتور از رله هایی استفاده می شود بنام رله حفاظت کننده درجه حرارت سیم پیچ ترانسفورماتور.
اگر چنانچه روغن داخل رله گرم شود و یا اینکه جریان بسیاری از فازها عبور کند رله فوق سریعاً عمل می کند.

اتصال زمین شبکه خارج از ترانسفورماتور و طریقه حفاظت آن:
در این حالت نیز باید متوجه بود که اتصال زمین های شبکه به ترانسفورماتور منتقل شده و سبب آسیب رساندن به ترانسفورماتور می گردد.چنانچه سیم پیچ ترانسفورماتور بصورت ستاره باشد کافی است یک رله انتقال زمین در نقطه ستاره پیش بینی می شود.
مطابق شکل مقابل:
این رله نیز اصولاً دارای المانی آنی و تأخیری است.
اگر سیم پیچ ترانسفورماتور بصورت مثلث باشد و منبع تغذیه دارای نول باشد از رله های عدم تعادل بصورت زیر استفاده می شود.
چنانچه شبکه در طرف مثلث دارای سیم نول(زمین)باشد در این صورت از رله های ولتاژ استفاده می شود.در این حالت این رله ها بر اساس افت ولتاژ یا افزایش ولتاژ تنظیم خواهد شد.
۳حفاظت ترانس در مقابل ولتاژهای زیاد ناشی از امواج سیار جهت حفاظت دستگاههای الکتریکی بخصوص ترانسفورماتورهای قدرت موجود در شبکه در مقابل ازدیاد ولتاژ بخصوص ولتاژ سیار و زود گذر از برقگیرها استفاده می شود.
حفاظت اتصالی های داخلی ترانسفورماتور:
الف:حفاظت توسط رله های مکانیکی:
۱استفاده از رله بوخهلتس:
در ترانسفورماتورها چنانچه اتصالی رخ دهد مانند اتصال حلقه ای هر فاز و یا اتصال حلقه و زمین و یا اتصال فاز فشار قوی و ضعیف در این صورت بر اثر جرقه ایجاد شده در ترانسفورماتور گازی ایجاد می شود که این گازها حاصل شده بطرف مخزن ذخیره روغن که روی تانک اصلی قرار دارد حرکت می کند.
بین مخزن ذخیره روغن و تانک اصلی ترانسفورماتور رله ای بنام رله بوخهلتس نصب شده ک

ه دارای دو گدی شناور می باشد.در این صورت چنانچه گازی در داخل ترانس ایجاد شود گاز حامل در داخل رله فوق جمع شده و سبب می شود که شناور آن عمل کند و علامت می دهد،بطوری که با به صدا درآمدن زنگ و روشن شدن لامپ مربوطه در اطاق فرمان اپراتور متوجه عیب خواهد شد.اما اگر اتصالی شدید باشد و گاز حامل نیز همراه با حرکت شدید روغن جابجا شود،سبب می شود شناور دوم رله نیز عمل کرده و با عمل آن،کلید اصلی قطع شده و ولتاژ از روی ترانسفورماتور بردارد.
بعد از رفع اتصال می توان با تخلیه گاز توسط شیر تخلیه می توان گویها را به وضعیت اول برگرداند و ترانسفورماتور را برقدار نمود.
۲استفاده از رله فشاری
این رله نیز بین تانک اصلی ترانسفورماتور و تانک رزرو روغن قرار می گیرد.اصولاً برای حفاظت محفظه چنجر ترانسفورماتور استفاده می گردد و به رله جانسون نیز معروف است.اما در بعضی مواقع برای حفاظت سیم پیچهای اصلی ترانسفورماتور نیز استفاده می شود.
ب.استفاده از حفاظتهای الکتریکی:
۱حفاظت ترانسفورماتور توزیع با قدرت کم:
ترانسفورماتورهای توزیع با قدرت کم را اصولاً با فیوز حفاظت می نماید فیوزهای انتخابی طوری می باشند که ترانسفورماتورها را در مقابل اضافه بار و اتصال حفاظت نموده و در صورت خطا فیوز می سوزد بنابراین در این نوع حفاظت از کلید استفاده نشده است.
۲حفاظت اتصال زمین(ترانسفورماتور):
در حفاظت ترانسفورماتورهای قدرت بالا،از رله استفاده می شود جهت حفاظت اتصال زمین هایی که دارای نول می باشند از رله امپدانس بالا با رله حفاظت کننده اتصال زمین ترانسفورماتور استفاده می کنند.
حفاظت اتصالهای داخلی ترانسفورماتور توسط رله دیفرانسیل:

اساسی ترین و بهترین نوع رله حفاظت کننده ترانسفورماتور رله دیفرانسیل یا رله قیاسی است برای اینکه چگونگی حفاظت ترانسفورماتور توسط این رله را پی ببریم ابتدا با طرز کار رله بطور مختصر آشنا خواهیم شد.
رله دیفرانسیل جریانهای دو طرف ترانسفورماتور را با در نظر گرفتن نسبت تبدیل و نوع اتصال می سنجد و مقایسه می کند همان طور که می دانیم مجموع جریان های ورودی و خروجی ترانسفورماتور بدون عیب با در نظر گرفتن نسبت تبدیل آن باید برابر صفر باشد.البته باید توجه داشت که رله دیفرانسیل فوق العاده حساس بوده و دارای کیفیت بسیار عالی نیز می باشد.مخصوصاً در ساخت آن دقت زیادی انجام می گیرد و زمان عملکرد آن نیز بسیار سریع می باشد.شکل ۱۰ حفاظت ترانسفورماتور توسط رله دیفرانسیل را نشان می دهد.
برای انتخاب رله دیفرانسیل جهت حفاظت ترانسفورماتور باید نکات زیر را در نظر گرفت:
۱نسبت تبدیل ترانسفورماتور
۲گروه اتصال ترانسفورماتور
هر ترانسفورماتور دارای گروه اتصال خاص است بنابراین بین بردار جریان اولیه و ثانویه زاویه ای وجود دارد و باید اتصالات C.T ها را طوری انتخاب نمود که این اختلاف فاز را حذف نماید.
۳اثر تغییرات تپ در ترانسفورماتورهایی که تپ چنجر دارند.
اغلب ترانسفورماتورهای قدرت طوری طراحی می شوند که ولتاژ ثانویه آنها و در نتیجه جریان ثانویه آنها ثابت بوده و با تغییرات ولتاژ اولیه و بار در ترانسفورماتور مقدار سیم پیچهای اولیه را طوری تغییر می دهند که همیشه ولتاژ ثانویه ثابت باشد.
بنابراین همیشه جریان های متفاوتی وجود دارد،بنابراین رله باید طوری تنظیم شود که این تغییرات جریان در عمل آن تأثیری نکند و یا اینکه از سیم پیچ کمکی استفاده کرد تا این تغییرات را خنثی کند.
۴جریان مغناطیسی کننده ترانسفورماتور:
منظور از جریان مغناطیس کننده عبارتست از جریانی که در شرایط سه گانه زیر وارد ترانسفورماتور می شود.
الف:بخاطر در مدار آوردن ترانسفورماتور
ب:ولتاژ برگشتی ناشی از اتصالی های خارجی ترانسفورماتور
ج:اتصال پاراکل ترانسفورماتورها.
اعتبار
عبارت است از مبلغی که برای مصرف یا مصارف معینی در بودجه شرکت به تصویب می رسد
تامین اعتبار
عبارت است از تخصیص تمام یا قسمتی ازاعتبارمصوب برای هزینه معین .
تعهد
عبارت است از الزاماتی بر ذمه شرکت ناشی از :

الف) تحویل کالا یا انجام دادن خدمت
ب) اجرای قراردادهایی که با رعایت مقررات منعقدمی شود .
ج) احکام صادر شده از مراجع قانونی وذی صلاح
د) سایر موارد تعهد اور
تنخواه گردان
عبارت است از وجهی که برای انجام پرداخت ها وهزینه های شرکت به پیشنهاد مسئول واحد اجرایی وتایید مدیر عامل یا نماینده وی در اختیار فرد یا واحدی قرار می گیرد که به تدریج هزینه های مربوط را انجام دهد واسناد مثبته هزینه را به واحد مالی ذی ربط تحویل نماید ومجددا وجه دریافت نماید.
پیش پرداخت
عبارت است از پرداختی که از بابت قراردادهای پیش از انجام تعهد صورت می گیرد
علی الحساب
عبارت است از پرداختی که به منظور ادای قسمتی از تعهد صورت می گیرد .
۳) بودجه سالانه شرکت بر اساس درامد ها وسایر منابع تامین اعتبار برحسب برنامه های مصوب شرکت ، تنظیم وپس از تصویب مجمع عمومی به مرحله اجرا گذارده می شود .
تهیه وتصویب بودجه
۱) در نیمه اول اذر ماه هر سال مدیر عامل شرکت موظف است با توجه به برنامه های سالانه ، بودجه شرکت را حاوی پیش بینی کلیه درامد ها وبراورد کلیه هزینه ها با هدف عدم تمرکز برای سال مالی بعد به نحوی تهیه وتنظیم نماید که در نیمه اول دی ماه همان سال جهت بررسی هیئت مدیره شرکت اماده باشد.
۲) هیئت مدیره شرکت بودجه وبرنامه سال بعد شرکت را تا اخر دی ماه هر سال بررسی نموده وجهت تصویب به مجمع عمومی شرکت پیشنهاد می نماید.

۴) بودجه سالانه شرکت پس از تصویب مجمع عمومی با صدور دستور مدیرعامل یا مقام مجاز از طرف او ابلاغ وقابل اجرا خواهد بود وتوضیح اینکه مادام بودجه شرکت به تصویب مجمع عمومی نرسیده است مدیر عامل یا مقام مجاز از طرف وی می تواند به منظور جلوگیری از وقفه وبه لحاظ پیشرفت امور جاری بر اساس بودجه محسوب سال قبل به ماخذ ۱۲/۱ دستور خرج صادر نماید .
۵) میزان اختیار هیئت مدیره در مورد افزایش یا کاهش یا جابجایی هر یک ازمواد هزینه همراه با بودجه مصوب ابلاغ خواهد شد .
۶) هر گاه در جریان سال مالی تجدید نظر وتغییراتی در بودجه سالانه مصوب شرکت لازم شود بودجه اصلاحی کلا یا حسب مورد به وسیله شرکت تهیه وتنظیم وپس از تایید هیئت مدیره شرکت برای تصویب به مجمع عمومی پیشنهاد می گردد.

اجرای بودجه
دریافت درامدهاوسایر منابع تامین اعتبار:
درامد، بهای کالای فروش رفته ویا خدمات انجام شده است ، هنگامی که موسسه ای خدماتی را انجام ویا کالایی را به مشتریان تحویل می دهد ، پول یا دارایی دیگرازانان دریافت می کند.ورود این پول یا دارایی را به موسسه درامد می گویند.
مبلغ در امد در هر معامله از طریق ارزش دارایی یا دارایی هایی که در ازای ان بدست می اید ومعمولا به شکل نقد یا مطالبات است اندازه گیری ودر صورت های مالی مربوط به دوره ای که طی ان تحقق پیدا کرده است منعکس می شود .
بنابراین مبلغ درامد برابراست با حاصل جمع وجوه دریافتی ومطالبات ازمشتریان.
انجام هزینه ها :
هزینه ، بهای تمام شده کالا وخدماتی است که به منظورکسب دامد به فروش رسیده ویا انجام شده است وبه عبارتی دیگر مخارجی است که برای کسب درامد پرداخت شده است.واز طریق بهای تمام شده دارایی ها یا خدماتی که دریک دوره مالی به مصرف می رسد ویا مورد استفاده قرارمی گیرد ،اندازه گیری ودرمدارک حسابداری ثبت می شود .
حقوق و دستمزد :
حقوق و مزایای کارکنان شرکت به صورت مکانیزه بر اساس تشکیلات شرکت طی احکامی به امور مالی ابلاغ و بر اساس این احکام و ائین نامه های خاص حقوق و دستمزد نسبت به پرداخت آنها اقدام می گردد و کسورات قانونی هم پس از کسر پرداختیهای پرسنل به ادارات ،بانکها و

موسسات مربوطه پرداخت می گردد.(بیمه ،مالیات ،خدمات درمانی ،پس انداز و وامها ;)و مابه التفاوت احکام کارکنان نیز به صورت مکانیزه پرداخت می شود .
حسابداری انبار
هر شرکت برای فعالیتهای خود نیاز به لوازم و مایحتاج تاسیسات جهت بهره برداری و تعمیرات آنها و یا ایجاد تاسیسات جدید دارد و موجودی جنس که در انبار نگهداری می شود ،در حقیقت قسمتی از داراییهای شرکت است که به صورت جنسی در انبار موجود و در زمان تعمیرات و بهره برداری از تاسیسات و ماشین آلات به کار برده می شود .
مرحله خرید اجناس :
در مرحله اول نیاز به درخواست جنسی است .این فرم توسط واحد متقاضی تکمیل و پس لز تصویب مقام مسئول جهت تحویل لوازم به انبار ارسال می گردد . در حسابداری انبار پس از رویت کاردکس انبار و تماس با انبار اگر چنان چه در انبار این لوازم موجود بود ،حسابداری انبار اقدام به صدور حواله انبار نموده پس از تکمیل امضاهای مجاز جهت تحویل جنس به انبار مربوطه ارسال می گردد. انباردار ضمن دریافت رسید از تحویل گیرنده جنس یک نسخه از حواله مذکور را جهت عملیات و ثبت در کاردکسخود نگهداری و یک نسخه تحویل گیرنده جنس و مابقی که معمولا ۲ نسخه دیگر (نسخه اول و دوم)جهت حسابداری انبار ارسال می دارد . و حسابداری انبار ۲ نسخه را قیمت گذاری نموده و نسخه دوم را جهت ثبت در کارت حسابداری نگهداری و نسخه اول را جهت صدور سند به حسابداری ارسال می دارد . برای تسهیل در امر منظور نمودن حواله فوق به حسابهای مربوطه لازم است نکاتی چند به شرح زیر رعایت شود . در غیر این صورت امور مالی جهت رفع نقص حواله مذکور مجبور است حواله های فوق را به انبار عودت دهد.
شرکت سهامی توزیع نیروی برق استان زنجان
برگ درخواست کالا
شماره درخواست کالا :۱۱۴۱۳ انبار : ابهر شماره دستور کار۱۵۰۰۰۶۰۱۸۱ تاریخ درخواست

کالا۳۰/۰۷/۱۳۸۶
تاریخ ثبت دستور کار۰۴/۰۶/۱۳۸۶ تاریخ دریافت ۳۰/۰۷/۱۳۸۶ کد پروژه۸۶۶۰۱۸۱ تاریخ اتمام قرارداد۱۵/۰۷/۱۳۸۶
محل مصرف : احداث ش ف ض با مقطع۲۵*۶۰ متر جهت تامین برق منزل محمد انصاری نام تحویل گیرنده : پیشگامان ابهر
کد کالا نام کالا واحد کالا مقدار درخواستی مقدار دستور کار
۷۲۱۰۰۴۵۴۵۰ مقره فشار ضعیف چرخی دو شیاره عدد ۵ ۱۴
۶۸۰۰۰۰۴۹ سیم مسی نمره ۲۵ کیلو گرم ۴ ۷۲
نام درخواست کننده : اسدیان امضا مجاز حواله انبار شماره صادر شد.
تصویب کننده تایید کننده نام و امضا
-شماره و تاریخ خوانا باشد
-محل مصرف و نوع مصرف مشخص باشد
-ارقام ریالی و مقداری خوانا و بدون قلم خوردگی باشد
-امضاهای مجاز در ذیل حواله اخذ شده باشد
-نوع هزینه اخذ شده باشد.
در این حالت امر مالی با اطمینان بیشتری نسبت به تعیین کد هزینه و صدور سند اقدام می نماید
حسابداری انبار گواهی عدم موجودی جنسی را با درخواست مذکور به واحد تدارکات ارسال تا پس از صدور درخواست خرید جهت اقدامات بعدی به کارپردازی ارجاع گردد واحد تدارکات با توجه به نکات زیر اقدام به سفارش خرید می نماید.
-بنا به نیاز موضعی نیازی به خرید مازاد بر درخواست در دست اجرا نیست
-بنا به سفارشلت و قراردادهای منعقده در دست اقدام و احیانا در حال حمل است
-بنا به درخواست مکرر قبلی نیز به خرید کلی است
در مورد خرید مطابق درخواست رسید انبار صادر و عینا طی حواله انبار تحویل واحد متقاضی می گردد .لذا این گونه عملیات را عملیات پایاپای نامیده و در کارتهای اختصاصی ثبت نشده و در یک کارت به نام کارت مادر لوازم پایاپای به صورت ریالی ثبت و عینا طی حواله انبار برگشت می شود.
ولی در صورت خرید مازاد بر نیاز واحد متقاضی رسید انبار صادر و سپس به مقدار درخواست واحد مربوطه حواله انبار صادر و طی مراحل مربوطه نسبت به تحویل جنس اقدام می گردد

.
حسابداری انبار با توجه به قرارداد و مشخصات کامل لوازم مورد قرارداد یا صورت جلسه تطبیق جنس از طرف کمیسیون و فاکتور و بارنامه حمل و سایر مدارک مربوطه اقدام به صدور رسید انبار می نماید در خریدهای جزئی و محدود درخواست خرید فاکتور و در خرید های متوسط استعلام و صورت جلسه تشخیص برنده استعلام کافی است حسابداری انبار پس از صدور رسید انبار و اخ

ذ امضاهای مجاز نسخه حسابداری انبار را جهت ثبت در دفتر و کارت جنسی خود ضبط و نسخه مسئول کاردکس انبار و یک نسخه از انبار (نسخه اول)را جهت عملیات مالی با کلیه مدارک ذکر شده بالا ارسال می گردد(فاکتور ،بارنامه، استعلام بها)وصول مقایسه در کاردکس انبار فقط مشخصات جنس و تعداد ثبت می شود ، اما در کارت حسابداری انبار علاوه بر مشخصات فوق بهای واحد و جمع کل نیز ثبت می گردد .
در سیستم انبارداری یکی از مهمترین مرحله کار ،قیمت گذاری لوازم خریداری شده در مرحله مصرف می باشد . همانطوری که مشخص است کلیه هزینه در مرحله سفارش ،بازدیداز ساخت و ترانسپورت و باربرها و تخلی جنس و پرداخت حقوق پرسنل تدارکات و کارپردازی و انبار و انبار داری و غیره در تهیه و آماده نمودن لوازم موثر و صرف هزینه به طور مستقیم یا غیر مستقیم با این لوازم خریداری در ارتباطند و می بایست مبلغی از این وجوه هزینه به عنوان هزینه های بالا سری یا هزینه جنبی به قیمت اضافه می گردد .
مثال
مثلا اگر لوازمی به تعداد ۱۰ دستگاه به مبلغ ۱۰۰۰۰۰۰ ریال خریداری شده باشد به شرح زیر قیمت گذاری و رسید انبار صادر می گردد .
۱- بهای لوازم خریداری شده ۱۰۰۰۰۰۰ ریال
۲- کرایه حمل برابر بارنامه ۱۵۰۰۰۰ریال
۳- هزینه تخلی ۵۰۰۰۰ریال
۴-هزینه های بالاسری به قیمت %۵ ۵۰۰۰۰ ریال
جمع ۱۲۵۰۰۰۰
توضیح این که هزینه های بالاسری (سرشکن) با توجه به عملکرد سالهای قبل و پرسنل موجود در شرکت در مقاطع مختلف محاسبه و اعلام می گردد و جنبه قطعیت ندارد و قابل تغییر است .
حال رسید انبار با قیمت هر واحد ۱۲۵۰۰۰ریال صادر و در کارت مربوطه ثبت می گردد و دو حالت وجود دارد یا موجودی در کارت نبوده که حواله انبار صادر و در آینده با قیمت همان ۱۲۵۰۰۰ریال خواهد بود و یا در کارت مذکور تعدادی مثلا ۵ دستگاه قیمت هر واحد آن ۱۰۵۰۰۰ ریال اس

ت که در این مرحله می توان به صورت عملیات حسابداری انجام پذیرد
نوع محاسبه قیمت کالاها
با زمان صدور حواله اتبار به تعداد ۵ دستگاه از همان قیمت قبلی استفاده شده و در مرحله بعدی از قیمت خریداری جدید استفاده شود که نوع عمکلیات را قیمت مقطعی نامند معروف است که به روشfifo
نوع دیگر محاسبه
میانگین قیمتهاست بدین صورت که ۵ دستگاه با قیمت واحد ۱۰۵۰۰۰ ریال و ۱۰ دستگاه هر واحد ۱۲۵۰۰ ریال با هم جمع و معدل قیمت را مبنای محاسبه قرار می دهیم که در سیستم دائم به روش میانگین موزون معروف است .
محاسبه هر واحد به روش میانگین
• ۵۲۵۰۰۰=۱۰۵۰۰۰*۵
• ۱۲۵۰۰۰۰=۱۲۵۰۰۰*۱۰
• ۱۷۷۵۰۰۰=۱۲۵۰۰۰۰+۵۲۵۰۰۰
قیمت هر واحد ۱۱۸۳۳۳= ۱۵: ۱۷۷۵۰۰۰
پس قیمت میانگین جدید برای هر واحد ۱۱۸۳۳۳ ریال است و حواله انبار های صادره در این مرحله با مبلغ فوق صادر می گردد . معمولا در شرکت توزیع برق برای تسهیل در کار از سیستم دائم به روش میانگین موزون استفاده می شود .
پیش بینی موجودی
انبار در هر ماه موظف به کنترل کاردکس و مطابقت آنها با کارت قفسه لازم بوده و به نسبت عملکرد لوازم مصرفی می بایست در مقاطع مختلف نسبت به اصلاح لیست کمبود موجودی لوازم اقدام نماید . لازم به ذکر است این نوع درخواست خرید لوازم جهت موجودی انبار موضعی بوده و زیاد قابل اطمینان نیست و می بایست تدارکات شرکت با توجه به طرحهای در دست اجرا فعالیتهای سالهای قبل و تعداد مشترکین سرویس دهنده شرکت نیازهای کلی را برآورد و شفارشات خرید را داده باشد و همه ساله موجودی جنسی شرکت را برای سال آتی پیش بینی و خریدهای ابتدای سال که عملا فعالیت دوباره شرکت شروع می شود انجام و لوازم به انبار رسیده باشد .
انبارگردانی:

در پایان هر سال مالی که معمولا پایان اسفند ماه می باشد انبار می بایست کنترل و صورت برداری کامل گردد این امر امر به شرح زیر انجام می پذیرد .
۱- تکمیل دو گروه شمارش گر و یک گروه کنترل کننده گروه ۱و۲
۲-تهیه صورت جلسه مبنی بر اعلام شماره آخرین رسید انبار و حواله انبار صادره در پایان سال و آماده ثبت کلیه کارتهای انبار و حسابداری انبار

۳ – تهیه و اختیار گذاردن فرمهای لازم به شرح ذیل :
در فرم مذکور ضمن درج تاریخ ،شماره ،تعداد یا مقدار شمارش شده کالا و مشخصات کامل و کدجنس کیفیت را هم در یکی از خانه های ۱و۲و۳ ; مشخص می نماید .
خانه ۱ نماینده لوازم سالم مورد استفاده است
خانه ۲ نماینده لوازم ناقص و معیوب و قابل تعمیر و ترمیم مورد استفاده خواهد بود
خانه ۳ نماینده لوازم اسقاطی و یا خارج از رده مصرف می باشد .
کد کالا محل امضا گروه ۱
کد محل کالا
شرح جنس
واحد
کد وضعیت کالا ۱ ۲ ۳ تاریخ موجودی گیری
کد کالا محل امضا گروه ۲
کد محل کالا
شرح جنس
واحد
کد وضعیت کالا ۱ ۲ ۳ تاریخ موجودی گیری
کد کالا محل امضا گروه ۳
کد محل کالا (سرگروه)
شرح جنس
واحد
کد وضعیت کالا ۱ ۲ ۳ تاریخ موجودی گیری

فرمها که توسط گروه فنی و مالی بر اساس فهرست کارتها تهیه گردیده تحویل گروه یک شده و قسمت اول آن بر اساس لوازم رویت شده و تکمیل می گردد و در مرحله بعد قسمت

دوم فرمها توسط گروه ۲ بدون توجه به اظهار نظر قسمت اول نوشته می شود و در مرحله نهائی سرپرست گروههای ۱و۲ با تطبیق دو قسمت فوق و اظهار نظر خود نسبت به تکمیل فرم مینماید و در صورت مشاهده مغایرت بین قسمت ۱و ۲ با مشارکت دو گروه نسبت به رفعمغایرات اقدام می تماید .
پس از تکمیل فرم مذکور اطلاعات لازم را در فرم نمونه (ب)ثبت و نسبت به تکمیل

آن اقدام می شود .
فرم ب لیست کامل موجودی گیری انبار در پایان سال
ملاحظات مبلغ کل لوازم شمارش شده بها واحد مقدار لوازم شرح کالا شماره کد کالا ردیف
شمارش شده کاردکس حسابداری

انبار دار حسابداری انبار امورتدارکات امور مالی
در صورتی که مغایرتی در مقایسه سه ستون (کاردکس انبار – کارت حسابداری انبار – شمارش شده) موجود نباشد،لیست مذکور تهیه و در صورت داشتن مغایرت این لیست با تعداد شمارش شده موجود تکمیل و برای اضافی یا کسری از فرم (ج)استفاده می گردد و لازم به یاداوری است که کارتهای موجود می بایست بر اساس واقعیات و شمارش عینی تهیه و تدوین گردد . ولی در مورد کسر یا اضافی پس از تصویب هیئت مدیره و یا در بعضی موارد مجمع عمومی در دفاتر رسمی شرکت ثبت شود .
فرم ج

ملاحظات بهای اختلاف واحدبها تعداد اختلاف شمارش شده تعداد کاردکس کارت حسابداری شرح جنس کدجنس ردیف
اضافی کسری
کسری اضافه

انبار دار حسابداری انبار امورتدارکات امور مالیت اقدام می بایست وضع آنها روشن و در کارتهای مربوطه ثبت شوند . آخرین شماره آنها در صورت جلسه تنظیمی مشخص و تا زمان شمارش از صدور رسید انبار و یا حواله انبار خودداری گردد .
در مواقع خیلی ضروری لازم است پس از صدور حواله انبار و یا رسید انبار در بالای فرمها عنوان (بعد از شمارش) و یا (قبل از شمارش) ذکر گردد تا به نظر گروههای شمارش و بعدا در لیستهای تنظیمی اعمال گردند .

دفتر داری
دفتر داری یکی از ارکان مهم هر شرکت بوده که رویداد های مالی به طور مداوم در طول دوره مالی تجزیه و تحلیل و پس از ثبت در دفتر روزنامه عمومی به دفتر کل نقل میشود .دفتر روزنامه عمومی دو ستونی ساده ترین نوع دفتر روزنامه است و همان گونه که از اسم آن بر می آید برای ثبت تمام

عملیات مالی یک موسسه مورد استفاده قرار میگیرد و گر چه دفتر روزنامه عمومی وسیله موثری برای ثبت عملیات روزانه یک موسسه است. ولی برای ثبت حجم بزرگی از رویداد های مالی کار ساز نیست زیرا هر ثبت دفتر روزنامه حداقل مستلزم نوشتن نامه حساب های بدهکار و بستانکار شرح مختصر معامله و همچنین انتقال حداقل دو مبلغ به دفتر کل است.