کارآموزی قوای محرکه نیکروسیکلت

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 کارآموزی قوای محرکه نیکروسیکلت دارای ۸۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد کارآموزی قوای محرکه نیکروسیکلت  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی کارآموزی قوای محرکه نیکروسیکلت،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن کارآموزی قوای محرکه نیکروسیکلت :

مقدمه :
پیشرفت های تکنولوژی و متنوع شدن تولید، بالا رفتن انتظارات مشتریان و ظهور قدرت اقتصادی جدیدی به نام چین که توانسته محصولاتی به قیمت یک سوم کشورهای دیگر به بازارها عرضه نماید نه تنها بازار ایران بلکه بازارهای کلیه کشورهای اروپایی و آمریکایی را می تواند تحت الشعاع قرار دهد و می تواند موجب رکود یا تعطیلی کارخانجات کوچک موتور سیکلت سازی شود.

خط مشی جامع برای یک شرکت مستلزم یکپارچگی فعالیتهای مهندسی و مدیریتی برای غلبه بر تغییرات شرایط محیطی سازمان و بازار می شود. محصولات تولیدی باید با نیازهای بازار که مشتریان محسوب می شود منطبق باشد این انطباق اساس طرح کیفی محصول را تعیین می نماید.

تعریف کنترل کیفیت
از زمانی که انسان توانائی ساخت یک محصول را پیدا کرد جهت کنترل کیفیت آن نیز به تلاش پرداخت. ظرافت، دقت و هنرمندی خاصی که در آثار باستانی و محصولات متعلق به زمانهای نه چندان دور مشاهده می شود حکایت از این تلاش دارد. با شروع انقلاب صنعتی در اواسط قرن هیجدهم. ماشینهای تولیدی کم کم جایگزین ابزار و مهارت فردی افراد هنرمند و صنعتگر گردید. با پیدایش روشهای جدید و پیچیده تولید، اشتیاق به تولید بیشتر افزایش یافت و بدین ترتیب نیاز به کنترل کیفیت محصول نهائی نیز ابعاد تازه ای یافت.
بین روشهای اولیه کنترل کیفیت، هر چند به نوبه خود موثر بودند و روشهای آماری امروز کنترل کیفیت. تنها شباهت اندکی بچشم می خورد. پایه و اساس کنترل کیفیت آماری به مفهوم امروزی آن تنها در سالهای ۱۹۲۰ گذاشته شد. برای فهم بهتر واژه کنترل کیفیت تعریف جداگانه کلمات کیفیت و کنترل لازم است:
کیفیت یعنی شایستگی جهت استفاده بخصوص و میزانی است که یک محصول انتظارات

مصرف کننده خود را برآورده می سازد و کنترل به معنی اعمال ضوابط و راهنمائیها بر روی کسی یا چیزی جهت اطمینان از کسب نتایج مورد نظر می باشد.

تاریخچه کنترل کیفیت
کنترل کیفیت آماری در ده ۱۹۲۰ توسط والترا. شوهارت (walter A.shewhart)
از آزمایشگاه های بل تلفن (Bell Telephone Laboratories) آمریکا پایه گذاری گردید. وی

در یاد داشتی در ۱۶ ماه می ۱۹۲۴ اولین تصویر نمودارهای کنترل را ترسیم کرد و به بررسی بیشتر این روش در مطالعات بعدی خود پرداخت و نتیجه تحقیقات خود را در کتابی تحت عنوان بیشتر این روش در مطالعات بعـدی خود پرداخــت و نتیجـــه تحقیقــــات خــــود را در کتابی تحت عنوان کـــــنـتـرل اقـتـصـــادی کـــیـفــیـت مـــــحــصولات ســاخـــتــه شـــــده The Economic Control of Quality of Manufactured Product در سال ۱۹۳۱ منتشر ساخت.
دو همکار دیگر شوهارت بنامهای داج (H. f. Dodge ) و رویمگ (H. G. Romig) کاربرد تئوری آماری را در نمونه گیری بررسی کردند و نتیجه کار آنان منجر به انتشار جداول معروف بازرسی نمونه ای (Sampling Inspection Tables ) داج – رومیگ در سال ۱۹۴۴ گردید. مجموعه کارهای شوهارت، داج و رومیگ اساس علمی را تشکیل می دهد که امروزه کنترل کیفیت آمـــــاری خــوانـــده مـــی شـــود. ایــن افــــراد در دهـــــــه ۱۹۳۰ بـــا هـــمکــاری جامعه آمریکائی برای آزمایش و مواد (American Society for testing &Materials) انــجـــمن استــــاندارد هــــــای آمریـــــکا (American Standard Association ) و جامعه مهندسین مـکانیک آمریـــــکا ( American society for Mechanical Engineers ) کوششهای خود را برای معرفی روشهای جدید آماری شروع کردند.
صنایع آمریکا در اوائل علیرغم تبلیغات وسیعی که در مورد روشهای جدید صورت می گرفت به سختی حاضر به پذیرش آن بودند. پروفسور فریمن Professor H.A. Freeman که در انستیتو تکنولوژی ماساچوست (M.I.T) جهت ترویج روشهای آماری کنترل کیفیت تلاش می کرد این عدم استقبال را به علل زیر نسبت داده است:
الف- اعتقاد راسخ مهندسین تولید مبنی بر اینکه وظیفه اصلی آنها تکمیل روشهای فنی تا حدی است که هیچ گونه تغییر مهمی در کیفیت محصولات تولیدی بوجود نیاید. و دیگر آنکه نظریه

احتمالات و تغییرات تصادفی جایگاه مناسبی در روشهای تولیدی نمی تواند داشته باشد.
ب – مشکل پیدا کردن آمار شناسان صنعتی که دراین زمینه تقریبا پیچیده آموزشهای لازم را دیده باشند. تا سال ۱۹۳۷ تعداد مراکز صنعتی در آمریکا که روشهای جدید را پذیرفته بودند احتمالا از ۱۲ عدد تجاوز نمی کرد. برخورد سرد صنایع آمریکا نسبت به روشهای آماری کنترل کیفیت بسرعت در دوران جنگ جهانی دوم سپری شد. شروع جنگ در سال ۱۹۳۹ آمریکا را به فکر افزایش تجهیزات و نیروهای مسلح خود انداخت و بزودی نیروهای مسلح بصورت بزرگترین مشتری صنایع این کشور در آمدند ونفوذ روز افزونی بر استانداردهای کیفیت پیدا کردند.

نقش ارتش در پذیرش کنترل کیفیت آماری دو جنبه داشت. اول آنکه نیروهای مسلح خود روشهای علمی بازرسی نمونه گیری را پذیرفته بودند و اولین قدم در این زمینه بلافاصله بعد از وارد شدن آمریکا در جنگ برداشته شد. بدعوت دولت گروهی از مهندسین برجسته آزمایشگاههای بل تلفن Beel Telephone Labpratories ) ) جهت تدوین یک برنامه بازرسی نمونه گیری برای اداره تــدارکات ارتش مشـــغول بکار شدنــد. جـــداول بازرســـی نــمونــه گـیری (Sampling Inspection Tables)

اداره تدارکات ارتش و نیروهای مسلح که در سال ۱۹۴۲ و ۱۹۴۳ منتشر گردید نتیجه کار این افراد بود. همین گروه کوشش و سیعی برای آموزش کارکنان دولت در استفاده از جداول و روشهای جدید براه انداختند.
اهداف و مزایای کنترل کیفیت
هدف از تاسیس ، ایجاد و فعالیت تمامی موسسات و سازمانهای اجتماعی از قبیل کارخانجات صنعتی و ; تولید محصولات و یا ارائه خدماتی است که مشخص اصلی آن انطباق به مورد مصرف میباشد. عبارت انطباق با مورد مصرف به عنوان معنی اساسی کیفیت یک کالا و یا خدمت تعریف می گردد. برای دستیابی به هدف فوق، واحدهای تولیدی مانند یک ارگانیزم زنده فعالیت های مختلفی را انجام میدهند.یک کارخانه صنعتی نیز از طریق به کارگیری بخشهای معین و سیستمهای مشخص با عملکرد گوناگون مانند امور مالی، بازاریابی، امور پرسنل و ; به فعالیت می پردازد.

از مهمترین سیستم های موجود در یک کارخانه یا واحد صنعتی سیستمی است که به منظور دستیابی به هدف کیفیت و یا انطباق تولید با مورد مصرف فعالیت می کند، اهمیت عملکرد این سیستم به این دلیل است که بقای یک کارخانه وابسته به درآمد حاصل از فروش تولیدات آن بوده و توانایی فروش تولیداتش وابسته به مناسب بودن آنها برای استفاده می باشد.
عملکرد سیستم کیفیت وابسته به فعالیت مجموع وسیع از سیستمهای دیگر دارد.

تولیدکنندگان تلاش می کنند تولید محصولات مطابق با مشخصات تعیین شده انجام پذیرد، بنابراین باید فرآیند تولیدی را کنترل نموده تا به کیفیت مطلوب دست یابند.
تولید محصولات معیوب باعث نارضایتی مشتریان و کاهش نرخ تقاضا نسبت به محصول ارائه شده می گردد، زیان حاصل از این امر و هم چنین هزینه های مصرف شده برای تولید این قطعات، از دست رفتن موقعیت های تجاری که به علت تاخیر در ارسال کالا برای مشتریان ایجاد می شود

و اثرات دیگر یک تولید نا مرغوب، می تواند عامل ایجاد ضرر و زیان قابل ملاحظه ای برای یک واحد صنعتی گردد.
بنابراین می توان این گونه نتیجه گرفت که کنترل کیفیت باعث پدیدار شدن عوامل زیر می گردد:
۱ ضایعات کاهش می یابند.
۲ دوباره کاری کاهش می یابد.
۳ هزینه های تولیدی کاهش می یابد.
۴ محصول با کیفیت بهتر تولید می گردد.
۵ سطح رضایت مندی مشتریان افزایش می یابد.
۶ سهم بیشتری از بازار به کنترل در می آید.
۷ اعتبار تولیدی در نزد بانک ها و مشتریان بوجود می آید.
لزوم کنترل کیفیت :
استفاده از کنترل کیفیت ها را از تغییرات ناگهانی و یا جزئی در کیفیت محصول آگاه ساخته و اجرای اقدامات چاره جویانه را امکان پذیر می سازد و از تولید محصولات دور ریختنی و تحمیل هزینه های سنگین جلوگیری می کند.

اگر مجموعه قطعات مشابهی که توسط یک کارگر و با استفاده از یک ماشین دقیق ساخته شوند را بررسی کنیم اختلاف مشخصی بین قطعات مشاهده می شود این اختلاف ممکن است ناشی از عوامل متعدد باشد، برای مثال ممکن است مواد اولی مصرف شده از پخت هایی که در ترکیب شیمیایی یا سختی یا مشخص دیگری با یکدیگر اختلاف جزئی دارند آمده باشد. به علاوه وضعیت روحی و جسمی کارگران هم در معرض تغییرات است و این تغییرات به تغییر محصول نهایی

می افزاید.
بهترین کاری که یک سازنده در مورد محصول خود می تواند انجام دهد شناسایی علل تغییرات محصول خود و برقراری ضوابطی جهت کنترل عوامل موثر در تغییرات و فقط این تغییرات در محدوده ای مناسب است. حذف کامل تغییرات در تولید معمولاً امکان پذیر نمی باشد و اگر هم امکان پذیر باشد مقرون به صرفه نیست. از اینرو سازندگان باید توجه خود را به محصولی معطوف کنند که هرچند کاملاً عاری از نقض نمی باشد ولی قابل قبول است و از نظر آماری می توان تغییرات آن را پیش بینی نمود.

فصل دوم:
معرفی مکان کار آموزی

کلیات در مورد کارخانه:
این کارخانه واقع در خرمدره،کیلومتر ۶ جاده رحمت آباد به شماره ثبت ۱۹۰۳۸۷ است.مساحت این کارخانه ۸۰۰۰ متر مربع است که ۱۸۰۰ متر مربع آن مختص واحدهاى تولیدى و غیر تولیدى است.
نیروى کارى این کارخانه ۲۰ نفر است که از ساعت ۷ صبح شروع به کار وساعت ۱۵ بعد از ظهر اتمام کار مى باشد.
تولید این کارخانه مونتاژ محصول است،و در حقیقت بدین معناست که تمامى مواد اولیه خریدارى مى شوند که درصد عظیمى از این مواد،ماد وارد شده از چین است و درصد کمى حاصل

ساخت یه تولید داخلى است.
دفتر فروش این کارخانه در تهران است.

اهداف سازمان :
– بهبود کیفیت و ارتقای محصول و در نتیجه رضایت مشتریان
– استفاده بهینه و کارآمد از منابع و تقلیل ضایعات، کاهش قیمت تمام شده محصول
– افزایش انگیزه و علاقه در محیط کار و کارکنان که موجب رشد و توسعه سازمان می باشد
– مدیریت عالی جهت ارائه برنامه استراتژیک و مدونی جهت افزایش کیفی محصولات بر مبنای تقاضای مشتریان و تقاضای بازار تدوین نماید تا بتواند در کورس رقابت بماند.
– امروزه به دلیل غتبلیغات و واردات آگاهی مشتری افزایش یافته و مشتری نیاز دارد به محصولی با کیفیت و قیمت مناسب حال نیاز به تحول تکنولوژی، مهندسی، مدیریت سه عامل اساسی در بهره وری کیفی و کمی کارخانه هستند.
بخش شماره گذارى شاسى:
شاسى هایى که وارد کارخانه مى شوند فاقد شماره مى باشند و لذا بایستى شماره شاسى موتور سیکلت روى هریک حک شود.این کار توسط شماره زن سوزنى انجام مى شود.طرز کار این دستگاه چنین است که شماره ها در کامپیوتر نوشته مى شوند که این کامپیوتر با پورت LPT به شماره زن متصل مى باشد،سوزن با فشار باد روى شاسى ضربه مى زند و حک مى کند.هر شاسى در مدت ۳۰ دقیقه شماره گذارى مى شود.

انبار مواد اولیه:
مواد اولیه این کارخانه تماماً وارداتى از کشور چین مى باشند که مونتاژ مى نمایند.این کارخانه در حال حاضر این مواد وارداتى را از تهران خریدارى و در انبار نگهدارى مى نماید و سپس شروع به تولید بصورت تولید انبوه و سفارش براى ساخت مى باشد،و مدت زمان سفارش تا تحویل مواد اولیه ۲ الى ۳ روز است.
تست شاسى:
یکى از مهمترین تستهایى که روى ‌موتور سیکلت انجام مى دهند،تست شاسى است که در صورت تراز نبودن،موجب برهم خوردن تعادل در موتور سیکلت مى شود و از لحاظ کیفى کاملاً غیر استاندارد است و باید رفع شود.این تست به چند طریق قابل اجراست از جمله؛تست آب،تست رنگ،تست خط.
تست آب:در این قسمت، موتور سیکلت را از روى آب عبور داده،پس از عبور موتور سیکلت باید لاستیکهاى جلو و عقب تنها یک خط آب روى زمین باقى بگذارند.
تست رنگ:در این قسمت،موتور سیکلت را از روى رنگ عبور داده،پس از عبور موتور سیکلت بای

د لاستیکهاى جلو و عقب تنها یک خط رنگ روى زمین باقى بگذارند.
تست خط:در این قسمت،موتور سیکلت را بر روى یک خط مستقیم حرکت داده و باید لاستیکهاى جلو و عقب تنها روى همان خط حرکت نمایند.
نصب پلاک و ثبت مشخصات:
تمامى موتور سیکلتهاى صادراتى باید با پلاک از کارخانه خارج شوند.در این بخش پلاک صب شده و مشخصات موتور سیکلت همچون؛شماره موتور،شماره شاسى،حجم موتور،و; ثبت مى شود.این اطلاعات بایگانى شده و پس از فروش موتور سیکلت توسط نماینده ها،اطلاعات خریدار نیز به کارخانه پست مى شود تا براى آنها کارت موتور سیکلت . سند قطعى صادر شود.موتورها پس از بخش نصل پلاک و مشخصات وارد انبار محصول مى شوند.

فصل سوم :
شناخت وضعیت موجود

پیش مونتاژها:
لاستیک جلو،لاستیک عقب،کاسه چراغ،بصورت پیش مونتاژ مى‌باشند.
در لاستیک عقب به ترتیب؛طوقه،توپى،پره،تیوپ،رویى،به هم متصل مى‌شوند و سپس این مجموعه به دو شاخه عقب مونتاژ مى‌شوند.
در لاستیک جلو به ترتیب؛طوقه،توپى،پره،تیوپ،رویى،به هم متصل مى‌شوند و سپس این مجموعه به گوشواره مونتاژ مى شوند.
در کاسه چراغ به ترتیب؛راهنما بغل،لامپ و سیم کشى به هم متصل مى شوند و سپس این مجموعه به فرمان مونتاژ مى شوند.
مونتاژ فرمان:در مونتاژ فرمان ابتدا قلوه چپ و راست بصورت کامل و کرپى بالا ۴ پیچ بهم متصل مى شوند،و سپس به ترتیب سیم گاز،سیم کلاج و سیم ترمز به فرمان مونتاژ مى شوند،و در نهایت کاسه چراغ که در مرحله قبلى‌ پیش مونتاژ شده است به فرمان مونتاژ مى‌شود.و در نهایت لاستیک عقب که از مرحله پیش مونتاژ،گردآورى شده به مجموعه مونتاژ مى شود.
مونتاژ محور جلو:در مونتاژ محور جلو،گوشواره به شاسى مونتاژ مى‌شود،سپس کمک فنر جلو به گوشواره مونتاژ مى‌شود و در مرحله بعدى کیلومتر کامل به مجموعه اضافه مى شود و در نهایت لاستیک جلو که از مرحله پیش مونتاژ،گردآورى شده به مجموعه مونتاژ مى شود.
مونتاژ موتور:پس از مونتاژ فرمان،محور عقب و محور جلو،در روى ریل مونتاژ موتور با ۲ پیچ روى شاسى مونتاژ مى شود و سپس دسته موتور با ۶ پیچ روى شاسى و موتور مونتاژ مى شود،در مرحله بعدى بکلت بالا و پایین با ۳ پیچ به شاسى و موتور مونتاژ مى شود و سپس به ترتیب،زنجیر طبق عقب،قاب طبق عقب،درب بوق،پدال دنده،اگزوز،پدال هندل به شاسى و موتور مونتاژ مى شوند.

فصل چهارم:
کنترل فرایند تولید با روشهای آماری

مقدمه :
فرآیند تولید به ترکیبی از ماشین ها، روشها، مواد و افراد گفته می شود که برای تولید یک محصول با کیفیت مطلوب به کار گرفته می شود. با کنترل می توان تغییرات نامطلوب را کشف کرد، علل این تغییرات را شناسایی نمود و جهت حذف این علل اقدام لازم را به عمل آورد.
هدف نهایی هر فرآیند تولید ساخت محصول مطابق با مشخصات قابل قبول است. نمودار کنترل نموداری است که با آن اطلاعات بدست آمده از عملکرد فرآیند تولید با حدود کنترل رسم شده بر روی نمودار مقایسه می شد. اطلاعات مربوط به عملکرد فرآیند تولید معمولا از گروههایی از اندازه ها بدست می آید که بترتیب از تولید برداشته می شوند.
بیشترین استفاده از نمودارهای کنترل، کشف انحرافات با دلیل در فرآیند تولید است.
انحرفات فرآیند تولید به دو گروه قابل تقسیم می باشند:
۱- انحرافات تصادفی تنها ناشی از اتفاق
۲- انحرافات با دلیل ناشی از علل مشخص پیدا شدنی
۱- انحرافات تصادفی که از تعداد زیادی علل مستقل بوجود می آیند هر انحراف تصادفی به تنهایی باعث تغییر ناچیز می گردد ولی تعداد زیادی انحرافات تصادفی منجر به انحراف قابل توجه می شوند. نمونه انحراف تصادفی عبارتند از : لرزش خفیف در ماشین ها، تغییرات جزئی در مواد اولیه و تغییرات جزئی در تنظیم دستگاههای کنترل توسط انسان. حذف انحرافات تصادفی از فرآیند تولید مقرون به صرفه نمی باشد. هر گاه تنها تغییرات تصادفی وجود داشته باشد فرآیند تولید به بهترین وجه کار خود را انجام می دهد. در این حال چنانچه هنوز اقلام معیوبی تولید شوند باید تغییری اساسی در فرآیند تولید ایجاد شود و یا در مشخصات قابل قبول به منظور کاهش اقلام معیوب

تجدید نظر گردد. قرار گرفتن یک مشاهده در حدود کنترل انحرافات تصادفی به معنی تحت کنترل بودن فرآیند است و در این حالت برآورد کیفیت کل تولید از راه نمونه گیری امکان پذیر می گردد.
۲- انحرافات با دلیل از یک یا تنها از تعداد کمی علل مستقل بوجود می آیند. هر انحراف با دلیل ممکن است مقدار زیادی تغییر ایجاد کند. مثال هایی از انحراف با دلیل عبارتند از: خطای اپراتور،

تنظیم اشتباه دستگاه انحرافات با دلیل را می توان کشف کرد و حذف آنها معمولا از نظر اقتصادی توجیه پذیر است. اگر انحراف با دلیل وجود داشته باشد فرآیند تولید به بهترین وجه کار خود را انجام نمی دهد. قرار گرفتن یک مشاهده خارج از حدود کنترل معمولا بدین معنی است که فرآیند باید

مورد بررسی دقیق قرار گرفته و تصحیح لازم به عمل آید چنانچه در فرآیندی انحراف با دلیل وجود داشته باشد آن فرآیند به اندازه کافی یکنواخت نمی باشد که بتوان با نمونه گیری کیفیت کل تولید را برآورد نمود.
به فرآیندی که بدون انحرافات با دلیل باشد فرآیند تحت کنترل آماری گفته می شود با استفاده از حدود نمودار کنترل می توان اانحرافات با دلیل را از انحرافات تصادفی جدا نمود.
تغییرات در داخل حدود کنترل بدین معنی است که تنها انحرافات تصادفی وجود دارند و فرآیند تولید باید به حال خود رها شود.
حدود کنترل اکثر نمودارهای کنترل در فاصله ۳ ± انحراف استاندارد از میانگین آمار، مورد استفاده تعیین می شود و این بدین معنی است که اگر تنها انحرافات تصادفی وجود داشته باشد ۷/۹۹ درصد مقادیری که بر روی نمودار رسم می شوند بین حدود کنترل قرار می گیرند ۳/۰ درصد باقیمانده اعلام خطرهای اشتباه خواهند بود این درصد آنقدر ناچیز است که اغلب از حدود ۳ ± زیگما برای جدا کردن انحرافات با دلیل از انحرافات تصادفی استفاده می گردد.
با توجه به تعداد زیاد مشخصه های کیفی که در یک کارخانه بزرگ وجود دارد، نمودارهای کنترل تنها برای بررسی تعداد کمی از مشخصه های کیفی مناسب می باشند بعلاوه وقتی مشخصه هایی تحت کنترل درآیند باید بیشترین تلاشها به بررسی مشخصه های کیفی دیگری که نیاز به بهبود دارند معطوف شود.
مراحل تهیه نمودارهای کنترل :
۱- انتخاب مشخصه ای که باید بررسی گردد. برای این کار موارد زیر رعایت می شود:
الف- اولویت را به مشخصه هایی می دهند که در زمان بررسی، تولید آنها با اشکال مواجه باشد و معیوب بودن اقلام تولید به دلیل آنها باشد. این مشخصه ها می تواند مربوط به قطع

ات یا قیمتهای مونتاژ شده یا محصول نهایی باشد.
ب- متغیرهای فرآیند تولید و شرایطی که در کیفیت محصول نهایی دخالت دارند را تعیین کنید تا به کارگیری نمودارهای کنترل مناسب در کلیه مراحل تولید از مواد اولیه تا محصول نهایی مشخص گردد.
ج- مشخصه هایی را انتخاب کنید که از آنها بتوانید داده های لازم برای پیدا کردن عیبها را بدست آورید. مثل استفاده از داده های کمی چون اندازه قطر قطعات
د- برای آنکه نمودار کنترل بتواند به عنوان یک وسیله موثر در اعلام به موقع خطرها و

جلوگیری از تولید اقلام معیوب عمل نماید نزدیک ترین نقطه در فرآیند تولید را تعیین کنید که در آن نقطه آزمایش، بتوان اطلاعاتی درباره انحراف با دلیل بدست آورد.
۲- انتخاب نوع نمودار کنترل از جمله
الف- نمودارهای , R ، x , 6 : این نمودارها برای کنترل مقادیر اندازه گیری شده یک مشخصه کیفی بکار می روند.
ب- نمودارهای درصد اقلام معیوب P و تعداد اقلام معیوب nP : با این نمودارها درصد و یا تعداد اقلام معیوب کل فرآیند تولید کنترل می شود.
ج- نمودارهای تعداد نقص ها در هر واحد u و تعداد نقص ها c: با این نمودارها تعداد نقص ها در هر واحد محصول کنترل می شود و تصویری از کیفیت کل تولید بدست می آید.
۳- تعیین خط مرکزی و حدود کنترل : خط مرکزی ممکن است میانگین داده های گذشته و یا یک میانگین انتخابی مثلا یک مقدار استاندارد باشد معمولا حدود کنترل در فاصله ۳ ± انحراف معیار استاندارد تعیین می شود.
۴- انتخاب زیر گروههای منطقی : داده هایی که به ترتیب بر روی یک نمودار کنترل رسم می شوند از مجموعه هایی از اقلام تولید شده که زیر گروههای منطقی نامیده می شوند بدست می آیند.
نکات اصلی در انتخاب زیر گروهها عبارتند از:
الف- بخشهایی از محصول که از آنها نمونه ها انتخاب می شوند ک

ه نقش مهمی در آشکار شدن یا مخفی ماندن ماهیت یک متغیر است.
ب- ترکیب و فراوانی زیر گروهها. هر گاه از نمودار کنترل برای کنترل فرآیند تولید استفاده شود اقلام هر گروه یا نمونه باید اقلام متوالی به ترتیب تولید باشند این موضوع برای بدست آوردن تخمینی از تغییرات تصادفی که حساسیت حدود کنترل در کشف تغییرات فرآیند به آن بستگی دارد مهم می باشد.
ج- اندازه زیر گروه (حجم نمونه) . فاصله حدود کنترل و در نتیجه حدا

کثر انحرافی که در فرآیند تولید بدون کشف شدن باقی می ماند، بستگی به اندازه زیر گروه دارد هر چه اندازه زیر گروه زیادتر باشد احتمال بدست آوردن تصویر دقیق تر از عملکرد فرآیند تولید بیشتر می شود ولی به همان نسبت هزینه نمونه گیری افزایش می یابد.
۵- تهیه سیستم جمع آوری داده ها: بهتر است که وسایل اندازه گیری طوری طراحی شود که علاوه بر نشان دادن اندازه ها ،آنها را ثبت بنماید. ثبت داده ها را می توان با تهیه فرم های مناسب یادداشت و شمارش آسان نمود.
۶- محاسبه حدود کنترل و تهیه دستورالعمل های لازم در مورد تفسیر نتایج و اقداماتی که باید توسط پرسنل مختلف تولید به عمل آید.
منظور و مقصود از تهیه نمودار کنترل کیفیت :
۱- نمودارهای کنترل فنون اثبات شده برای بهبود کارآیی می باشد.
۲- تجزیه و تحلیل یک فرآیند به مقصود:
الف- تهیه اطلاعات لازم برای ایجاد یا تغییر مشخصات و این امر که آیا یک فرآیند تولیدی قادر است محصولاتی با مشخصات تعیین شده تولید نماید یا خیر.
ب- تهیه اطلاعات لازم برای تعیین یا تغییر در روشهای تولیدی که با بازرسی نمودارها و حذف شرایط عدم کنترل قابل حصول خواهد بود.
ج- تهیه اطلاعات لازم برای تعیین یا تجدید نظر در روشهای اندازه گیری و معیارهای پذیرش محصولات

۳- فراهم آوردن پایه ای برای سهولت در تصمیم گیری درباره این که چه موقع باید به جستجوی علل مشکلات احتمالی و رفع آنها پرداخت. این امر همیشه یکی از اهداف مهم تهیه نمودار کنترل می باشد.
۴- فراهم آوردن پایه ای جهت تصمیمات جاری برای پذیرش یا رد محصولات تولیدی یا خریداری شده
۵- آشنا ساختن کارکنان به نحوه استفاده از نمودار کنترل. هر چند این امر تنها در مراحل اولیه به کار انداختن سیستم کنترل کیفیت انجام می گیرد ولی در عین حال ممک

ن است راهنمایی برای صرفه جویی در هزینه های مختلف کنترل کیفیت پیدا شود.
۶- نمودارهای کنترل به طور موثر از تولید اقلام معیوب جلوگیری می کنند.
۷- نمودارهای کنترل از تنظیم های غیر ضروری فرآیند جلوگیری می کنند: یک نمودار کنترل تغییرات جزئی اجتناب ناپذیر را از تغییرات غیر طبیعی قابل شناسایی تفکیک می نماید.
۸- از نمودارهای کنترل اطلاعات موثری برای تنظیم صحیح فرآیند بدست می آید: : اغلب طرح نقاط بر روی نمودار کنترل حاوی اطلاعات با ارزش برای یک اپراتور با تجربه یا مهندس مطلع می باشد.
۹- از نمودارهای کنترل اطلاعاتی درباره کارائی فرآیند بدست می آید: نمودارهای کنترل درباره مقدار پارامترهای مهم فرآیند و ثبات آنها طی زمان اطلاعات مفیدی می دهد.

فصل پنجم:
تجزیه و تحلیل

تجزیه و تحلیل نمودارهای کنترل در بررسی سیستم های علت :
بر مبنای نمودارهای کنترل اعمال بسیار متفاوتی برای متغیرها وجود دارد. بعضی از این اعمال، خصوصا تولرانس ها و روشهای پذیرش نمونه گیری مربوط می شوند مستلزم در کنترل بودن فرآیند می باشند برای چنین اعمالی رفتار سیستم های علت ثابت باید درک گردد.
اعمال مفید دیگر مستلزم وجود نشانه هایی مبنی بر عدم در کنترل بودن فرآیند می باشد. در این مواقع گاهی اوقات نمودار کنترل به حال خود رها کردن فرآیند را پیشنهاد می کند و در مواردی دیگر مشخص می کند که علت قابل تشخیص وجود دارد و می توان آن را کشف و برطرف نمود.
مزیت اصلی نمودار کنترل، تعیین زمان ردیابی علت تغییرات با توجه به نمودار آماری می باشد.

نمودار کنترل همواره برای نشان دادن زمان علیت یابی مفید است و در بعضی اوقات دریافتن محل علت نیز موثر است لذا اغلب بین تصمیم گیری برای یافتن علت و کشف واقعی و تصحیح علت تغییرات کار نسبتا سختی وجود دارد. این نکته را دوج Dodge بدین صورت

بیان می کند که ۹۰% کنترل کیفیت آماری کار مهندسی بوده و فقط ۱۰% آن آماری است.

انواع مشخصات نمودارکنترلی

مشخصه های کمی : برخی از مشخصه های کیفی را می توان در قالب یک اندازه عددی پیوسته بیان کرد به عنوان مثال، قطر داخلی یاتاقان را می تون با میکرومتر اندازه گیری و برحسب میلی متر گزارش کرد. ولتاژ حاصل از سیم پیچ اولیه یا ثانویه یک کوئل، سختی فلایویل بعد از ریخته گری، و درجه حرارت کوره پخت، همگی مثال هایی از مشخصه های کیفی قابل اندازه گیری هستند. مشخصه هایی نظیر ابعاد، وزن، حجم و ; را « مشخصه های کیفی کمی » می نامیم وبرای کنترل آنها از نمودارهای کنترل کمی استفاده می کنیم.
مشخصه های وصفی: برخی دیگر از مشخصه های کیفی را نمی تون در قالب یک اندازه عددی اندازه گیری وگزارش کرد. در این گونه موارد، معمولا قطعات بازرسی شده نسبت به مشخصه مورد نظر به دو گروه منطبق و نا منطبق یا سالم ومعیوب دسته بندی می شوند. به عنوان مثال، تعداد قطعات ترک دار حاصل از فرایند فورج کاری در یک نوبت تولید، تعداد اتصالی های حاصل از فرایند لحیم کاری یک برد الکترونیکی در تعداد مشخصی نمونه، تعداد شاتون های تابدار موتور خودرو در یک روز تولید و ; همگی مشخصه های وصفی هستند. نمودارهای کنترلی که برای این نوع مشخصه به کار گرفته می شوند، « نمودارهای کنترلی وصفی » نام دارند.
نمودارهای کنترل برای مشخصه های متغیر اصولا نمودارهای کنترل برای شناسایی عوامل اکتسابی به کار می روند ، تغییرات اکتسابی روی میانگین، انحراف معیار و یا هر دو تاثیر گذار هستند. در عمل نیز زمانی که مشخصه کیفی مورد مطالعه به صورت کمی باشد، هم میانگین و هم انحراف معیار آن را کنترل می کنیم.
میانگین فرایند معمولا به وسیله نمودار کنترل میانگین یا کنترل می شود. تغییر پذیری یا انحراف معیار فرایند را نیز می توان به وسیله نمودار کنترل برای انحراف معیار یا نمودار کنترل برای دامنه، که به ترتیب نمودار S و نمودار R نامیده می شوند، کنترل کرد. در عمل، نمودار کنترلی R به علت سادگی محاسبات، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد، مگر در مواردی که پی بردن به تغییرات خیلی کوچک مورد نظر باشد.
اصول آماری نمودارهای کنترل
اگر Xn, … , X2,X1 نمونه ای n تایی از مشخصه کمّی مورد نظر باشد، در آن صورت، میانگین این نمونه ها به صورت زیر خواهد بود:
طبقه قضیه حد مرکزی، با انتخاب اندازه نمونه مناسب، توزیع نرمال می شود.
بنابراین با در دست داشتن میانگین و انحراف معیار جامعه ها ها، می توان حدود کنترل نمودار را تعیین کرد. معمولا به دست آوردن مقادیر واقعی امکان پذیر نیست و در عمل، مقادیر این گزینه ها، با استفاده از نمونه گیری تخمین زده می شود. برای تخمین این گزینه ها، ابتدا m نمونه n تایی تهیه می شود. مقدار m یا تعداد دفعات نمونه گیری معمولا بین ۲۵ تا ۳۰ بار و اندازه نمونه (n) اغلب کوچک و حدود ۵ مشاهده است. اگر میانگین نمونه های n تایی باشند، در آن صورت، بهترین تخمین برای میانگین جامعه ها، میانگین کل است که به صورت زیر تعریف می شود:
که مقدار نمایانگر اندازه متناظر با خط مرکزی نمودار است.

اگر R1,R2,…,Rm دامنه m نمونه باشد، دامنه متوسط را می توان از رابطه زیر به دست آورد.
اصول آماری نمودار کنترل R
از R به عنوان تخمینی برای انحراف معیار استفاده می شود. با رسم مقادیر R روی نمودار کنترلی می توان تغییر پذیری فرایند را کنترل کرد. این نمودار کنترل را نمودار R می نامند. حدود این نمودار همانند نمودار به راحتی قابل محاسبه اند.
خط مرکزی این نمودار برابر است و برای محاسبه حدود کنترل آن، به تخمین ص

حیحی از نیاز داریم. با فرض اینکه مشخصه مورد نظر تقریبا دارای توزیع نرمال باشد، رابطه شناخته شده زیر بین و وجود دارد:
در نتیجه حدود کنترل نمودار R برابر است با :
اگر مقادیر D4,D3 را به صورت زیر تعریف کنیم:
آنگاه حدود کنترل نمودار R را می توان به صورت زیر نوشت:
که مقادیر D3 و D4 برای اندازه نمونه های مختلف در جدول ضمیمه ۲ ارائه شده است. مثلا برای n=5 مقدار D4 برابر ۲۱۱۵ و مقدار D3 برابر صفر است.
پس از اینکه حدود کنترلی نمودارهای و R با استفاده از نمونه های اولیه محاسبه شد، لازم است که میانگین و دامنه نمونه ها به ترتیب روی نمودار های کنترل و R ترسیم و برای بررسی رفتار نقاط روی نمودارها، این نقاط به هم وصل شوند. اگر نقاط روی نمودار، حالت خارج از کنترل نشان دهند یا الگوی غیر تصادفی در آنها مشاهده شود، باید علت را بررسی کرد. در صورتی که این موارد در اثر علل اکتسابی به وجود آمده باشند، این نقاط حذف و حدود کنترل نمودارها دوباره محاسبه می شود. این کار تا زمانی ادامه می یابد که تمام نقاط تحت کنترل قرار گیرند و از هیچ گونه اگلوی غیر تصادفی پیروی نکنند. البته اگر تعداد نقاط حذف شده بیشتر از ۴ یا ۵ نقطه باشد، باید نمونه گیری دیگری انجام گیرد.
نکته

برای تهیه نمودارهای کنترل R و لازم است که ابتدا نمودارها R تهیه گردد. اگر نمودار R تحت کنترل بود و هیچ مشکلی نداشت، در آن صورت، نمودار تهیه می شود؛ زیرا حدود کنترل نمودار وابسته به انحراف معیار فرایند است و اگر انحراف معیار فرایند تحت کنترل نباشد، محاسبه این حدود بی معناست. نرم افزارها این دو نمودار را با هم تهیه می کنند، ولی حتی در این شرایط نیز به دلیلی که ذکر شد، بررسی و تحلیل نمودار R بر نمودار مقدم است.

لزوم به کارگیری همزمان نمودارهای کنترل میانگین و دامنه
نمودارهای کنترل برای شناسایی علل اکتسابی فرایند به کار می روند و چون علل اکتسابی بر مقدار میانگین و انحراف معیار اثر می گذارد، لازم است که این دو نمودار به صورت همزمان ودر کنار هم مورد استفاده قرار گیرد. شکل( شماره ۳ ) فرایندی را نشان می دهد که میانگین آن در حال افزایش است. این تغییر را نمودار به وضوح نشان می دهد، در حالی که نمودار R هیچ تغییری را نمایان نمی کند. شکل ( شماره ۴ ) نیز فرایندی را نشان می دهد که میانگین آن ثابت و پراکندگی

اش در حال افزایش است. تغییرات پراکندگی موجود در این فرایند را نیز فقط نمودار R نشان می دهد. با توجه به اینکه در هر دو وضعیت، فرایند خارج از کنترل است، را نیز فقط نمودار R نشان می دهد. با توجه به اینکه در هر دو وضعیت، فرایند خارج از کنترل است، ولی فقط یکی از نمودارها این حالت را نمایش می دهد، لازم است که از این دو نمودار در کنار هم استفاده می شود.

شکل ۳: میانگین فرایند در حال افزایش است

شکل ۴: پراکندگی فرایند در حال افزایش است

اصول آماری نمودار با استفاده از تخمین S
مراحل مورد نیاز این نمودار، مانند نمودارهای است. تنها اختلافی که وجود دارد، این است که قبلا برای محاسبه تغییر پذیری از تخمین R استفاده می شد، ولی حالا S

جانشین این تخمین از انحراف معیار آن جامعه و برابر است با:

حال اگر m نمونه n تایی موجود باشد وانحراف معیار نمونه I را با Si نشان دهیم، در آن صورت، میانگین انحراف معیار m نمونه برابر خواهد بود با:

بنابراین حدود کنترل نمودار عبارت است از :

C4 مقداری است ثابت که فقط به اندازه نمونه n بستگی دارد و مقادیر آن به ازای n های متفاوت از جدول ضمیمه ۲ قابل استخراج است. مثلا برای n=10 مقدار C4=0.9728 است. مقدار ثابت ضریب است و بنابراین:

اصول آماری نمودار کنترل S
خط مرکزی نمودار S برابر است که در قسمت قبل محاسبه شد. برای محاسبه حدود کنترل این نمودار لازم است که تخمین صحیحی از انحراف معیار S داشته باشیم. ثابت میشود انحراف معیار S برابر با است .