گزارش کار آموزی دوره کاردانی مرتع و آبخیزداری

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 گزارش کار آموزی دوره کاردانی مرتع و آبخیزداری دارای ۹۳ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد گزارش کار آموزی دوره کاردانی مرتع و آبخیزداری  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی گزارش کار آموزی دوره کاردانی مرتع و آبخیزداری،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن گزارش کار آموزی دوره کاردانی مرتع و آبخیزداری :

مقدمه
مرتع و آبخیرداری یکی از رشته های تحصیلات عالی در نظام آموزش عالی کشور می باشد. در این رشته مقاطع تحصیلی کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو تربیت می شود. در پایان هر یک از مقاطع تحصیلی یاد شده دانشجو آزموده های خود را در غالب یک کار عملی که نمودی از توانمندی او در بکارگیری دانش کسب شده در رشته مربوطه می باشد بکار گرفته و نتایج آن را تدوین می نماید. گزارش پیش رو مربوط به دوره ای است که تحت عنوان کارورزی با هدف

آشنایی و همچنین بکار گیری آموخته های علمی در این مقطع تحصیلی انجام شده است. این کارورزی در بخش تحقیقات مرتع مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام رسیده است. دوره کاروزی مورد نظر طی ۳۵۰ ساعت کاری صورت گرفته و در آن بررسی های عملی در خصوص سوابق برخی از مسائل مراتع ، بررسی موردی در خصوص جو ، فنولوژی تعدادی از گونه های مرتع، تبدیل دیمزارهای کم بازده، اصلاح نباتات به روش پلی کراس و موضوعات موردی که در بازدید از ایستگاه تحقیقات همند آبسرد انجام و در این گزارش ارائه شده است.

مرتع
تعاریف
تعاریف مختلفی برای مرتع به کار رفته که درذیل به چند نمونه اشاره میشود:
۱- کلیه اراضی که دارای پوشش طبیعی بوده و به نحوی خوراک دام ازآن تامین میشود و تجدید حیات آن به طور طبیعی انجام می پذیرد و همچنین قسمتی ازاراضی که برای تجدید حیات پوشش گیاهی طبیعی آن انسان دخالت نموده مرتع نامیده می شود.
۲-اراضی مرتعی مناطقی ازکره زمین است که به دلایل محدودیتهای

فیزیکی(بارندگی کم و نا منظم کوهستانی وصخره ای بودن – زهکشی ضعیف – درجه حرارت پایین و;) برای کشاورزی نامناسب بوده ولی برای تغذیه دام و تهیه فراورده های چوبی و آب و وحوش مهیا میباشد.
۳- طبق آیین نامه اجرای قانون ابطال اسناد فروش و رقابت آب واراضی موقوفه مورخ۳/۲/۷۴ هیات وزیران مرتع زمینی است اعم ازکوهودامنه ویا زمینی مسطح که در آن نباتات علوفهای به طورطبیعی روییده ودر هرهکتار آن حداقل تعلیف سه راس گوسفند یا معادل آن از دامهای دیگردریک فصل چرا امکان پذیر باشد.
۴- طبق بخشنامه ابلاغی شماره۱۱۰۱۴/ص/۱۰ مورخ ۷/۶/۷۳ وزیر جهاد مرتع زمینهایی است اعم از کوه یا دامنه یا زمین مسطح که در فصل چرا دارای پوششی از نباتات علوفه ای خودرو بوده وبا توجه به سابقه چرا عرفا مرتع شناخته شده و مورد چرای دام قرار می گیرد. اراضی آیش اگر چه پوشش نباتات علوفه ای داشته باشند مشمول تعریف نیستند.
۵-مرتع شامل اراضی با پوشش گیاهی طبیعی که هیچگونه عملیات کشاورزی درآن صورت نمی گیرد.تنها اقدامات اصلاحی مانند بذر پاشی-کودپاشی و یا بوته کاری در جهت تقویت گونه های موجودصورت می گیرد.
چنانچه تعدادی درخت یا درختچه بصورت پراکنده دراین اراضی موجود باشد مراتع مشجر ودر صورت غالب بودن درخت دراین مناطق(وجود درختان به تعداد زیاد)این اراضی جنگل نامیده میشوند.
۶-مرتع عبارتست ازسرزمینی که کلیماکس یا توان طبیعی جامعه نباتی آن مرکب ازعلفی ها-

گیاهان علفی شکل گیاهان مرتعی پهن برگ وبوته های قابل چرای دام بوده وازنظر کمیت با استمرارچرای دام قابل توجیه باشد.مراتع شامل علفزارهای طبیعی-ساوانای طبیعی-سرزمین های مرطوب با پوشش مناسب برای چرای دام وسایرسرزمینهایی است که جوامع طبیعی آن غذای دام وحیات وحش را تامین مینماید.
۱-مراتع مشجر:درمواردی که مراتع دارای درختان جنگلی خودرو باشد مرتع مشجرنامیده میشودمشروط بر اینکه حجم درختان موجود در هر هکتار از حوزه آستارا تا حوزه گلیداغی بیش از ۵۰ مترمکعب ودر سایر مناطق ایران بیش از۲۰ متر مکعب باشد.

۲-مرتع غیرمشجرعبارت اززمینی است اعم ازکوه ودامنه ویا زمین مسطح که در فصل چرا دارای پوششی از نباتات مرتعی وعلوفه ای خودرو بوده و با توجه به سابقه چراعرفا مرتع شناختهمی شود اراضی که آیش هستند ولواینکه دارای پوشش نباتات مرتعی علوفه ای خودرو باشند مشمول تعریف نیستند.
جامعه مرتعداران نیز مراتع را چنین تعریف کرده است:کلیه اراضی دارای پوشش طبیعی به نحوی که خوراک دام از آن حاصل می شود وتجدید حیات آن بطور طبیعی انجام می پذیرد وهمچنین آن

قسمتی از اراضی که برای کمک به تجدید حیات پوشش گیاهی طبیعی آن مراتع طبیعی اداره می نماید.
همچنین والنتاین:مرتع را شامل اراضی با پوشش طبیعی یا بذر کاری شده با گونه های بومی وغیر بومی که علوفه مورد مصرف دام را تامین می نماید می داند.
اراضی وسیع که تولید عمده اش دام وفراورده های دامی است وتولید گیاهی آن اراضی بدون هیچگونه عملیات زراعی مانند شخم بدست می آید(استودارت۱۹۶۷). تصویر شماره یک نمای عمومی مرتع را نشان می دهد
تصویر شماره یک: نمای عمومی مرتع

مدیریت مرتع
تاریخچه مدیریت مرتع
تعیین زمان دقیق برای ظهور مدیریت مراتع به عنوان یک حرفه قابل بحث است ولی می توان گفت که در دنیای امروزتقریبا از سال ۱۸۹۰ مدریت فرموله شد و اولین کسانی که نوشته هایی در زمینه مسایل مربوط به چرای دام ها در اراضی مرتعی ارائه دادند آقایان اسمیت-وبنتلی درغرب تگزاس واکالویل در شمال غربی آمریکا بودند و به تدریج افرادی چون نلسون و دو تن وکندی نیز شروع به کار نمودند.
اولین سیستم پیشنهادی در مورد چرای دامها در اراضی جنگلی هندوستان در سالهای ۱۸۹۱ و۱۸۹۴ شروع گردید وبا ملاحظه منابع مرتعی و جنگلی مقرراتی در مورد چرای دامها تنظیم گردید استودارت و آمار و اطلاعات نشان می دهد که تحقیق در زمینه مرتع در اواخر قرن نوزدهم توسط بنتلی و همکارانش در چند لر و تگزاس شروع گردید و از اوایل قرن بیستم تحقیقات مرتع با ایجاد اداره مرتع در سال ۱۹۰۳ در آریزونای جنوبی جان تازهای گرفت وسپس با تاسیس اداره جنگل

آمریکا بر تعداد ایستگاههای ایالتی افزوده وکار برروی مسائل مرتعی بطور جدی دنبال شد.
استودارت و همکاران بیان می دارند اولین دوره آموزشی مدیریت مرتع در اوایل قرن بیستم در تعدادی از دانشگاههای غرب صورت گرفت ولی در سال ۱۹۱۶ برنامه آموزش مدیریت مرتع در دانشگاه ایالتی مونتانا پی ریزی گردید وسپس جامعه متخصصان مدیریت مرتع آمریکا در سال ۱۹۴۸ تاسیس گشت درست است که شکل نوین مدیریت مرتع و ابداع لغات حرفه ای این رشته در آمریکا صورت گرفت ولی ریشه های این حرفه به تاریخ اولیه انسان هوموساپیینس بر می گردد.
یک اراضی وگیاهان در یک منابع,دام ,زیرا عناصر مدیریت مرتع یعنی انسان اکولوژیک به هم وابسته اند وریشه اش مربوط به زمان حاضر نیست.
در دوران باستان در مورد جنگل و مرتع وآب کلا در مورد منابع طبیعی بعد از بوجود آمدن مراکز تمدن از دیر باز مقرراتی وجود داشته است در مصر- بابل- ایران- چین –هند- یونان و روم مقرراتی وجود

داشته که کم وبیش به روابط انسان و منابع طبیعی مربوط می شده است. آیین زرتشت از سه هزار سال قبل مقررات روشن و قاطعی در مورد چگونگی استفاده از منابع طبیعی ارائه داده است.
ایرانیان از نخستین کسانی بودند که در زمینه حفظ محیط زیست مقرراتی واضح وروشن وضع کرده اند.تحقیقات مرتع در ایران نیز از سال ۱۳۳۸ شمسی بنیان نهاده شد.
ابتدا مطالعات گیاهشناسی و بوم شناسی توسط کارشناس سازمان خواروبار و کشاورزی(فائو)وبا کمک کارشناسان ایرانی در استان خوزستان آغاز شد برای تمرکز کارهای تحقیقاتی در زمینه های مختلف مرتع مرکز بررسیهای مراتع همند آبسرد در منطقه نیمه استپی کشور(درمحدوده شهر دماوند)تاسیس شد. برای گسترش مطالعات در استان تهران واستان مرکزی جمعا ۱۷ قرق یا

ایستگاه فرعی تحقیقاتی و در استانهای اصفهان – چهارمحال و بختیاری وفارس هم تعداد شش قرق با ایستگاه فرعی تحقیقاتی دایر گردید وبا تاسیس موسسه تحقیقات منابع طبیعی (موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع فعلی) در سال ۱۳۴۷ فعالیتهای گسترده ای در پاره ای از نقاط کشور آغاز شد.
بررسی سوابق تحقیقات

از بین تحقیقات انجام شده برروی گونه های مورد مطالعه در داخل کشور که عمدتا توسط موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع انجام گرفته است بطور خلاصه مطالبی بیان می گردد هرچند که در فصول مربوط تشریح و مقایسه لازم به عمل آمده است:
تحقیقات انجام شده در زمینه گیاهشناسی
– ملکپوربهروز وپرویز باباخانلو۱۳۶۵ :ترجمه مقاله تحقیقاتی آرتورگرانکوئیست-درخصوص مطالعه گونه های درمنه درشمال ایران وتهیه کلید راهنما جهت شناسایی و معرفی آن اقدام شده است.
-مظفریان ولی ا; ۱۳۶۷:به تحقیق درزمینه بررسی وشناخت درمنه های ایران و خصوصا معرفی گونه های شناخته شده این جنس ورویشگاههای آن پرداخته اند.
ب- تحقیقات انجام شده درزمینه مرتعداری
– پیمانی فرد بهرام۱۳۶۰: به تحقیق در زمینه معرفی گیاهان مهم مرتعی وراهنمای کشت آنهاپرداخته اند که شرایط رویشگاه ونحوه کشت درفصلهای مربوط درج شده است.
– آریاوند احمد۱۳۶۳ : به تحقیق درباره نقش گیاه درمنه دراحیای مناطق خشک و نیمه خشک جنوب غرب اصفهان پرداخته اند که درفصل چهارم این بررسی آمده است.
ج- تحقیقات انجام شده در زمینه ارزش علوفه ای وداروئی:
– محقیقین موسسه تحقیقات جنگلها ومراتع ۱۳۶۶ به تحقیق در زمینه ارزش غذایی علوفه حاصل از گونه های دست کاشت مرتعی درتولید گوشت قرمزپرداخته و به مقایسه پروتیین گونه ها پرداخته که میانگین پروتیین گونه های درمنه بین لگوم وگراس قراردارد.
– محمدی محدرضا ۱۳۶۸: به تحقیق فیتوشیمی وفارماکوگنوزیکی تعدادی ازگونه های مرتعی پرداخته است.

معرفی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
هر گونه برنامه ریزی و تصمیم گیری برای توسعه بخش منابع طبیعی , مستلزم اقدامات و فعالیتهای مستمر و جدی پژوهشی در راستای شناخت دقیق و همه جانبه عناصر و مولفه های موثر در منابع طبیعی تجدید شونده نظیر پوشش گیاهی, آب و خاک , اقلیم و انسان می باشد. از طرفی توسعه , حفظ, احیا و بهره برداری از منابع نیز نیازمند مدیریت کارا و پایدار در عرصه ها و همچنین بکارگیری دانش فنی و فن آوری روز و استفاده از تجارب گذشته است. با این هدف و به موجب مصوبه آذر ماه سال ۱۳۴۸ مجلس شورای ملی وقت, قانون تشکیل موسسه تحقیقات منابع طبیعی جهت اجرا و

تاسیس موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع به وزارت منابع طبیعی ابلاغ گردید. بر اساس این قانون به وزارت منابع طبیعی وقت اجازه داده شد به منظور تحقیق و مطالعه و تمرکز تحقیقات مربوط به آن قسمت از منابع طبیعی کشور که طبق قانون به عهده وزارت مذکور موکول گردیده, موسسه ای به نام موسسه تحقیقات منابع طبیعی را تاسیس نماید. بدین ترتیب هسته اولیه موسسه تحقیقات

جنگلها و مراتع کشور با هدف تحقیق در زمینه های مختلف جنگل , مرتع, آبخیزداری و حفاظت خاک و تثبیت ریگهای روان در اواخر نیمه دوم دهه ۴۰ شکل گرفت و محل آن کیلومتر ۱۵ تهران – کرج می باشد.
. این موضوع در شرایطی تکوین یافت که درست یک سال قبل از آن دستورتاسیس باغ گیاه

شناسی ملی ایران صادر شده بود. بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران با ادغام موسسه تحقیقاتی منابع طبیعی و باغ گیاهشناسی ایران , کلیه وظایف تحقیقاتی در زمینه های منابع طبیعی تجدید شونده کشور به عهده موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع گذاشته شد و زیر نظر سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع وابسته به وزارت کشاورزی فعالیت خود راادامه داد.
همزمان با شروع فصل برنامه ریزی کشور یعنی برنامه پنجساله اول توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی (۷۲-۱۳۶۸) و لزوم توسعه جهاد علمی در درون تمامی بخشهای اجرایی آموزشی و پژوهشی کشور و نیز بر مبنای ضروریات و فوریتهای موجود ساختار موسسه مورد بازنگری و تجدید نظر کلی قرار گرفت. در جریان این بازنگری, ساختار بخشی موسسه از چهار بخش تحقیقاتی موجود یعنی جنگل, مرتع, گیاهشناسی و بیابان زدایی به سطح هشت بخش ستادی ارتقا داده شد. بدنبال تصویب قانون تفکیک وظایف وزارتین جهاد سازندگی و کشاورزی در سال ۱۳۷۰ موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع از سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی وزارت کشاورزی متنزع و به معاونت آموزش و تحقیقات وزارت جهاد سازندگی منتقل گردید.

در نتیجه الحاق موسسه به وزارت جهد سازندگی و سپس وزارت جهاد کشاورزی در سال ۱۳۸۰ و بازنگری مجدد در ساختار سازمانی مربوطه, به منظور دستیابی به توان پاسخگویی به نیازهای دستگاه های اجرایی مرتبط, در حال حاضر موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع اقدامات و فعالیتهای علمی پژوهشی خود را در ۱۱ بخش تحقیقاتی و متجاوز از ۵۰ گروه و زمینه تخصصی در حوزه تحقیقات جنگل, مرتع, گیاه شناسی, بیابان زدایی, صنوبر, گیاهان دارویی, علوم چوب و کاغذ, حمایت و حفاظت, ژنتیک و فیزیولوژی گیاهی, بانک ژن و مکانیزاسیون منابع طبیعی و در سطح ۲

۹ مرکز تحقیقات استانی و ۸۸ ایستگاه ملی و منطقه ای سازماندهی نموده است. اهداف و وظایف عمده بخشهای تحقیقاتی موسسه به شرح زیر می باشد.

تصویر شماره ۲: نمایی از محوطه مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع

بخش تحقیقات جنگل
تحقیق پیرامون زمینه های مختلفی نظیر جنگلداری, جنگل کاری, جنگل شناسی, بهره برداری و مدیریت جنگل, مهندسی جنگل وسیاست جنگل و مسایل اجتماعی واقتصادی.
بخش تحقیقات مرتع:
مطالعه و بحقیق در زمینه مدیریت مراتع, اکولوژی مراتع, به زراعی و به نژادی مراتع, مسایل اجتماعی اقتصادی مراتع
بخش تحقیقات گیاهشناسی:
شناسایی گیاهان و رستنی های کشور, مطالعات فیتوسوسیولوژیک, تهیه نقشه های جوامع گیاهی, شناساییگیاهان نادر و رو به انقراض و تلاش در جهت حفظ ذخایر توارثی کشور, مطالعات تنوع زیستی, ایجاد و توسعه هرباریوم, ایجاد و توسعه باغات گیاهشناسی, دستیابی به گونه های با ارزش گیاهی جهت استفاده در صنعت, فضای سبز, باغبانی, جنگل کاری و; .

بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی مرتعی:
با هدف جمع آوری, شناسایی, کشت, اهلی کردن و تعیین مواد موثره تعداد زیادی از گونه های بومی کشور, تحقیقات به زراعی و به نژادی گیاهان دارویی, ترویج و کاشت گیاهان دارویی

سازگار و ارزشمند در راستای حفظ منابع و تحقیق در زمینه گیاهان زینتی, معطر, سمی, صنعتی و فرآورده های فرعی جنگل و مرتع
بخش تحقیقات بیابان:
تحقیق در زمینه های استعداد فرسایش اراضی, مدیریت بهره برداری از بیابان, استعداد رویشی اراضی, تهیه نقشه های بیابان زدایی, شیوه های مبارزه با بیابانی شدن و تثبیت فیزیکی و بیولوژیکی شنهای روان
بخش تحقیقات علوم چوب وکاغذ:
مطالعه و تحقیق در زمینه فیزیک و آناتومی چوب, مکانیک چوب, چوب خشک کنی و حفاظت چوب, امکان سنجی و معرفی منابع سلولزی جایگزین, تحقیقات فرآورده های مرکب چوبی و تحقیقات مربوط به شیمی چوب, خمیر و کاغذ سازی
بخش تحقیقات صنوبر و گونه های سریع الرشد:
تحقیق پیرامون سازگاری و تعیین ارقام مناسب و صنوبر در دوره های بهره برداری کوتاه مدت, زراعت چوب در جهت کاهش فشار بر جنگلهای طبیعی کشور از طریق ارقام سازگار و توان تولید چوب بالا, معرفی و ترویج ارقام مناسب به بخشهای خصوصی بویژه صنایع چوبی کشور, امکان کارب

رد بیوتکنولوژی در تولید و تکثیر ارقام صنوبر و سایر گونه های سریع الرشد.
بخش تحقیقات حمایت و حفاظت جنگلها ومراتع:
مطالعه و تحقیق در زمینه عوامل زنده و غیر زنده خسارت زا به جنگلها و مراتع, حفظ تعادل پایدارو تنوع زیستی در گستره منابع طبیعی ایران, مطالعات فونستیک,کنترل بیولوژیک و مدیریت تل

فیقی برای حفاظت و حمایت از اکوسیستمهای مختلف جنگلی و مرتعی .
بخش تحقیقات ژنتیک و فیزیولوژی گیاهی:
تحقیقات در زمینه کاربست علوم نوین گیاهی و فناوری زیستی نظیر کشت بافت, ریزازدیادی, زیست شناسی مولکولی و مهندسی ژنتیک در ارتباط با منابع جنگلی و مرتعی
بخش تحقیقات مکانیزاسیون:
تحقیق و مطالعه در زمینه طراحی , ساخت و کاربرد بهینه ماشین آلات جنگلی و مرتعی و توسعه شیوه های مکانیزه در احیا و اصلاح عرصه های جنگلی و مرتعی و بهره برداری از آن .
بانک ژن منابع طبیعی
تحقیق پیرامون جمع آوری , شناسایی , ارزیابی و حفظ منابع ژنی در عرصه های منابع طبیعی کشور.

معرفی اجمالی مراتع ایران
ایران دارای ۹۰ میلیون هکتار مرتع است. بیشتر مراتع ایران به دلیل واقع شدن در مناطق خشک و نیمه خشک و چرای مفرط از نوع مرتع درجه ۳ می باشند تخریب مراتع کشور با رشد شدیدی همراه است , در حالی که احیا مراتع در این عرصه ها مشکل و از نظر اقتصادی پر هزینه است . بنابراین مدیریت صحیح با در نظر گرفتن عوامل اکولوژیکی به ما کمک می کند که بر این مشکلات فائق آییم.
مراتع ایران از نظر پوشش گیاهی به سه گروه تقسیم شده اند:

۱- مراتع علفی یاییلاقی نزدیک به ۱۲ میلیون هکتار
۲- مراتع بوته ای و قشلاقی نزدیک به ۶۰ میلیون هکتار
۳- مراتع کویری یا مراتع مناطق خشک حدود ۱۸ میلیون هکتار
تولید کل این مراتع ۱۰ میلیون تن علوفه خشک است که میوتواند خوراک ۵۰ میلیون وا

حد دامی را تامین نماید , در حالی که حداقل ۱۵۰ میلیون واحد دامی از آن استفاده می نمایند. با توجه به وضعیت مراتع ایران , بخش تحقیقات مرتع به دنبال یافتن شیوه هایی است که با کاربرد آن ها دستگاه اجرایی بتواند از تخریب بیشتر منابع جلوگیری نموده و در احیاء مراتع نیز مفید باشد.

زیر بخش های بخش تحقیقات مرتع عبارتند از:
۱- گروه تحقیقات مدیریت مرتع و مسائل اجتماعی و اقتصادی مراتع
۲- گروه تحقیقات اکولوژی مراتع
۳- گروه تحقیقات آگرونومی، اصلاح و معرفی گونه ها مرتعی

خلاصه مهمترین دستاوردهای تحقیقای بخش تحقیقات مرتع
یکی از اقدامات مهم بخش تحقیقات مرتع تهیه نقشه پوشش گیاهی برای ۶۲ میلیون هکتار از مراتع کشور است. این مطالعات در قالب طرح ملی شناخت مناطق اکولوژیک کشور از سال ۱۳۶۷ شروع شده و هنوز هم ادامه دارد. همچنین طرح ملی تعادل دام و مرتع که در طول ۱۰ سال اخیر در موسسه انجام شده است, هم اکنون زمینه یک طرح اجرایی را در سطح کشور با همکاری سایر معاونت های اجرایی ذیربط فراهم نموده که به عنوان یک اولویت در وزارت متبوع در حال پیگیری است. ایجاد سه ایستگاه جامع مدیریت دام و مرتع در آذربایجان غربی , سمنان و کهکیلویه و بویراحمد, اتمام مطالعه مربوط به جامعه شناسی فردی ۵۰ گونه مرتعی از دیگر فعالیت های این بخش می باشد. مناسب است اراضی کم بازده در کشور که به طور عمده به کشت دیم گندم و جو اختصاص دارند و یا به عللی رها شده اند تا با کشت علوفه دیم از بهره وری بیشتری برخوردار گردند , در این راستا بخش تحقیقات مرتع با اجرای طرح های تحقیقاتی در زمینه مقایسه عملکرد علوفه یونجه در شرایط دیم به این باور رسیده است که کشت گیاهان علوفه چند ساله دیم مانند یونجه بر کشت هر ساله گندم و جو ترجیح دارد و در این مقایسه تولید علوفه خشک در

هکتار در اغلب نقاط کشور به مراتب بیش از تولید دانه و کاه , گندم و جو بوده است.
موضوع مورد مطالعه دیگر, مقایسه عملکرد علوفه ارقام مختلف یونجه در شرایط دیم ایران بوده است که این طرح به مدت ۳ تا۶ سال در بخش تحقیقات مرتع موسسه در ۸ منطقه آب و هوایی کشور (زنجان, اصفهان, گرگان, بجنورد, کجور, طالقان, زاغه, لرستان, قائد رحمت لرستان) در مورد۲۳ رقم یونجه دیم انجام شده است. بیشترین عملکرد مربوط به مناطق بجنورد و گرگان با حدود۳ ت

ن علوفه خشک در هکتار برای تمامی ارقام وکم ترین عملکرد در منطقه زنجان (کمتر از۲/۰ ت

ن در هکتار)بود.
در سال ۱۳۷۹ اثر عوامل محیطی مانند حرارت, شوری, غرقابی, اسیدیته خاک , نیترات, نور و دی اکسیدکربن بر رشد و تثبیت بیولوژیکی نیتروژن گیاه شبدر زیر زمینی مورد بررسی قرار گرفت.

نتایج نشان دادند که شبدر زیر زمینی در خاک هایی که شوری کم (حداکثر تا ۵میلی مولار) و PH بین ۵/۵-۷ دارند قابل کشت می باشد. در خاک های فقیر از نیتروژن , تثبیت نیتروژن این گیاه حداکثر می باشد و در خاک های غنی از نیتروژن این گیاه از ذخیره نیتروژن خاک استفاده می کند. در شرایط غرقابی رشد گیاه متوقف می شود.

ق مختلف آب و هوایی ایران اشاره کرد که به عنوان یک اولویت تحقیقاتی هم اکنون در دست مطالعه است و در آینده نزدیک سازمان های اجرایی و مرتع داران از نتایج تحقیقاتی آن بهره خواهند برد.