مقاله بررسی وضعیت صادرات پسته در ایران

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله بررسی وضعیت صادرات پسته در ایران دارای ۳۶ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بررسی وضعیت صادرات پسته در ایران  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله بررسی وضعیت صادرات پسته در ایران،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله بررسی وضعیت صادرات پسته در ایران :

رکورد تولید پسته در آمریکا نمی تواند به افت قیمت پسته ایران بیانجامد ۲۵
نتیجه گیری ۳۰
منابع ومآخذ ۳۲
تاریخچه کاشت پسته در ایران
محصول پسته از زمان های قدیم در میان ایرانیان از ارزش والایی بر خوردار بوده است.جنگل های وحشی و خود روی پسته در ناحیه ی شمال شرقی ایران و نواحی هم مرز ترکمنستان و افغانستان پیشینه ای باستانی دارد و تصوّر می رود که درخت پسته حدود ۳-۴ هزار سال قبل در ایران اهلی شده و مورد کشت و کار قرار گرفته است .

اولّین ارقام پسته در ایران حاصل پرورش و اهلی کردن درختان پسته ی وحشی بوده است که تعداد این ارقام بسیار محدود و شکل ضاهری آن با محصول پسته ی خود رو شباهت داشته است.کم کم بر اثر پیوند و جابجایی این ارقام و توجّه باغداران از نظر درشتی دانه های پسته تا حدودی تحوّل ایجاد شده و ارقام جدیدی به وجود آمده است.

کشور ایران در طول سال های گذشته باتوجّه به تجزیه ی بخش های وسیع و پهناوری از مناطق پسته خیز خود باز از عمده ترین تولید کننده ی پسته ی جهان است.
بدون هیچ تردیدی می توان گفت هیچ یک از ملل جهان سابقه و تجارت ایرانیان را در باب امور زراعت و تجارت پسته ندارند. مبدا هر درختی بطور مسلّم رویشگاه طبیعی آن است. با توجه به مستندات تاریخی، مبدا درختان پسته محدوده ای در قلمرو ایران بوده است. سرزمینی که بعد ها پارت و سپس خراسان نام گرفته است،حدّ غربی دامنه ی رویش این گیاه تا نواحی نیشابور و حدّ شرقی دامنه ی رویش این گیاه تا نواحی بلخ د ر دو سوی رود جیهون بوده است.دامنه ی این درختان تا ماوراءالنهر و بخش هایی از خراسان قدیم و جمهوری های تازه استقلال یافته ای چون ترکمنستان ، ازبکستان ،تاجیکستان و قسمتی از افغانستان را تشکیل می دهد.

سطح زیر کشت
در حال حاضر سطح زیر کشت پسته در ایران بیش از ۴۲۰۰۰۰ هکتار می باشد که استان کرمان با مجموع بیش از ۲۷۰۰۰۰ هکتار باغ های بارور و غیر بارور،۶۲/۷۸ درصدمحصول کلّ کشور را تولید و به عنوان مهمترین منطقه ی پسته کاری ایران و دنیا محسوب می شود و مقام اول را داراست.ضمنا سایراستان های پسته خیز عبارتند از:یزد، خراسان رضوی، فارس، سمنان، سیستان و بلوچستان، قزوین، مرکزی، اصفهان و قم می باشند که بیش از ۹۰۰۰۰ هکتار سطح زیر کشت باقیمانده را به خود اختصاص می دهند.

دو استان یزد و خراسان به ترتیب با۹۲/۷ و۰۰/۵ درصد مقامهای دوم و سوم سطح را به خود اختصاص داده اند.سه استان مزبور جمعا” ۵۴/۹۱ درصد سطح بارور پسته کشور را و ۱۸ استان دیگر پسته کار ۴۶/۸ درصد سهم در سطح بارور این محصول را داشته اند.

میزان تولید
میزان تولید پسته کشور حدود ۲۳۵ هزار تن می باشد. استان کرمان با ۱۰/۶۵ درصد از نظر تولید پسته کشور در جایگاه نخست قرار گرفته است.استانهای یزد،خراسان،فارس و سمنان به ترتیب با ۸۱/۱۲ ،۴۶/۸ ،۲۴/۴ ،۷۱/۳ درصد سهم در تولید این محصول مقامهای دوم تا پنجم را به خود اختصاص داده اند.

پنج استان مزبور جمعا” ۳۱/۹۴ درصد پسته کشور را تولید کرده اند.
عملکرد در هکتار
عملکرد پسته آبی کشور ۷۵۳ کیلوگرم و پسته دیم کشور ۱۱۸ کیلوگرم در هکتار می باشد. بیشترین عملکرد پسته آبی با ۲۶۴۲ کیلوگرم متعلق به استان تهران و کمترین آن با ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار به استان گستان تعلق دارد. پسته بارور دیم فقط در استان خراسان کشت می شود که راندمان تولید آن ۱۱۸ کیلوگرم در هکتار بوده است.

از ۶۰-۵۰ سال قبل احداث باغات پسته افزایش یافته که دلیل آن صادرات محصول، ارزش اقتصادی بالا و تحمل گیاه نسبت به شرایط نا مساعد محیطی مخصوصا شوری آب و خاک می باشد.

عملکرد
(کیلوگرم در هکتار) میزان تولید
(تن) بارور غیر بارور
دیم آبی دیم آبی جمع دیم آبی جمع دیم آبی
. ۲۹۹۵۷ . ۱۴ ۴۷ . ۴۷ ۲۱۴ . ۲۱۴ آذربایجان شرقی
. ۸۳۳۳۳ . ۵ ۶ . ۶ ۳۶ . ۳۶ آذربایجان غربی
. ۵۰۰۰۰ . ۲ ۴ . ۴ ۴ . ۴ اردبیل

. ۱۴۳۹۷۹ . ۲۶۰۲ ۱۸۰۷ . ۱۸۰۷ ۲۴۷۳ . ۲۴۷۳ اصفهان
. ۲۶۴۲۴۷ . ۱۳۱۶ ۴۹۸ . ۴۹۸ ۱۶۵۸ . ۱۶۵۸ تهران
۱۱۸ ۱۲۷۴۶۰ ۱ ۱۹۸۹۸ ۱۵۶۱۶ ۵ ۱۵۶۱۱ ۱۰۷۷۶ ۱۵ ۱۰۷۶۱ خراسان
. ۱۰۰۰۰۰ . ۲۲ ۲۲ . ۲۲ ۱۲ . ۱۲ زنجان
. ۱۵۰۴۱۴ . ۸۷۱۷ ۵۷۹۵ . ۵۷۹۵ ۷۱۹۲ . ۷۱۹۲ سمنان
. ۶۷۳۹۶ . ۱۳۶۷ ۲۰۲۸ . ۲۰۲۸ ۳۳۴۸ . ۳۳۴۸ سیستان وبلوچستان
. ۱۱۹۵۴۰ . ۹۹۷۴ ۸۳۴۴ . ۸۳۴۴ ۷۹۱۲ . ۷۹۱۲ فارس

. ۸۳۹۹۱ . ۲۰۴۵ ۲۴۳۵ . ۲۴۳۵ ۱۲۵۸ . ۱۲۵۸ قزوین
. ۳۰۰۰۰ . ۲۱۰ ۷۰۰ . ۷۰۰ ۳۶۰۹ . ۳۶۰۹ قم
. ۶۲۳۵۸ . ۱۵۳۱۱۳ ۲۴۵۵۳۹ . ۲۴۵۵۳۹ ۵۴۰۷۴ . ۵۴۰۷۴ کرمان
. ۸۰۰۰۰ . ۲ ۲ . ۲ ۵ . ۵ کرمانشاه
. ۱۰۰۰۰ . ۲ ۲۱ . ۲۱ ۲۱ . ۲۱ گلستان
. ۵۰۰۰۰ . ۱ ۲ . ۲ . . . گیلان

. ۱۰۹۲۳۱ . ۲۳ ۲۱ . ۲۱ ۳۱ . ۳۱ لرستان
. ۱۲۱۱۳۵ . ۵۲۲۰ ۴۳۱۰ . ۴۳۱۰ ۳۳۸۷ . ۳۳۸۷ مرکزی
. ۱۵۰۰۰۰ . ۴۵۰ ۳۰۰ . ۳۰۰ ۳۵۰ . ۳۵۰ هرمزگان
. ۱۲۱۸۷۶ . ۳۰۱۳۶ ۲۴۷۲۷ . ۲۴۷۲۷ ۱۱۴۶۷ . ۱۱۴۶۷ یزد
. ۱۰۰۰۰۰ . ۹۳ ۹۳ . ۹۳ ۱۰ . ۱۰ منطقه جیرفت وکهنوج
۱۱۸ ۷۵۳۰۱۳ ۱ ۲۳۵۲۱۱ ۳۱۲۳۱۵ ۵ ۳۱۲۳۱۰ ۱۰۷۸۳۷ ۱۵ ۱۰۷۸۲۱ کل کشور

 

کشور های تولید کننده پسته
اعتقاد اکثر محققین این است که پسته،بومی آسیا ی مرکزی است و بعد به نواحی مدیترانه منتقل شده است.در سال ۱۸۵۶ به اروپا و در سال ۱۸۹۰ از اروپا به آمریکا برده شده است.
میزان تولید سالیانه(تن)
سطح زیر کشت نام کشور

۲۲۶۰۰۰ ۳۶۰۰۰۰ ایران
۸۱۰۰۰ ۲۶۵۰۰ آمریکا
۶۰۰۰۰ ۳۴۹۰۰ ترکیه
۲۹۰۰۰ ۱۸۰۰۰ سوریه
۲۸۰۰۰ ۱۶۶۰۰ چین
۵۰۰۰ ۵۰۵۰ یونان

۳۰۰۰ ۳۵۰۰ ایتالیا
۱۶۰۰ ۲۷۰۰ افغانستان
۱۱۵۰ ۲۱۷۰ تونس

ارزش غذایی
دانش امروز برتریهای پسته را از پاره ای جهات بر بسیاری از خوراکی های مقوی و مغذی از جمله:میگو،گوشت قرمز و سفید و; را به اثبات رسانیده است.
جدول زیر مواد و عناصر موجود در ۱۰۰ گرم مغز پسته را نشان می دهد،که مقدار انرژی حاصل از ۱۰۰ گرم مغز پسته حدودا ۶۲۶ کیلو کالری می باشد.

 

۴۳۰ میلیگرم فسفر ۶/۵ گرم آب

۱۴۰ میلیگرم کلسیم ۸/۱۹ گرم پروتئین

۷/۷ میلیگرم آهن ۵/۵۳ گرم چربی

۹۷۲ میلیگرم پتاسیم ۲/۱۶ گرم هیدرات کربن

۱۵۰ میلیگرم منیزیم ۵/۰ گرم فیبر

۸/۲ گرم عناصر معدنی

گیاه شناسی پسته
درخت پسته ی اهلی(Pistacia Vera L.) متعلق به تیره ی سماق(Anacardiaceae ) است.
جنس Pistacia دارای ۱۱ گونه است که همگی آنها از خود ،تربانتین یا سقز ترشح می کنند.گیاه این تیره به صورت درخت یا درختچه هستند.

درخت پسته دارای برگهای مرکب شانه ای است وهر برگ یک جوانه ی جانبی را در بر می گیرد.اکثر جوانه های جانبی به گل آذین اولیه مبدل می شوند و یک محور اصلی را تشکیل می دهند که در سال بعد خوشه ی پسته تولید می کنند.بنابر این خوشه های پسته به صورت جانبی بر روی شاخه یکساله دیده می شوند.

تعداد برگچه ها در گونه های مختلف ۱۲-۳ عدد بوده که در ارقام مختلف پسته ی اهلی برگچه ۵-۳ تایی می باشد برگهای ساده ی پسته در دوره ی نهایی دیده می شود و در صورت عدم تامین نیاز سرمایی، برگهای درختان مسن نیز ممکن است به صورت ساده یا نرمال در آیند.

در هر گره یک عدد برگ مرکب و در محور برگ با یک عدد جوانه وجود دارد که این جوانه ها در طی ماه های فروردین و اردیبهشت توسعه پیدا میکنند و به جوانه های گل تبدیل می شوند.این جوانه ها در اوایل تیر ماه به اندازه نهایی خود می رسند.انتهایی ترین جوانه ها،جوانه ی رویشی می باشند و جوانه های پایینی به گل تبدیل می شوند.

جوانه های گل روی شاخه های فصل جاری تشکیل می شود وگلدهی روی شاخه ی یکساله صورت می گیرد.علائم تشخیص جوانه های رویشی،کوچک و نوک تیز بودن و در جوانه های زایشی،متورم و درشت و گرد بودن می باشد.

از نظر گیاه شناسی میوه پسته در ردیف میوه های شفت طبقه بندی می شود . میوه ی شفت متشکل از سه قسمت:لایه ی برون خارجی،لایه ی میان گوشتی و لایه ی درون بر سخت هستند که درون بر،هسته را می پوشانند.تفاوت میوه های شفت در بخش خوراکی آنها است.در پسته و بادام،هسته به صورت خوراکی می رسد،در حالی که سایر میوه جات شفت (زرد آلو،هلو)،هسته ی سخت دارند و میان بر گوشتی بخش خوراکی میوه می باشد.

درخت پسته دو پایه است،یعنی برای تولید میوه به وجود هر دو پایه نر و ماده نیاز می باشد وتشخیص درخت نر و ماده از یکدیگر به جز از روی گل آنها (آن هم در فصل بهار و به هنگام گل دادن)میسر نیست.درخت نر در فروردین ماه حدود ۵ تا ۷ روز زودتر از درخت ماده به گل می نشیند که گلهای آن به صورت خوشه ای بوده و هر خوشه،توده ای از گلهای متراکم می باشد. گلها بدون گلبرگ و کاسبرگ حقیقی هستند.هر گل نر مشتمل بر ۵ پرچم بیضی شکل با میله ی کوتاه سبز رنگ است. در جدول ذیل ساختمان گل در گلهای نر و ماده ی پسته مقایسه می گردد:

درخت درخت نر اندامهای
۲ عدد ۲ عدد گوشوارک
۵-۲ عدد ۵-۲ عدد کاسبرگ
– – گلبرگ
– ۵-۲ میله های کوتاهی دارد پرچم
فوقانی،کروی شکل و دارای یک تخمک – تخمدان
کوتاه و سه قسمتی – خامه
۵ قسمتی،سبز رنگ،چسبناک،بعد از لقاح قهوه ای – کلاله

البته کارشناسان و باغداران با تجربه از روی اندازه ی درخت،شکل برگها،شکل نر را از ماده به راحتی تشخیص می دهند.
گلها فاقد گلبرگ و غده های شهد ساز بوده،بنابر این زنبور عسل را به خود جلب نمی کند وگرده ی گل توسط باد پراکنده می شوند.درخت پسته برگ ریز است،بدین معنا که در پاییز خزان نموده وزمستان را در خواب می گذراند.

ریشه زایی درخت پسته به صورت محوری و عمودی است وتا عمق بیش از دو متر داخل خاک فرو می رود.سیستم ریشه زایی عمقی درخت را قادر می سازد تا به اعماق خاک نفوذ کرده و از آب و مواد موجود در آن به خوبی تغذیه نماید و از این رو درختان پسته قابلیت سازش با دوره های طولانی خشکسالی را دارند.قدرت تولید ریشه ی فرعی در درخت پسته خیلی ضعیف است و هر گاه انتهای ریشه ی اصلی قطع شود،درخت خشک شده و از بین می رود.

مرحله ی نو نهالی درخت پسته طولانی است. تا قبل از پنج سالگی،درختان میوه ی کمی تولید می کنند و از ۱۰ تا ۱۲ سالگی بار دهی کامل و اقتصادی درخت آغاز می شود.
در خت پسته عادت به رشد عمودی دارد،به نحوی که رشد سریع جوانه انتهایی از رشد جوانه های جانبی در درختان مسن تر جلو گیری می کند.این ویژگیها بر نحوه ی تربیت نهالهای جوان،هرس درختان بالغ و جوان سازی درختان مسن تاثیر زیادی دارد.

گونه های پسته در ایران
از گونه های جنس Pistacia تنها P.vera (پسته ی اهلی) P.khinguk (چاتلانقوش،کسور،گلخونک یا خنجک) وP.mutic (بنه)موجود است.چاتلانقوش و بنه پایه های مناسبی برای پیوند درختان پسته ی اهلی به شمار می روند.

P.vera در بین گونه های فوق تنها درختی است که به صورت اهلی در آمده نوع وحشی آن نیز در جنگلهای سرخس واقع در منطقه ی مرزی شمال شرقی کشور یافت می شود.
مهمترین ارقام پسته

مهمترین ارقام پسته در ایران غبارتند از: اکبری ، کله قوچی،احمد آقایی،اوحدی،بادامی زرند،ممتاز خنجری دامغان،شاهپسند سفید پسته نوق و قزوینی.

پسته رقم اکبری
یکی از ارقام تجاری پسته است که از نظر اقتصادی دارای بالاترین ارزش می باشد.میوه های آن بادامی شکل،کشیده و درشت هستند.از خصوصیات این رقم رشد رویشی زیاد،برگهای متراکم،سطح وسیع برگ،محصول زیاد،دیر گلی و دیر رسی بوده که در دهه سوم شهریور ماه قابل برداشت می باشد.

 

پسته رقم کله قوچی
درشتی میوه،فندقی شکل و عملکرد خوب این رقم سبب شهرت و گسترش آن شده است.این رقم نسبت به کمبودی آب و مواد غذائی حسّاس بوده و اکثریّت برگهای آن مرکب ۵ برگچه ای هستند و برگچه ی انتهایی بزرگتر از برگچه های جانبی می باشد.رقمی زود گل بوده و به همین دلیل بیشتر در معرض خطرسرمای دیر رس بهاره و خسارت ناشی از آن قرار دارد.این رقم در دهه دوم شهریور ماه قابل برداشت است و از این نظر جزو ارقام متوسط رس می باشد.

پسته رقم احمد آقائی
درشتی میوه،بادامی شکل و سفیدی پوست استخوانی این رقم سبب گسترش آن شده است. اکثریّت برگهای آن مرکب سه برگچه ای هستند،رقمی متوسط گل بوده ودر دهه سوم شهریور ماه قابل برداشت است ،از این نظر جزو ارقام دیر رس می باشد.
پسته رقم اوحدی
یکی از گسترده ترین ارقام تجاری پسته کشور محسوب می شود.بسیار معروف و سازگار برای اکثر مناطق پسته کاری است که طیّ ۵۰ سال گذشته احداث شده اند.اکثریّت برگهای آن مرکب سه برگچه ای هستند و برگچه ی انتهائی آن بزرگتر از برگچه های جانبی می باشد.رقمی متوسط گل بوده و در دهه اول شهریور ماه قابل برداشت است و از این نظر جزو ارقام زود رس می باشد.

پسته رقم ممتاز
میوه های این رقم بادامی شکل و مغز آن نسبت به سایر ارقام تجاری خوشمزه تر می باشد.اکثریّت برگهای آن مرکب سه برگچه ای هستند رقمی زود گل بوده و در دهه سوم شهریور ماه قابل برداشت است و از این نظر جزو ارقام دیر رس به حساب می آید.

پسته رقم سفید پسته نوق
این رقم پسته از زمانهای دور در منطقه ی رفسنجان وجود داشته،به ویژه در منطقه ی نوق که آب و هوای گرمتری نسبت به رفسنجان دارد،گسترش بیشتری یافته است.میوه ی این رقم بادامی شکل و زود گل بوده که در دهه سوم شهریور ماه قابل برداشت است و از این نظر جزو ارقام دیر رس می باشد.

پسته رقم بادامی
میوه ی این رقم بادامی شکل،ریز و خنجر مانند است،که رنگی کدر دارد.منشا آن از باغات قدیمی واقع در منطقه ی زرند کرمان می باشد.اکثریّت برگهای آن ۵ برگچه ای هستند.رقمی زود گل بوده ود رنیمه ی اول مرداد ماه قابل برداشت است و از این نظر جزو ارقام زود رس می باشد.

پسته رقم خنجری دامغان
این رقم یکی از ارقام تجاری پسته در منطقه دامغان است که میوه آن بادامی شکل می باشد. اکثریت بر گهای آن مرکب از ۳ برگچه ای هستند و برگچه انتهایِِی بزرگتر از برگچه های جانبی است. رقمی دیر گل بوده و در دهه دوم شهریور ماه قابل برداشت است از این نظر جز ارقام متوسط رس می باشد.

پسته رقم شاه پسند
این رقم نیز یکی از ارقام تجاری پسته در منطقه دامغان بوده که میوه آن بادامی شکل می باشد. اکثریت برگهای آن مرکب از ۳ برگچه ای هستند. رقمی دیر گل بوده و در دهه دوم شهریور ماه قابل برداشت است از این نظر جز ارقام متوسط رس می باشد.

پسته رقم قزوینی
منشا آن در منطقه قزوین بوده و در آن جا به نام پسته کله بزی معروف است. میوه آن بادامی شکل، ریزو دارای مغز نسبتا سبز رنگ است. تعداد میوه موجود در هر خوشه بسیار زیاد است و اکثریت برگهای آن مرکب ۳ برگچه ای هستند. رقمی دیر گل بوده و در اواسط مرداد ماه قابل برداشت است از این نظر جز ارقام خیلی زود رس می باشد.

وضعیت صادرات پسته در ایران
از حدود ۲۰۰ سال پیش مازاد پسته ایران به خارج صادر می شده است و با فزونی گرفتن میزان محصول پسته در نواحی کرمان مازاد این محصول از طریق بندر عباس به انگلستان و مستعمرات آن صادر می شده است.عمده ترین مشتریان ایران در اوایل قرن پیش دو امپراطوری بزرگ روس و انگلیس بوده اند که تقریبا ۸۰ تا۹۰ درصد پسته صادراتی ایران به آنها اختصاص داشته است پس از آن امپراطوری عثمانی و کشور آلمان مقادیری پسته از ایران خریداری کرده اند.هم اکنون کشور ترکیه به رقیبی برای پسته ایران تبدیل شده است و ایالات متحده آمریکا نیز در زمره رقبای سرسخت ایران است.

پسته آمریکا هر چند از نظر کمّی به پای پسته ایران نمی رسد ولی از نظر ظاهر با پسته ایران رقابت می کند. بعد از قطع روابط سیاسی و اقتصادی ایران با آمریکا،آمریکائیان دو اقدام منفی علیه بازار جهانی پسته ایران اعمال کرده نخست:شایع کردن آلودگی پسته ایران به سمّ افلاتوکسین،دوم:خرید پسته به طور غیر مستقیم از ایران توسط بازرگانان و کمپانیهای پسته آمریکایی از شیخ نشین ها و فروش پسته خریداری شده به نام پسته کالیفرنیا، علاوه بر این پسته کالیفرنیا به دلایلی چون سازماندهی تشکیلات منظّم و دارای برنامه و همچنین داشتن پشتوانه تجربی از نظر بازار یابی، بسته بندی و تبلیغات برای رقابت با پسته ایران در خور اهمّیت است.

ایران بزرگترین تولید کننده و صادر کننده پسته در جهان است. گمرک ایران گزارشی از وضعیّت صادرات پسته منتشر کرده که نشان می دهد به دلیل محدودیّت های ورود پسته ایران به اروپا، بازارهای هدف پسته صادراتی ایران از اروپا به آسیا تغییر جهت داده و کشور های آسیایی به بزرگترین مشتریان پسته ایران تبدیل شده اند. کاهش تولید و تغییر بازارهای هدف باعث افزایش قیمت پسته صادراتی شده و با افزایش ارزش صادراتی این محصول بخشی از کاهش حجم صادرات جبران شده است.تولید پسته به عنوان یکی از مهمترین کالاهای صادراتی ایران به دلیل سرمازدگی کاهش یافته است.بر اساس گزارش گمرک، نیمی از پسته صادراتی ایران به کشور هنگ کنگ و امارات متّحده عربی صادر شده که تا کنون بازار قابل توجّهی به حساب نمی آمدند و دو کشور آلمان و ایتالیا پیش ازاین در صدر فهرست خریداران پسته ایران قرار داشتند.

محدودیت های اروپا
تغییر بازارهای صادراتی در پی محدودیت هایی صورت گرفته است که اتحادیه اروپایی هشت سال پیش بر واردات پسته ایران اعمال کرده و هنوز کما بیش ادامه دارد. براساس گزارش گمرک، نیمی از پسته صادراتی ایران به کشورهای هنگ کنگ و امارت متحده عربی صادر شده که تاکنون بازار قابل توجهی به حساب نمی آمدند. به علت محدودیت ها و سختگیری هایی که اتحادیه اروپا برای اطمینان از سلامت و بهداشتی بودن،

سر راه پسته ایران قرار داده صادرات به این اتحادیه به شدت افت کرده است. اتحادیه اروپا شهریور ماه سال یییی( سپتامبر یییی ( واردات پسته ایران را به دلیل آلودگی به « افلاتوکسین» که گفته می شود سرطان زا است، ممنوع کرد. این ممنوعیت چهار ماه بعد در حالی برداشته شد که هیاتی اروپایی با سفر به ایران گزارشی از وضعیت بهداشتی پسته ارائه کردند. گزارش این هیات با توصیه هایی برای افزایش کیفیت بهداشتی پسته در مراحل کاشت، داشت و برداشت همراه بود و سبب شد اتحادیه اروپا با تعیین مبادی ورودی معینی، مجوز واردات پسته ایران به اروپا را صادر کند. اتحادیه اروپا صادرکنندگان پسته را ملزم کرد برای محموله های پسته گواهینامه رسمی دولت ایران را ارائه کنند و در صورتی که ثابت شود گواهینامه های صادر شده قابل اعتماد است، آنگاه از حجم بازرسی ها کاسته خواهد شد.

همزمان ایران نیز برنامه گسترده ای را برای اطمینان از رعایت استانداردهای مورد نظر اتحادیه اروپا به اجرا گذاشت و تلاش کرد جلوی صادرات پسته آلوده را به هر شکل ممکن بگیرد. اما گزارش هایی که هر ساله درباره پس فرستادن محموله های صادراتی پسته از اتحادیه اروپا منتشر می شود، نشان می دهد که مشکل آلودگی برطرف نشده و به همین علت پسته صادراتی ایران همچنان با محدودیت هایی برای ورود به اتحادیه اروپا مواجه است.

تغییر بازارهای هدف:
شواهد حاکی از آن است که ایران به عنوان بزرگترین تولید کننده ی پسته جهان که زمانی بیشتر از سی درصد بازار پسته اروپا را در دست داشته،در شرایط جدید بخش عمده این بازار را به رقیب خود آمریکا واگذار کرده و برای خود بازار های جدیدی در کشورهای حاشیه خلیج فارس و شرق آسیا دست و پا کرده است.به نظر می رسد سختگیریهای اتحادیه اروپا و موانع موجود بر سر واردات پسته به کشور های عضو این اتحادیه، ایران را واداشته بازارهای هدف خود را تغییر دهدو مشتریان تازه ای برای این محصول صادراتی بیابد.

البته مقررات آسان تر ورود پسته به کشورهای حاشیه خلیج فارس و آسیای جنوب شرقی در موفقیت ایران برای بازار یابی این محصول نقش اساسی ایفا کرده است.ایران بزرگترین تولید کننده و صادر کننده پسته در جهان است و آمریکا بعد از این کشور دومین تولید کننده پسته است.پسته بعد از فرش مممترین کالای صادراتی غیر نفتی ایران است که درآمد ارزی قابل توجهی را نصیب این کشور می کند .
شاید پسته در ایران قدمتی۲۵۰ ساله دارد،توسعه باغات پسته بیشتر از نیم قرن در حال پیگیری است و کماکان پسته ایران یکی از برترین های جهان است،امّا رشد کشورهای رقیب در مقابل کوتاهی ایران این انحصار را کاهش داده است.در سال ۵۷ تولید پسته ایران معادل ۶۹ تن بود که سهمی معادل ۸۰ درصد را به ایران اختصاص می داد،اما در سال ۸۱ این سهم به ۵۶ درصد رسید و در مقابل سهم آمریکا،رقیب اصلی پسته ایران،کشوری که در سال ۶۰ وارد کننده پسته بود،به ۲۵ درصد رسید.

گرچه در همان سال برای اولین بار بیش از ۵۰ درصد ارزش صادرات کشاورزی کشور به پسته اختصاص یافت اما به هر حال صادرات پسته به دلیل موانع غیر تعرفه ای و حسّاسیت اتحادیه اروپا در خصوص میزان ‹‹آفلا توکسین›› آن در این دوره کاهش یافت.در مطالعات انجام شده موسسه پژوهش های برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی در خصوص پسته عمده ترین محصول صادراتی کشاورزی دز سال های ۱۳۷۰-۱۳۸۱ پسته با دو سری نوسانات روبه رو بود.بخشی از این نوسان ها ناشی از کمبود تولید بوده وبخش دیگر ناشی از رشد سریع رقیبان در بازار که همچنان ادامه دارد. در این دوره کمترین و بیشترین ارزش صادرات پسته متعلق به سال های ۷۶ و۸۱ است.سال ۷۶ ارزش صادرات پسته ایران۱۹۷/۳ میلیون دلار بود و سال ۸۱ این به ۴۹۷/۹ میلیون دلار رسید.

یعنی متوسط ارزش صادرات پسته طی دوره ۱۳۷۰ تا۱۳۸۱ ،۳۸۳/۴ میلیون دلار بر آورد شده و متوسط سهم ارزش صادرت پسته در کل صادرات کشاورزی حدود ۴۳ درصداست.اما ارزش صادرات آن در در سال قبل با توجه به تولیدی معادل ۱۲۹/۳ هزار تن،۵۳۲/۸ میلیون دلار بود که نسبت به دوازده ماهه سال ۸۲ کاهش وزنی ۳۷/۵ درصدی و کاهش ارزش ۳۳/۷ درصدی داشته است.

هر چند موانع تعرفه ای وکیفیت نامطلوب پسته در این جران بی تاثیر نبوده است وتا زمانی که در تولید بهداشتی و کیفی پسته تلاش نشود ادامه خواهد داشت.مطابق آمار گمرک در چهار ماهه اول سال از مجموع ۲۱۴/۵ هزار تن انواع کالاهای صادراتی کشاورزی،پسته و مغز پسته۳۵/۸ درصد از سهم آن را به خود اختصاص داده اند که این میزان ۱۰۵/۳ میلیون دلار ارزش صادراتی دارد.