مقاله در مورد نظام اموزشی سوئد
توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد
مقاله در مورد نظام اموزشی سوئد دارای ۱۹۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله در مورد نظام اموزشی سوئد کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد نظام اموزشی سوئد،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله در مورد نظام اموزشی سوئد :
نظام اموزشی سوئد
ساختار کلی نظام آموزش
• آموزش رسمی پیش دانشگاهی
• آموزش پایه
• آموزش پیش دبستانی
• آموزش ابتدایی
• آموزش متوسطه
• آموزش عالی
• آموزش بزرگسالان
• آموزش استثنایی
• آموزش معلمان
• آموزش ضمن خدمت
• آموزش غیر رسمی
آموزش رسمی پیش دانشگاهی
از آنجایی که اصل اساسی درساختار آموزشی کشور سوئد بر فراهم آوردن امکانات آموزشی برای کلیه شهروندان سوئدی بدون توجه به پیشینه قومی واجتماعی و تابعیت فردی آنان استوار میباشد، از این روی کلیه مدارسی که از قوانین آموزشی پایه تبعیت مینمایند (مدارس ابتدایی و مقدماتی و تکمیلی متوسطه) به صورت فراگیر طراحی شدهاند تا کلیه نسل جوان را تحت پوشش قرار دهند.
علاوه برمواد درسی، کتب آموزشی مدارس ابتدایی ومقدماتی و تکمیلی متوسطه مراکز آموزشی سراسر کشور یکسان است. قوانین کشوری خاصی نیز در خصوص ساختار آموزشی کشور در قوانین آموزشی کشور توسط مجلس ملی به تصویب رسیده است. تحصیلات ویژه بزرگسالان نیز درکشور سوئد از سابقه تاریخی طولانی برخوردار بوده وگزینه های گوناگونی درسراسر کشور جهت ادامه تحصیلات وجود دارد. تحصیلات ویژه بزرگسالان به صورت یکسان با آنچه در مدارس، از ابتدایی تا متوسطه، ارائه میگردد، بخشی از ساختار مدارس عمومی محسوب میگردد. این امتیاز خود ب
ه هر فرد این امکان را میدهد که به تکمیل تحصیلات خود تا مقطع متوسطه مبادرت نموده و مجددا به ساختار رسمی مدارک آموزشی بپیوندد . بنابراین آموزش در سوئد از نظر ساختاری به صورت دورههای آموزشی یکسان از سطح ابتدایی تا آموزش متوسطه وآموزش بزرگسالان برای کلیه شهروندان سوئدی فراهم میباشد. علاوه براین طرحهای مالی گوناگونی نیز اتخاذ گردیده که به دانش آموزان ودانشجویان اجازه میدهد تا درطول سنوات آموزشی خود (آموزش متوسطه و آم
وزش بزرگسالان) و همچنین تحصیلات عالی منابع مالی مورد نیاز خود را فراهم نمایند.
آمار تحصیلی تعداد دانشآموزان و مدارس
طبق آخرین آمار بدست آمده تعداد ۳۰۵۳۰۰ دانشآموز سوئدی در مراکز تکمیلی آموزش متوسطه آموزش میبینند.گفتنی است از %۷/۴ از این تعداد (۱۴۳۰۰) درمراکز تکمیلی متوسطه مستقل(خصوصی) ثبتنام به عمل میآید.سهم مذکور طی سالهای اخیر بهطور چشمگیری افزایش یافته و این در حالیاست که طی سال ۱۹۹۶ تنها از %۸/۱ دانشآموزان در مدارس
مستقل ثبتنام به عمل میآمد.
طبق آخرین آمار بدست آمده طی سال ۱۹۹۶ تعداد ۶۵۴ مدرسه فعالیت داشته که %۱۵ از این مدارس، مستقل بوده و توسط نهادها و مؤسسات خصوصی اداره شده و ۵ در صد نیز توسط شوراهای استانی اداره میگردند. طبق آمار مذکور میانگین دانشآموزان هر مدرسه به ۴۶۷ دانشآموز بالغ میگردد.
تعداد دانشآموزان مقاطع آموزش پیش دانشگاهی(۱۵ اکتبر ۲۰۰۰)
برنامه تعداد برنامه تعداد
برنامههای هنری……………. . .
برنامه تجارت و مدیریت………. . .
برنامههای تفریحی……………
برنامه ساختمان ……. .
برنامه مهندسی الکتریک………. .
برنامه انرژی…………………
برنامه غذا…………………. . .
برنامه صنایع دستی…………. . .
برنامه بهداشتی………………
برنامه هتلداری، رستوران و تغذیه ۶۰۰/۱۴
۱۰۰/۱۲
۱۰۰/۱۲
۰۰۰/۷
۰۰۶/۱۲
۰۰۰/۲
۵۰۰/۱
۲۰۰/۴
۸۰۰/۹
۷۰۰/۱۳ برنامه صنایع…………………. . .
برنامه رسانهها………………….
برنامه بهرهبرداری منابع طبیعی……
برنامه علوم طبیعی……………. . .
برنامه علوم اجتماعی…………….
برنامه فنی…………………….
برنامه مهندسی خودرو…………. . .
برنامههای شخصی……………. . .
برنامههای آموزشی……………. . .
سایر برنامهها…………………. . ۸۰۰/۴
۳۰۰/۱۲
۶۰۰/۶
۱۰۰/۵۱
۴۰۰/۷۲
۹۰۰/۶
۲۰۰/۱۰
۴۰۰/۲۱
۸۰۰/۲۴
۰۰۰/۲۳۰۵
کل ۳۰۰/۳۰۵
طبق آخرین آمار بدست آمده تقریباً کلیه آندسته از دانشآموزانی که به اتمام مدارس پایه در بهار ۲۰۰۰ نائل آمدهاند(۹۵ درصد) در اکتبر همان سال به مراکز تکمیلی آموزش متوسطه وارد شدهاند.
طبق آخرین آمار بدست آمده طی سال ۹۷-۹۶ همچنین حدود سه چهارم دانشآموزانی که وارد مراکز تکمیلی متوسطه شدند، (۷۳ درصد) چهارسال بعد این دوره را به پایان رساندند و این در حالیاست که حدود ۳۸ درصد از دانشآموزانی که در بهار سال ۹۷ به اتمام مقطع تکمیلی متوسطه نائل آمدهاند به تحصیل در مراکز آموزش عالی طی سال ب
عد تحصیلی مبادرت نمودهاند که در مقایسه با آمار ۱۰ سال گذشته، که رقم تخمینی ۲۰ درصد را نشان میدهد از افزایش چشمگیری برخوردار بوده است.
دورهها، رشتهها و تعداد ساعات آموزشی
کلیه دورههای آموزشی از برنامه درسی خاصی برخوردار میباشند. برنامههای درسی ملی توسط«آژانس ملی آموزش» تعیین میگرددو این درحالیست ک
ه تدوینگران برنامههای آموزش محلی رؤسای مدارس میباشند.«قوانین آموزشی» کشور نیز شامل جدول واحدهای آموزشی میباشد که تعداد واحدهای آموزش تکمیلی متوسطه و چگونگی تقسیمبندی این واحدها در هستههای موضوعی و موضوعات خاص آموزشی در آن ارائه گردیده است.
جدول واحدهای آموزشی
هستههای موضوعی واحدهای مقطع تکمیلی متوسطه
زبان سوئدی / زبان سوئدی به عنوان زبان دوم و ریاضیات
زبان انگلیسی
علوم اجتماعی
علوم
علوم مذهبی
علوم هنری
تربیت بدنی و بهداشت
واحدهای اختیاری انفرادی ۲۰۰
۱۰۰
۱۰۰
۱۰۰
۵۰
۵۰
۵۰
۳۰۰
جمع کل واحدهای آموزشی ۲۵۰۰
واحدهای مقطع تکمیلی آموزش متوسطه دامنه و فعالیت مورد نظر دوره
های آموزشی را در بر میگیرند دورههای آموزش مقطع تکمیلی متوسطه با گذراندن تعداد واحدهای درسی لازم به اتمام میرسند. دوره معمول آموزش مذکور مدت زمان۳ سال به طول انجامیده و این درحالیاست که در نظام ترمی –واحدی، دانشآموزان قادر به گذراندن دوره آموزش درکمتر یا بیشتر از۳ سال میباشند
ساعات آموزشی
از سال۲۰۰۰ دانشآموزان دروس هنر، علوم طبیعی و علوم اجتماعی از حق برخورداری از حداقل ۲۱۸۰ ساعت آموزش۶۰ دقیقهای و دانشآموزان دروس فنی و حرفهای نیز از حق برخورداری از حداقل ۲۴۰۰ ساعت آموزش۶۰ دقیقهای برخوردار میباشند.
زبان سوئدی به عنوان زبان دوم و زبان مادری
زبان سوئدی به عنوان زبان دوم در کلیه مقاطع به عنوان یک موضوع تخصصی آموزشی به دانشآموزان ارائه میگردد. دانشآموزان مهاجر از حق انتخاب زبان سوئدی به عنوان زبان دوم به عنوان واحد درس عمومی برخوردار میباشند.گفتنی است آن دسته از مهاجرینی که علاقمند مطالعه زبان سوئدی به عنوان هسته موضوعی باشند میتوانند به مطالعه زبان در قالبهای آموزش شخصی و تکمیلی مبادرت نمایند.آشنایی اولیه دانشآموزان و برخورداری از دانش قبلی آنان با این زبان در مدارس پایه میباشد. آندسته از دانشآموزانی نیز که اخیراً وارد سوئد شده و از دانش پایه در زبان سوئدی برخوردار نمیباشند از سن ۱۶ سالگی از حق استفاده از آموزش زبان سوئدی ویژه افراد مهاجر برخوردار میگردند.
هدف از آموزش زبان سوئدی به عنوان زبان مادری قادر ساختن کودکان سوئدی به حفظ و کاربرد از زبان مادری خود و فراهم نمودن فرصت دوزبانگی و آشنایی غیر بومی با زمینههای فرهنگی کشور به عنوان زبان دوم میباشد. برخورداری ازحق آموزش زبان مادری( زبان سوئدی) درمدارس کشور سوئد به ۷ سال اولیه آموزش محدود میگردد.
مقطع آموزش پایه
تاریخچه
در سال ۱۸۴۲ همزمان با حکمرانی کارل چهاردهم مدارس ابتدائی درکشور سوئد احداث گردید.
در مورخه ۱۸ ژوئن همان سال، فرمان حکومتی مبنی براحداث مدارس پیش دبستانی توسط کلیساها صادرگردید. مدارس ابتدائی برای مدت زمان مدیدی مختص خانوادههای کم درآمد میبود که هیچ راهی به آموزش عالی نداشتند.گفتنی است که عمده مدارس مذکور در قالب مدارس دولتی دستور زبان احداث گردید.در بدو تاسیس، دورههای آموزش ابتدائی به صورت مختلط برگزار
شده و مدارس گرامر و مراکز مقدماتی متوسطه مختص دانشآموزان پسر بوده و دانشآموزان دختر روانه مدارس جداگانهای میگردیدند. این درحالی بود که مدارس مقدماتی متوسطه از آغاز قرن۲۰ آغاز به فعالیت نمود. اگر چه در آن زمان مدارس دخترانه زیادی وجود داشت اما با این وجود، مدارس دخترانه با سیستم ۹ ساله آموزشی از میان برداشته شد.در سال ۱۹۶۲ ، مقطع آموزش پایه با آموزش ۱۱ ساله (ترکیبی از دوره ابتدائی ۷ ساله و دوره مقدماتی ۴ ساله) سازماندهی گردید. در همان اثناء نخستین برنامه پیشرفته آموزشی مدارس طراحی گردید. برنامههای آموزشی نیز طی سالهای۱۹۶۹ و۱۹۸۰ و ۱۹۹۴ تغییر یافت.
مطابق جدیدترین قوانین آموزشی کشور، کلیه کودکان و نوجوانان سوئدی میبایستی به طور یکسان و بدون توجه به جنسیت ،محل سکونت و شرایط اقتصادی و اجتماعی از سیستم آموزشی یکسان برخوردار گردند. در اول ژانویه ۱۹۹۸، نوع جدیدی از آموزش پیش دبستانی به ساختار سیستم آموزشی کشور اضافه گردید. مقطع مذکور جانشین فعالیتهای ویژه آموزشی مختص کودکان رده سنی ۶ سال که در چارچوب آموزش پیش دبستانی به آنان ارائه میگردید شد. هدف از اعمال چنین اصلاحاتی مراقبت از کودکان سوئدی بود. مطابق چنین اصلاحاتی ، شهرداریهای کشور ملزم به احداث مراکز آموزش پیش دبستانی برای کلیه کودکان رده سنی۶ سال میباشند و این در حالیاست که حضور در کلاسها اختیاری است.از حدود ۸ درصد از افراد رده سنی۶ سال در مدارس پایه و از مابقی در مدارس پیش دبستانی ثبت نام به عمل میآید.
چارچوبهای قانونی
سیستم ملی آموزشی کشور سوئد تحت قوانین آموزشی مصوب مجلس ملی سوئد (ریکسدک) اداره میگردد. از سال ۱۹۹۵، برنامه درسی مشترکی برای سیستم آموزشی پایه کشور اتخاذ گردیده است. از اول آگوست ۱۹۹۸، برنامه آموزشی مشترک با اعمال تعدیلات مختصری، برای مدارس پایه و مراکز آموزش پیش دبستانی طراحی گردید . در سال ۱۹۹۹ دولت سوئد به بازنگری قوانین آموزشی کشور توسط کمیته پارلمانی مبادرت نمود. بازبینی برنامههای آموزشی به کمیته مذکور تفویض گردیده و کمیته نیز به ارائه گزارش کار خود در اکتبر ۲۰۰۱ به وزارت آموزش ملی مبادرت نمود.
ساختار آموزش پایه
شهرداریهای مناطق مختلف کشور موظف به برگزاری کلاسهای پیش دبستانی برای کلیه کودکان سوئدی رده سنی ۶ سال میباشند.با وجودیکه فعالیتهای آموزشی پیش دبستانی اختیاری است، با این حال اکثریت قریب به اتفاق کودکان رده سنی شش سال سوئدی در این کلاسها حضور مییابند. مطابق قوانین آموزشی کشور سوئد گذراندن دوره آموزشی ۹ ساله برای کلیه کودکان ردههای سنی ۷ تا ۱۶ سال اجباری است. قوانین مذکور هم چنین به بهره مندی کودکان و نوجوانان سوئدی از سیستم مدارس ملی تأکید دارد. آغاز سنوات آموزشی کودکان سوئدی متغیر بوده اما بهطورکلی از سن ۶ سالگی آغاز میگردد.
این در حالیاست که میتوان حضور در آموزش پایه را تا سن ۸ سالگی به تعویق انداخت.حضور در آموزش پایه ۹ ساله بدون احتساب سن آغازین مدرسه رفتن کودک، الزامی است.
گفتنی است طی سال تحصیلی ۹۸-۹۷ این فرصت درکلیه شهرها فراهم آمد. طی سال تحصیلی ۹۲-۹۳ در۷۰% از شهرها فرصت بهره مندی کودکان رده سنی ۶ سال از حضور درمدارس پایه فراهم آمد.در اکتبر۱۹۹۳، ۵۳ % از دانش آموزان مدرسه ای۶ ساله یا کوچکتر بودند . دولت نیز درقالب کمیسیون ویژهای به تحقیق درخصوص نتایج افزایش سنوات تحصیلی مدارس پایه به مدت زمان۱۰سال مبادرت نموده است. گزارش نهایی کمیسیون درجهت بازنگری به آژانس های ملی و منطقهای ارسال میگردد. مدارس ابتدایی سوئد نخستین بار در سال۱۸۲۴ معرفی گردید.
در سال۱۹۶۲مجلس ملی سوئد دوره۹ساله مدارس پایه فراگیر را تصویب نمود. در سال تحصیلی۱۹۷۳- ۱۹۷۲ این ظرح به طور کامل به مرحله اجرا در آمد. درحال حاضر این طرح بر اساس قوانین تحصیلی مصوب سال ۱۹۸۵به فعالیت خود ادامه داده و طی سالهای۱۹۹۴- ۱۹۹۱ نیز اصلاحاتی در آن اعمال گردید.سیستم آموزش پایه بر آموزش پایه GRUNDSKOLAN ، آموزش پایه SAMI ویژه کودکان سامی زبان ، مدارس استثنایی ویژه کودکان مواجه با معلولیتهای خاص
و مدارس پایه ویژه کودکان مواجه با عقب ماندگی ذهنی تقسیم میگردد.
کل دوره آموزش پایه بصورت آموزش مختلط و رایگان ارائه شده و هر سال تحصیلی از۲ ترم تحصیلی(۴۰ هفته معادل ۱۷۸روز تحصیلی و۱۲روز تعطیل) متشکل میگردد.ترم تحصیلی پاییز از پایان آگوست تا پایان دسامبر وترم تحصیلی بهار نیز از ابتدای ژانویه تا ابتدای ژوئن بطول میانجامد.حضور در مدارس پایه برای حداکثر۱۹۰روز در سال و۸ ساعت در روز اجباری است و این درحالیست که درشرایط خاص،دانش آموزان از گذراندن برخی آموزشهای پایه معاف میگردند. به عنوان مثال دانش آموزانی که از مذاهب دیگری برخوردار میباشند میبایستی به مطالعه دروس مذهبی مربوطه مبادرت نمایند.
مطابق قوانین اول ژانویه سال ۲۰۰۲، آندسته از کودکانی که تحت عنوان پناهنده یا به دلایل مشابه درکشور سوئد اقامت دارند نیز مشمول قوانین آموزش پایه ( اجباری )میگردند. مطابق چنین قوانین کودکان مذکور نیزمیبایستی از فعالیتهای پیش دبستانی،امکانات مراقبتی کودکان و آموزش در نظام آموزشی عمومی برخوردار گردند. نرخ جمعیتی مدارس پایه متغیر میباشد، به نحوی که ۳ /۱ درصد مدارس تحت نظارت شهرداریها و ۳ /۲ درصد مدارس خصوصی از کمتر از۱۰۰ دانشآموز برخوردار میباشند.
شرایط پذیرش تحصیلی
طبق قوانین آموزشی کشور سوئد امکان حضور در مدارس پایه برای کلیه کودکان مقیم کشور فراهم آمده است. قوانین مذکور با قوانین آموزشی ویژه کودکان ردههای سنی۱۶-۷ سال جهت برخورداری از تحصیل در مدارس دولتی همسو میباشد. دوره آموزشی مدارس پایه در انتهای فصل بهارهنگامی که افراد به رده سنی۱۶ سال و چنانچه در کلاس پیش دبستانی حاضر شده باشد به رده سنی ۱۷ سال میرسند، به انتها میرسد. تا قبل از سال ۱۹۹۱ سن آموزش جهت ورود به مدارس پایه رده سنی ۷ سال میبود و این در حالیاست که در پی تصمیم سال ۱۹۹۱ مجلس ملی سوئد (ریکسدگ) والدینی که مایل باشند میتوانند به ثبت نام کودکان خود۱ سال زودتر از
موعد مقررمبادرت نمایند. شهرداریها موظف به تحت پوشش قرار دادن کلیه کودکان سوئدی رده سنی۶ سال در مدارس پایه کشور میباشند.گفتنی است که تحت شرایط خاصی میتوان حضور کودکان در مدارس پایه را تا سن ۸ سالگی به تعویق انداخت. از کودکان سوئدی معمولا در نزدیکترین مدارس به محل زتدگی آنان ثبت نام به عمل میآید.
این در حالیاست که والدین ممکن است به ثبت نام کودکان در مدارس دیگر اعم از مدارس شهرداری یا خصوصی مبادرت نمایند. شهرداریهای محلی نیز به تقبل هزینه تحصیلی دانشآم
وزان بدون توجه به نوع مدارس انتخابی والدین مبادرت مینمایند.چگونگی اتخاذ این تصمیمات درشهرداریها متفاوت بوده و میزان قدرت انتخاب والدین به شهرداری محل سکونت آنان بستگی دارد.در برخی از شهرداریها نیز والدین به انتخاب مدارس قبل از مبادرت کودکان به تحصیل اقدام مینمایند.
در سایر شهرداریها، کودکان ابتدا توسط شهرداری به مدارس منتقل شده و سپس والدین از حق انتخاب سایر مدارس برخوردارمیگردند.کودکان سوئدی با والدین شاغل از حق مراقبت ویژه از کودکان مدارس پایه برخوردار میباشند.
متدهای آموزشی
در مقطع آموزش پایه، مدارس پایه از امکان اتخاذ تصمیماتی درخصوص نحوه اداره مدارس،تدوین دروس، ابعاد کلاسهای آموزشی و تعداد دانشآموزان و … از آزادی عمل برخوردار میباشند. مطابق قوانین آموزشی کشور سوئد، ایده و نظرات دانشآموزان نیز در تنظیم دروس آموزشی لحاظ گردیده و با بالاتر رفتن سنوات آموزشی مسئولیتهای بیشتری به دانشآموزان واگذار میگردد. ارزیابیهای ملی نشان میدهد که شیوه تدریس درمدارس سوئد بخصوص طی سالهای پایانی آموزش، نسبت به رده سنی دانشآموزان متفاوت میباشد. به عبارت دیگر برنامههای درسی بر طبق متد پژوهشی ارائه شده و تدریس موضوعی و میان موضوعی دروس آموزشی رواج یافته است. ساختار برنامههای درسی ثابت بوده و این درحالی است که اهداف و خطوط کلی آن تغییر یافته است.
ارزیابی تحصیلی
در طول مدت تحصیل دانشآموزان درمدارس پایه، روسای مدارس میبایستی مداوما دانشآموزان و والدین آنان را در جریان پیشرفت تحصیلی کودکان قرار دهند. شکل اصلی ارتباط میان اولیاء و مربیان به صورت مشاورههای شفاهی درخصوص پیشرفت تحصیلی دانشآموزان درمدارس و تلاش درجهت افزایش دانش و مهارت دانشآموزان میباشد.این گونه مشاورات همچنین در صورت درخ
واست والدین به صورت مشاورات کتبی نیز صورت میگیرد.از سوی دیگر، معلمین پیوسته به ارزیابی پیشرفت تحصیلی دانشآموزان از طریق برگزاری امتحانات پیاپی مبادرت مینمایند. از ترم تح
صیلی پاییز ۱۹۹۵،سیستم نمرهای جایگزین سیستم نمرهگذاری نسبی سابق گردید.گفتنی است که سیستم مذکور بر اساس سیستم نمرات سه تایی محاسبه میگردد. حضور در آزمون دروس مذکور طی سال ۹ آموزش اجباری است. آزمونهای ملی زبان سوئدی، انگلیسی و ریاض
یات در سال ۵ آموزش و همزمان با ارائه نز تحقیقاتی برگزار میگردد. طی سالهای اولیه آموزش، آزمونهای گزینشی ویژه زبان سوئدی و ریاضیات به صورت اختیاری برگزار میگردد.
ارتقاء تحصیلی
ارتقاء تحصیلی دانشآموزان به ردههای بالاتر آموزشی به طور خودکار صورت میگیرد.با این حال امکان تکرار مجدد یک سال تحصیلی برای دانشآموزان وجود دارد. به عبارت دیگر پس از مشاوره با والدین، مدیران مدارس به تصمیمگیری درخصوص ارتقاء یا عدم ارتقاء تحصیلی دانشآموزان به کلاسهای بالاتر مبادرت مینمایند. مدیران مدارس نیز ممکن است که در طول سال تحصیلی به انتقال دانشآموزان به کلاسهای بالاتر مبادرت نمایند.لازم به ذکر است که ارتقاء تحصیلی منحصرا در صورت توانایی دانشآموزان در
سازگاری با کلاسهای بالاتر و رضایت والدین با اجرای آن میسرمیباشد.
اعطاء مدارک آموزشی
گواهینامه اتمام دوره آموزشی پایه پس از پایان دوره آموزش پایه به دانشآموزان اعطا میگردد.
مدرک پایان دوره آموزش پایه بر جزئیاتی از وضعیت تحصیلی دانشآموزان سال آخرو نمرات پایانی دروس اجباری و اختیاری دانشآموزان مشتمل میگردد.گفتنی است که مدرک پایانی توسط مدیران مدارس پایه تایید میگردد.
سطوح آموزشی
از سال ۱۹۹۵ تقسیمبندی مدارس پایه به سطوح ابتدائی،متوسطه و تکمیلی منسوخ گردید.
سهم عمدهای از کودکان سوئدی به گذراندن تحصیلات خود در یک مدرسه مبادرت مینمایند. پس از گذراندن سالهای اولیه آموزشی،کودکان سوئدی معمولا تحت تعلیم معلم جدید قرار میگیرند.
طی سالهای اولیه آموزش پایه، کودکان معمولا تحت تعلیم معلمینی آموزش میبینند که در دو یا سه رشته متخصص میباشند. قانون خاصی جهت گروهبندی دانشآموزان در مراکز اوقات فراغت وجود ندارد.گفتنی است که مراکز مذکور به فراهم آوردن فعالیتهای خارج از ساعات آموزشی مدارس برای دانشآموزان کلاسهای مختلف در سنین مختلف مبادرت مینمایند. طی سالهای اخیر، به طور روزافزونی در مراکز خصوصی اوقات فراغت برای کلیه دانشآموزان کلاسهای ۶-۴ تدارک دیده شده است.
اهداف نهایی آموزشی
اهداف نهایی مدارس پایه در فصل اول قوانین آموزشی کشور لحاظ گردیده است.کلیه مدارس پایه بیتوجه به جنسیت، محل سکونت و شرایط اجتماعی و اقتصادی دانشآموزان ملزم به ارائه امکانات آموزشی یکسان به آنان میباشند.لازم به ذکر است که برنامههای درسی و جدول زمانبندی آموزشی به صورت ملی طراحی میگردد.کلیه فعالیتهای آموزشی مدارس میبایستی با ارزشهای بنیادی محلی منطبق باشد. کادر آموزشی کشور سوئد ملزم به احترام گزاردن به ارزشهای درونی و محیطی کودکان بویژه اجرای سیاستهای برابری جنسی و مبارزه با نژادپرستی میباشند.
برنامههای آموزشی مدارس پایه توسط عالیترین مقام تصمیمگیرنده شهرداریها تدوین و نبیین میگردد. کمیتههای محلی شهرداریهای سراسر کشور به تعیین معیارهای لازم جهت حصول اهداف آموزش ملی درمدارس پایه کشور مبادرت مینمایند. برنامههای محلی، بیانگر چگونگی اجرا و اداره فعالیتها میباشد. برنامههای درسی مدارس پایه از سال ۹/۱۹۹۸ اصلاح گردیده و کلاسهای آموزش پیش دبستانی و مراکز اوقات فراغت را نیز در بر میگیرد. این درحالی است که برای کلاسهای آموزش پیش دبستانی، سیلاب آموزشی خاصی وجود ندارد. طی سال۱۹۹۹ در سوئد اولویت به اجرای ارزشهای بنیادی آموزشی در مدارس معطوف شده و از این سال به عنوان سال ارزشهای بنیادی یاد میگردد.
برنامههای آموزشی، دروس و تعداد ساعات آموزشی
از اول آگوست ۱۹۹۸ برنامه آموزش مشترکی ویژه مدارس پایه، مدارس پیش دبستانی و مر
اکز اوقات فراغت طراحی گردید. برنامه مذکور بر اساس برنامه پیشین آموزش مدارس پایه طراحی شده و ساختار اصلی و نقطه تمرکز آن ثابت باقی مانده است. تنها برخی از اهداف در جهت نیل به دیدگاه یکسانی از رشد و یادگیری کودکان تدوین یا تغییر یافته است.برای کلیه دروس پایه، سیلابس آموزشی واحدی توسط دولت تدوین میگردد.تصمیم گیری در خصوص تعیین نوع و شیوه تدریس موضوعات آموزشی بر عهده شخص معلمین میباشد. جدول زمانبندی که بخشی از قوانین آموزشی کشور را تشکیل میدهد، بیانگر تعداد ساعات آموزش لازم در طول ۹ سال آموزش پایه به مدت (ساعت ۶۶۵ /۶) میباشد.
جدول زمانبندی همچنین به تبیین دامنه انتخاب دانشآموزان و مدارس مبادرت مینماید.این در حالیاست که تصمیمگیری در خصوص چگونگی تقسیم ساعات آموزشی میان دروس و گردهمایی آموزشی و انتخاب زبان آموزشی توسط هیئت امنای مدارس و بر اساس پیشنهادات مدیران مدارس و مراکز آموزشی کشور صورت میگیرد.گفتنی است که تصمیمگیری درخصوص تنظیم جدول زمانبندی نیز بر عهده مدیران مدارس میباشد. این درحالیست که مدارس کشور خود قادر به تصمیمگیری در خصوص زمانهای اختصاص یافته در جدول زمانبندی جهت سال تحصیلی میباشند. علاوه بر این ارزیابی مقایسهای از نتایج بدست آمده توسط دانشآموزان و در رابطه با اهداف برنامههای درسی و سیلابهای آموزشی در سال پنجم آموزشی صورت میگیرد. زبان سوئدی نیر به عنوان زبان دوم به خودی خود در کلیه سطوح آموزشی به عنوان یک درس در نظر گرفته شده و دانشآموزان مهاجر از حق آموختن زبان سوئدی به عنوان زبان دوم برخوردار میباشند.
نهادهای مرکزی آموزش پایه
دورههای آموزش پایه، دوره تکمیلی آموزش متوسطه و آموزش بزرگسالان در کشور سوئد توسط شهرداریها و شوراهای استانی سازماندهی میگردد. از ریاست مدارس آموزش در سوئد تحت عنوان رکتور (rektor) یاد میگردد که عهده دار مسوولیت مدیریت سیاستهای آموزشی مدارس کشور میباشند.
وزارت آموزش و علوم سوئد به تشکیل گروهی از کارشناسان آموزشی در جهت تبادل نظر در خصوص نقش رؤسای مدارس در نظام آموزشی ،تمرکز بر عملکرد کارشناسان آموزشی در جهت شناسایی وظایف و قدرت اجرایی روسای مدارس و خلق شرایط بهتر جهت مدیریت موثرتر و برقراری ارتباطات میان دولت، شهرداریها و رؤسای مدارس مبادرت مینماید.گفتنی است که برای آخرین بار ، طی سالهای اخیر کارشناسان مذکور در اوت سال ۲۰۰۱ به ارائه گزارشی از عملکرد خود به وزارت آموزش و علوم سوئد مبادرت نمودند.شهرداریهای سوئد همچنین مسوولیت عضوگیری و
انتصاب رؤسای مدارس را بر عهده دارند.پیش شرط انتخاب افراد به سمت ریاست مدارس، برخورداری از اطلاعات آموزشی مناسب و تجارب قبلی میباشد. رؤسای مدارس و مراکز آموزشی سوئد، مسوولیت نظارت برعملکرد پرسنل مدارس کشور را بر عهده دارند. رؤسای مدارس همچنین مسوولیت ترسیم طرح کاری شامل انتشار جزئیاتی درخصوص چگونگی عملکرد وسازماندهی
فعالیتها به منظور دستیابی به اهداف ملی و محلی آموزشی را بر عهده دارند. رؤسای مدارس همچنین مسوولیت پیگیری دستاوردهای آموزشی و ارزشیابی چنین دستاوردهایی در ارتباط با اهداف ملی و کسب اطمینان از اعطای حقوق آموزشی مساوی به دانش آموزان و حمایت از دانش آموزان نیازمند را بر عهده دارند. والدین آندسته ازکودکان سوئدی که درمدارس پایه حضورمییابند ازحق انتخاب مدارس کودکان خود برخوردارمیباشند. به عبارت دیگروالدین ودانش آموزان سوئدی ازحق انتخاب آزاد تحت نظارت شهرداریها برخوردار میباشند.گفتنی است که شهرداریها نیز ملزم به پرداخت وتقبل هزینههای آموزشی دانش آموزان میباشند. گفتنی است موردفوق حتی درصورتی که دانش آموزان تمایل به انتقال ازیک مدرسه شهرداری به مدرسه دیگر و شهرداری یا حضوردرمدارس مستقل داشته باشند مصداق مییابد. لازم به ذکراست که برخورداری حق انتخاب مدارس توسط کودکان و والدین، تضمینی درجهت وجود ظرفیت باز مدارس منتخب نمیباشد، چراکه امکان تکمیل ظرفیت مدارس و یا بروز محدودیتهای دیگری نظیراعطای اولویت ثبت نام به دانش آموزان مستقردرمحل نزدیکتر به مدارس و یا بروز مشکلات عمده مالی و سازمانی برای شهرداریها وجود دارد. در مقاطع آموزش پایه و آموزش پیش دبستانی، علاوه بر مساعدتهای آموزشی وکمکهای مالی، شهریهای از دانشآموزان دریافت نمیگردد. علاوه بر این دانشآموزان از وعدههای غذایی رایگان وکتابها و ابزارآلات آموزشی رایگان در طول دوران تحصیل خود برخوردار میباشند. شهرداریها نیز موظفاندکه امکان ایاب و ذهاب رایگان را برای دانشآموزان فراهم آورند.گفتنی است که مورداخیرمنحصراً به آندسته از دانشآموزانی تعلق میگیرد که درمدارس تعیین شده توسط شهرداریها آموزش میبینند. علاوه بر این کلیه کودکان سوئدی ردههای سنی ۳ ماهه تا ۱۶ سال از کمکهای تحصیلی فوقالعاده برخوردار میباشند.
مدارس سامی
از سال ۱۹۶۲، تعداد۶ مدرسه پایه سامی درسطح کشور فعالیت داشته و دولت سوئد نیز به تقبل هزینه اداره مدارس مذکور اعم از حقوق معلمین، هزینه اقامت شبانه روزی دانشآموزان، هزینه ایاب و ذهاب و سایر امکانات مبادرت مینماید. آژانس ملی آموزش مسوولیت نظارت بر عملکرد مدارس مذکور را برعهده دارد. برنامههای آموزشی مدارس سامی تا سال ششم با برنامههای آموزشی
مدارس آموزش پایه مشترک میباشد، با این تفاوت که در مدارس سامی، دروس زبان سامی و فرهنگ و تاریخ سامی نیز تدریس میگردد. آموزش در مدارس سامی به زبان سوئدی و سامی ارائه شده و زبان سامی در تمامی سالهای تحصیل به عنوان رشتهای جداگانه تدریس میگردد. دانشآموزان مدارس سامی پس از پایان آموزش۶ ساله در مدارس، به تحصیل (طی سالهای ۷ تا
۹) در مدارس پایه ادامه میدهند.
علاوه بر این، نوع دیگری از آموزش ادغام شده سامی در تعدادی از مدارس پایه شمال سوئد ارائه میگردد. آموزش ادغام شده سامی طی۹ سال آموزش پایه به دانشآموزان ارائه میگردد.
تعداد دانشآموزان مدارس سامی بر۱۶۳ و تعداد دانشآموزان مدارس ادغام شده سامی در مدارس پایه بر۱۵۰ دانشآموز بالغ میگردد.تعداد۵۱۰۰ مدرسه در کشور فعالیت دارند که از جولای ۱۹۹۲ به میزان ۱۰ درصد افزایش یافته و با تغییر شرایط مدارس مستقل تعداد این مدارس
به بیش از دو برابر بالغ گردیده است.
مقطع آموزش پیش دبستانی
تاریخچه
با وجودیکه مراکز آموزش پیش دبستانی (کودکستانها و مهدهای کودک) از اوایل قرن ۱۹ در سراسر کشور سوئد فعالیت داشتهاند، آموزش فراگیر آن طی دهه۱۹۷۰ به وقوع پیوست.
در ابتدا، طی سال ۱۹۷۵ قانون ویژه مقطع آموزش پیش دبستانی در پی قبول پیشنهادات ارائه شده از سوی کمیته تحقیق ، به تصویب رسید. متعاقب تصویب قانون مراقبت از کودکان طی سال ۱۹۷۷ ، قانون قبلی لغو گردیده و بعدها در سال۱۹۸۰ با قانون تامین اجتماعی ادعام گردید.
در سال ۱۹۹۵، قانون تضمین مراقبت از کودکان در زمره قوانین تامین اجتماعی کشور به تصویب رسید. از این روی شهرداریهای مناطق مختلف کشور مسوولیت فراهم نمودن امکانات لازم در جهت مراقبت از کودکان ردههای سنی ۱۲-۱ سال را عهدهدار گردیدند.طبق قانون، کلیه کودکان سوئدی برخوردا از والدین شاغل حتی کودکان ردههای سنی ۴-۳ ماه نیز در مراکز آموزش پیش دبستانی پذیرش میگردند. از سال۱۹۹۶ مسوولیت رسیدگی برکلیه فعالیتهای مراکز پیش دبستانی به وزارت آموزش و علوم تفویض گردید. این در حالیاست که از اول ژانویه ۱۹۹۸ آژانس ملی آموزش مسئولیت رسیدگی و نظارت بر فعالیتهای مراکز آموزش پیش دبستانی و کودکان دبستانی را عهده دار گردیده است.
طی سالهای اخیر، در نتیجه ادغام روز افزون مراکز آموزش پیشدبستانی و مراکز ویژه مراقبتی کودکان،امکانات آموزشی و غیرآموزشی مورد نیاز مراکز مذکور بازبینی شده و به اعمال تغییراتی در قوانین آموزشی ویژه مقطع آموزش پیشدبستانی منجر گردیده است.
سیاستهای مقطع آموزش پیش دبستانی
حضور نمایندگانی از والدین دانش آموزان درمراکز آموزش پیش دبستانی در قوانین آموزشی کشور منظور نگردیده است. این درحالیست که برنامههای آموزشی مقطع آموزش پیش دبستانی فرصت تاثیر گذاری بر فعالیتهای آموزشی به ویژه درخصوص برنامه ریزی آموزشی برای والدین را فراهم آمده است. ارتباط روزانه والدین با مراکز آموزش پیش دبستانی از اهمیت استراتژیگ برخوردار میباشد.لازم به ذکر است که جلسات رسمی اولیا- مربیان در جهت برقراری ارتباط هر چه نزدیکتر میان والدین و مسوولان مراکز آموزش پیش دبستانی سالانه ۳ مرتبه برگزارمیگردد
چارچوبهای قانونی
از سال ۱۹۹۸، به علت ادغام روز افزون مراکز آموزش پیشدبستانی و مراکز ویژه مراقبتی کودکان، فعالیتهای آموزشی مراکز مذکور تحت نظارت قوانین آموزشی کشور قرار گرفت.مطابق قوانین آموزشی، کلیه شهرداریهای کشور موظف به ارائه فعالیتهای پیش دبستانی به کودکان ردههای سنی ۵-۱ سال که از والدین شاغل یا دانشجو برخوردار میباشند، گردیدهاند.گفتنی است که امکانات آموزشی فوق حداقل ۳ ساعت در روز یا ۱۵ ساعت در هفته به کودکان ارائه میگردد.کلیه شهرداریهای کشورمسوولیت شناسائی کودکان نیازمند دورههای آموزشی پیش دبستانی را بر عهده دارند.تا اواخر سال ۱۹۹۷ انجمن رفاه ملی و انجمنهای ایالتی عهدهدار مسئولیت نظارت و ارزیابی بر کیفیت و دامنه عملکرد مراکز آموزش پیش دبستانی و مراکز ویژه مراقبتی کودکان در سطح ملی، ایالتی و شهرداریها بودند. این در حالیاست که از اول ژانویه ۱۹۹۸ آژانس ملی آموزش عهدهدار مسئولیت فوق گردیده است. در سال ۱۹۹۹ دولت سوئد تصمیمی مبنی بر بازنگری قوانین آموزشی کشور توسط کمیته پارلمانی اتخاذ نمود.
اصلاحات آموزشی
بنا بر تصمیمات اتخاذ شده توسط مجلسی ملی سوئد در کلیه مراکز آموزشی پیش دبستانی ملزم به ارائه خدمات آموزشی و تفریحی کودکان ردههای سنی ۱ سال تا ۴ سال میباشد. طبق اصلاحات به عمل آمده موازی پیش دبستانی به ویژه مدارس بینالمللی رایگان بوده و حداقل ۵۲۵ ساعت آموزش در سال برابر با ۳ ساعت در روز مبادرت مینمایند. گفتنی است که مدارس پیش دبستانی بینالمللی از اول ژانویه ۲۰۰۳ آغلز بهه فعالیت نمودهاند. بنابر قوانین اصلاحی مصوب مجلس ملی سوئد کودکان والدین فاقد شغل از اول ژانویه ۲۰۰۱ و کودکان بیسرپرست از ژانویه سال ۲۰۰۲ از آموزشهای پیش دبستانی مدت حداقل ۳ ساعت در روز و یا ۱۵ ساعت در هفته برخوردار میگردند
اهداف آموزشی
از جمله مهمترین اهداف مراکز آموزش پیش دبستانی و مراکز ویژه مراقبتی کودکان سوئدی میتوان به رشد ذهنی کودکان از طریق تشویق و تهییج آنان درگرایش به فعالیتهای گروهی آموزشی و ایجاد شرایط مناسب جهت رشد سطح یادگیری کودکان اشاره نمود. از اول آگوست سال ۱۹۹۸، اهداف و وظایف مراکز آموزش پیشدبستانی در قالب برنامههای آموزشی ویژه، جایگزین برنامههای آموزشی پیشین گردید. دولت سوئد نیز به تعیین اهداف و خطوط کلی مقطع آموزش پیش دبستانی به موازات ساختارها و سیاستهای معین مقطع آموزش پایه مبادرت نمود.از این روی در سال ۱۹۹۸ برنامه آموزش مدارس پایه در جهت هماهنگی با برنامههای آموزشی مراکز
پیش دبستانی و مراکز مراقبتی – تفریحی ویژه کودکان تغییر یافت. گفتنی است که شهرداریها مسئولیت تضمین شرایط لازم ویژه مراکز پیش دبستانی جهت نیل به اهداف تعیین شده فوق را بر عهده دار میباشند. از جمله اصلیترین اهداف مقطع آموزش پیشدبستانی میتوان به موارد ذیل اشاره نمود :
۱ شناساندن نرمها و ارزشهای اجتماعی به کودکان و تمرکز بر رشد ذهنی کودکان به واسطه تاثیرگذاری آموزشی برکودکان
۲ برقراری همکاری میان اولیاء و مربیان مراکز پیش دبستانی
گفتنی است که طراحی اهداف مذکور به افزایش تمرکز دولت به مراکز آموزش پیش دبستانی و نیل به هدف غائی (رشد فردی و آموزشی کودکان) منتهی گردیده است.
آژانس ملی آموزش، نهاد ملی است که به تبیین خطوط کلی و اهداف مراکز ویژه مراقبتی کودکان، مراکز تفریحی و مراکز پیش دبستانی مبادرت مینماید.
تعداد ساعات آموزشی
مراکز آموزش پیش دبستانی کشور سوئد ازسیلابس تحصیلی و مقررات ویژهای جهت چگونگی اختصاص وقت به فعالیتهای مختلف آموزشی برخوردار نمیباشند. مراکز آموزش پیش دبستانی ملزم به فراهم نمودن فعالیتها آموزشی و برقراری هماهنگی میان آموزش و پرورش کودکان جامعه میباشند. مسئولیت تربیت کودکان با مشارکت والدین و مراکز آموزش پیش دبستانی و مربیان متعهد صورت میپذیرد. برنامههای آموزشی مقطع آموزش پیش دبستانی بر رشد زبانآموزی کودکان سوئدی تاکید عمدهای دارند. برنامههای آموزشی مقطع آموزش پیش دبستانی به طرق مختلفی اعم از آموزش از طریق عکس، آواز و موزیک، نمایش ریتمیک، رقص و همچنین آموزش گفتاری و نوشتاری به کودکان ارائه میگردد.
برنامههای آموزشی
روند رشد و یادگیری کودکان به صورت فردی میبایستی با حمایت و برقراری همکاریهای نزدیک میان خانه و مدرسه بر این پیش فرض استوار باشد که کودکان مقطع پیش دبستانی بیشتر از طریق فعالیت درمحیطهای طبیعی به آموزش علوم مبادرت مینمایند. با استفاده از روشهای موضوعی، فرصت کنکاش، جستجو و کسب تجارب شخصی از طریق پرداختن به بازی،گفتگو، آواز،موزیک، نمایش، هنر، کاردستی و غیره برای کودکان فراهم میآید. ارائه بازیهای مختلف در اشکال مختلف آن، هدف اصلی مقطع آموزش پیش دبستانی در جهت آموزش صحیح و رشد ذهنی
کودکان میباشد. مطابق فرایند یادگیری درمراکز آموزش پیش دبستانی، حداکثر بازیهای گروهی میبایستی در محیطهای طبیعی صورت پذیرد.ارائه بازیها به صورت گروهی،خود عامل مهمی درجهت یادگیری متقابل کودکان و پرورش حس مسئولیت پذیری آنان محسوب میگردد.درمقطع آموزش پیش دبستانی،کودکان به کشف و یادگیری موضوعات خاص به طرق گوناگون مبادرت مینمایندکه از آن جمله میتوان به بازیهای گروهی،مطالعه کتاب و گوش دادن به داستانها اشاره نمود. تعداد محدودی از مراکز پیش دبستانی کشور سوئد نیز از روشهای آموزشی خاص خو
د بهره میگیرند که از آن جمله میتوان به مدارس Montessor و waidorf با افراد متخصص و برنامههای آموزشی گوناگون نظیر ورزش،هنر، کاردستی،کامپیوتر و اردوهای تفریحی اشاره نمود.
ارزیابی تحصیلی مقطع آموزش پیش دبستانی
عملکرد مدارس پیش دبستانی و سایرمراکز مراقبتی کودکان در دو سطح ایالتی و محلی توسط شهرداریها و مدارس ارزیابی میگردد. مدارس پیش دبستانی بهطور منظم مورد ارزیابی قرار میگیرند. ارزیابیها همچنین ممکن است توسط بازرسین مستقل و یا توسط اولیاء کودکان و یاپرسنل و مدیریت مدارس صورت پذیرد. مشارکت کودکان و والدین ازجمله اهداف اساسی مراقبت از کودکان میباشد. ارزیابی مربوطه با اهداف و چگونگی اداره مراکز آموزش پیش دبستانی مرتبط میباشد. تکنیکهای ارزیابی بسته به نوع شاخصهای تعیین شده توسط شهرداریها ویا مدارس انتخاب میگردد.
دولت سوئد مسئولیت پی گیری و ارزیابی عملکرد مدارس پیش دبستانی در سطوح ملی و محلی را عهدهدار میباشد و این درحالی است که آژانس ملی آموزش عهدهدار مسئولیت پی گیری و ارزیابی میزان موفقیت شهرداریها در اجرای اهداف قانونگذاران آموزشی و تخصیص صحیح بودجه آموزشی میباشد. پیگیری وارزیابیهای تحصیلی بصورت پیوسته و سالانه صورت میگیرد. گفتنی است که ارزیابیها با دو هدف اعطای فرصت به دولت در جهت کسب اطمینان از شهرداریها و
ارزیابی پیشرفت تحصیلی
با وجودیکه عملکرد کودکان درمراکز آموزش پیش دبستانی و مهدهای کودک مورد ارزیابی واقع میگردد، نمرات و نتایج آزمونها اعلان نمیگردد.مراکز آموزش پیش دبستانی میبایستی متضمن برقراری روابط منظم و دائمی میان خانه و مدرسه درخصوص رفاه، رشد ذهنی و آموزش کودکان باشند. علاوه بر ارتباطات روزانه میان کادر آموزشی و والدین به طور معمول، ۲ بار در سال گفتگوهایی میان کادرمراکز فوق و والدین جهت بحث در خصوص رشد و پیشرفت تحصیلی کودکان پیش دبستانی برگزار میگردد.
ارزیابی در سطح محلی
نهاد های اداره کننده آموزش، عهده دار مسئولیت ارزیابی در سطح محلی میباشند. شهرداریها مسئولیت طرح ریزی و اجرای فعالیتهای پیش دبستانی را عهده دار میباشند. علاوه بر این پیگیری و ارزیابی فعالیتهای آموزشی به صورت پیوسته بواسطه معیارهای ارزیابی سالانه از جمله دیگر مسئولیت های شهرداریها میباشد. ارزیابیهای مذکور برچگونگی تخصیص و استفاده از منابع مالی و ارزیابی کیفیت تحصیلی مدارس مشتمل میگردد. عمده شهرداریها از مشارکت والدین به عنوان بخشی از ارزیابی استقبال مینمایند که از آن جمله میتوان به انتشار پرسش نامهها اشاره نمود. فعالیتهای پیش دبستانی میبایستی براساس اهداف تعیین شده دربرنامه طرح ریزی، اجراء شده و ارزیابی و توسعه یابد. دراین مرحله، برنامه براهمیت پیشرفت روشهای ارزیابی تاکید دارد.
خدمات پیش دبستانی
۱- مراکز پیش دبستانی که به ثبت نام از کودکان رده های سنی۱ تا ۵ سال مبادرت نموده و فعالیتهای آموزشی خود را به آنان عرضه مینمایند. به طور کلی این مراکز در تمام طول سال و کلیه ایام هفته فعال بوده و زمان کاری آنها با ساعات کاری و مطالعه والدین و همچنین با نیاز کودکان مطابقت دارد.
۲- مراقبت ازکودکان درمنازل ـ پرستاران کودک درطول مدت زمان اشتغال والدین به فعالیت یا تحصیل به مراقبت ازکودکان درمنازل مبادرت مینمایند. به طورکلی درچنین شرایطی کودکان میبایستی از خدماتی که درمراکز پیش دبستانی ارائه میشود برخوردار گردند.
۳- روش موسوم به نظام سه خانوادهأی ـ این شیوه نیز به عنوان یکی از روشهای مراقبت روزانه از کودکان به حساب میآید، به نحوی که یک پرستار واجدالشرایط از دو یا سه کودک درمنزل یکی از آنها مراقبت مینماید.
۴-مراکز پیش دبستانی آزاد ـ دراین مراکز، به پرستاران و یا والدین کودکان که درمنازل هستند این امکان داده میشود تا با کمک کارکنان آن مرکز ، فعالیتهای آموزش گروهی کودکان
را پرورش و توسعه دهند. جهت برخورداری از این شرایط، ثبت نام لازم نیست. در بسیاری از شهرداریها، مراکز پیش دبستانی آزاد با بهره مندی از خدمات شهری و یا خدمات ارائه شده در زمینه های بهداشت و سلامت کودکان و مادران ، با یکدیگر همکاری مینمایند.
نهادهای مرکزی آموزش پیش دبستانی (ECE)
در سال ۱۹۶۸ هیأت ملی مراقبت از کودکان به نمایندگی از دولت عهدهدار مسولیت ارائه پیشنهاداتی درخصوص چگونگی ارتقاء عوامل آموزشی ، اجتماعی ونظارتی درکشور سوئد گردید.
در آن اثناء درخواست گسترش طرحهای مراقبتی کودکان همزمان با مطالبات زنان جهت کسب برابری و دمکراسی از راه مشارکت در زندگی اجتماعی با شرایط یکسان با مردان به طور گستردهای مطرح گردید. در همان اثناء هیأت ملی مراقبت از کودکان با ارسال گزارشی به دولت به بررسی دیدگاههای قدیمی مراقبتی کودکان من جمله برطرف نمودن فقر و ارائه فعالیتهای آموزشی به کودکان کلیه شهروندان سوئدی مبادرت نمود. بر همین اساس قانون آموزش ملی پیش دبستانی بر پایه گسترش اختیارات محلی، گسترش قاعدهمند مراقبت همگانی کودکان وتهیه گزارش رسمی از برنامههای آموزشی مراکز مراقبتی کودکان به تصویب رسید. علاوه بر این دولتهای محلی به فراهم آوری حداقل ۵۲۵ ساعت آموزش پیش دبستانی برای کلیه کودکان رده سنی ۶ سال سوئدی ملزم گردیدند. این در حالی بود که کودکان نیازمند حمایتهای ویژه از اولویت مشارکت در فعالیتهای پیش دبستانی برخوردار بودند.
به طور کلی میتوان گفت که مقطع آموزش پیش دبستان با وجود اختیاری بودن ، از مراحل آغازین فعالیت خود کلیه کودکان رده سنی۶ سال سوئدی را تحت پوشش قرارداده است. راهبرد ملی آموزش پیش دبستانی به صورت یک سیاست در اوایل دهه۷۰ تعریف و مشخص گردید. برنامههای آموزشی مقطع مذکور با برخی تغییرات تدریجی طی سه دهه گذشته پی گیری و به اجرا در آمده است. حمایت گسترده مجلس ملی سوئد از پیشنهادات دولت درخصوص مراقبت از کودکان و پشتیبانی خانوادههای سوئدی به تحقق اهداف گنجانده شده در راهبرد ملی فوق منتهی گردیده است. در ژانویه ۱۹۹۵ طرح جدیدی به تصویب مجلس رسید که برخلاف روشهای پیشین به تعیین وظایف حکومتهای محلی درخصوص فراهمآوری فعالیتهای پیش دبستانی و اجرای طرحهای مراقبتی کودکان تأکید مینمود. طی قوانین قبلی حکومتهای محلی موظف به اجرای طرحهای توسعه مراقبتی کودکان بوده اما درحال حاضر آنها موظف به عهدهداری مسئولیت مراقبت از کلیه کودکان رده های سنی۱۲-۱سال سوئدی برخوردار از والدین شاغل یا محصل میباشند. به تدریج دورههای پیش دبستانی، دوره های آموزش رسمی و دورههای مراقبتی ویژه کودکان مدرسهای ارتباط نزدیکتری با یکدیگر یافته اند. مسئولیت آموزش پیش دبستانی در سال ۱۹۹۶ از وزارت
امور اجتماعی به وزارت آموزش وعلوم تفویض شده و در سال ۱۹۹۸ نیز سازمان ملی آموزش عهدهدار مسئولیت رسیدگی و نظارت بر فعالیتهای پیش دبستانی در سطح ملی گردید.
به دنبال آن در پژوهشیهای به عمل آمده توسط سازمان ملی آموزش طی سال ۱۹۹۸ بیش از ۹۵% از حکومتهای محلی به تدارک مراکزی جهت مراقبت از کودکان مبادرت نمودند. طرح همگانی مراقبت از کودکان به عنوان بخشی از ساختار آموزشی کشور مطرح شده و در آگوست
در صد کودکان مقطع آموزش پیش دبستانی (بر مبنای ردههای سنی ۵-۱ سال طی سالهای۱۹۹۸-۱۹۹۴)
۱۹۹۸ ۱۹۹۶ ۱۹۹۴ رده های سنی کودکان
۲۴% ۳۴% ۲۵% ۱
۶۰% ۵۴% ۴۵% ۲
۶۴% ۵۹% ۵۱% ۳
۶۹% ۶۳% ۵۷% ۴
۷۳% ۶۵% ۵۹% ۵
مسوولیت مدیریت روزانه آموزش پیش دبستانی معمولا برعهده بازرسین (معلمین کاملا کار آزموده پیش دبستانی) میباشد که مسئولیت نظارت بر فعالیت دیگر پرسنل مدارس را نیز بر عهده دارد.
مقطع آموزشی پیش دبستانی در نظام آموزشی دولتی کشور سوئد اختیاری بوده و از اول ژانویه ۱۹۹۸ مسئولیت ارائه چنین دورههایی به شهرداریها تفویض گردید.حداقل زمان لازم جهت حضور کودکان د رکلاسهای دوره پیش دبستانی،۵۲۵ ساعت آموزشی درسال است. کلاسهای پیش دبستانی بخشی از نظام آموزشی دولتی است که نظیر دورههای آموزش رسمی مورد توجه قرارمیگیرد. مسئولیت اداره کلاسهای مذکور بر عهده افرادی تحت عنوان معلمین سرگروه میباشد که این امر،خود بخشی از طرح مدارس تحت نظارت شهرداری های کشور محسوب میگردد. در قوانین آموزشی و پرورشی کشور کلیه کودکان سوئدی از حق دسترسی به فرصتهای آموزش دولتی یکسان برخوردار بوده و بدون توجه به نژاد، محل سکونت و یا شرایط اجتماعی و اقتصادی از این حق بهره مندمیگردند. مهمترین رسالت مقطع آموزشی پیش دبستانی تربیت دانش آموزان جهت کسب دانش و مهارتهای لازم، انجام فعالیتهای گروهی در منازل، رشد موزون کودکان در جهت تربیت انسانهای مسئول و اعضای موثر در اجتماع میباشد. دورههای آموزشی مراکز آموزش پیش دبستانی به رشد و برانگیختن حسن یادگیری کودکان منجر شده و زمینهها ی لازم جهت تحصیل در دورههای بالاتر را فراهم مینماید. از پائیز سال ۱۹۹۸، مقررگردید که کلاسهای پیش دبستانی و مدارس آموزش پایه از برنامهها ی درسی جدید در سطح ملی برخوردار گردند. دورههای آموزشی پیش دستانی میبایستی به فراهم آوردن یکپارچگی لازم در سطح کلاسهای پیش دبستانی، آموزش پایه و مراکز پس ا زمدرسه منتهی گردد. این کلاسها، بخشی از نظام آموزشی و اولین گام درجهت تحقیق اهداف برنامههای آموزشی محسوب میگردد .بر اساس برنامههای آموزشی فوق شهرداریها موظف به تدارک طرح آموزشی مناسب و ارائه آن به معلمین،
معلمین سرگروه و دانش آموزان مراکز خصوصی میباشند. مراکزآموزش پیش دبستانی، میبایستی حتی الامکان به منازل کودکان نزدیک باشد. به علاوه، میبایستی توجه لازم جهت حداکثر استفاده از شرایط و دیگر منابع موجود مبذول شده و خواستههای مراقبین نیز مورد توجه قرار گیرد.شهرداریها همچنین به تاُیید عملکرد مراکز آموزش پیش دبستانی خصوصی مبادرت
مینمایند.تاُییدیه مذکور ممکن است در مدت زمان محدود و یا در قبال رعایت شرایط لازم از اعتبار برخوردار باشد. اگر چنانجه در برقراری کلاسها اشکالاتی به وجود آید، شهرداریها از حق ابلاغ دستورات لازم و در صورت عدم توجه به موارد فوق، ازحق لغو تاییدیه مراکز آموزشی برخوردار میباشند.آندسته از کودکانی که در بیمارستانها و یا موسسات دیکر تحت مراقبت قرار دارند، میبایستی از فعالیتهای آموزشی مشابه آنچه که در مراکز پیش دبستانی ارائه میگردد، برخوردار شوند. مسئولین موسسات در قبال ارائه چنین خدماتی به کودکان مسئول میباشند. از کودکان رده سنی ۶ سال که درمراکز آموزشی پیش دبستانی حضور یافته و زمان حضور آنها در کلاسهای آموزش از ۱۵ ساعت در هفته و یا ۵۲۵ ساعت در سال تجاوز ننماید، شهریهای دریافت نمی گردد. اکثریت قریب به اتفاق کودکان سوئدی رده سنی ۶ سال درکلاسهای پیش دبستانی ثبت نام مینمایند.
دورههای آموزشی پیش دبستانی از سن یک سالگی تا زمان آموزش رسمی به کودکان سوئدی ارائه میگردد.شهرداریها موظف به ارائه خدمات پیش دبستانی به کودکان میباشند که والدینشان در حال تحصیل بوده ویا به کار اشتغال دارند. به علاوه، این خدمات در برخی موارد به کودکانی ارائه میگرددکه از شرایط خاصی برخوردارمیباشند. در چنین مواردی مراکز مناسب آموزشی بدون هیچ گونه تاُخیر و معمولاًظرف مدت ۴-۳ ماه پس از ثبت نام متقاضیان معرفی میگردد.
انواع خدمات پیش دبستانی در کشور سوئد به گونههای ذیل ارائه میگردد:
مراکز آموزشی پیش دبستانی که با ثبت نام از کودکان ردههای سنی ۱تا ۵سال، فعالیتهای آمورشی خود را به آنان عرضه مینمایند. به طور کلی این مراکز در تمام طول سال تقریباً در کلیه روزها فعالیت داشته و زمان فعالیت آنها با ساعات کار و مطالعه والدین وهمچنین با نیاز کودکان انطباق دارد.
مراقبت از کودکان در منازل- پرستاران کودک در طول مدت زمان فعالیت یا تحصیل والدین به مراقبت از کودکان در منازل خود مبادرت مینمایند. به طور کلی در چنین شرایطی کودکان از حداقل خدماتی که در مراکز پیش دبستانی ارائه میگردد برخوردارمیگردند. روش موسوم به نظام سه خانوادهای نیز به عنوان یکی از روشهای مراقبت روزانه از کودکان محسوب میگردد به نحوی که پرستاران واجدالشرایط از ۳-۲ کودک در منزل مراقبت مینمایند.
خدمات پیش دبستانی آزاد – درمراکز مذکور، به پرستاران کودک ویا والدین خانه دار این امکان داده میشود تا با کمک کارکنان مراکز مذکور به توسعه و پرورش فعالیتهای آموزش گروهی کودکان مبادرت نمایند. در اغلب شهرداریها، مراکز پیش دبستانی آزاد با بهره مندی از خدمات شهری ویا خدمات بهداشتی و سلامت کودکان و مادران، به همکاری با یکدیگر مبادرت مینمایند.
آمار تحصیلی
طبق آخرین آمار بدست آمده طی سال۲۰۰۰ از تعداد ۷۰۵۰۰۰ کودک در مراکز ویژه مراقبتی کودکان ثبت نام به عمل آمد که از این تعداد، ۳۱۵ هزارکودک به مراکز پیش دبستانی و ۳۳۲ هزار کودک به مراکز تفریحی تعلق داشت.اکثریت عمده مراکز پیش دبستانی و مهدهای کودک کشور سوئد توسط شهرداریها اداره و نظارت میگردند. علاوه بر این، طی سالهای اخیر میزان مشارکت بخش خصوصی نیز به طور قابل ملاحظهای افزایش یافته و در سال ۲۰۰۰ بر ۱۵% فعالیتهای مقطع آموزش پیش دبستانی شامل گردید. از حدود۴۸۷۰۰ کودک نیز در مدارس پیش دبستانی خصوصی و ۴۰۰/۲۳ کودک در مراکز تفریحی خصوصی ثبت نام به عمل آمد.طبق آخرین آمار بدست آمده در سال ۲۰۰۰ ، در مراکز آموزش پیش دبستانی، نسبت کودکان به کادر آموزشی و تربیتی مراکز پیش دبستانی به ۴/۵ بالغ گردیده و از افزایش ۲۵ درصدی نسبت به سال ۱۹۹۰ برخوردار میباشد. درمراکز ویژه مراقبتی کودکان نیز نسبت کودکان به کادر آموزشی و تربیتی بر ۵/۱۷ بالغ گردیده و از افزایش ۵۰ درصدی نسبت به سال ۱۹۹۰ برخوردار میباشد. طبق آخرین آمار بدست آمده در سال ۲۰۰۰، میانگین تعداد کودکان مقطع آموزش پیش دبستانی بر ۱۷ کودک بالغ میگردد. طبق آخرین آمار بدست آمده در سال ۲۰۰۰، بالغ بر ۴/۳ از کلیه کودکان ردههای سنی ۵-۱ سال در فعالیتهای پیش دبستانی و۳/۲ درصد از کودکان ردههای سنی ۹-۶ سال نیز در فعالیتهای ویژه مراقبتی کودکان مشارکت داشتهاند.
برنامه ریزی آموزشی مقطع آموزش پیش دبستانی
طبق توافقات به عمل آمده میان انجمن اولیا و شهرداریهای کشور،مسئوولیت مراقبت ازکودکان طی طول معینی از روز برعهده دو مرکز فوق قراردارد.گفتنی است که توافق نامههای مذکورتوسط شهرداری ثبت میگردد. ساعات فعالیت مراکزآموزش پیش دبستانی کشور سوئد معمولاً ساعات۶:۳۰ تا۱۸:۳۰و ازدوشنبه تاجمعه را شامل میگردد. چگونگی توزیع فعالیت روزانه به طورمحلی نیز توسط هریک ازمراکز پیش دبستانی مشخص میگردد. مطابق قوانین آموزشی کشور سوئد،آموزش درکلاسهای پیش دبستانی میبایستی موجب رشد و برانگیزش حس یادگیری کودکان و فراهم آوردن زمینه و امکانات تحصیل در مقاطع بالاتر تحصیلی گردد. از پاییز سال ۱۹۹۸ ،
مقرر گردید کلاسهای پیش دبستانی و مدارس آموزش پایه ، از برنامه های درسی جدیدتری با کاربری در سطح ملی برخوردار گردند. برنامه های آموزشی میبایستی به ایجاد یکپارچگی لازم در سطح کلاسهای پیش دبستانی ، آموزش پایه و مراکزپس از مدرسه منتهی گردد. این کلاس ها، بخشی از نظام آموزشی و اولین گام در جهت تحقق اهداف آموزشی محسوب میگردد .اهداف
مذکور درحقیقت به تعریف هر آنچه بخش های مختلف آموزشی باید مورد توجه قرار داده و کودکان و جوانان باید کسب نمایند، مبادرت مینماید.بر اساس این برنامه، هر شهرداری موظف به تدارک طرح آموزشی مناسب و ارائه آن به معلمین، معلمین سرگروه و دانش آموزان مراکز خصوصی میباشد،
تا انعطاف لازم در محتوا و سازماندهی و روشهای کار با توجه به شرایط محلی اعمال گردد.کلاسهای پیش دبستانی، حتی الامکان میبایستی نزدیک به منازل کودکان بوده و به توجه لازم به حداکثر استفاده از شرایط و دیگر منابع موجود مبذول داشته و خواسته های مراقبین را نیز مورد توجه قرار دهد. شهرداریها همچنین قادرند کلاسهای پیش دبستانی خصوصی را مورد تایید قرار دهند. تاییدیه ممکن است درمدت زمان محدود و یا درقبال رعایت شرایط لازم صادر گردد.کلاسهای پیش دبستانی تحت نظارت شهرداریهایی که در آن حوزه فعالیت دارند، نظارت میگردد. اگر چنانچه در برپایی کلاسها اشکالی به وجود آید ، شهرداریها حق دارند دستورات لازم را ابلاغ نموده و درصورت عدم توجه به آن موارد، به لغو تاییدیه مبادرت نمایند.
کودکانی که در بیمارستانها و یا موسسات دیگر تحت مراقبت میباشند، از فعالیتهای آموزشی مشابه آنچه که درمراکز پیش دبستانی ارائه میگردد، برخواردار میگردند. به آندسته از کودکان رده سنی۶ سال که درکلاسهای پیش دبستانی حضور داشته و مدت زمان حضور آنها درکلاس به بیش از ۱۵ ساعت در هفته و یا ۵۲۵ ساعت در سال بالغ نمیگردد ، هزینهای تعلق نمی گیرد. اکثریت قریب به اتفاق کودکان رده سنی۶ سال سوئدی درکلاسهای پیش دبستانی ثبت نام نموده و در آنها حضور پیدا میکنند.
برنامههای آموزشی دوره آموزش پیش دبستانی
از پائیز سال ۱۹۹۸ برنامههای آموزشی ویژه دوره آموزشی پیش دبستانی در چهارچوب رهنمودهای ارائه شده به کودکان سوئدی ارائه میگردد. این موضوع به اهمیت دوره پیش دبستانی به عنوان اولین مرحله از مراحل آموزش مادام العمر تاُکید دارد. درمقطع آموزشی مذکور برنامههای آموزشی و رهنمودهای لازم جهت مراقبت از کودکان در کانون خانواده ارائه گردیده است. مجلس ملی سوئد نیز موسسات ملی آموزش را موظف نموده تا به ترسیم ساختار کلی فعالیتهای
مراقبت از کودکان در منازل ودرمدارس پیش دبستانی آزاد مبادرت نمایند. اصول آموزشی مندرج در برنامههای آموزشی مراکز پیشدبستانی، مبتنی بر این عقیده است که رفاه و آموزش به هم مرتبطاند. رفاه مطلوب، زمینه رشد و یادگیری را فراهم نموده و از این روی این امر به عنوان یک
ضرورت در آموزش ملی مورد توجه عمده قرار گرفته است. اهمیت بازیهای گروهی درروند یادگیری و رشد کودکان نیز ازدیگر اصول مورد نظر میباشد.
وظایف شهرداریها
شهرداریها، مسئولیت فراهم آوردن خدمات رفاهی مراکز آموزش پیش دبستانی را عهده دار بوده و همچنین به نظارت بر ارائه واقعی خدمات مذکور مبادرت مینمایند.
مسئولیت نظارت بر کیفیت ارائه خدمات شهری برعهده شهرداریهای سوئد بوده و در این زمینه از کارکنانی بهره گرفته میشود که از آموزش و تجربه کافی در جهت تامین امکانات رفاهی مورد نیاز کودکان برخوردار بوده و خدمات آموزشی خود را به نحوصحیحی ارائه نمایند.کودکان نیزمیبایستی به گروههای مناسب تقسیم گردند، به نحوی که بین شرایط و اندازه گروه با اهداف مورد نظر تناسب لازم برقرار گردد. ارائه خدمات مذکورمیبایستی مبتنی بر نیاز هر یک از کودکان بوده و درخصوص کودکانی که جهت رشد وپرورش خود نیاز به حمایت ویژه دارند، مسئولیت خاصی به شهرداریها تفویض گردیده است. کودکان سوئدی نه تنها از حق آموزش در یک مرکز اختصاصی برخوردارمیباشند، بلکه خدمات ارائه شده به آنان میبایستی از چنان استانداردی برخوردار باشد که به برطرف نمودن نیازمندی خاص کودکان منتهی گردد. شهرداریها همچنین میبایستی به واسطه پیگیریهای خود، از حضور کودکان در مراکز مذکور اطمینان حاصل نموده و والدین آنها نیز از خدمت ارائه شده به کودکان خود مطلع گردند.
شهرداریها به اخذ شهریه قابل قبول جهت ثبت نام کودکان در مراکز پیش دبستانی و مراقبت از کودکان در منازل مبادرت مینماید. شهریه های مذکور نمیبایستی بیشتر از هزینههای واقعی شهرداریها بوده و نبایستی آن قدر زیاد باشد که باعث شود والدین از شرایط و مکان متناسب با وضعیت فرزندان خود صرفه نظر نمایند.مراکز پیش دبستانی خصوصی نیز تحت نظارت شهرداری
ها فعالیت داشته و در صورت کسب تاُیید شهرداریها درخصوص برخورداری از شرایط، امنیت و کیفیت مناسب و اخذ شهریه منطقی از مجوز فعالیت برخوردارمیگردند. آندسته از کودکان سوئدی بالاتر از رده سنی ۱ سال که از حضور در مراکز مذکور محروم بوده و یا کودکانی که در بیمارستانها و یا
موسسات دیگر تحت مراقبت میباشند،میبایستی از حق حضور در فعالیتهای آموزشی مشابه آنچه در مراکز پیش دبستانی ارائه میگردد برخوردار گردند. افراد مسئول در موسسات موظف به ارائه چنین فرصتهایی به کودکان تحت پوشش خود میباشند. طبق آخرین آمار بدست آمده ، بالغ بر ۷۰ درصد کودکان رده های سنی ۵-۱سال سوئدی در مراکز پیش دبستانی و یا در برنامههای مراقبت از کودکان در منازل ثبت نام نمودهاند.
نظارت آموزشی مقطع پیش دبستانی
نهادهای نظارتی خاصی جهت نظارت بر عمل کرد مراکز آموزش پیش دبستانی درکشورسوئد وجود ندارد و این درحالیاست که کادرمراکز پیش دبستانی ملزم به نظارت بر چگونگی پیشرفت فعالیتهای فردی وگروهی دانش آموزان میباشند. برخی ازشهرداریهای کشوراز طریق اخذپرسش نامههای ویژه ازوالدین به نظارت و ارزش یابی کیفیت آموزشی مراکزآموزش پیش دبستانی مبادرت مینمایند. درحال حاضرمسئولیت نظارت برعملکرد مراکز آموزش پیش دبستانی درحیطه وظایف شهرداریهای قراردارد. این درحالیست که تا قبل از این، مسئولیت نظارت برمراکز آموزش پیشدبستانی درسطح منطقهای درحوزه هیئتهای مدیریتی استانی وانجمنی سلامت و رفاه ملی قرارداشت. درسال۱۹۹۸آژانس ملی آموزش، مسئولیت نظارت برمراکز آموزش پیش دبستانی درسطح ملی را برعهده گرفته ومسئولیت نظارتی ازسطح منطقهای سلب گردید.
مشاوره تحصیلی در مقطع آموزش پیش دبستانی
درکشور سوئد آموزش پیش دبستانی برمراقبت عمومی کودکان تاکید داشته و از قوانین خدمات اجتماعی پیروی مینماید .اهداف و ظرفیت مراقبت عمومی کودکان توسط مجلس ملی سوئد تعیین میگردد و این درحالی است که وزیر بهداشت وخدمات اجتماعی عهده دارمسئولیت ارائه قوانین و پیشنهادات ویژه مراقبتی کودکان میباشد. انجمن سلامت و رفاه ملی نیز با همکاری روسای محلی عهدهدارمسئولیت نظارت برموسسات پیش دبستانی و مراکز مراقبتی کودکان درسطح کشور میباشند. هدف اصلی مقطع آموزشی مذکور فراهم آوردن امکان مراقبت عمومی از کلیه کودکانی است که والدینشان طالب چنین مراقبتهایی میباشند. از سال۱۹۷۵ کلیه کودکان رده های سنی۶ سال به بالا و کودکان معلول رده های سنی۴ سال به بالا مشمول گذراندن دوره آموزش پیش دبستانی با حداقل مدت زمان۱سال گردیدند.حضور در این کلاسها اختیاری بوده اما مسئولین شهرداریها به نظارت برآن موظف میباشند. طرح های مراقبت عمومی از کودکان نیز عمدتا از محل بودجه شهرداری ها و شهریه های پرداختی والدین تامین اعتبار میگردند. کلیه برنامه های مراقبتی کودکان به صورت رایگان و آموزشهای مختلط ارائه میگردد.در سال ۱۹۸۵ با مصوبه مجلس ملی سوئد برنامه های عمومی مراقبتی کودکان توسعه یافته و طی سال ۱۹۹۱
کلیه کودکان پیش دبستانی بالای رده سنی ۱۸ ماه تحت پوشش برنامههای مذکور قرار گرفتند.در دسامبر سال۱۹۹۳مطابق مصوبه مجلس، قانون خدمات اجتماعی اصلاح گردیده و بدین ترتیب شهرداریها به ارائه خدمات مراقبت عمومی به کودکان رده های سنی۱۲-۱سال با والدین شاغل یا محصل موظف گردیدند.گفتنی است که طرح مذکور از ژانویه سال ۱۹۹۵ به مرحله اجرا در آمد. الغ بر۵۰% از کودکان رده های رده های سنی۶- ۰ سال وحدود۳۰% از کودکان رده های سنی ۱۲-۷ سال از خدمات مراقبتی عمومی ویژه کودکان بهره مند میگردند.خدمات مراقبتی کودکان به اشکال متنوعی ارائه میگردد که از آن جمله میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
– مراکز مراقبتی روزانه
در مراکز مراقبت روزانه از کودکان رده های سنی ۶-۱سال که از والدین شاغل ویا محصل برخوردارمی باشند معمولاً ازساعات۳۰/۶ صبح تا ۶ بعد از ظهر (دوشنبه تا جمعه) در تمام طول سال ثبت نام به عمل میآید.
ـ مراکز مراقبتی نیمه وقت
در مراکز مراقبتی نیمه وقت از کودکان رده های سنی ۶-۴ سال در طول سال تحصیلی جهت آموزش۳ ساعت در روز ثبت نام به عمل میآید.
ـ موسسات پیش دبستانی آزاد
از کودکان رده سنی پیش دبستانی جهت ارائه آموزش و مراقبت چند ساعت در هفته بهمراه والدین و یا پرستاران خانوادگی خود در موسسات پیش دبستانی آزاد ثبت نام به عمل میآید.
ـ موسسات پس از مدرسه
از کودکان رده های سنی ۶ تا ۱۲ سال در مراکز پس از مدرسه ثبت نام به عمل میآید. گفتنی است که مدارس مذکور حتی درایام تعطیلی CENTERS فعال میباشند.
اصطلاح موسسات پیش دبستان به مجموع خدمات مراقبتی روزانه ، گروه های نیمه وقت وموسسات پیش دبستانی آزاد اطلاق میگردد. درمراکز مراقبت روزانه، کودکان معمولاُ به گروههای سنی مختلط تقسیم بندی میگردند که از آن جمله میتوان به نوزادان، خردسالان و کودکان اشاره نمود.مراکز مراقبت روزانه معمولا ۴ گروه سنی را در خود جای داده و هر بخش از تعداد ۱۵-۱۸ کودک مراقبت مینماید. فعالیتهای پس از مدرسه اغلب جزء لاینفک فعالیتهای مدارس محسوب شده وهم اکنون بر مجاورت مراکز مراقبتی روزانه ومدارس در یک مکان واحد تاکید میگردد. بعلاوه راه های گوناگونی جهت تسهیل روند گذار از موسسات پیش دبستانی به مدارس درحال بررسی است. به عنوان نمونه میتوان از بر نامه های ویژه کودکان رده سنی۶ سال نام برد . فعالیتهای ویژه مراقبتی کودکان عموماً توسط شهرداری ها صورت گرفته و به عنوان مکملی برای فعالیتهای شهرداری ها محسوب میگردد. شهرداری ها همچنین به استخدام پرستاران کودک مبادرت مینمایندتا از کودکان رده های سنی ۱۲- ۱سال درمنازل پرستاری نمایند .اهداف و مسئولیتهای موسسات پیش دبستانی ومراکز پس از مدرسه در برنامه های آموزش معلمان که توسط انجمن رفاه و سلامت ملی تنظیم شده، لحاظ گردیده است. از جمله وظایف موسسات پیش دبستانی
با همکاری والدین ،ترغیب کودکان به مشارکت در اجتماع میباشد.گفتنی است که نوع فعالیتهای کودکان از طریق مشورت و همکاری نزدیک با والدین وی تعین میگردد. از جمله مهمترین برنامه های آموزشی و غیر آموزشی موسسات پیش دبستانی میتوان به فعالیتهای فرهنگی من جمله آموزش زبان، موسیقی، نقاشی، سفالگری، نمایش و مطالعات زیست محیطی اشاره نمود. برنامه های مذکور درقالب بازیهای کودکانه، فعالیتهالی خلاقه، فعالیتهای روزمره و. به کودکان ارائه
میگردد. همچنین درطول سال فعالیتهای روزانه خارج از خانه نیز درنظر گرفته شده است. مراکز آموزش پیش دبستانی به تنهایی مسوولیت آموزش کودکان را بر عهده نداشته ، بلکه منحصرا به آمادگی آموزشی کودکان مبادرت مینمایند.کلیه کادرموسسات مراقبتی کودکان، افراد بومی میباشند که توسط شهرداریها استخدام میگردند.کادرموسسسات پیش دبستانی از معلمین وپرستاران کودک متشکل میگردد. درمراکز پس از مدرسه نیزمربیان فعالیتهای تفریحی و پرستاران کودک به فعالیت میپردازند. عملکرد معلمین پیش دبستانی از طرق گوناگون با معلمین سطوح ابتدایی هماهنگ میگردد. مسؤولین نظارتی موسسات پیش دبستانی عهده دار مسوولیت طرح ریزی و برنامه ریزی فعالیتهای مراکز پیش دبستانی میباشند.مسوولین مذکور بصورت تیمی فعالیت نموده و درهر تیم از اطلاعات و علایق فردی بهره برداری میگردد.والدین نیز تشویق میشوند تا در صورت امکان در این فعالیتها مشارکت نمایند. آموزش معلمین پیش دبستانی و مربیان امور تفریحی دردانشگاه ها و کالجهای دانشگاهی صورت میگیرد. طول دوره برنامه های مطالعاتی بین ۲۵ تا۳ سال متغیر میباشد. اغلب پرستاران کودک خانواده ملزم به گذراندن دوره آموزش مقدماتی۱۰۰-۹۰ ساعته و یا آموزش طولانی مدت در مراکز مراقبتی کودکان میباشند.
تعداد کودکان تحت پوشش و کادر آموزشی- تربیتی مراکز پیش دبستانی طی سال۱۹۹۲
۱۳۹۴۹ موسسات ۵۰۳۵۸۹ تعدادکودکان
۷۳۵۹ مراکز مراقبت روزانه ۳۱۵۵۵۰ مراکز مراقبت روزانه
۳۱۰۳ مراکز پس از دبستان ۱۲۷۱۴۶ مراکز پس از مدرسه
۲۴۸۸ گروه های نیمه وقت ۶۰۸۹۳ گروه های نیمه وقت
۹۶۶۴۲ تعداد کارکنان ۳ /۳۳ نسبت کارکنان
۴۴۴۳۵ معلمان پیش دبستانی ۴۹ مراکز مراقبت روزانه
۸۷۹۱ مربیان امور تفریحی ۱۱۵ مراکز پس از مدرسه
۳۹۶۸ پرستاران مراقبتی کودکان ۱۶۹ گروه های نیمه وقت
مسئولیت رسیدگی و نظارت برامور مراکز آموزش ضمن خدمت برعهده شهرداری ها بوده اما اجباری نمی باشد. متد و محتوای چنین دورههای آموزشی از یک منطقه به منطقه دیگر کاملاً متفاوت میباشد.
بودجه مقطع آموزش پیش دبستانی
مراکز مختلف آموزش پیش دبستانی ازمحل بودجههای دولتی ، بودجههای شهرداری و اخذ شهریههای تحصیلی تامین اعتبارمی گردند.مبالغ شهریههای آموزشی مقطع آموزش پیش دبستانی در شهرداریهای مختلف متفاوت بوده، معمولاً به درآمدخانوادهها بستگی داشته و
برحسب تعدادکودکان خانوادهها محاسبه میگردد.گفتنی است که بودجه دولتی اعطائی به شهرداریها برحسب منابع مالی مورد نیازکودکان محاسبه میگردد. بودجه آموزش دانش آموزان مقطع ابتدایی نیزهمانندمقطع آموزش پیش دبستانی ازمحل بودجه دولتی ، بودجه شهرداریها واخذ شهریههای تحصیلی تامین میگردد.
بودجه طرح مراقبتهای ویژه کودکان
طبق آخرین آمار بدست آمده در سال ۲۰۰۰، هزینه ناخالص کل (دولت و شهرداریها به احتساب شهریهها ی تحصیلی) ویژه طرحهای مراقبت از کودکان بر ۳۶ /۸ میلیارد سک بالغ میگر
دد که از این میزان، ۲۶/۴ میلیارد سک به مراکز آموزش پیش دبستانی ، ۴ میلیارد سک به مراکز مراقبتی روزانه خانواده ،۳ میلیارد سک به مراکز اوقات فراغت و تفریحی و ۴ میلیارد نیز به مراکز پیش دبستانی و تفریحی خصوصی ویژه کودکان اختصاص مییابد.
نرخ هزینههای آموزشی کودکان ثبتنامی در مراکز ویژه مراقبتی کودکان (بر مبنای هزار سک)
مراکز پیش دبستانی ۸۳۰۰۰
مراکز مراقبتی روزانه خانواده ۶۲۶۰۰
مراکز اوقات فراغت و تفریحی ۲۷۳۰۰
هزینه مراقبت از کودکان توسط والدین درحدود۱۹ درصد از هزینه کل طرحهای مراقبتی کودکان و کمک هزینههای پرداختی به والدین درحدود۱۰ درصد از هزینه کل طرحهای مذکور را شامل میگردد. حضوردرمراکز آموزش پیشدبستانی برای کلیه کودکان سوئدی رده سنی ۶ سال رایگان میباشد. این در حالیاست که نظامی با حداکثر شهریه برای کودکان مقطع پیش دبستانی از اول ژانویه ۲۰۰۲ به اجرا در آمده است. اصل حاکم بر نظام فوق، برتعیین حداکثر مجاز شهریه تحصیلی با توجه به سطح درآمد خانوادهها و مقادیر هزینه شده به این امر تاکید دارد.
مقطع آموزش ابتدایی
دوره آموزش ابتدایی طی آموزش فراگیر۹ ساله به کودکان رده های سنی۷ تا ۱۶ سال ارائه میگردد. این درحالی آست که در صورت توافق والدین، کودکان از حق آموزش در سن۶ سالگی برخودار میگردند. طبق آخرین آمار بدست آمده در سال ۱۹۹۸ بالغ بر۷% از دانش آموزان مقطع آموزش ابتدایی کشور سوئد در رده سنی۶ سال قرار داشته اند. علاوه بر این در شرایط خاص میتوان دوره آموزش کودکان سوئد را تا رده سنی۸ سال به تعویق انداخت. دوره های آموزش پایه ابتدایی به طور رسمی از سال ۱۸۲۴ در سوئد برگزار گردید. تا مدتها دورههای آموزش ابتدایی به افراد طبقه کم در آمد جامعه تعلق داشته، هیچ ارتباطی با تحصیلات عالی نداشت. به نحوی که اغلب مدارس متوسطه دولتی درشهرهای کشور فعالیت داشتند. دختران از مجوز ورود به مدارس متوسطه دولتی و مقدماتی متوسطه برخوردار نبوده و در عوض در مدارس ویژه دختران ثبت نام مینمودند. این درحالی بود که از آغاز قرن۲۰مدارس مقدماتی متوسطه مختلط درکنار تعداد زیادی مدارس دخترانه آغاز به فعالیت نمود. در دهه۱۹۴۰ اصلاحات دراز مدتی با هدف گسترش آموزش پایه اعمال گردید. در سال ۱۹۶۲ آموزش پایه فراگیر به تصویب مجلس رسیده و طیسال تحصیلی۱۹۷۲-۱۹۷۳ به طور کامل به مرحله اجرا درآمد. این اقدام خود به یکپارچگی مدارس ابتدایی با دوره آموزش۷ساله و مدارس مقدماتی متوسطه با دوره آموزش ۴ ساله منجرگردید در همان اثناء مدارس ویژه دختران منحل شده و نخستین مواد درسی پیشرفته آموزشی در مدارس تدریس گردید. ساختار آموزش پایه برمدارس ابتدایی، مقدماتی متوسطه محلی، مدارس سامی زبان ویژه کودکان سوئدی ساکن شمال کشور و مدارس ویژه کودکان مواجه با معلولیتهای جسمانی و ذهنی مشتمل میگردد.
تعداد دانش آموزان ، آموزگاران و هزینه کل آموزشی
هزینه کل
( برمبنای میلیاردکرون ) نسبت آموزگاران به ۱۰۰ دانش آموز تعداد آموزگاران تعداد دانش آموزان سال
تحصیلی
۴۴۲ ۸۳ ۷۳۵۲۴ ۸۹۷۰۳ ۱۹۹۴
۴۶۶ ۸۱ ۷۳۳۸۰ ۹۰۸۸۸۲ ۱۹۹۵
۴۹۰ ۴۸ ۷۲۶۶۹ ۹۲۷۰۰۴ ۱۹۹۶
۴۹۴ ۴۶ ۷۱۸۹۴ ۹۴۶۴۴۴ ۱۹۹۷
۵۱۶ ۷۵ ۷۳۰۰۶ ۹۸۶۲۲۹ ۱۹۹۸
اهداف آموزش ابتدایی
از جمله مهمترین اهداف آموزشی مقطع آموزش ابتدایی میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
۱گسترش معیارها و ارزشهای اخلاقی معمول درمیان کودکان
۲تلاش درجهت رشد ذهنی و یادگیری هرچه بیشترکودکان سوئدی
۳ نفوذ درکودکان
۴برقراری هماهنگی میان مراکز آموزش پیش دبستانی و مدارس ابتدایی
۵تلاش درجهت رشد فکری کودکان در زمینه روشن بینی و احترام به حقوق دیگران
۶ فراهم نمودن فرصتهای مناسب در جهت کشف مطالب از طریق پرداختن به بازی ، گفتگو ،
۷یادگیری مطالب از طریق پرداختن به فعالیتهای روزمره در قالب موقعیتهای طبیعی و معنی دار
ارزشیابی تحصیلی
مسوولیت ارزشیابی تحصیلی مراکز آموزش ابتدایی بر عهده مؤسسه ملی آموزش میباشد.موسسه مذکور به جمع آوری مقادیرمعتنابهی از اطلاعات، پردازش اطلاعاتی و ارائه گزارشات سالیانه از عملکرد مراکز آموزش ابتدایی مبادرت مینماید. در ارزشیابیهای مذکور علاوه بر بررسی وضعیت موجود مراکز و مدارس ابتدایی، فعالیتهای سالیانه مدارس نیز مدنظر قرار میگیرد.علاوه بر این سه نظام اطلاعاتی اساسی در جهت ارزشیابی برنامه های آموزشی مقطع آموزش ابتدایی اعم از برنامه مستمر ملی، برنامه توصیف وضعیت مدارس و برنامه آزمونهای کشوری به مورد اجرا گذارده میشود.
مقطع آموزش متوسطه
ظرف ۲۵ سال گذشته آموزش مقطع متوسطه دستخوش اصلاحات وپیشرفتهای گوناگونی شده است. طی سال۱۹۷۰ انواع مختلفی از مدارس که عهده دارمسوولیت برگزاری دوره های آموزش حرفهای و دانشگاهی بوده و درسطوح متوسطه فعالیت داشتند بصورت یک مدرسه واحد در آمده اند. مدارس مذکور کلیه جوانان را تحت پوشش خود قرارداده اند. آزمون نهایی سابق که دانشآموزان را برای مطالعات دانشگاهی آماده مینمود۲ سال پیش از سال۱۹۷۰ لغو گردید.طی دهه های۱۹۷۰ و۱۹۸۰ اصلاحاتی در راستای بهبود نظام آموزش متوسطه صورت گرفته و به برقراری تطبیق میان نیازهای بازارکار وتحصیلات عالیه و اهداف و نیازمندیهای جوانان منتهی گردید. در پایان دهه۱۹۸۰روند اصلاحاتی بنیادین در ساختار مراکز آموزش متوسطه آغاز گردید، به نحوی که ساختار نظام آموزش متوسطه طی۱۹۹۱ نسبت به قوانین آموزشی سال ۱۹۸۵ دچار تحولات وتغییرعمدهای گردید .سیستم جدید آموزش متوسطه طی سال تحصیلی ۱۹۹۲-۱۹۹۳ معرفی گردید. نظام مذکور طی سال تحصیلی ۱۹۹۵/۱۹۹۶ بطورکامل به مورد اجرا درآمد. از اول جولای۱۹۹۲ طبق قوانین آموزشی کلیه مناطق موظف به فراهم آوردن شرایط ورود به مراکز آموزش متوسطه برای کلیه دانش آموزان فارغ التحصیل آموزش پایه شده اند. تسهیلات فوق به کلیه دانش آموزان زیر رده سنی۲۰ سال و آن دسته از افرادی که در۶ ماه اول بیستمین سال زندگی خودبسر میبرند اعطا میگردد. عمده فعالیتهای مطالعاتی مراکز آموزش متوسطه درمدارس مناطق کشور صورت میپذیرد. این در حالیاست که مطالعات وتحصیل در رشته های کشاورزی، جنگلداری، باغبانی و برخی مشاغل مرتبط در مدارس شوراهای شهرصورت میگیرد. کلیه مراکز متوسطه سوئد مختلط ورایگان میباشند و این در حالی است که مراکز مستقل نیزفعالیت دارند. مراکز آموزشی متوسطه عموماً در متاطق بزرگتر واقع شده ودانش آموزان مناطق مختلف در این مدارس حضور مییابند. اغلب مدارس متوسطه بزرگ ، برنامه های مطالعاتی گوناگونی را ارائه میدهند . برنامه های ویژهای از
قبیل تربیت بدنی نیز به کلیه دانش آموزان سراسر کشور ارائه میشود . تعداد دانشاموزان مراکز متوسطه از ۳۰۰ تا ۱۵۰۰ متغیر میباشد. در مناطق کم جمعیت ، مراکز متوسطهای فعالیت دارند که در سطح بالای مدارس پایه ومتوسطه در مناطق بزرگتر همکاری مینمایند .تعداد دانش آموزا
ن یک کلاس در واحدها و برنامه های مطالعاتی دانشگاهی تئوریک بر۳۰ نفر و در واحدهای حرفهای / عملی بر۱۰ نفر بالغ میگردد. اغلب مراکز آموزش متوسطه مستقل درمناطق شهری بزرگ واقع شده و از لحاظ برنامه های ارائه شده از تفاوتهای گستردهای برخوردار میباشند.میانگین تعداد دانش آموزان مراکز متوسطه مستقل بر۱۰۰ نفر بالغ میگردد و این درحالیست که در مدارس دولتی این میزان به۷۰۰ نفربالغ میگردد.
نرخ دانش آموزان مقطع متوسطه وهزینههای تحصیلی (طی سالهای۱۹۹۲ تا ۱۹۹۸ )
هزینه ( بر مبنای میلیارد کرون ) تعداد دانش آموزان سال
۱۵۵۶۰ ۳۱۳۶۶۲ ۱۹۹۳
۱۷۷۶۶ ۳۰۹۹۵۲ ۱۹۹۴
۱۹۱۰۰ ۳۱۲۳۷۵ ۱۹۹۵
۲۰۴۵۲ ۳۰۹۶۶۱ ۱۹۹۶
۲۰۷۲۸ ۳۱۲۹۳۶ ۱۹۹۷
۲۱۲۸۹ ۳۰۹۱۱۸ ۱۹۹۸
نظام پیش از اصلاحات
نظام آموزش متوسطه پیش از اعمال اصلاحات از آموزش های ۲، ۳، یا ۴ ساله و۵۰۰ واحد آموزش اختصاصی متشکل میگردید که از آن جمله میتوان در به گروه بندی های ذیل اشاره نمود :
ـ زبان ، علوم اجتماعی وفعالیتهای هنری ـ دوره های۲تا۳ ساله
ـ مهارتهای بهداری ( پرستاری ) و خدمات اجتماعی- دوره های۲ ساله
ـ علوم اقتصاد و تجارت- دوره های۲و۳ ساله
ـ علوم صنایع وهنرهای دستی- دوره های۳ ساله
ـ علوم طبیعی وتکنولوژی- دوره های ۲،۳، و۴ ساله
ـ علوم کشاورزی ، جنگلداری وباغداری- دوره های۲ ساله
اغلب دوره ها ، دوره های حرفهای / عملی با دوره ۲ ساله میبودند. در اصل دوره های ۳ ساله به آمادگی دانش آموزان دوره ها جهت مطالعه درمقاطع آموزش عالی منتهی میگردید.
دوره های ۴ساله نیز به تشویق دانش آموزان به پرداختن مطالعات تکنیکی پیشرفته ترمنتهی میگردید. این دوره ها خود به شاخه ها وانواع گوناگونی تقسیم میشدند. طول مدت واحدهای تخصصی از یک هفته تا ۲ سال متفاوت بوده وطی این واحد ها به دانش آموزان در زمینه های بسیار متنوعی آموزش حرفهای ارائه میگردید. مراکز آموزش متوسطه دولتی از طریق دریافت
مقادیرمشخصی از شهریههای تحصیلی موظف به ارائه آموزش های حرفهای درمراکز فعالیتی خارج از مدرسه میباشند. بخش اعظم این آموزشها در کارگاههای خارج ازنظام آموزشی مدارس ارائه میگردید. در سال ۱۹۹۲-۱۹۹۱ قریب به۵۰% از افرادی که به اتمام تحصیلات خود در یکی از دوره های آموزش متوسطه نائل آمدند ، به ادامه برنامه تئوری ۳ ساله مبادرت نموده وتقریباً۴۰% از آنان
به انتخاب برنامه حرفه ای۲ساله مبادرت نمودند. بطور کلی توزیع جنسی دانش آموزان درمراکز آموزش متوسطه تقریباً یکسان بوده و اما در واحدها و دورههای مختلف آموزشی تفاوتهای چشمگیری مشاهده میگردید.
برنامه های آموزشی
برنامه آموزشی عمومی مراکز آموزشی متوسطه در سال ۱۹۷۰ طراحی گردید. در سال ۱۹۹۲ اهداف وخط مشی برنامههای مذکور مورد بازبینی قرار گرفته و سیستم مدیریتی جدیدی برای مدارس طراحی گردید.تا ارائه برنامه آموزشی جدید، اهداف وخط مشی های پیشین درکلیه مراکز آموزشی متوسطه به اجرا در میآمد. درقوانین جدید ، هر دوره و هر واحد اختصاصی از ساعات هفتگی و بخشهای مربوط به خود برخوردار میباشد. گذراندن کلیه برنامه های مطالعاتی اعم از زبان سوئدی ، زبان انگلیسی ، علوم تربیت بدنی وعلوم مدنی اجباری میباشد. زبانهای خارجی میگردد. دورههای حرفه ای۲ساله برتعداد محدودی واحد های عمومی مشتمل میگردد که دانشآموزانی که به انتخاب این دوره ها مبادرت مینمایند، از مجوز انتخاب یک یا چند موضوع عمومی برخوردار بوده و درعوض از آموزشهای حرفهای خود میکاهند. زبان انگلیسی و ریاضیات در زمره پرطرفدارترین واحدهای اختیاری بشمارمی روند. دانش آموزان دورههای ۳ و۴ ساله ملزم به اجرای پروژه های ویژه آموزش برای برخی دروس خود میباشند. در برخی برنامه ها برای اهداف خارج از برنامه نیز زمانی در نظر گرفته شده است .
ارزیابی و بررسی کیفی
در مراکز آموزش متوسطه نیز همچون مدارس پایه هیچ نوع آزمون خاصی برگزار نمیگردد. نمرات آموزش نیز براساس اصول یکسانی اعطا میگردد. درحال حاضر این بدان معناست که نیازی جهت اعطای نمرات مختلف به دانشآموزان وجود نداشته و اطلاعات و دانش دانش آموزان بصورت کشوری باسایر دانش آموزان سنجیده ومقایسه میگردد. معلمین از آزمونهای متمرکز که درجهت سنجش دانشآموزان تهیه شده اند، استفاده مینمایند تا حتی الامکان درجه یکپارچگی سیستم نمره دهی را ارتقاء دهند. از جمله مهمترین اشکال دیگر ارزیابی تحصیلی درکشور سوئد میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
آزمونهای کتبی ، فعالیت های کلاسی دانش آموزان وکنفرانسهای کلاسی در اعطای نمرات نهایی موثر میباشند. به کلیه دانش آموزانی که حداقل یک دوره برنامه مطالعاتی۲ ساله مشتمل بر زبان انگلیسی وسوئدی را گذرانده اند مدرک پایان دوره مقطع متوسطه اعطا میگردد . مدرک مذکور صلاحیتها عمومی داوطلبین جهت ورود به دوره های تحصیلی بالاتر را تضمین مینماید.
نظام پس از اصلاحات
درنظام جدید آموزش متوسطه، کلیه برنامه های آموزش وپرورشی در قالب برنامه های ۳ ساله تنظیم میگردد. علاوه بر این برنامه های شغلی جدید نیز بگونهای طراحی شده اند که نسبت به مطالعات حرفهای پیش از اصلاحات ، اطلاعات عمیق تر و وسیعتری را در دسترس دانش آموزان قرار میدهند. درخصوص محتوای تحصیلی قدرت انتخاب بیشتری به دانش آموزان اعطا شده و روشهای تدریس و ارزیابی نیز در قالب چنین سیاستی اعمال میگردد. تعداد۱۶ برنامه پیشرفته ملی اعم از۱۴ برنامه شغل محور و۲ برنامه آمادگی اولیه جهت پرداختن به مطالعات دانشگاهی طراحی گردیده است. علاوه بر برنامههای ملی که بهصورت متمرکز تعیین میگردند،مناطق مختلف نیز ممکن است برحسب نیاز و شرایط منطقهای به الحاق یکسری برنامههای موضعی مبادرت نمایند.
از جمله مهمترین برنامه های آموزش ملی کشور سوئد میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
برنامه هنری که طی آموزش پایه به استخدام افراد در مشاغل هنری منتهی میگردد.
برنامه مدیریتی که طی آموزش پایه به استخدام افراد درحوزه های تجاری ومدیریتی اعم از تجارت خصوصی و یامدیریتهای دولتی منتهی میگردد .
برنامه ساختمانی که طی آموزش پایه به استخدام افراد در صنایع ساختمان سازی و مهندسی عمران منتهی میگردد.
برنامه تفریحی کودکان که طی آموزش پایه به استخدام افراد در بخش پرستاری کودکان ، فعالیتهای تفریحی و پس از مدرسه، مراقبت بهداشتی ، اداره کتابخانه ها و ورزشگاهها منتهی میگردد .
برنامه مهندسی برق که طی آموزش پایه به استخدام افراد درنصب ،تعمیر ونگهداری ابزارهای الکترونیکی، مخابراتی والکتریکی منتهی میگردد .
برنامه انرژی که طی آموزش پایه به استخدام افراد در نیروگاهها ، تأسیسات تهویه و فاضلاب منتهی میگردد .
برنامه غذایی که طی آموزش پایه به استخدام افراد درصنایع پردازش، فروش و توزیع مواد غذایی منتهی میگردد.
برنامه صنایع دستی که طی آموزش پایه به استخدام افراد درمشاغل تجاری وصنایع دستی منتهی میگردد.گفتنی است که بخش اعظم آموزشهای مذکور درکارگاههای عملی ارائه میگردد.
برنامه مراقبتهای بهداشتی که طی آموزش پایه به استخدام افراد در بخش خدمات بهداشتی، دندانپزشکی وخدمات پشتیبانی منتهی میگردد.
برنامه هتلداری که طی آموزش پایه به استخدام افراد به عنوان مسئول پذیرش هتل و ترتیب دهنده کنفرانسها ، خدمتکار و یا سر آشپز منتهی میگردد.
برنامه علوم طبیعی که به کسب دانش بیشتر افراد در زمینه ریاضیات، موضوعات علمی وتکنولوژی منتهی میگردد.
برنامه علوم اجتماعی که به مطالعه بیشتر افراد در زمینههای علوم اجتماعی، اقتصاد و زبان منتهی میگردد .
برنامه مهندسی وسایل نقلیه که به استخدام افراد در بخش تعمیر ونگهداری اتومبیل وماشین آلات منتهی میگردد. برنامه رسانه ها که به استخدام افراد درحوزه تبلیغات، طراحی و تولید رسانه های تصویری منتهی میگردد. اهداف آموزشی برنامه های ملی در اهداف هر برنامه ذکر شده است. در هر برنامه آموزش پایهای وسیعی در زمینه شغلی به دانشآموزان ارائه میگردد. همچنین دانش آموزان باید بتوانند از طریق این برنامه ها پایه لازم برای مطالعات بیشتر وتکمیل تحصیلات مقطع متوسطه خود کسب نمایند. گفتنی است که برنامه مذکور با همکاری مدارس و دانش آموزان برای کل مدت تحصیلات افراد طراحی میگردد. دانش آموزانی که به تصمیم درخصوص رشته
تحصیلی خود مبادرت ننمودند، میتوانند از برنامه های فردی بهرهبرداری نمایند. پس از گذراندن برنامه های مذکور، دانش آموزان میتوانند تحت یکی از برنامه های ملی ، برنامه های ویژه و یا آموزشهای حرفهای آموزش ببینند. دانش آموزان میتوانند درعوض گذراندن سال سوم آموزشی به گذراندن یک واحد تکمیلی مبادرت نمایند. در این واحد مهارتهایی به دانش آموزان آموزش داده میشود که با برنامه های انتخابی وی در ابتدا تفاوت دارد. برنامه آموزشی کار ورزی شامل
آموزشهای حرفهای که توسط صاحبان مشاغل ارائه میگردد و نیز تحصیل در مراکز آموزشی متوسطه عمدتاً در زمره مباحث پایه محسوب میگردند.
کلیه دانش آموزانی که به تحصیل در یک برنامه ملی مبادرت مینمایند، ازحق گذراندن تحصیل در کلیه مدارس داخل کشور برخوردار میباشند. مسئولین مناطق نیز موظف به فراهم آوردن انتخاب یک برنامه ملی برای کلیه دانش آموزان و تعیین ظرفیت برنامه های گوناگون با توجه به علائق وسلایق دانش آموزان میباشند. اگر یک منطقه نتواند شرایط را برای تحصیل دانش آموزان درکلیه برنامه ها فراهم آورد ،مسئولین منطقهای میتوانند همکاری با سایر مناطق را به بحث بگذارند . دو یا چند منطقهای که با هم کاری یکدیگر به آموزش یک برنامه ملی مبادرت مینمایند،در واقع به پدید آوردن زمینه همکاری برنامههای آموزشی مبادرت مینمایند. برنامه های ملی- محلی از واحدهای درسی مختلفی تشکیل یافته اند. اهداف واحدهای درسی در هر بخش تعیین میگردد که این اهداف برای کلیه مراکز آموزش متوسطه و آموزش بزرگسالان یکسان است .
برنامه های آموزشی
مباحث اصلی ذیل برای کلیه برنامههای آموزشی مشترک است:
مباحث آموزشی حداقل زمان تدریس به ازاء کل ساعات برنامه ۳ ساله
زبان سوئدی ۲۰۰
زبان انگلیسی ۱۱۰
علوم اجتماعی ۹۰
علوم دینی ۳۰
علوم ریاضی ۱۱۰
علوم طبیعی ۳۰
علوم ورزشی و بهداشتی ۸۰
علوم هنری ۳۰
دانش آموزان علاوه برپرداختن به مباحث اصلی ، به مطالعه مباحث ویژه آموزشی نیز مبادرت مینمایند.کلیه دانش آموزان موظفاند طی دورههای مطالعاتی خود پروژه های آموزشی نیز تحویل نمایند. زمانی نیز جهت پرداختن به فعالیت های عملی و تکمیلی مربوط به مباحث درسی و همچنین زمانی جهت گذراندن واحد های انتخابی دانش آموزان در نظر گرفته شده است، تا بدین ترتیب دانش آموزان بتوانند در قالب برنامه های ملی واحدهای آموزشی بصورت انتخابی بگذرانند .د
ر برنامه هفتگی که به قوانین آموزش وپرورش ضمیمه شده است واحد های آموزشی۶۰ دقیقهای نیز در نظر گرفته شده است. در برنامه های حرفهای محور ظرف مدت زمان۳ سال ۲۴۰۰ ساعت و در برنامه های دانشگاه محور۲۱۸۰ساعت آموزشی لحاظ گردیده است. مسئولین آموزش منطقهای و مدارس از حق تصمیم گیری درخصوص مباحث مختلف آموزشی و نیز تعیین مدت زمان تدریس دروس آموزشی برخوردار میباشند. در برنامه های حرفهأی محور حداقل۱۵% از کل توان دانش آموزان به آموزش درکارگاهها اختصاص مییابد. مدارس نیز موظفاند امکانات لازم برای یک چنین آموزشی را فراهم آورده و درحین آموزش به نظارت عملکرد کلیه دانش آموزان مبادرت نمایند.یکسری ارزشهای پایهأی نیز که فعالیتهای مدارس و نیازهای دانش آموزان وکارکنان مدارس را تحت تأثیر قرار میدهد در ۶ بخش مختلف به شرح ذیل تعیین گردیده است :
ارزیابی، میانگین و مقادیرآموزشی ، مسئولیت دانش آموزان ، انتخاب رشته های تحصیلی ، فعالیت اجتماعی ، ارزیابی تحصیلی و دسته بندی ها ، مسئولیت های مدیریتی
به عنوان شاخصی جهت پایان یافتن برنامه های تحصیلی، سیستم امتیازی جدیدی معرفی گردید. در این سیستم دانش آموزان پس از اتمام یک واحد درسی( کسب دانش ومهارتهای لازم تعیین شده در یک واحددرسی) از امتیازات خاصی برخوردار میگردند. این امتیازات براساس تعداد ساعات آموزشی که در برنامه های هفتگی به هر واحد درسی اختصاص مییابد به دانش آموزان اعطا میگردد. اما با تعداد ساعات آموزش لازم جهت نیل به اهداف تعیین شده ارتباطی ندارد در برنامه درسی اهداف هر واحد و نیز دانش و مهارتهای مطلوب دانش آموزان تعیین گردیده است .برنامه درسی بگونهأی طراحی گردیده که تداوم ویکپارچگی با مدارس پایه حفظ شده و برتدریس دروس زبان سوئدی وانگلیسی وآموزش دو زبانگی تاکید شده است . اصول اولیه مراکز آموزش متوسطه مسئولین را موظف مینماید بطور کلی به دانش آموزان راهنمایی های تحصیلی ارائه نمایند .مسئولین نیز باید اطمینان یابند که دانش آموزان در زمینه انتخاب رشته های تحصیلی خود درمدارس کاملاً راهنمایی وهدایت شده باشند .راهنماییهای شغلی نیز به حوزه بازار کار و به بخش خصوصی مربوط میگردد.
ارزیابی و بررسی کیفی
در سیستم جدید نمره دهی مقطع آموزش متوسطه پس از اتمام هر واحد درسی نمرات درسی
اعطا میگردد .به دروس هر ترم تحصیلی، مباحث جداگانه آموزشی و به برخی از فعالیتهای پروژهای نیز نمرهای تعلق میگیرد .نمرات اعطا یی از مقیاس مردود ، قبول ، قبول مشروط و قبول با شرایط ویژه متشکل میگردد. در برنامه های درسی مختلف شاخصهای نمره دهی متفاوتی اعمال گردیده و در برخی مباحث آزمونهای متمرکز بر گزار میگردد.درمدارک پایان مقطع متوسطه، تمامی نمرات واحد های مربوط به این دوره ثبت میگردد.
مقاطع آموزش متوسطه
دو نوع مدرسه مستقل در مقطع آموزش متوسطه فعالیت دارند که از آن جمله میتوان به مدارس مستقل مقدماتی و تکمیلی متوسطه اشاره نمود.مطابق لایحه اعطای دولت به پارلمان سوئد در جهت اعمال تغییراتی در شرایط مدارس مقطع آموزش متوسطه، کلیه مدارس مستقل مقطع آموزش متوسطه به اخذ شهریه مساوی با مدارس تحت نظارت شهرداری مبادرت نموده و همانند مدارس شهرداری موظف به استخدام معلمین کار آزموده میباشند. دولت سوئد هم چنین به ارائه پیشنهاداتی جهت تشکیل هیئت ویژه آژانس ملی آموزش درجهت تصمیم گیری درخصوص احداث مدارس مستقل و اعطای مسوولیت بازرسی مدارس مستقل به آژانس ملی آموزش مبادرت نموده است. شهرداریها نیز به دقت نظر در فعالیتهای مدارس و پی گیری و ارزشیابی فعالیتهای مذکور مبادرت مینمایند.
مراکز آموزش متوسطه مردمی
ازتعداد ۱۴۷مرکز آموزش متوسطه مردمی که درکشور وجود دارد، تعداد ۴۹ مرکز متوسطه تحت مالکیت شهرداریها و شوراهای استانی فعالیت مینمایند.تعداد ۹۸ مرکز آموزش متوسطه مردمی نیز توسط انجمنهای مختلف مردمی ، سازمانها و انجمنهای مختلف حمایتی اداره میگردند
. مراکز آموزش متوسطه مردمی به دورههای آموزش ملی وابسته نبوده و هر یک از انها به تعیین فعالیت خود براساس یادگیریها و تخصصهای ایدئولوژیک حوزههای ویژه آموزشی مبادرت مینمایند.کلیه مراکز آموزش متوسطه مردمی از یک هیئت حاکم برخوردار بوده و کلیه آموزشهای مذکور به صورت رایگان ارائه میگردد. مراکز آموزشی مذکورملزم به ارائه گزارش سالیانه از حداقل ۱۵% کل فعالیتهای خود میباشند. درکشور سوئد بالغ بر۱۴۷ دبیرستان مردمی فعال
یت دارند که تعداد ۴۰ دبیرستان تحت مالکیت شهرداریها و شوراهای استانی و ۹۸ دبیرستان دیگر توسط جنبشهای مختلف مردمی و سازمانها و انجمنهای حمایتی اداره میگردند. طبق آخرین آمار بدست آمده در بهار سال ۲۰۰۰ بالغ بر ۱۱۲۰۰۰ نفر و در پاییز همان سال بالغ بر۱۲۰ هزار نفر دردورههای آموزش بزرگسالان مراکز آموزش متوسطه مردمی شرکت کردند که از این تعداد بالغ بر ۲۵% افراد در دورههای آموزشی دراز مدت حضور داشتند.
مقطع آموزش تکمیلی متوسطه
تاریخچه
درکشور سوئد، آموزش پایه در برگیرنده آموزش مقدماتی و تکمیلی متوسطه میباشد.
نخستین مدارس مقطع تکمیلی آموزش متوسطه کشور سوئد با تصویب قوانین جدید آموزشی طی سال ۱۶۴۹ آغاز به فعالیت نمودند. دانشآموزان دختر نیز به گذراندن مقطع آموزشی مذکور در مدارس خصوصی ویژه دختران که طی قرن ۱۸ تاسیس یافت، نایل آمدند. درطول قرن نوزدهم،مدارس مقطع تکمیلی آموزش متوسطه، با مدارسی که بیشتر جهت گیری عملی داشتند، ادغام شده و مراکز آموزش متوسطه شکل گرفت. درآغاز قرن بیستم، مقطع آموزش متوسطه خود به ۲مقطع مقدماتی متوسطه و تکمیلی تقسیم گردید. درمراکز مقدماتی متوسطه زبان لاتین تدریس نشده و بر آموزش عمومی تاکید میگردد.این در حالیاست که درمراکز تکمیلی آموزش متوسطه، دانشآموزان جهت ادامه تحصیل در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی مهیا میشوند. مقطع آموزش مقدماتی متوسطه با اخذ گواهینامه پایان دوره به پایان میرسد. در بسیاری از شهرهای کشور سوئد مدارس مختلط مقدماتی متوسطه ویژه دانشآموزان پسر و دختر تشکیل یافتهاست. در نتیجه اعمال اصلاحات آموزشی طی سال۱۹۲۷ دانشآموزان دختر از امکان ورود به مراکز آموزش متوسطه عمومی برخوردار گردیدند.
مراکز آموزش فنی و مدارس فنی و حرفهای نیز به واسطه حمایتهای دولت و شهرداریها در پایان قرن۱۹ احداث گردید. گفتنی است،دوره های آموزش حرفهای در دانشکدههای بازرگانی و دانشکدههای اقتصاد گسترش یافت. در این اثنا حمایتهای دولتی نسبتا محدود بوده و انواع متعددی از مدارس محلی فعالیت داشتند.آموزش مقطع تکمیلی متوسطه در طول ۲۵ سال گذشته شاهد تغییرات زیادی بوده است.
طبق اصلاحات۱۹۷۰، مدارس قبلی تحت عنوان « ژیمنازیوم»، مدارس فنی و حرفهای و آموزش حرفهای درقالب یک واحد مدیریتی گردآوری شده و تمامی انواع آموزشهای آکادمیک و حرفهای ادغام گردیدکه بعدها از آن تحت عنوان مقطع تکمیلی متوسطه یاد گردید. در طول دهه۷۰ این نوع آموزش، طبق نیروی بازار کار مورد اصلاحات مجدد قرار گرفت. از پایان دهه۹۰، مدارس درفرایند گسترده تغییرات قرار گرفته و مدارس تکمیلی متوسطه نیز همانند سایر مقاطع نظام آموزشی،
بتدریج از حیطه هدایت های دولتی خارج گردید. دراواخر دهه۸۰، ساختار مدارس تکمیلی متوسطه مجددا تغییر یافت. بسیاری از رشتههای آموزشی مقطع تکمیلی متوسطه، ادغام شده و در سال۱۹۹۴ در قالب۱۶ برنامه آموزش ملی طی مدت زمان آموزش ۳ ساله ارائه گردید.لازم به ذکر است که طی سال تحصیلی۲۰۰۱-۲۰۰۰ برنامه آموزشی تحت عنوان برنامه فنآوری طراحی گردید.
چهارچوبهای قانونی
نظام آموزش ملی به واسطه قوانین آموزشی مصوب مجلس ملی سوئد (ریکسدگ) طراحی میگردد.مدارس تکمیلی متوسطه نیز از طریق آئین نامههای آموزشی مصوب دولت اداره میگردند.طی سال۱۹۹۹ دولت سوئد به بازبینی قوانین آموزشی کشور توسط یک کمیته پارلمانی مبادرت نمود.
توصیف کلی ساختار مقطع تکمیلی آموزش متوسطه
برنامههای آموزشی مقطع تکمیلی متوسطه در قالب۱۷ برنامه ملی سازماندهی شده و بر۸ هسته موضوعی اعم از زبان سوئدی به عنوان زبان دوم، زبان انگلیسی، علوم اجتماعی، علوم مذهبی،ریاضیات، تربیت بدنی، علوم بهداشتی و علوم هنری مشتمل میگردد. علاوه بر این هر رشته تحصیلی به یک یا دو ترم آموزشی تقسیم شده و ترمهای تحصیلی نیز خود از ۵۰،۱۰۰،۱۵۰و۲۰۰ واحد درسی متشکل میگردند. دانشآموزان همچنین قادر به انتخاب یک یا چند ترم تحصیلی خارج از برنامههای آموزشی تحت عنوان برنامه گسترده میباشند.آندسته از دانشآموزانی که با مشکلات جدی درخصوص تحصیلات خود مواجه بوده به حذف یک یا چند ترم تحصیلی تحت عنوان برنامه کاهشی مبادرت مینمایند.آنها همچنین از فرصت انتخاب مجدد یک یا چند ترم تحصیلی مشروط برخوردار میباشند. علاوه بر این ممکن است که کلیه برنامههای آموزشی مجدداً انتخاب گردد. درتمامی موارد فوق مسؤولیت تصمیمگیری برعهده مدارس میباشد. کمیسیون پارلمانی (کمیسیون ۲۰۰۰) مقطع تکمیلی متوسطه، وظیفه بررسی ارائه طرح زمانبندی ترمها و رشتههای تحصیلی را برعهده داشته و همچنین به ارائه طرحهایی درخصوص تعیین نمرات مقطع تکمیلی متوسطه و بازبینی هستههای موضوعی مبادرت مینماید.کمیسیون مذکور همچنین به برگزاری آزمونهای مقطع تکمیلی متوسطه و ارائه توصیههایی درخصوص چگونگی برنامههای آموزشی رشتههای حرفهای مبادرت مینماید.گفتنی است که کمیسیون مذکور به ارائه گزارش خود در پایان سال ۲۰۰۲ مبادرت نمود.
موسسات آموزشی
مراکز تکمیلی آموزش متوسطه توسط شهرداریها، شوراهای استانی و یا هیئتهای خصوصی اداره میگردند در شهرداریها و شوراهای استانی تعداد یک یا چند کمیته، مسئولیت اداره و نظارت برمدارس محلی را عهدهدارمیباشند.علاوه بر این ،کلیه شهرداریها از حق احداث مراکز آموزش تکمیلی متوسطه برخوردار میباشند.درطول دهه۹۰، تعداد مراکز تکمیلی متوسطه تحت نظارت شهرداریها افزایش یافت. درحال حاضر مراکز تکمیلی متوسطه درتعداد۲۰۰ شهرداری از میان۲۸۰ شهرداری کشور دایرمیباشند.
اخیرا بنیاد جدیدی درجهت گسترش همکاریهای گسترده میان شهرداریها درحوزههای آموزشی تاسیس یافته است.
قوانین پذیرش تحصیلی
کلیه شهرداریها موظف اند به واسطه قوانین آموزشی به برگزاری کلاسهای آموزش تکمیلی متوسطه مبادرت نمایند. به عبارت دیگر کلیه شهروندان سوئدی که موفق به پایان مقطع آموزش پایه گردند، ازحق حضور درمراکز تکمیلی متوسطه برخوردار میگردند. از سال تحصیلی ۹۹-۱۹۹۸جهت پذیرش دانشآموزان دربرنامه ملی، دانشآموزان ملزم به گذراندن حداقل دورههای زبان سوئدی، زبان انگلیسی و ریاضیات درمدارس پایه میباشند. نمرات مدارس پایه بر اساس مقیاس۳ گانه، قبولی عادی(G) قبولی با امتیازمتوسط(VG) قبولی با امتیاز عالی(MVG) به دانشآموزان اعطاء میگردد. در جهت اعطای نمرات قبولی با امتیازمتوسط و قبولی با امتیاز عالی معیارها
ی خاص وجود دارد که توسط آژانس ملی آموزش تعیین میگردد. گفتنی است که اگر چنانچه دانشآموزان به احراز نمره قبولی عادی نایل نگردند، در آن رشته نمرهای به آنها تعلق نمیگیرد.
از جمله تقسیمبندی نمرات آموزشی میتوان به ارزشهای عددی G=10, VG=15, MVG=20 اشاره نمود. گفتنی است که ارزشهای عددی مذکور جهت پذیرش درتحصیلات عالی نیز به عنوان نمرات معیار مدنظر قرار میگیرد. جهت پذیرش در رشتههای هنری، علاوه بر آزمونهای تخصصی، گواهینامه مهارتهای ویژه نیز به فارغ التحصیلان اعطا میگردد.به طورمثال در رشته موسیقی، علاوه بر نمرات اصلی نمره واحدهای عملی نیز به دانشآموزان اعطا میگردد. به علاوه، هیئت اداره کننده مراکز آموزش تکمیلی متوسطه ممکن است به ارائه ترمهای آموزشی مشخص و پیشنیاز مبادرت نمایند.
تقریباً تمامی دانش آموزان سوئدی از مجوزحضور درمراکز آموزش تکمیلی متوسطه برخوردار میباشند. طبق آخرین آمار بدست آمده در سال۲۰۰۰، ۵/۹۷% از دانشآموزانی که به گذراندن دورههای آموزش پایه در بهار مبادرت نمودند، در پاییز همان سال جذب دورههای آموزش تکمیلی متوسطه شدند. آموزش تکمیلی متوسطه ویژه بزرگسالان(افراد بالای رده سنی۲۰ سال) در نظام آموزشی عمومی بزرگسالان و درمراکز آموزش بزرگسالان تحت نظارت شهرداریها ارائه میگردد.
مقاطع و گروههای سنی
برنامههای آموزشی مقطع تکمیلی متوسطه ظرف مدت زمان۳ سال و به صورت ترمهای سالیانه نامشخص آموزشی ارائه میگردد. نظام مبتنی برترمهای آموزشی و عدم وجود تقویم زمانی ملی، آزادی عمل زیادی درجهت سازمانبندی دورههای آموزشی مقطع تکمیلی متوسطه فراهم آورده است، به نحویکه ترمهای تحصیلی را میتوان بصورت فشرده با اخذ چندین واحد درسی به طور همزمان یا تقسیم واحدها درکل آموزش مقطع تکمیلی متوسطه مطالعه نمود.
برنامههای آموزش ملی
از برنامههای آموزش ملی که۲۵۰۰ واحد درسی مقطع تکمیلی آموزش متوسطه را تحت پوشش قرار میدهند، میتوان تحت عنوان برنامههایی یاد نمود که در آن دانشآموزان از فرصت انتخاب تخصصهای متنوع و متعدد برخوردار میگردند. ۸ هسته موضوعی در کلیه برنامههای آموزش ملی وجود دارد. با انتخاب دورهها و ترمهای آموزش اختیاری،امکان تخصص گرایی در کلیه برنامههاوجود دارد. هیئت آموزش مسؤولیت تصمیمگیری درخصوص فراهم نمودن دورهها و ترمهای آموزش اختیاری را عهدهدار میباشد.درکلیه برنامههای آموزشی، دانشآموزان از انتخابهای شخصی خود بالغ بر۳۰۰ واحد آموزشی برخوردارمیباشند. به عنوان مثال آنها ممکن است به انتخاب زبان خارجی دیگری مبادرت نموده و یا به حذف دورههایی در برنامههای دیگر مبادرت نمایند.کلیه برنامههای ملی به عنوان پایهای برای مطالعات بیشتر و مجوز اساسی جهت پرداختن به تحصیلات عالی
مطرح میباشند.
برنامههای ویژه
آندسته از دانشآموزانی که به برنامههای آموزشی غیر از برنامههای ملی فوق علاقهمند باشند، گزینه دیگری نیز در اختیار دارند که از آن تحت عنوان برنامههای آموزشی ویژه یاد میگر
دد.برنامه مذکور نیز قاعدتاً مدت زمان ۳ سال به طول انجامیده و با برنامههای آموزش ملی برابر است.برنامه آموزشی مذکور شامل ۲۵۰۰ واحد آموزشی ویژه مقطع آموزش تکمیلی متوسطه بوده و دانشآموزان از حق یکسان برخورداری از زمان آموزش تضمینی نظیر برنامههای آموزش ملی برخوردار میباشند. برنامههای آموزشی ویژه مشتمل بر۸ هسته موضوعی مشابه به علاوه فعالیتهای تحقیقاتی میباشد. برنامههای آموزشی ویژه شامل ترمهای تحصیلی ارائه شده مشابه برنامههای ملی یا ترمهای آموزش محلی میباشند.
برنامههای آموزشی ویژه، اغلب توسط شهرداریها و با همکاری نهادهای محلی ارائه میگردد. مدارس کشور با همکاری دانشآموزان به تدوین برنامههای آموزشی برای دوره آموزش مذکور مبادرت مینماید.هدف اصلی برنامه مذکور اعطای اختیار عمل و انعطاف پذیری بیشتر به دانشآموزان و شهرداریها علاوه بر برنامههای ملی میباشد. از اواخر دهه۹۰ تمایل به ارائه برنامههای مذکور افزایش یافته است.
برنامههای شخصی
ارائه برنامههای آموزشی شخصی عمدتاً در جهت حمایت از آندسته از دانشآموزانی است که از مجوز انتخاب برنامههای ملی یا برنامههای آموزشی ویژه برخوردار نمیباشند. برنامه آموزشی مذکور بر مبنای نیازهای آموزشی دانشآموزان تعیین و تدوین میگردد. شهرداری ها نیز به ارائه برنامههای شخصی مبادرت نموده و دانشآموزان به انتخاب آن میپردازند. هدف از برگزاری چنین دورههایی برخورداری دانشآموزان از فرصت حضور در آموزش دورههای اموزش ملی و برخورداری از فرصت مطالعه یک یا چند موضوع آموزش پایه میباشد. با حضور درچنین دورههای آموزشی دانشآموزان از پذیرش در برنامههای ملی یا برنامههای آموزشی ویژه بهرهمند میگردن
د. برنامههای شخصی را میتوان به منظور تطبیق با نیازهای آموزش افرادی که اخیراً وارد کشور سوئد شدهاند، تعدیل نمود که از آن جمله میتوان به دورههای آموزش مقدماتی زبان سوئدی به عنوان زبان دوم و آموزش علوم اجتماعی اشاره نمود. در برنامههای شخصی همچنین دورههای آموزش حرفهای با هدف فراهم آوردن فرصت استخدام برای افراد علاوه برموضوعات خاص آموزشی مقطع تکمیلی آموزش متوسطه به دانشآموزان ارائه میگردد. از جمله دیگر دورههای تحصیلی که میتوان آنها را در چهارچوب برنامههای شخصی گنجاند میتوان به برنامههای آموزش ویژه دانش آموزان با نیازهای خاص(افرادی با ناتوانیهای یادگیری) اشاره نمود. طرح آزمایشی جدید و مدرن دیگری در خصوص تعلیم و تربیت دانشآموزان سوئدی اجرا میگردد که از آن تحت عنوان «تربیت در حوزه زندگی کاری دانشآموزان» یاد میگردد.گفتنی است که حدود یک سوم زمان آموزش، درمراکز شغلی صرف میگردد.طرح مذکور راه دیگری جهت دستیابی به اهداف و برنامههای آموزشی و همچنین دستیابی به قابلیت و توانایی لازم در آموزش عادی در قالب اجرای برنامه ملی یا برنامه آموزشی ویژه میباشد که به واسطه ارائه موضوعات آموزش فنی در مدارس و تربیت دانشآموزان در محیطهای کاری(APU) به دانشآموزان ارائه میگردد. به جز برنامههای عملی دانشآموزان درحوزه زندگی کاری که طبق برنامه های آموزشی خاصی به دانشآموزان ارائه میگردد، آنان همچنین ملزم به فراگیری موضوعات خاص و برنامههای موضوعی میگردند. هدف اینگونه تعلیم و تربیت برآورده نمودن نیازهای متغیر زندگی کاری دانشآموزان جهت برخورداری از حداقل بازار کار میباشد که به ارائه فرصت اجرای نقش مهمتر آموزشی در برنامه ملی درمحیط کار منتهی میگردد. محتوای برنامههای آموزشی طرح تربیت در زندگی کاری طبق توافقات به عمل آمده میان دانشآموزان، مدارس و مراکز کاری تعیین میگردد. شهرداریها و مراکز آموزش تکمیلی متوسطه در زمره سازماندهندگان آموزشی طرح مذکور محسوب میگردند. پس ازگذراندن دوره آموزشی۹ ساله آموزش پایه، دانش آموزان به انتخاب برنامه آموزشی که مایل به آموختن آن در مراکز تکمیلی متوسطه میباشند مبادرت مینمایند.اگر شهرداریهای محلی به ارائه برنامههای آموزشی مورد نظر مبادرت ننماید، دانش آموزان ازحقوق مساوی جهت درخواست پذیرش در برنامههای آموزشی سایر دوایر شهرداریها برخوردار میگردند.گفتنی است که شهرداریها موظف به تأمیین بودجه آموزشی دانش آموزان میباشند.اگردانش آموزان مقطع تکمیلی متوسطه دورههای آموزشی نظیر برنامههای آموزش ملی یا برنامههای تخصصی آموزشی را بربرنامههای ارائه شده درمراکزتکمیلی متوسطه تحت نظارت شهرداریها ارجحیت دهند، شهرداریها موظف به تقبل هزینه ثبت نام دانش آموزان درچنین دورههایی میباشند. دورههای آموزشی مقطع آموزش متوسطه مدارس مستقل کشور میبایستی با سیاستهای شهرداریهای کشور مطابقت داشته باشد. به علاوه، مدارس مذکور همچنین میبایستی به تامین ارزش های بنیادی نظام آموزش عمومی مبادرت نموده و در دسترس کلیه دانش آموزانی که از حق برخورداری از آموزش یکسان در نظام آموزش عمومی برخوردار میباشند ، قرار گیرد. مدارس مستقل میبایستی از شروط دیگرمصوب دولت تبعیت نمایند.مراکز آموزش تکمیلی متوسطه و شهرداریهای متبوع میبایستی درخصوص مقادیر بودجه به توافق نائل آیند که در غیر این صورت شهرداریها ملزم به پرداخت بودجه مصوب دولت میگردند.طی سالهای اخیرتعداد مراکز متوسطه تکمیلی مستقل به طور قابل ملاحظهای افزایش یافته است. طبق آخرین آمار به دست آمده طی سال تحصیلی ۲۰۰۱-۲۰۰۰ مقطع تکمیلی متوسطه بر ۷/۴ در صد تعداد کل مراکز آموزش متوسطه کشور و تعداد دانش آموزان آن بر ۱۵ در صد بالغ میگردد. برگزاری هر گونه دوره آموزشی در مدارس تکمیلی میبایستی تحت نظارت دولتی قرار گیرد.اگر چنانچه برنامههای آموزشی به طور ویژهای مهم ارزیابی گردد، مدارس تکمیلی از بودجههای دولتی برخ
وردار میگردند. از سری آموزشهایی که از محل بودجه حمایتی دولت به داوطلبین ارائه میشود، تحت عنوان Kompletterande utbiliding یاد میگردد. دورههای آموزش تکمیلی ، تحت بازرسی آژانس ملی آموزش عالی و اتخاذ تصمیم گیری درخصوص نظارت بر مدارس مذکور، توسط آژانس ملی آموزش صورت میگیرد.
ارزشیابی تحصیلی
معیارهای نمره گذاری خاصی جهت تعیین نمرات در مقطع آموزش تکمیلی متوسطه وجود دارد
که از آن جمله میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
قبولی با امتیاز عالی(MVG)
قبولی با امتیاز متوسط(VG)
قبولی(G)
عدم قبولی(مردودی)(IG)
به دانشآموزان دوره آموزش تکمیلی متوسطه در ازای گذراندن دورههای آموزشی نمراتی اعطا میگردد. از لحاظ نظری، نقطه زمانی خاص جهت درج نمرات تحصیلی دانشآموزان وجود ندارد و این در حالیاست که در صورت لزوم، دانشآموزان از حق دریافت کارنامه نمرات خود طی ترمهای آموزشی برخوردارمیگردند.نمرات تحصیلی دراسناد جداگانه درج گردیده و معلمین از مجوز اعطای نمرات قبولی به آندسته از دانشآموزانی که مدت کافی درکلاسهای درسی حضور نیافتهاند، برخوردار نمیباشند. جهت اعطای نمرات در دروس سوئدی به عنوان زبان دوم، زبان انگلیسی و ریاضیات، معلمین میبایستی به برگزاری آزمونهای ملی مبادرت نمایند. برگزاری آزمونهای مذکور در مدارس، اختیاری بوده اما از جولای ۲۰۰۱ به صورت اجباری درآمده است.
کلیه دانشآموزان پس از تکمیل مقطع تکمیلی متوسطه مجاز به حضور مجدد در آزمونها جهت ارتقاء بهبود نمرات خود میباشند. شهرداریها از حق تعیین و دریافت مبالغی تا سقف۵۰۰ سک جهت حضور مجدد افراد در هر آزمون برخوردار میباشند.
گواهینامههای آموزشی
در مقطع تکمیلی متوسطه هیچگونه آزمون خاصی برگزار نمیگردد. اما هر یک از دانشآموزان از گواهینامه پایانی حاوی خلاصهای از دورههای آموزشی گذرانده و نمرات دریافتی دورههای مذکور برخوردار میگردند. گفتنی است که جهت دریافت گواهینامه پایان دوره تحصیلات فوق دانشآموزان میبایستی برنامه ملی یا برنامه آموزشی ویژه را گذرانده، در کلیه
دورهها نمره قبولی کسب نموده و به مشارکت در فعالیتهای پروژهای مبادرت نمایند.
روابط آموزشی- استخدامی
تقریباً کلیه برنامههای آموزشی کشور سوئد مشتمل بر آموزش در محیط کار میباشد. به عبارت دیگر دروس کارگاهی خارج از مدارس با عنوان(APU ) به دانشآموز
ان ارائه میگردد. طرحAPU دانشآموزان را قادرمیسازد که دانشی را که در مدارس آموختهاند به طور عملی به کار گرفته و آموختههای خود را گسترش دهند. در برنامههای مربوطه،حداقل ۱۵ هفته از کل زمان دورههای آموزشی به آموزش در محیطهای کاری اختصاص مییابد. اگرچه ممکن است که برخی مراکز کاری به اخذ شهریه از دانشآموزان مبادرت نمایند، اما معمولاً از دانشآموزان در طولAPU شهریهای دریافت نمیگردد.
ساختارهای سازمانی حوزه آموزش
آموزش و تحصیل درمراکزمستقل تکمیلی متوسطه میبایستی به کسب دانش و مهارتهای آموزشی توسط دانشآموزان درمراکز آموزش تکمیلی متوسطه تحت نظارت شهرداریها منجر گردد.کلیه مدارسی که واجد شرایط باشند توسط آژانس ملی آموزش مستحق دریافت کمکهای دولتی تشخیص داده میشوند.اگر آژانس ملی آموزش مدارس مذکور را مستحق دریافت بودجه دولتی اعلام نماید، شهرداریهای محل اقامت دانشآموزان، مسئولیت پرداخت بودجه به مدارس مستقل را عهدهدار شده و در اینصورت دانش اموزان از کمک تحصیلی برخوردار میگردند. طی سالهای اخیر مراکز تکمیلی آموزش متوسطه افزایش یافته است و این در حالیاست که مدارس از ابعاد نسبتاً کوچکی برخوردار میباشند. طبق آخرین آمار بدست آمده در حدود ۱۱۰۰۰ دانشآموز سوئدی درمراکز تکمیلی آموزش متوسطه مستقل، ثبت نام نمودهاند که حدود ۴ درصد از تعداد کل دانشآموزان کشور را شامل میگردد.
مشارکت آموزشی
مشارکت فعالان آموزشی عمدتاً از طریق شیوههای مختلف مشاوره با والدین دانش آموزان صورت میپذیرد. طی سالهای اخیر، دولت سوئد به افزایش میزان تاثیرگذاری والدین دانش آموزان در سیاست مدارس پایه و مقطع تکمیلی متوسطه مبادرت نموده است.گفتنی است که این چنین فرصتهایی در سطح آموزش عالی برای دانش جویان و کادر حوزه صنایع و دوایر دولتی در جهت تاثیر گذاری بر فعالیتهای آموزشی فراهم آمده است. مطابق قوانین آموزشی کشور سوئد کلیه دانش آموزان مدارس پایه و تکمیلی متوسطه از حق تاثیر گذاری بر طرح و محتوای دروسی آموزشی خود برخوردارمیباشند.طبق چنین قوانینی توانایی و اشتیاق کودکان در جهت تاثیرگذاری و پذیرش مسئولیتهای اجتماعی، فرهنگی و سازمانی مدارس مورد حمایت واقع میگردد. معلمین نیز از حق تاثیرگذاری اجتماعی، فرهنگی و سازمانی، متدهای آموزشی و تعیین و طراحی محتوی دروس آموزشی برخوردار میباشند. رؤسای مدارس نیز از مسئولیت ویژهای در جهت گسترش مکانیزمهای افزایش دهنده میزان تاثیرگذاری دانش آموزان بر ساختار آموزشی مدارس و گزارش پیشرفت تحصیلی کودکان به والدین برخوردار میباشند. گفتنی است که سالیانه حداقل یکبار ،معلمین، دانش آموزان و والدین کودکان رده سنی۶ سال به گفتگو در خصوص گسترش بعد شخصیتی ،
متدهای آموزشی و برآورد پیشرفتهای اجتماعی ، فرهنگی و آموزشی کودکان سوئدی مبادرت مینمایند. والدین کودکان نیز از تشکلهایی در انجمنهای اولیا مربیان برخوردار بوده و از این طریق به تاثیر گذاری بر فعالیت مدارس مبادرت مینمایند.گفتنی است که انجمنهای اولیا – مربیان درکلیه سطوح محلی و مرکزی فعالیت دارند. از جمله دیگر نهادهای دست اندرکار که تحت نظارت دولت تشکیل مییابد میتوان به انجمن ملی خانه و مدرسه اشاره نمودکه درسطوح محلی وملی ف
عالیت مینماید.گفتنی است که انجمن مذکور نیز به ارائه پیشنهاداتی درخصوص ساماندهی وسازماندهی امور مدارس کشورمبادرت مینماید.اغلب شهرداریهای کشورسوئد نیز از انجمنهای مشاورهای برخوردار میباشند که والدین دانش آموزان نیزدرآن حضوردارند.مطابق قوانین مصوب مجلس ملی سوئد(ریکسدگ)مسئوولیت اتخاذ تصمیمات جدیددرحوزه آموزش، از شهرداریهای کشورطی دوره آزمایشی(تاجولای۲۰۰۳)به هیئتهای محلی متشکل ازسهم عمدهای از والدین دانش آموزان تفویض گردیده است.گفتنی است که طرح آزمایشی مذکور،مدارس پایه وآموزش کودکان استثنایی رانیزشامل میگردد.لازم به ذکراست که نمایندگانی ازدانش آموزان نیزبه عنوان اعضای گروه ازحق ارائه نظر، پیشنهاد و رأی درطرح مذکور برخوردارمی باشند. ازآنجایی که انجمن اولیاء ازمسئولیتهای تخصصی درخصوص اتخاذ روشهای آموزشی وتعیین محتوای دروس آموزشی و مسئولیت رسیدگی برعملکرد مراجع رسمی و رسیدگی به مواردی که به نقض حقوق فردی دانش آموزان منجر میگردد ، برخوردار نمیباشند، از این روی این گونه مسئولیتها به انجمن شهرداریهای سراسرکشورتفویض میگردد. طرح آزمایشی دیگری نیزدرانجمنهای محلی اولیا- مربیان مدارس سوئد به مدت ۴سال تا ۳۰ ژوئن۲۰۰۳به اجرا در آمد. انجمن شهرداریها برمبنای پیشنهادات دانش آموزان، به انتخاب نمایندگان دانش آموزی برای انجمن محلی مدارس مبادرت مینمایند. نمایندگان سازمانها و صنایع نیز به اتفاق یکدیگرجهت بررسی برنامههای ملی آموزش فنی وآموزش تکمیلی متوسطه درجلسات آژانس ملی آموزش حضورمی یابند .دولت سوئد در بهار۱۹۹۹ به تشکیل گروهی متشکل از نمایندگان حوزه صنایع، نهادهای محلی سوئد، فدارسیون شوراهای استانی، آژانس ملی آموزش، وزارت آموزش وعلوم، وزارت صنایع واستخدام و ارتباطات مبادرت نمود. وظیفه این گروه، ارائه طرحهایی درخصوص چگونگی گسترش همکاریهای میان مدارس واجتماع میباشد. این گروه به طراحی برنامههای فنی مقطع تکمیلی آموزش متوسطه درجهت برآورده نمودن تقاضاهای آتی مراکز آموزشی مذکورمبادرت مینماید. در نوامبر سال۲
۰۰۰، گروه مذکور به ارائه پیشنهاداتی به وزیرآموزش وپرورش و نهاد آموزش بزرگسالان مبادرت نمود. گفتنی است که این گزارش به منظور ارائه اظهارنظررسمی به مراجع ، سازمانها و شهرداریها و کمیسیون مقطع تکمیلی آموزش متوسطه تنظیم وتدوین گردید.
برنامه ریزی آموزشی
شهرداریها، مدارس ، دانشگاهها و دانشکدههای سراسرکشورسوئد عهده دارمسئولیت تنظیم ساعات آموزشی و برنامه های سال تحصیلی به صورت جداول زمان بندی شده روزانه و هفتگی میباشند.درمدارس پایه ومقطع متوسطه، سال تحصیلی از۲ ترم بهاری وپاییزی بالغ بر۱۷۸روزمتشکل میگردد. تاریخ دقیق آغازو پایان ترمهای آموزشی بهاری و پاییزی توسط کمیته ملی آموزش سوئد مستقر در شهرداریهای کشورتعیین میگردد. سال تحصیلی درمدارس پایه وآموزش متوسطه دراواخر ماه اوت آغاز شده و درماه ژوئن به پایان میرسد. تعطیلات۱روزه درطول هردوترم تحصیلی،۲تعطیلی یک هفتهای درترم بهاری، تعطیل ورزشی درفوریه یا مارس، تعطیلی ایسترEaster (عیدمذهبی مسیحیان) درترم پاییزی وتعطیلی یک هفتهای به مناسب روز قدیسین ازجمله مهمترین ایام تعطیلات مراکز آموزش پایه ومتوسطه کشور سوئد محسوب میگردد. گفتنی است که تحت شرایط خاص و درصورت درخواست والدین یا قیمین دانش آموزان، با معافیت تحصیلی مقطعی دانش آموزان درمدارس پایه موافقت میگردد. دورههای آموزش مدارس پایه و متوسطه ظرف مدت ۵ روزازدوشنبه تاجمعه برای دانش آموزان سوئدی برگزارمیگردد. مسئوولیت تصمیم گیری درخصوص تعیین طول مدت آموزش روزانه و ساعات آغاز وپایان آموزش برعهده خود مدارس میباشد و این درحالی است که این مدت زمانی نباید از۸ ساعت آموزشی برای دانشآموزان مقاطع بالا و ۶ ساعت برای دانش آموزان مقاطع پایین (۲سال اول) تجاوز نماید.
پذیرش تحصیلی
در کشور سوئد دانشآموزان زمانی از مجوز ورود به دورههای آموزش عالی برخوردار میگردند که ابتدا از کلیه شرایط عمومی وسپس شرایط اختصاصی جهت ورود به دانشگاهها یا کالجهای دانشگاهی برخوردار باشند.از جمله مهمترین شرایط عمومی ورود دانشجویان به مقطع آموزش کارشناسی میتوان به پایان موفقیت آمیز برنامه ملی۳ ساله مقطع متوسطه ویا دوره های آموزش زبان خارجی وسوئدی اشاره نمود. گفتنی است آن دسته از متقاضیانی که از زبان مادری غیر از زبان اسکاندیناوی برخوردار باشند، باید از اطلاعات کافی درخصوص زبان سوئدی برخوردار باشند. به عنوان مثال از طریق یک دوره یک ساله آمادگی این آشنایی را کسب کرده باشند .مسئولیت پذیرش وگزینش دانشجویان برعهده خود مؤسسات میباشد. درچارچوبهای تعیین شده، مؤسسات مذکور از حق تصمیمگیری درخصوص شاخصهای پذیرش دانشجو برخوردار میباشند. فرایند پذیرش یا بصورت منطقهای ویا از طریق سرویس مرکزی آژانس ملی آموزش عالی صورت میپذیرد. جهت گزینش دانشجویان نیز یک یا چند شاخص اصلی من جمله نمرات آموزشی، نتایج آزمون صلاحیت دانشگاهی، نتایج آزمون ویژه و میزان تجربیات کاری وتحصیلات قبلی دانشجویان مد نظر قرار میگیرد. طی دهههای۱۹۷۰ و۱۹۸۰ علیرغم نیاز روز افزون، ظرفیت سیستم آموزش عالی سوئد
تقریباً ثابت بوده وتعداد پذیرفتهشدگان این سیستم بر تعداد۴۰ تا ۴۵ هزار نفر در سال بالغ میگردید. از سال ۱۹۹۱ برتعداد مراکز دانشگاهی ارائه کننده دورههای آموزش کارشناسی افزوده شده و در اواسط دهه۱۹۹۰ تعداد دانشجویان دورههای مذکور بر۳۰% بالغ گردید. تقریباً۳۰% از جوانان سوئدی پس از اتمام دوره آموزش پایه و تکمیلی متوسطه به تحصیلات خود درمراکز آموزش عالی ادامه میدهند غیر از دانش آموزانی که مستقیماً از مدارس تکمیلی متوسطه وارد دورههای تحصیلات تکمیلی میشوند، سهم نسبتاً عمدهای از دانشجویان این دورهها به خیل دانشآموزان بالغ تعلق دارد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.