مقاله مطالعه رابطه‏ی بین شاخصهای بهره‌وری و میزان سودآوری

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله مطالعه رابطه‏ی بین شاخصهای بهره‌وری و میزان سودآوری دارای ۲۱ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مطالعه رابطه‏ی بین شاخصهای بهره‌وری و میزان سودآوری  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله مطالعه رابطه‏ی بین شاخصهای بهره‌وری و میزان سودآوری،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله مطالعه رابطه‏ی بین شاخصهای بهره‌وری و میزان سودآوری :

مقایسه محتوای اطلاعاتی ارزش افزوده اقتصادی (EVA) و ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده (REVA) در رابطه با بازده سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران

چکیده
هدف از این پژوهش، معرفی معیار‌های اقتصادی ارزیابی عملکرد به استفاده‌کنندگان و افزایش میزان شناخت آنها نسبت به این معیار‌ها از طریق مقایسه محتوای اطلاعاتی ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده با بازده سهام است. برای رسیدن به این هدف، پژوهش حاضر با آزمون ۳ فرضیه و با انتخاب ۸۵ شرکت از بین شرکت‌های پذیرفته‌شده در

بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی ۵ ساله، ۱۳۸۴ الی ۱۳۸۸، انجام شده است. در این پژوهش برای جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات از روش کتابخانه‌ای- اسنادی استفاده شده است.برای مطالعه ادبیات تحقیق و بررسی پیشینه تحقیق از مطالعه کتابخانه‌ای استفاده شده است و از بانکهای اطلاعاتی و سایتهای اینترنتی اطلاعات مربوط به متغیرها استخراج گردیده است. داده‌های مالی مورد نیاز با مراجعه به سازمان بورس اوراق بهادار تهران، گزارش‌های هفتگی، ماهنامه بورس اوراق

بهادار و نیز با استفاده از نرم‌افزارهای تدبیرپرداز، ره‌آورد نوین و صحرا گردآوری می شود.با توجه به اینکه توزیع جامعه آماری نرمال نبود بدین علت برای تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها و آزمون فرضیه‌های پژوهش، از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شده است که آزمون معادل ناپارامتریک ضریب پیرسون می باشد.

نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری فرضیه‌های پژوهش نشان می‌دهد که رابطه معناداری بین ارزش افزوده اقتصادی برای سالهای ۱۳۸۴، ۱۳۸۵ و ۱۳۸۷ با بازده سهام وجود دارد، در صورتی که بین ارزش افزوده اقتصادی برای سالهای ۱۳۸۶ و ۱۳۸۸ و همچنین ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده با بازده سهام رابطه معناداری وجود ندارد. با این حال، ارزش افزوده اقتصادی نسبت به ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده، رابطه بیشتری با بازده سهام دارد.

واژه‌های کلیدی:نرخ بازده سهام ،ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده،ارزش افزوده اقتصادی

مقدمه
برای سالیان زیادی درگذشته، اقتصاد‌دانان تصور می‌کردند که تمامی گروه‌های مربوط به یک شرکت سهامی مثل مدیران و سهامداران برای رسیدن به یک هدف مشترک فعالیت می‌کنند اما از سال ۱۹۶۱ موارد بسیاری از تضاد منافع بین این گروه‌ها مشاهده شد و به دنبال آن شرکت‌ها در پی حل این تضاد منافع برآمدند (جنسن و مک لینگ ، ۱۹۷۶: ۳۱۲).

تضاد منافع دلالت بر این موضوع دارد که مدیران همیشه در جهت حداکثر کردن منافع سهامداران عمل نمی‌کنند. سهامداران می‌توانند تضاد منافع موجود را از طریق پرداخت حقوق و مزایای متناسب با عملکرد مدیران و قبول هزینه‌های نظارت برای محدود کردن اقدامات و فعالیت‌های نابجای مدیران، تعدیل کنند (توسی و گومز-مجیا ، ۱۹۹۴: ۱۰۰۴).

یکی دیگر از راه‌های برخورد با تضاد منافع موجود بین سهامداران و مدیران استفاده از سیستم‌های ارزیابی عملکرد است. اندازه‌گیری عملکرد یک بخش مهم از هر سیستم کنترل مدیریت است. ایجاد یک برنام استراتژیک و کنترل کردن تصمیم‌ها (به مرحله عمل رساندن تصمیم‌های گرفته شده) نیاز به اطلاعاتی درباره نحوه عملکرد واحد‌های مختلف موجود در یک شرکت دارد. برای تأثیرگذاری بیشتر، اندازه‌گیری عملکرد و نحو دادن پاداش باید مدیران و سایر کارکنان یک شرکت در همه سطوح را برای تلاش جهت دستیابی به اهداف از قبل تعیین شده و عملکرد هرچه بهتر برانگیزد (هورن‌گرن ، ۲۰۰۶: ۷۹۱).

توسعه و بهبود معیارهای ارزیابی عملکرد به‌عنوان یک بخش مهم از زنجیره ارزش، یکی از وظایف اصلی حسابداری مدیریت است. معیار ارزیابی عملکرد معتبر و قابل اتکا، به شرکت اجازه می‌دهد که استراتژی و اهداف خود را به طور اثربخش به مرحله عمل برساند. مدیران و پژوهش‌گران با استفاده از راه‌های مختلفی مثل استفاده از مدل‌های ارزیابی عملکرد، تلاش می‌کنند تا مدیریت و کنترل بر زنجیره ارزش را بهبود بخشند (مالینا و سلتو ، ۲۰۰۴: ۴۴۲).

ارزیابی عملکرد فعالیتی است که مدیران به جهت رسیدن به اهداف و استراتژی‌های خود انجام می‌دهند. ارزیابی عملکرد، اجرای استراتژی شرکت و نظارت بر آن را انجام می‌دهد. انتخاب یک معیار ارزیابی عملکرد مناسب و رسیدن به اهداف شرکت با استفاده از این معیارها، سبب با اهمیت‌تر شدن نحوه انتخاب یک معیار جهت ارزیابی عملکرد می‌شود (لهمن و همکاران ، ۲۰۰۴: ۲۶۹).

اهمیت اندازه‌گیری عملیات مالی مدیران یک دایره و یا کل مجموعه شرکت، از دیرباز به ویژه از قرن ۱۹، مورد توجه حسابداران بوده است. در این راستا، بسیاری از شرکت‌ها، به‌گونه سنتی، از متغیرهای مهم حسابداری مانند فروش، سود و درصد سود به فروش استفاده کرده‌اند. اگر چه این روش‌ها همچنان در عمل مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما روش‌های چندان مناسبی جهت ارزیابی عملکرد مدیران نیستند، زیرا سودآوری یک دایره رابطه نزدیکی با مقدار سرمایه‌گذاری دارد و هیچکدام از این روش‌های سنتی به مبلغ سرمایه‌گذاری توجه نمی‌کنند. بنابراین، در سال‌های اخیر تکنیک‌های نوینی جهت ارزیابی عملکرد مدیران به‌وجود آمده‌اند (نمازی، ۱۳۸۲: ۱۶۳).
یکی از معیارهای ارزیابی عملکرد مدیران که در مقایسه با سایر معیارها از مطلوبیت بیشتری برخوردار است، ارزش افزوده اقتصادی است که نخستین بار در سال ۱۹۵۴ میلادی به‌وسیله سوجانن مطرح شد (سوجانن، ۱۹۵۴: ۳۹۵).
کاپلند از سویی دیگر بیان می‌دارد که هیچ‌یک از معیارهای سود، سود هر سهم ، رشد سود و ارزش افزوده اقتصادی، نمی‌توانند با کل بازده ایجاد شده برای سهامداران همبستگی داشته باشند. وی عقیده دارد معیارهایی که از ارزش‌های بازار استفاده می‌کنند، معیارهای ارزیابی عملکرد بهتری در جهت ایجاد ارزش برای سهامداران هستند (کاپلند، ۲۰۰۲: ۴۸).
همچنین استیوارت بیان می‌دارد علی‌رغم مزایای ارزش افزوده اقتصادی به‌عنوان معیاری برای ارزیابی عملکرد، یک ضعف برای استفاده از آن وجود دارد. بر خلاف نرخ رشد سود و نرخ‌های بازده، استفاده از ارزش افزوده اقتصادی برای مقایسه شرکت‌های مختلف با اندازه‌های گوناگون مشکل است. اما این ضعف را می‌توان برطرف کرد. به‌عبارت دیگر، ارزش افزوده اقتصادی می‌تواند برای انعکاس یک سطح معمول از سرمایه به‌کاررفته در شرکت استاندارد شود (استیوارت، ۱۹۹۱: ۱۶۷).
در تلاش برای رفع نقص بالا، صاحب‌نظران مالی شکل پالایش شده‌ای از ارزش افزوده اقتصادی را با عنوان ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده مطرح کردند که به جای تأکید بر قابلیت اتکاء اطلاعات، بر مربوط بودن آنها تأکید می‌کند. به‌عبارت دیگر، این معیار هزینه فرصت منابع به‌کار گرفته شده را بر مبنای ارزش بازار آنها محاسبه می‌کند (باسیدور و همکاران ، ۱۹۹۷: ۱۴).
در این پژوهش ارزش افزوده اقتصادی از لحاظ محتوای اطلاعاتی و تعیین ارزش آفرینی برای سهامداران با ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده مورد مقایسه قرار گرفته است.
مدل‌های ارزیابی عملکرد
اصولأ معیارهایی که برای تعیین ارزش شرکت و ارزیابی عملکرد مدیران به‌کار برده می‌شوند را می توان به دو دسته تقسیم کرد. یک دسته تحت عنوان مدل‌های حسابداری و دیگری تحت عنوان مدل‌های اقتصادی قرار می‌گیرند. در مدل‌های حسابداری، ارزش سهام یک شرکت از حاصل‌ضرب دو عدد به‌دست می‌آید. عامل اول سود شرکت و عامل دوم ضریب تبدیل سود به ارزش است. در مدل‌های اقتصادی ارزیابی عملکرد، ارزش سهام یک شرکت تابعی از قدرت کسب سود از دارایی‌های موجود و سرمایه‌گذاری‌های بالقوه آن و مابه التفاوت نرخ بازده و هزینه سرمایه شرکت است (جهانخانی و ظریف فرد، ۱۳۷۴: ۴۳). در طول ده اخیر، توجه به مفاهیم مدل‌های اقتصادی برای ارزیابی عملکرد افزایش یافته است. مدل‌های اقتصادی در مقایسه با مدل‌های سنتی حسابداری، ابزاری بهتر و قابل درک‌تر برای ارزیابی عملکرد هستند (بم و همکاران، ۲۰۰۴: ۸۲).
مدل‌های حسابداری ارزیابی عملکرد
مدل‏های حسابداری ارزیابی عملکرد بر صورت سود و زیان و ترازنامه تأکید دارد، این در‌حالی است که مدل‏های اقتصادی ارزیابی عملکرد بر منابع و مصارف وجوه نقد تأکید دارد. از آنجایی‌که مدل‏های حسابداری بر سود تأکید دارد، یک جریان خروجی وجه نقد می‌تواند به‌عنوان هزینه در صورت سود و زیان و یا به عنوان یک دارایی سرمایه‏ای در ترازنامه منعکس شود، که نتیجه آن ایجاد نظرات مختلف پیرامون نحو برخورد با جریان خروجی وجه نقد است (استیوارت، ۱۹۹۱: ۲۴).

برخی از مدل‏های حسابداری عبارتند از: سود، نرخ رشد سود، سود هر سهم، نرخ بازده سرمایه گذاری و جریان نقدی آزاد که در ادامه به شرح هر یک پرداخته خواهد شد.
مدل‌های اقتصادی ارزیابی عملکرد

در دهه ۱۹۹۰، هدف نهایی اقتصادی شرکت‌ها، ایجاد ارزش برای سهامداران بود. شرکت‌ها بر روی عملیات و همچنین تولید و ارائه محصولات جدیدی که بازدهی بیشتر از هزینه سرمایه به‌کاررفته در شرکت فراهم می‌کرد، سرمایه‌گذاریکردند. هدف آنها به حداکثر رساندن ارزش شرکت بود (گیسر و لیبنبرگ ، ۲۰۰۲: ۳).

منتقدان مدل‌های حسابداری بیان می‌کنند که معیارهای سود، سود هر سهم و رشد سود، ابزارهای گمراه‌کننده برای ارزیابی عملکرد شرکت هستند و بهترین ابزار برای ارزیابی عملکرد دوره‌ای یک شرکت، استفاده از مدل‌های اقتصادی ارزیابی عملکرد همچون ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده است (استیوارت، ۱۹۹۱: ۶۶).

ارزش افزوده اقتصادی
ارزش افزوده اقتصادی به‌عنوان مهم‌ترین معیار ارزیابی عملکرد توسط استرن استیوارت در سال ۱۹۹۱ معرفی شد. ارزش افزوده اقتصادی سود پس از کسر همه هزینه‌ها از جمله هزینه سرمایه است. اگر چه ارزش افزوده اقتصادی مفهوم جدیدی است اما پایه‌های نظری آن جدید نیست. اینکه شرکتی باید سودی بیش از هزینه سرمایه ایجاد کند از مدتها قبل مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفته است ]۱۶[ (بیدل و همکاران، ۱۹۹۹الف:۳۰۲).
در محاسبه سود حسابداری تنها هزینه تأمین مالی از طریق بدهی منظور می‌شود و مدیران وجوه فراهم شده توسط سهامداران را بدون هزینه فرض می‌کنند. اما در مفهوم ارزش افزوده اقتصادی، هزینه تأمین مالی از طریق صاحبان سهام نیز منظور می‌شود زیرا پول به‌خودی خود وارد شرکت نمی‌شود و هر وجهی هزینه‌ای دارد.

محاسبه ارزش افزوده اقتصادی
محاسبه ارزش افزوده اقتصادی براساس رابطه زیر است:
میانگین موزون مخارج سرمایه – سود خالص عملیاتی بعد از مالیات = ارزش افزوده اقتصادی
ارزش افزوده اقتصادی را به صورت زیر نیز می‌توان محاسبه کرد:
سرمایه (نرخ هزینه سرمایه – نرخ بازده) = ارزش افزوده اقتصادی
نرخ بازده را به دو روش عملیاتی و مالی می‌توان تعیین کرد. سرمایه و سود خالص عملیاتی بعد از مالیات در روش عملیاتی به صورت زیر محاسبه می‌شود:
مالیات – هزینه‌های عملیاتی – فروش = سود خالص عملیاتی بعد از مالیات
خالص دارایی‌های ثابت + خالص سرمایه در گردش = سرمایه
برای محاسبه سرمایه در روش مالی، معادل حقوق صاحبان سهام به سهام عادی اضافه می‌شود که حاصل آن سهام سرمایه تعدیل شده است. سپس سهام ممتاز، سهام اقلیت و کلیه بدهی‌های بهره‌دار به سهام سرمایه تعدیل شده اضافه می‌شود.
برای محاسبه سود خالص عملیاتی پس از مالیات،‌ افزایش در معادل حقوق صاحبان سهام به سود سهام عادی اضافه می‌شود تا سود خالص تعدیل شده به دست آید. سپس سود سهام ممتاز، سود سهامداران اقلیت و هزینه بهره پس از مالیات به سود خالص تعدیل شده اضافه می‌شود.
در هر دو روش باید معادل حقوق صاحبان سهام را به سرمایه و سود خالص عملیاتی بعد از مالیات اضافه کرد که سبب تبدیل ارزش دفتری حسابداری به ارزش دفتری اقتصادی می‌شود. معادل حقوق صاحبان سهام مجموعه ارزش‌هایی است که در شرکت وجود دارد و ترازنامه آن را نشان نمی‌دهد. همچنین مجموعه سودهایی است که در صورت سود و زیان منعکس نمی‌شود. برای محاسبه نرخ بازده، معادل‌های حقوق صاحبان سهام به سرمایه و تغییرات آن طی دوره‌های متوالی به سود خالص عملیاتی بعد از مالیات اضافه می‌شود. برخی از این معادل‌ها عبارت است از: ذخیره مالیات معوق، ذخیره ارزیابی موجودی کالا به روش اولین صادره از آخرین وارده، استهلاک سرقفلی، خالص دارایی‌های نامشهود سرمایه‌ای، اندوخته روش هزینه‌یابی کامل، ذخیره گارانتی، ذخیره مطالبات مشکوک الوصول و ذخیره درآمد معوق. انجام تعدیلات بابت معادل حقوق صاحبان سهام، سبب کاهش امکان تحریف سود می‌شود ]۴۸[ (استیوارت، ۱۹۹۱: ۹۳-۸۵).

ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده
در فرمول محاسبه ارزش افزوده اقتصادی، سرمایه به‌کار رفته بر مبنای ارزش دفتری دارایی‌ها محاسبه می‌شود در حالی‌که از مفاهیم قراردادی زیادی در محاسبه این ارزش دفتری استفاده می‌شود که قابلیت اتکا آن را کاهش می‌دهد. راه‌ حل این است که از ارزش بازار دارایی‌ها استفاده شود. ارزش افزوده اقتصادی که براساس ارزش بازار دارایی‌ها باشد، به ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده معروف است. باسیدور و همکاران (۱۹۹۷) معتقد هستند که رابطه بین ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده و قیمت سهام بیش از رابطه بین ارزش افزوده اقتصادی و قیمت سهام است

تعدیلات مورد نیاز برای محاسبه ارزش افزوده اقتصادی
برای جلوگیری از بروز نواقص معیارهای سنتی حسابداری در ارزش افزوده اقتصادی، ضمن محاسبه آن باید تعدیلاتی انجام شود زیرا پایه و اساس ارزش افزوده اقتصادی نیز در صورت‌های مالی است. انجام تعدیلات موجب بیشتر شدن ارتباط بین ارزش افزوده اقتصادی و قیمت سهام می‌شود. هدف از انجام تعدیلات را می‌توان چنین بیان کرد:
۱- کاهش تحریفات حسابداری و نزدیک کردن ارزش افزوده اقتصادی به جریان نقدی.
۲- حذف روش حسابداری متمایز برای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مشهود (سرمایه‌ای می‌شوند) و دارایی‌های نامشهود.
۳- جلوگیری از مستهلک شدن یا حذف سرقفلی.
۴- عدم استفاده از روش حسابداری تلاش‌های موفقیت‌آمیز .
۵- منظور کردن بدهی‌های خارج از ترازنامه در ترازنامه .
۶- تصحیح تحریفات ایجاد شده به دلیل روش حسابداری استهلاک ]۵۷[ (یونگ، ۱۹۹۹: ۸).
تعدیلات در صورتی انجام می‌شود که:
۱- مقادیر با اهمیت باشند.
۲- مدیران می‌توانند اقلام را تحت تأثیر قرار دهند.
۳- اطلاعات مورد نیاز در دسترس است.
۴- افراد غیرحرفه‌ای در زمینه مالی، قادر به درک آن هستند.
مهم‌ترین تعدیلات بابت اقلامی همانند سود و زیان‌های غیرمستمر، هزینه‌های تحقیق و توسعه، مالیات معوق، ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول و گارانتی‌ها ، ذخیره اولین صادره از آخرین وارده، سرقفلی، استهلاک و اجاره‌های عملیاتی است
ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده
برای برطرف کردن معایب مربوط به ارزش افزوده اقتصادی، باسیدور و همکاران ابزار اندازه‌گیری عملکرد دیگری به‌نام ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده را معرفی کردند (باسیدور و همکاران، ۱۹۹۷: ۱۴). مقایسه ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده نشان می‌دهد که تغییرات در ارزش بازار، سبب تغییر در مخارج سرمایه خواهد شد که میزان این تغییر با میزان تغییر به‌وجود آمده در سود خالص عملیاتی پس از کسر مالیات برابر نیست (باش و همکاران، ۲۰۰۳: ۳).
ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده یک چارچوب تحلیلی برای ارزیابی عملکرد عملیاتی و میزان ارزش ایجاد شده برای سهامداران فراهم می‌کند. معیار ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده شبیه معیار ارزش افزوده اقتصادی است با این تفاوت که در محاسبه ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده، مخارج سرمایه‌ای بر اساس ارزش بازار دارایی‌های شرکت هستند و نه بر اساس ارزش دفتری دارایی‌های آن. ارزش افزوده اقتصادی به‌عنوان معیاری جهت ایجاد ارزش برای سهامداران عمل می‌کند، اما ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده یک ابزار برای ارزیابی بهتر اینکه یک شرکت عملکرد مالی مناسبی داشته است یا خیر فراهم می‌کند. از ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده برای پیش بینی ارزش ایجاد شده برای سهامداران استفاده می‌شود. به‌طور کلی از ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده برای ارزیابی عملکرد خارجی یک شرکت استفاده می‌شود (باسیدور و همکاران، ۱۹۹۷: ۱۱).
محاسبه ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده
سود اقتصادی یک دوره به عنوان تغییرات در ارزش حقوق صاحبان سهام شرکت به‌علاو وجوه توزیع شده بین سهامداران آن شرکت در آن دوره در نظر گرفته می‌شود. این تعریف نشان می‌دهد که هر گونه تغییر در وجوه توزیع شده بین سهامداران، ارزش بازار سهام آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر از سود اقتصادی، مخارج سرمایه به‌کاررفته کم شود، حاصل آن سود اقتصادی باقیمانده خواهد بود (باش و همکاران، ۲۰۰۳: ۳).
از آنجا که برای محاسبه ارزش افزوده اقتصادی از ارزش دفتری دارایی‌ها استفاده می‌شود، انگیزه‌ای برای استفاده از ابزاری به‌نام ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده جهت ارزیابی عملکرد شرکت به‌وجود آمد که بر اساس آن برای محاسبه میانگین موزون هزینه سرمایه از ارزش بازار استفاده می‌شود. ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده برای یک دور t به‌صورت زیر بیان می‌شود:

در رابط بالا؛ : سود عملیاتی پس از کسر مالیات در پایان دور t، : ارزش بازار حقوق صاحبان سهام شرکت به‌علاو ارزش دفتری کل بدهی‌های شرکت پس از کم‌کردن بدهی‌های جاری بدون بهره (که همگی مربوط به پایان دور t-1 هستند) است (باسیدور و همکاران، ۱۹۹۷: ۱۵).
استفاده از ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده به‌عنوان ابزاری برای سنجش عملکرد دوره‌ای یک شرکت و به‌عنوان یک ابزار برای تعیین میزان پاداش متعلق به مدیران، این است که مدیران بر اساس آن می‌توانند با در نظر گرفتن اثری که اجرای یک پروژ جدید بر ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده خواهد گذاشت، در مورد اجرا و یا عدم اجرای پروژ مذکور تصمیم‌گیری کنند (باش و همکاران، ۲۰۰۳: ۱۱).

از مزایای ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده این است زمانی‌که مقدار ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده مثبت باشد، برای سهامداران ارزش اضافی ایجاد خواهد شد. جریان سود عملیاتی حاصل شده برای سهامداران درآخر دوره مالی، برابر با ارزش بازار شرکت در شروع دوره به‌علاو هزینه فرصت سرمایه به‌کاررفت آنها است. این حالت در ارزش افزوده اقتصادی دیده نمی‌شود. به‌عبارت دیگر، با استفاده از ارزش افزوده اقتصادی، سهامداران بازدهی براساس سود عملیاتی پس از کم کردن هزینه فرصت سرمایه از آن به‌دست نمی‌آورند حتی زمانی‌که مقدار ارزش افزوده اقتصادی محاسبه شده، مثبت باشد. دیگر

اینکه ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده می‌تواند براساس کل جریان وجوه عملیاتی به بدهی و حقوق صاحبان سهام و یا تنها بر اساس جریان وجوه عملیاتی به حقوق صاحبان سهام محاسبه شود. این ویژگی تنها زمانی در محاسبات ارزش افزوده اقتصادی دیده می‌شود که ارزش بازار بدهی و حقوق صاحبان سهام با ارزش دفتری آنها برابر است (باسیدور و همکاران، ۱۹۹۷: ۱۶).

به‌طور کلی ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده، تغییرات ایجاد شده در ثروت سهامداران و همچنین نحو عملکرد مدیران در سطوح بالای شرکت را بهتر نشان می‌دهد. اگر چه ارزش افزوده اقتصادی برای پیش بینی بازده غیرنرمال به کار می‌رود ولی ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده این وظیفه را بهتر انجام می‌دهد. این یافته مهم است زیرا مدیران ارشد شرکت باید یک ابزار ارزیابی عملکرد با بیشترین قابلیت پیش‌بینی در میزان تغییرات به‌وجود آمده در ثروت سهامداران را به‌کار گیرند (همان مأخذ، ص. ۱۹).

تفاوت اساسی ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده این است که ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده، مخارج سرمایه به‌کاررفته در دوره t را بر اساس ارزش بازار شرکت در پایان دور t-1 (یا شروع دور t) محاسبه می‌کند در حالی‌که ارزش افزوده اقتصادی بر اساس ارزش دفتری دارایی‌ها این ارزیابی را انجام می‌دهد (همان مأخذ، ص. ۱۵).
پژوهش‌های پیشین

پژوهش‌های خارجی

لهن و ماخیجا (۱۹۹۶) در پژوهشی رابطه بین ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده بازار با بازده سهام را برای نمونه‌ای شامل ۲۴۱ شرکت آمریکایی در سال‌های ۱۹۸۷، ۱۹۸۸، ۱۹۹۲ و ۱۹۹۳ میلادی بررسی کردند. نتیجه پژوهش آنها نشان داد که ارزش افزوده اقتصادی دارای همبستگی بالایی با بازده سهام است و این همبستگی بیشتر از رابطه بین ارزش افزوده بازار با بازده سهام است (باسیدور و همکاران، ۱۹۹۷ص. ۳۵).
باسیدور و همکاران (۱۹۹۷) در پژوهش خود با عنوان جستجو برای یافتن بهترین معیار ارزیابی عملکرد مالی، ۶۰۰ شرکت آمریکایی را برای دوره زمانی ۱۹۹۲-۱۹۸۲ مورد بررسی قرار دادند. آنها به این نتیجه رسیدند که یک چارچوب تحلیلی برای ارزیابی عملکرد عملیاتی جهت محاسبه ارزش ایجاد شده برای سهامداران، استفاده از بازده حاصل از سرمایه‌گذاری است که از سود تقسیمی و تغییرات قیمت سهام در طول دوره حاصل می‌شود. آنها همچنین به این نتیجه رسیدند که ارزش افزوده اقتصادی معیار مناسبی برای ارزیابی عملکرد و محاسبه ارزش ایجاد شده برای سهامداران است. همچنین ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده یک ابزار مناسب‌تر نسبت به ارزش افزوده اقتصادی برای ارزیابی عملکرد مدیران است. از هر دو ابزار ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده، برای پیش‌بینی ارزش ایجاد شده برای سهامداران استفاده می‌شود. از ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده برای محاسبه میزان پاداش مدیران اجرایی ارشد شرکت استفاده می‌شود و این در حالی است که از ارزش افزوده اقتصادی برای محاسبه میزان پاداش مدیران سطوح پایین‌تر در یک سازمان استفاده می‌شود (باسیدور و همکاران، ۱۹۹۷ص. ۱۹).
هرزبرگ (۱۹۹۸) در پژوهشی تحت عنوان استفاده از ارزش افزوده اقتصادی برای خرید سهام شرکت‌ها، به این نتیجه رسید که از مدل ارزیابی ارزش افزوده اقتصادی، می‌توان در یافتن شرکت‌هایی که سهام آنها کمتر از میزان واقعی قیمت‌گذاری شده است استفاده کرد، زیرا به کمک این مدل می‌توان میزان سود و رشد آن را پیش‌بینی کرد (باسیدور و همکاران، ۱۹۹۷ص. ۵۲).
فرگوسن و همکاران (۲۰۰۵) در پژوهشی با عنوان آیا استفاده از معیار ارزش افزوده اقتصادی، فرایند سوددهی را در شرکت‏ها بهبود می‌بخشد؟ به بررسی اثر پذیرش معیار ارزش افزوده اقتصادی بر ارزیابی عملکرد شرکت‌ها پرداختند. نتایج پژوهش آنها نشان داد که استفاده از معیار ارزش افزوده اقتصادی، موجب بهبود فرآیند سوددهی در شرکت‌ها می‌شود (باسیدور و همکاران، ۱۹۹۷ص. ۱۱۱).
وار (۲۰۰۵) در یک مطالعه تجربی، اثر تورم بر استفاده از معیار ارزش افزوده اقتصادی برای ارزیابی عملکرد شرکت‌ها را مورد بررسی قرار داد. نتایج پژوهش وی نشان داد که ارزش افزوده اقتصادی یک معیار قابل اتکا و اثربخش برای ارزیابی عملکرد مدیریت است. همچنین، تورم به‌وسیله تأثیری که بر سود عملیاتی و هزینه سرمایه دارد، ارزش افزوده اقتصادی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد (‌ باسیدور و همکاران، ۱۹۹۷ص. ۱۳۵ و ۱۳۶).

پژوهش‌های داخلی
طالبی و جلیلی (۱۳۸۱) نیز در پژوهش خود با عنوان کاربرد اطلاعاتی ارزش افزوده اقتصادی در ارزیابی عملکرد مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال‌های ۱۳۷۶ و ۱۳۷۷، پس از آزمون فرضیه‌های خود به این نتیجه رسیدند که بین ارزش افزوده اقتصادی و بازده سهام، ارتباط معناداری وجود ندارد (باسیدور و همکاران، ۱۹۹۷‌ص.۱۴۷ و ۱۴۸).

شریعت‌پناهی و بادآورنهندی (۱۳۸۴) ارتباط بین ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده و بازده سهام تعدیل شده بر اساس ریسک شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را در طی سال‌های ۱۳۸۲-۱۳۸۰ مورد بررسی قرار دادند. آنها به این نتیجه رسیدند که بین ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده با متغیرهای پاداش به تغییرپذیری و نسبت پاداش به نوسان‌پذیری بازده ، همبستگی ضعیفی وجود دارد .
اهداف پژوهش

الف) هدف کلی:
مقایسه محتوای اطلاعاتی ارزش افزوده اقتصادی (EVA) و ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده (REVA) در رابطه با بازده سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران
ب) اهداف جزئی:
۱- بررسی رابطه بین ارزش افزوده اقتصادی و بازده سهام
۲- بررسی رابطه بین ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده و بازده سهام
۳- بررسی هم جهتی تغییرات ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده نسبت به ارزش افزوده اقتصادی، با بازده سهام
فرضیه‌های پژوهش
جهت دستیابی به اهداف پژوهش، ۳ فرضیه به شرح زیر مطرح شده است:

فرضیه اول: بین ارزش افزوده اقتصادی و بازده سهام رابطه وجود دارد.
فرضیه دوم: بین ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده و بازده سهام رابطه وجود دارد.
فرضیه سوم:تغییرات ارزش افزوده اقتصادی پالایش شده نسبت به ارزش افزوده اقتصادی، با بازده سهام بیشتر هم جهت می باشد.
جامعه آماری
جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی ۵ ساله از سال ۱۳۸۴تا ۱۳۸۸ می باشد که شرایط زیر را دارا بوده اند:
۱- تا پایان اسفند ماه ۱۳۸۴ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشند.
۲- سال مالی آنها منتهی به پایان اسفند ماه باشد.
۳- اطلاعات مالی مورد نیاز برای انجام این پژوهش را در دوره زمانی ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ به طور کامل ارائه کرده باشند.
با در نظر گرفتن این شرایط تعداد جامعه آماری این پژوهش به ۱۰۸ شرکت می رسد.

نمونه آماری و روش تعیین حجم نمونه
حجم نمونه آماری پژوهش با استفاده از فرمول برآورد حجم نمونه کوکران به شرح زیر به دست آمده است.

N= جامعه آماری که برابر ۱۰۸ است.
t= صدک توزیع نرمال استاندارد که در این تحقیق برابر ۹۶/۱ است.
P= برابر ۵/۰ در نظر گرفته می شود تا اندازه ی ماکسیمم نمونه بدست آید.
q(1-p)= برابر ۵/۰ در نظر گرفته می شود.
d= خطای مطلق که برابر ۰۵/۰ است.
بنابراین تعداد نمونه آماری در این پژوهش ۸۵ شرکت می باشد.

روش نمونه گیری
روش مورد استفاده برای نمونه گیری، روش تصادفی سیستماتیک می باشد.
روش گردآوری داده ها
در این پژوهش برای جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات از روش کتابخانه‌ای- اسنادی استفاده شده است.برای مطالعه ادبیات تحقیق و بررسی پیشینه تحقیق از مطالعه کتابخانه‌ای استفاده شده است و از بانکهای اطلاعاتی و سایتهای اینترنتی اطلاعات مربوط به متغیرها استخراج گردیده است.
ابزار تحقیق
داده‌های مالی مورد نیاز با مراجعه به سازمان بورس اوراق بهادار تهران، گزارش‌های هفتگی، ماهنامه بورس اوراق بهادار و نیز با استفاده از نرم‌افزارهای تدبیرپرداز، ره‌آورد نوین و صحرا گردآوری می شود.
یافته های توصیفی
جدول۱: آماره‌های توصیفی متغیرهای پژوهش برای سالهای ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸
آماره

سال متغیر آماره های مرکزی آماره توزیع نرمال
میانگین انحراف معیار مقدار Z
کولموگروف-اسمیرنوف کولموگروف-اسمیرنوف
۱۳۸۴ EVA 82/11142 17/175038 79/2 000/0
REVA 26/128715- 88/476828 92/2 000/0
R 1081/0- 35070/0 06/1 000/0
۱۳۸۵ EVA 51/110104- 23/1305528 53/4 000/0
REVA 47/225575- 86/1870561 12/4 000/0
R 3955/0 90942/0 08/2 000/0
۳۸۶ EVA 73/197023- 87/1846750 37/4 000/0
REVA 69/244505- 48/1942606 94/3 000/0
R 1306/0 56587/0 82/1 000/0
۱۳۸۷ EVA 85/86188 36/527978 48/3 000/0
REVA 34/307461- 99/2610206 40/4 000/0
R 0281/0 40643/0 50/1 000/0
۱۳۸۸ EVA 83/354019- 69/3224075 36/4 000/0
REVA 92/260058- 54/2404875 07/4 000/0
R 5833/0 17/1 10/2 000/0
طبق نتایج جدول ۱ و با توجه به اینکه مقدار برای آزمون کولموگروف-اسمیرنوف در سطح اطمینان ۹۵/۰کمتر از ۰۵/۰ است(p-value=0/000)، بنابراین نتیجه می گیریم توزیع هیچ کدام از متغیرها برای سالهای ۱۳۸۴تا ۱۳۸۸ نرمال نیست و همه متغیرها ناپارامتریک هستند و برای سنجش فرضیات باید از آزمون های ناپارامتریک استفاده شود.

آزمون فرضیات
فرضیه اول:
بین ارزش افزوده اقتصادی و بازده سهام رابطه وجود دارد.
برای آزمون فرضیه اول، ابتدا فرضیه به صورت آماری بیان می‌شود:
بین ارزش افزوده اقتصادی و بازده سهام رابطه معنا‌داری وجود ندارد.

بین ارزش افزوده اقتصادی و بازده سهام رابطه معنا‌داری وجود دارد.

برای آزمون این فرضیه، ابتدا ضریب همبستگی اسپیرمن بین ارزش افزوده اقتصادی و بازده سهام برآورد شده و سپس فرضیه صفر بودن این ضریب آزمون می‌شود. در این مرحله نیز فرضیه‌ها در هر سال به‌صورت جداگانه آزمون می‌شود. این اطلاعات در جداول ۴-۶تا ۴-۱۰ آورده شده است.

جدول ۲: نتایج ضریب همبستگی اسپیرمن برای بررسی رابطه بین ارزش افزوده اقتصادی با بازده سهام برای سالهای ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸
سال حجم نمونه ضریب همبستگی p-value نتایج آزمون
۱۳۸۴ ۸۵ ۳۲۳/۰ ۰۰۳/۰ رد
۱۳۸۵ ۸۵ ۴۱۸/۰ ۰۰۰/۰ رد
۱۳۸۶ ۸۵ ۱۲۴/۰ ۲۵۷/۰ قبول
۱۳۸۷ ۸۵ ۳۶۷/۰ ۰۰۱/۰ رد
۱۳۸۸ ۸۵ ۲۰۳/۰ ۰۶۲/۰ قبول