پایان نامه حسابداری یک سیستم اطلاعاتی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 پایان نامه حسابداری یک سیستم اطلاعاتی دارای ۹۶ صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پایان نامه حسابداری یک سیستم اطلاعاتی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پایان نامه حسابداری یک سیستم اطلاعاتی

فصل اول  
حسابداری یک سیستم اطلاعاتی  
۱-۱- حسابداری یک سیستم اطلاعاتی  
۲-۱- استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری  
۳-۱- حسابداری مالی:  
۴-۱- حسابداری مدیریت:  
۵-۱- حسابداری بهای تمام شده (حسابداری صنعتی):  
۶-۱- اهمیت حسابداری بهای تمام شده:  
۷-۱- اهداف اساسی حسابداری بهای تمام شده(حسابداری صنعتی):  
۸-۱- قلمرو حسابداری بهای تمام شده:  
۹-۱- کاربرد حسابداری بهای تمام شده:  
۱۰-۱- عوامل بهای تمام شده:  
۱۱-۱- مفهوم هزینه:  
۱۲-۱- بهای تمام شده (Cost):  
۱۳-۱- هزینه (Expense):  
۱۴-۱- زیان (Loss):  
۱۶-۱- تفاوت هزینه (Expense) با زیان(Loss):  
۱۷-۱- هدف هزینه (Cost object):  
فصل دوم  
بررسی انواع سیستم‌های هزینه یابی  
۱-۲- سیستم هزینه یابی و گزارش‌های تولیدی  
۲-۲- تعریف هزینه یابی:  
۳-۲- هدف هزینه یابی:  
۴-۲- برنامه ریزی:  
۵-۲- کنترل:  
۶-۲- ارزیابی:  
۷-۲- تصمیم گیری:  
۸-۲- انواع سیستم‌های هزینه یابی:  
۹-۲-     سیستم هزینه یابی ادواری (Periodic Costing)  
۱۰-۲-    سیستم‌های هزینه یابی دائمی(Perpetual Costing):  
۱۱-۲-     سیستم هزینه یابی تحقیقی(تاریخی یا واقعی)(Historical Costing):  
۱۲-۲- سیستم هزینه یابی عادی(نرمال)(Normal Costing):  
۱۳-۲-     سیستم هزینه یابی سفارش(Job-Order Costing):  
۱۴-۲-       سیستم هزینه یابی مرحله ای(Process Costing):  
۱۵-۲-      سیستم هزینه یابی جذبی سنتی(کامل)(Absorption or Full Costing):  
۱۷-۲-     سیستم هزینه یابی استاندارد سنتی(Standard Costing):  
۱۸-۲-     سیستم هزینه یابی استاندارد ساده شده(Backflush (Delayed) Costing):  
۱۹-۲-    سیستم هزینه یابی به هنگام(Just In Time Costing):  
۲۰-۲-   سیستم هزینه یابی ترکیبی(های برید)(Hybrid Costing):  
۲۱-۲- تشریح سیستم هزینه یابی ادواری(Periodic Costing)  
۲۲-۲- سازوکار(مکانیسم) گردش هزینه در حساب ها:  
۲۳-۲- اهم ویژگی‌های هزینه یابی ادواری:  
۲۴-۲- گردش هزینه در سیستم هزینه یابی ادواری:  
۲۵-۲- سیستم هزینه یابی سفارش کار:  
۲۶-۲- سیستم هزینه یابی سفارش کار: گردش حسابهای صنعتی- هزینه یابی واقعی  
۲۷-۲- سیستم هزینه یابی سفارش کار: گردش حسابهای صنعتی – هزینه یابی نرمال  
فصل سوم:  
تسهیم هزینه های سربار  
۱-۳-  تسهیم هزینه های سربار:  
۲-۳- تسهیم مستقیم:  
۳-۳- تسهیم بر اساس مبنای مناسب:  
۴-۳- مبنای تسهیم هزینه های سربار:  
۵-۳- تسهیم اولیه:  
۶-۳- تسهیم ثانویه:  
۷-۳- سیستم سنتی هزینه یابی بر مبنای حجم:  
۸-۳- سیستم‌های هزینه یابی سنتی و نارسایی‌های آن:  
۹-۳- از دیدگاه کلی مهم‌ترین دلایل نارسایی، سیستم‌های سنتی به شرح زیر است:  
۱۰-۳- دو مشکل اساسی هزینه یابی سنتی:  
۱۱-۳- آیا ABC هزینه های غیر تولیدی را مستثنی می‌سازد؟  
۱۲-۳- اختلافات حجم محصول:  
۱۳-۳- اختلافات محصول:  
۱۴-۳- قابل بحث بودن هزینه های سربار تخصیص یافته به محصولات در سیستم‌های سنتی هزینه یابی:  
فصل چهارم:  
روش محاسبه صحیح بهای تمام شده  
۱-۴- روش محاسبه صحیح بهای تمام شده:  
۲-۴- در ادبیات حسابداری تعاریف مختلفی از هزینه یابی بر مبنای فعالیت ارائه شده است:  
۳-۴- مروری اجمالی بر تاریخچه ABC:  
۴-۴- فرآیند محاسبه بهای تمام شده توسط سیستم‌های سنتی و ایرادات وارد بر آن:  
۵-۴- فرآیند ضمنی ABC در مدیریت:  
۶-۴- بحث ABC از چه زمانی شروع گردید؟  
۷-۴-  مراحل اساسی ABC چه هستند؟  
۸-۴-  اشکالات اولیه ABC چه هستند؟  
۹-۴- ABC در کدام از حوزه های کاری به کار برده می‌شود؟  
۱۰-۴- اقدامات اولیه مورد نیاز کدامند؟  
۱۱-۴-  چه زمانی ABC بیشترین کاربرد را خواهد داشت؟  
۱۲-۴- اشکالات اولی ABC چه هستند؟  
۱۳-۴- ABC در کدام از حوزه های کاری به کار برده می‌شود؟  
۱۴-۴-  اقدامات اولیه مورد نیاز کدامند؟  
۱۵-۴-  چه زمانی ABC بیشترین کاربرد را خواهد داشت؟  
۱۶-۴- چگونه می‌توان ABC را به اجرا گذاشت؟  
۱۷-۴- تخصیص هزینه به روش سنتی  
۱۸-۴- روش ABC  
۱۹-۴- بنابراین ABC بطور کلی:  
۲۰-۴- حوزه‌ها و اقلام هزینه‌ها:  
۲۱-۴- در یک دیدگاه ABC از پنج مرحله تشکیل شده است که بصورت زیر می‌باشند.  
مرحله اول:  
مرحله دوم:  
مرحله سوم:  
مرحله چهارم و پنجم:  
۲۲-۴- در دیدگاه دیگری مراحل اجرای ABC بصورت زیر می‌باشد:  
مرحله دوم: فعالیت‌ها و منابع را شناسایی و تحلیل نمایید.  
۲۳-۴- مزایای ABC:  
۲۳-۴- سایر مزایای ABC:  
۲۴-۴- طبقه بندی هزینه‌ها در روش ABC:  
۲۵-۴- اجرای سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت:  
مرحله دوم مربوط به جذب هزینه مراکز فعالیت به محصولات یا خدمات جداگانه است  
۲۶-۴- برخی از مباحث کلیدی ABC:  
۲۷-۴- هزینه یابی بر مبنای فعالیت:  
۲۸-۴- اصول هزینه یابی بر مبنای فعالیت  
۱) تغییرات ساختار بهای:  
۲۹-۴- توانایی‌ها و ضعف‌های هزینه یابی بر مبنای فعالیت:  
۳۰-۴- مثال تشریحی:  
حل مثال تشریحی:  
فصل پنجم:  
تفاوت سختی و فعالیت  
۲-۵- سیستم‌های هزینه یابی سنتی و نارسایی‌های آن:  
۳-۵- از دیدگاه کلی مهمترین دلایل نارسایی، سیستم‌های سنتی به شرح زیر است:  
۴-۵- چرا ABC؟  
۵-۵- بلوکهای تشکیل دهند ABC:  
۶-۵- نمونه‌هایی برای فعالیت‌ها:  
۷-۵- نمونه‌هایی برای محرک‌ها:  
۸-۵- فرآیند محاسبه بهای تمام شده توسط سیستم‌های سنتی و ایرادات وارد بر آن:  
۹-۵- در نظام سنتی، بهای تمام شده محصول طی فرآیند زیر محاسبه می‌شود:  
اطلاعاتی صحیح و واقعی در مورد بهای تمام شده و سودآوری شرکت ارائه نمی‌کند.  
۱۰-۵- تفاوت:  
۱۱-۵- مهمترین مشخصات سیستم‌های هزینه یابی سنتی، به شرح زیر است:  
۱۲-۵- نواقص:  
۱۳-۵- نواقص فعالیت:  
۱۴-۵- هزینه یابی بر مبنای فعالیت به عنوان مدل کاربرد منابع:  
۱۵-۵- طراحی یک سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت شامل دو مرحله است:  
۱۶-۵- تجزیه و تحلیل فعالیت‌ها:  
۱۷-۵- شناسایی منابع:  
۱۸-۵- تعیین فعالیت‌ها:  
۲۰-۵- سیستم هزینه یابی فعالیت:  
۲۱-۵- طبقه بندی محرک‌های هزینه:  
۲۲-۵-  محرک معاملاتی:  
۲۳-۵- محرک‌های دوره:  
۲۴-۵- محرک‌های شدید:  
۲۵-۵- دومین گروه عوامل شامل موارد زیر هستند:  
۲۶-۵- طراحی یک مدل بهینه هزینه یابی بر مبنای فعالیت:  
۲۷-۵- قابلیت سود آوری محصول با استفاده از هزینه یابی بر مبنای فعالیت  
۲۸-۵- مشکلات موجود در تجزیه و تحلیل بهای تمام شده محصولات:  
۲۹-۵- سازمان‌های نوین جهانی:  
۳۰-۵-  ماهیت رقابت:  
۳۱-۵- تغییرات فناوری اطلاعات:  
۳۲-۵-  تغییرات در نیاز های مشتریان و ذینفعان:  
۳۳-۵- مفاهیم ABC:  
۳۴-۵-ABC چیست؟  
منابع:  

بخشی از منابع و مراجع پروژه پایان نامه حسابداری یک سیستم اطلاعاتی

ابوالقاسم عشقی، (۱۳۸۴)، تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی
رضا شباهنگ، (۱۳۸۱)، حسابداری مدیریت چاپ هفتم با تجدید نظر کامل، مرکز تخصصی
حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی
سورن آبنوس، (۱۳۸۶)، حسابداری صنعتی (جلد اول)، انتشارات ترمه
رابین کوپر، پیتر ترنی، رابرت آیلر، کاترین بال، لارنس میزل، الین موریسی، مایکل اُکوین، استیون بیشک، ریچارد تروکسل، هزینه یابی بر مبنای فعالیت
انجمن حسابداران رسمی، ترجمه: دکتر احمد عزیزی، دکتر احمد مدرس، چاپ پنجم (۱۳۸۶)

۱-۱- حسابداری یک سیستم اطلاعاتی

کلیه سازمان‌ها و واحدهای تجاری برای اداره عملیات روزانه، طرح ریزی عملیات آینده و ارزیابی عملکرد گذشته خود به اطلاعات حسابداری نیاز دارند. به علاوه اغلب واحدهای تجاری ناگزیرند گزارش‌های حاوی اطلاعات مالی را برای گروههای ذینفع خارج از واحد تجاری نظیر مقامات مالیاتی، اعتبار دهندگان، سهامداران، بانکها و دیگران تهیه و ارائه نمایند

حسابداری سیستمی است که فعالیت‌های واحد تجاری را اندازه گیری کرده سپس این اطلاعات را در قالب گزارش‌ها پردازش نموده و در نهایت نتایج فعالیت و عملکرد واحد تجاری را به تصمیم گیرندگان ارائه می‌کند

نیاز به اطلاعات حسابداری در سالهای اخیر رشد قابل ملاحظه ای داشته است. این رشد به علت کاهش در هزینه بکار بردن کامپیوتر و همچنین افزایش کاربرد روشهای علمی و پیچیده برای طرح ریزی و تصمیم گیری بوده است. بنابراین مدیران بیشتر از همیشه به اطلاعات تفضیلی حسابداری به خصوص اطلاعات مربوط به بهای تمام شده نیاز دارند. این نیاز روز افزون به اطلاعات حسابداری برای تأمین احتیاجات درون سازمانی و همچنین تهیه گزارش‌های مالی ذینفع خارج از واحد تجاری می‌باشد

۲-۱- استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری

بسیاری از مردم برای ارزیابی سفارشات، سرمایه گذاری، محاسبه صحت خالص حقوق دریافتی و تصمیم گیری در ارتباط با اجاره یا خرید یک ساختمان به اطلاعات حسابداری نیاز دارند. مدیران واحدهای تجاری برای مشخص کردن اهداف سازمان خود، برای ارزیابی پیشرفت‌های حاصل در جهت نیل به اهداف و به کارگیری اصطلاحات ضروری و غیره نیازمند اطلاعات حسابداری هستند

سرمایه گذرانی که قصد سرمایه گذاری در واحد تجاری را دارند مایلند که بازده سرمایه گذاری خود را پیش بینی کنند. این پیش بینی از طریق تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی صورت می‌گیرد. دولت مسئول وضع مالیات بر افراد و واحدهای تجاری می‌باشد. میزان مالیات بر اساس اطلاعات حسابداری تعیین می‌شود. سازمان‌های غیر انتفاعی نظیر بیمارستان‌ها، مدارس، مؤسسات دولتی و دانشگاه‌ها که فعالیت‌های آنها اهدافی غیر از سود را مد نظر دارند همانند مؤسسات تجاری از اطلاعات حسابداری استفاده می‌کنند. هم سازمانهای انتفاعی و هم غیر انتفاعی با پرداخت حقوق، پرداخت اجاره و غیره مواجه هستند که تمامی اطلاعات آنها از سیستم حسابداری سرچشمه می‌گیرد

هر چند که استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری اقشار مختلف مردم هستند، ولی می‌توان آن را در دو گروه استفاده کنندگان داخلی و استفاده کنندگان خارجی طبقه بندی کرد. این طبقه بندی به ما اجازه می‌دهد که حسابداری را به دو رشته حسابداری مالی و حسابداری مدیریت طبقه بندی کنیم

۳-۱- حسابداری مالی

حسابداری طراحی شده به منظور جمع آوری و گزارشگری بخشهایی از اطلاعات حسابداری به گروههای خارج از واحد تجاری، حسابداری مالی نامیده می‌شود. بنابراین حسابداری مالی با تهیه آن دسته از اطلاعات و صورت‌های مالی سرو کار دارد که برای استفاده کنندگان خارج از مؤسسه نظیر سرمایه گذاران، بستانکاران، تحلیلگران مالی، مؤسسات دولتی، اتحادیه های کارگری و سایر گروه های ذینفع و خارجی تهیه می‌شود

۴-۱- حسابداری مدیریت

حسابداری طراحی شده به منظور پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی مدیران، اصطلاحاً حسابداری مدیریت نامیده می‌شود. بنابراین حسابداری مدیریت با تهیه و استفاده از اطلاعات مناسب برای تصمیم گیری مدیریت در زمینه برنامه ریزی و کنترل فعالیت‌های واحد تجاری سرو کار دارد. برنامه ریزی یعنی تعیین اهداف تصمیم گیری در خصوص نحوه دستیابی به آن اهداف. کنترل یعنی اجرای تصمیمات و سپس ارزیابی کارکرد عملیات و کارکنان. طبق تعریف انجمن ملی حسابداران آمریکا (NAA) حسابداری مدیریت عبارتست از فرآیند تشخیص، اندازه گیری، گردآوری، تنظیم، تجزیه و تحلیل و ارائه اطلاعات مالی به مدیران جهت برنامه ریزی و کنترل عملیات، حصول اطمینان از استفاده مطلوب از منابع سازمان و مسئولیت خواهی نسبت به چگونگی استفاده از منابع مورد نظر. حسابداری مدیریت همچنین تهیه و ارائه گزارشات مالی به استفاده کنندگان خارج از حوزه مدیریت سازمان، مانند سهامداران، بستانکاران و مراجع قانونی و دولتی را نیز در بر می‌گیرد

مؤلفه های تعریف شده عبارتند از

تشخیص: شناسائی و ارزیابی رخدادهای تجاری و اقتصادی سازمان برای انعکاس صحیح حسابداری آنها

اندازه گیری: تبدیل رخدادهای تجاری و اقتصادی سازمان به مقادیر کمّی و همچنین برآورد کمّی رویدادهای آتی

جمع آوری: ایجاد مکانیزم های منظم و یکنواخت ثبت و طبقه بندی رخدادهای اقتصادی

تجزیه و تحلیل: تعیین رخدادها و ارتباط آنها با سایر رویدادهای اقتصادی و محیطی سازمان

تنظیم: منطق بخشیدن به آرایش اطلاعات و در صورت امکان استنتاج از اطلاعات

ارائه: گزارش دهی اطلاعات سودمند به مدیریت برای استفاده های درونی و بیرونی

 ۵-۱- حسابداری بهای تمام شده (حسابداری صنعتی)

علاوه بر تقسیم بندی فعالیت‌های حسابداری به حسابداری مالی و حسابداری مدیریت، فعالیت‌های حسابداری بهای تمام شده نیز توسط حسابداران مشخص شده است. حسابداری بهای تمام شده حوزه ای از حسابداری است که با اندازه گیری، ثبت و گزارش اطلاعات مربوط به اقلام بهای تمام شده سرو کار دارد. بر خلاف حسابداری مالی و حسابداری مدیریت، فعالیت‌های حسابداری بهای تمام شده به تهیه گزارش‌های اختصاصی منجر نمی شود. حسابداری بهای تمام شده اطلاعات مالی و سایر اطلاعات مربوط به تحصیل منابع توسط سازمان یا مصرف منابع را اندازه گیری و گزارش می‌کند. این شاخه از حسابداری اطلاعاتی را برای هر دوی حسابداری مدیریت و حسابداری مالی تهیه می‌کند. از انجا که حسابداری اطلاعاتی را برای هر دوی حسابداری مالی و هم در حسابداری مدیریت بکار می رود بنابراین می‌توان آن را جزئی از هر دو طبقه به حساب اورد. این ارتباط در شکل زیر نشان داده شده است

 همانطوری که در شکل بالا ملاحظه می‌شود اطلات حسابداری بهای تمام شده مبنا و اساس گزارش‌های حسابداری مالی و مدیریت می‌باشد. حسابداری بهای تمام شده یک سری اطلاعات را برای حسابداری مالی تهیه می‌کند. مثلا تعیین بهای تمام شده کالای ساخته شده، بهای تمام شده کار در جریان ساخت و بهای تمام شده کالای فروش رفته و یک سری اطلاعات را برای حسابداری مدیریت تهیه می‌کند. در حقیقت حسابداری بهای تمام شده مدیریت را با ابراز حسابداری مورد نیاز جهت برنامه ریزی، کنترل و ارزیابی عملیات مجهز می‌نماید. در شکل زیر اطلاعاتی که حسابداری بهای تمام شده برای حسابداری مالی و حسابداری مدیریت تهیه می‌کند بطور خلاصه نشان داده شده است

۶-۱- اهمیت حسابداری بهای تمام شده

حسابداری بهای تمام شده با ابزار حسابداری، مدیریت را برای برنامه ریزی، کنترل و ارزیابی نتایج عملیات، مجهز نموده و به عنوان بازوی مدیریت، در برنامه ریزی و کنترل فعالیت‌ها تلقی می‌شود

این شاخه از حسابداری،مدیریت را در برآورد و جمع آوری اطلاعات مربوط به هزینه مواد، هزینه حقوق و دستمزد و سایر هزینه های تولیدی یاری می‌نماید

جمع آوری اطلاعات مربوط به هزینه‌ها می‌تواند مدیران را در تصمیم گیری برای توسعه تأسیسات و ماشین آلات به منظور افزایش تولید و فروش از طرق مختلف مانند: خرید،تعویض، ساخت و یا اجاره تأسیسات و ماشین آلات جدید یاری نماید

به عنوان مثال،مدیران یک کارخانه مصمم به افزایش میزان تولید می باشند. ماشین آلات مورد نیاز برای افزایش تولید را می‌توان به یکی از طرق زیر تهیه نمود

۱-    خرید ماشین آلات جدید

۲-    اجاره ماشین آلات مورد نیاز

۳-    تعویض ماشین آلات موجود با ماشین آلات جدید

حسابداریبهای تمام شده، هزینه های بکارگیری هر یک از شیوه های فوق و بهای تمام شده محصول ساخته شده در هر شیوه را برآورد می‌نماید و مدیریت، با توجه به امکانات و محدودیتهای مؤسسه و با در نظر گرفتن برآوردهای انجام شده، بهترین و صرفه ترین راه ممکن را انتخاب و اجرا خواهد نمود

مدیران با استفاده از اطلاعات ارائه شده به وسیله حسابداری بهای تمام شده، مراکزی از کارخانه را که کارایی کمتری دارند و یا وظایف خود را به درستی انجام نداده اند، شناسایی می نمایند

به طور کلی، حسابداری بهای تمام شده این وظایف را به عهده دارد

الف-یاری مدیران در ایجاد و اجرای برنامه ها

ب-برقراری روشها و شیوه های اعمال کنترل، به منظور کاهش معقول هزینه‌ها

ج-راهنمایی مدیریت در تصمیم گیریهای نهایی به منظور انتخاب بهترین راه حل از راحلهای موجود

د-ارزیابی موجودیها به منظور هزینه یابی و قیمت گذاری آنها و کنترل مقداری موجودیها

ه-پیش بینی هزینه های تولید برای یک دوره معین (بودجه بندی)

و-جمع آوری، تفکیک، ثبت و تسهیم هزینه‌ها

۷-۱- اهداف اساسی حسابداری بهای تمام شده(حسابداری صنعتی)

اهداف اساسی حسابداری بهای تمام شده عبارتند از

۱-جمع آوری و استفاده از اطلاعات مربوط به بهای تمام شده محصولات تولید شده یا خدمات ارائه شده به منظور تعیین ارزش موجودی ها و قیمت گذاری محصولات و خدمات

۲-تعیین و تجزیه و تحلیل درآمد و هزینه مؤسسات بنحوی که بتوان عملکرد قسمت های مختلف را با یکدیگر مقایسه نموده و بر اساس این مقایسه چگونگی و میزان کارآئی آنها را سنجید

۳-کمک به مدیران مؤسسات در تعیین خط مشی و تهیه برنامه های مفید و فراهم نمودن اطلاعات برای مدیران جهت مدیریت به منظور تصمیم گیری نسبت به انتخاب یک راه حل از بین چندین راه حل موجود

۴-تطبیق و مقایسه دقیق هزینه‌ها با درآمدهای مربوط به آنها و تعیین سود و زیان برای یک دوره مالی

۵-برقراری روشها و شیوه هائی که اعمال کنترل را میسر ساخته و در صورت امکان باعث کاهش هزینه‌ها گردد

۸-۱- قلمرو حسابداری بهای تمام شده

قلمرو حسابداری صنعتی عبارتست از هزینه یابی، محاسبه بهای تمام شده تولیدات و خدمات، اندازه گیری کارآئی، تعیین اثر بخشی و ارزیابی مسئولیت و سنجش بازده سرمایه گذاریهای راه بردی (استراتژیک) و تاکتیکی

۹-۱- کاربرد حسابداری بهای تمام شده

در کتب و نشریات مربوط به حسابداری بهای تمام شده عنوان حسابداری صنعتی نیز بکار برده شده است. اینطور استنباط می‌شود که حسابداری بهای تمام شده مختص مؤسسات و شرکتهای صنعتی و تولیدی می‌باشد. با این فرض می بایست بجای واژه (Cost Accounting) به معنی بهای تمام شده از واژه (Industrial Accuntiong) به معنی حسابداری صنعتی استفاده می شد. در حالی که حسابداری بهای تمام شده مختص مؤسسات و شرکت های صنعتی و تولیدی نیست. حسابداری بهای تمام شده مفهوم عامی است و تمام شرکت ها و مؤسسات خدماتی، بازرگانی و تولیدی می‌توانند در گزارشگری خود سیستم حسابداری بهای تمام شده را بکار ببرند

شاید علت استفاده از اصطلاح حسابداری صنعتی برای واژه (Cost Accounting) این بوده است که ابتدا در واحدهای صنعتی نیاز به ارائه اطلاعات تفضیلی بهای تمام شده، کنترل و قیمت گذاری احساس شد. به علاوه بسیاری از مفاهیم و تکنیکهای حسابداریبهای تمام شده در صنایع تولیدی ابداع شده و توسعه یافته است. با پیشرفت و توسعه این تکنیکها، بیشتر مدیران توجه خود را به محاسبه بهای تمام شده فعالیت‌های غیر تولیدی معطوف داشته اند. بنابراین امروزه اکثر مؤسسات تولیدی، مؤسسات عمده فروشی و خرده فروشی، بانکها، شرکت های بیمه، شرکت های حمل و نقل، بیمارستانها، سازمان‌های دولتی، دانشگاهها و سایر مؤسسات می‌توانند از روشهای حسابداری بهای تمام شده استفاده نمایند

۱۰-۱- عوامل بهای تمام شده

عوامل بهای تمام شده، عبارت از هزینه هایی است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم در ساخت محصول به مصرف می رسند. این عوامل، شامل سه جزء اصلی می باشند که عبارتند از: مواد اولیه، دستمزد و سربار تولید

مواد اولیه: برای ساخت محصول، باید از مواردی که در طبیعت وجود دارد و یا کالاهایی که در کارخانه های دیگر ساخته شده اند استفاده نمود. به این دسته از مواد، مواد اولیه گفته می‌شود

به عنوان مثال، مواد اولیه برای کارخانه ریسندگی پنبه می‌باشد که از طبیت بدست می آید و به نخ تبدیل می‌شود. در حالی که مواد اولیه برای کارخانه بافندگی، نخ می‌باشد که کالای ساخته شده کارخانه ریسندگی بوده است

دستمزد: عبارت است از حق الزحمه ای است که برای تبدیل مواد به کالا به کارگران پرداخت می‌شود

هزینه های غیر مستقیم تولید(سربار تولید): هزینه هایی است که در کارخانه به مصرف می رسند، به استثنای مواد اولیه و دستمزد مستقیم، هزینه های غیر مستقیم تولید را اصطلاحا سربار ساخت، سربار تولید، هزینه های عمومی کارخانه و سربار کارخانه نیز می گویند

بعضی از این هزینه‌ها عبارتند از: مواد غیر مستقیم، دستمزد غیر مستقیم، هزینه استهلاک داراییهای ثابت (ساختمان، تأسیسات و ماشین آلات)، هزینه بیمه های اجتماعی کارگران، هزینه سوخت، روشنایی و حرارت مرکزی کارخانه، هزینه تعمیر و نگهداری ماشین آلات

۱۱-۱- مفهوم هزینه

هزینه یک واژه چند وجهی است. شناخت و کاربرد صحیح هزینه مستلزم شناخت نیاز اطلاعاتی و هدف مورد نظر است. حسابداران، اقتصاددانان، مهندسین و سایر افرادی که به نحوی با مشکلات مربوط به هزینه روبرو هستند مفاهیم و اصطلاحاتی را بر حسب نیازهایشان برای هزینه بوجود آورده اند. تعریف و تشریح هزینه به نحوی که هیچ ابهامی نسبت به مفهوم آن باقی نماند امر ساده ای نیست. اغلب اصطلاحات، بهای تمام شده، هزینه و زیان بطور مترادف و جابجا استفاده می شوید. بنابراین لازم است تمایز بین آنها مشخص و مفهوم هر یک دقیقا معلوم شود

۱۲-۱- بهای تمام شده (Cost)

مخارج، اموال، سهام یا خدمات یا بدهی که در ازای تحصیل کالا یا خدمات یا خسارت وارده شناسائی گردیده و با مبلغ نقد پرداختی یا قابل پرداخت یا ارزش بازار اموال، سهام یا خدمات ارائه شده در مبادله اندازه گیری می‌شود. به عبارت دیگر به مخارجی اطلاق می‌شود که دارای منافع آتی باشد

–         پرداختها یا تعهدات در ازای عوامل تولید به فروشندگان کالا و خدمات

–         عبارتست از قیمت مبادله ای منابع از دست رفته یا فدا شده جهت تضمین منافع

–         از دست دادن منابع به منظور دستیابی به یک هدف مشخص

–         عبارتست از آن قسمت از ارزش کالا یا اموال و خدماتی است که هر چند در داخل موسسه به مصرف رسیده معهذا هنوز برای تحصیل درآمد مورد استفاده قرار نگرفته و می‌توان آن را به شکلی در داخل مؤسسه پیدا کرد

۱۳-۱- هزینه (Expense)

–         جریانهای خروجی یا سایر مصارف دارایی یا ایجاد بدهی (یا ترکیبی از هر دو) در طی دوره ای از فروش، تولید کالا، ارائه خدمات و انجام سایر فعالیتها که فرآیند تحصیل درآمد واحد تجاری را تشکیل می‌دهد

–         عبارتست از مخارجی که در راه تحصیل درآمد یک دوره به مصرف رسیده و از بنگاه خارج شده است و به این ترتیب در محاسبه بهای ساخت کالای موجود وارد نمی شود

–         هر گونه مخارج فاقد منافع آتی

–         عبارتست از جریان خروج دارییها یا سایر موارد استفاده از دارییها یا ایجاد بدهیها طی یک دوره که به منظور تولید و تحویل کالا، ارائه خدمات، یا انجام سایر فعالیتها در اجرای عملیات اصلی و مستمر واحد تجاری صورت می‌گیرد

۱۴-۱- زیان (Loss)

–         کاهش در حقوق صاحبان سهام(خالص داراییها) که از عملیات فرعی، رویدادهای تصادفی یا سایر عملیات، رویدادها و شرایط مؤثر بر واحد تجاری ناشی شده باشد، به استثنای کاهشی که در نتیجه هزینه‌ها یا توزیع منابع بین صاحبان سهام واقع شده است

–         عبارتست از مازاد هزینه بر درآمدهای دوره

–         عبارتست از مخارج تحمیل شده بدون ارائه بازده

–         عبارتست از مزایای منفی پولی ناشی از معامله یا گروهی از معاملات

انستیتوی حسابداران خبره آمریکا (AICPA) در بولتن شماره ۴ اصطلاحات حسابداری، این عناوین را به شرح زیر تعریف نموده است

(Cost): مبلغی که از طریق نقدی یا انتقال دارایی یا صدور سهام یا انجام خدمات یا ایجاد بدهی در مقابل کالا یا خدماتی که دریافت شده و یا دریافت خواهد شد صرف می‌شود

(Expense): یعنی مخارجی که از درآمد قابل کسر کردن باشد. در یک مفهوم کلی مخارجی که در امور فروش، تشکیلات، بهره و مالیات صرف می‌شود، تحت عنوان هزینه (Expense)و مخارجی که در تولید صرف می‌شود، نظیر مواد، دستمزد و سربار تحت عنوان بهای تمام شده (Cost) تلقی می‌شود

(Loss): عبارتست از فزونی کلیه هزینه‌ها در مفهوم وسیع هزینه بر درآمد برای یک دوره زمانی معین، یا فزونی تمام یا نسبت معینی از بهای تمام شده دارائی در مقابل درآمد حاصله( اگر درآمدی باشد) زمانی که دارائی فروخته شده، متروک گردیده یا در اثر حادثه خراب یا بهر طریق دیگر حذف شده باشد. بطور کلی روابط بین بهای تمام شده، مخارج، هزینه و زیان در شکل زیر خلاصه شده است

۱۵-۱- تفاوت هزینه (Expense) با بهای تمام شده (Cost)

«بهای تمام شده» به منابع از دست رفته برای تحصیل کالا و خدمات مورد نیاز گفته می‌شود. صرف این منابع و وقوع بهای تمام شده به خاطر دستیابی به منافعی در حال و آینده است. هنگامی که این منافع حاصل می‌شود، بهای تمام شده به هزینه تبدیل می‌گردد. بنابراین هزینه، بهای تمام شده ای است که منفعت مورد نظر برای آن حاصل شده است و در برابر درآمدهای یک دوره مالی قرار می‌گیرد

آن دسته از اقلام بهای تمام شده که هنوز منافع مورد انتظار از آنها حاصل نشده است به صورت دارایی در حسابها و صورتهای مالی نشان داده می‌شوند

۱۶-۱- تفاوت هزینه (Expense) با زیان(Loss)

«هزینه‌ها» آن دسته از اقلام بهای تمام شده را شامل می‌شوند که در فرآیند کسب سود وقوع آنها ضرورت داشته اما «زیانها» حاصل یک فرآیند غیر عادی در فعالیت‌های مرتبط با کسب درآمد و سود می باشند. هم هزینه‌ها و هم زیانها تأثیر مشابهی بر سود خالص دارند و موجب کاهش سود می‌شوند. اما آنها را در صورتهای مالی، جداگانه نشان می‌دهند تا ماهیت جداگانه آنها آشکار شود

۱۷-۱- هدف هزینه (Cost object)

حسابداران معمولا Cost را به عنوان منابع فدا شده یا صرف نظر شده برای رسیدن به یک هدف خاص تعریف کرده اند. بسیاری از مردم Cost را بعنوان مقادیر پولی پرداخت شده برای تحصیل کالاها و خدمات در نظر می گیرند. مدیران برای سهولت در تصمیم گیری اغلب می خواهند بدانند هزینه یک «چیز» (مانند یک تولید جدید، یک ماشین، یک خدمت یا یک پروژه) چقدر است؟

این چیزها بعنوان «هدف هزینه» نامیده می‌شود که می‌تواند یک محصول یا خدمت، اموال یا دارائی پروژه های یک سازمان، طرح توسعه خط تولید باشد

فصل دوم

بررسی انواع سیستم‌های هزینه یابی