مقاله بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس آویشن آذربایجانی (Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost.)در رویشگاههای مختلف استان آذربایجانغربی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس آویشن آذربایجانی (Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost.)در رویشگاههای مختلف استان آذربایجانغربی دارای ۱۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس آویشن آذربایجانی (Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost.)در رویشگاههای مختلف استان آذربایجانغربی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس آویشن آذربایجانی (Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost.)در رویشگاههای مختلف استان آذربایجانغربی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس آویشن آذربایجانی (Thymus migricus Klokov & Desj.-Shost.)در رویشگاههای مختلف استان آذربایجانغربی :

مقدمه

مصرف گیاهان برای درمان سابقهای به قدمت عمر انـسان دارد. در سالهای اخیـر کـاربرد گیاهـان دارویـی بـا توجـه بـه عوارض و هزینه کمتر و سازگاری بیماران به این داروها و بـه

لحاظ اثرهای جانبی شناخته شده داروهـای سـنتتیک افـزایش یافته است. در ایـران نزدیـک بـه هـشت هـزار گونـه گیـاهی میروید که اغلب این گیاهان میتوانند دارای اثرهـای دارویـی باشـند. گونـههـای تیـره نعنـاع بـه جهـت داشـتن صـفات و

T. daenensis

T. daenensis

T. pubescens
فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، جلد ۲۶، شماره ۱ ۱۵

اختصاصات مهم دارویی و غذایی جزء اولین تیرههایی هـستند که توسط گیاهشناسـان شناسـایی شـدهانـد (زرگـری، .(۱۳۷۲

گیاهان این تیره در سراسر جهان پراکنده هـستند، امـا بـهطـور خاصی در مناطق مدیترانهای تجمع دارند (قهرمان، .(۱۳۷۳

جنس آویشن (Thymus) در جهان در حدود ۲۵۰ گونه را دارا میباشد که ۱۴ گونه از این جنس در ایـران پـراکنش دارد که ۴ گونه از آن انحصاری کشورمان هـستند ( Stahl-Biskup

& Saez, 2002؛ .(Rechinger, 1982 بیشترین گیاهان جـنس

آویشن بهطور گستردهای در مناطق مختلـف جهـان بـهعنـوان نوشیدنی (چـای)، طعـمدهنـده غـذایی (ادویـه و چاشـنی) و

داروی گیاهی بکار مـیرود .(Stahl-Biskup & Saez, 2002)

۱۱ گونه از این جنس در غرب و شمال غرب ایـران پـراکنش دارد (جمزاد، .(۱۳۷۳ یکی از گونههایی که پراکنش آن محدود به شمال غرب کشور شامل دو استان آذربایجانشرقی و غربی میشود، آویشن آذربایجانی با نام علمـی Thymus migricus

Klokov & Desj. Shost. میباشد .(Rechinger, 1982) ایـن

گیاه در مناطق پراکنش خود توسط افراد محلی »کهلیک اوتـی« خوانده میشود (مظفریان، (۱۳۸۶ و از لحـاظ دامنـه پـراکنش علاوه بـر شـمال غـرب ایـران، در شـرق ترکیـه، نخجـوان و

ارمنستان پـراکنش دارد Jalas, 1982)؛ .(Rechinger, 1982 از

سرشاخههای گلدار این گیاه در شمال غرب کشور مشابه سـایر گونههای جنس آویشن، به صورت دمکرده و جوشانده بهعنوان ضد نفخ، هضمکننده غذا، ضداسپاسم، ضدسرفه و خلـطآور در درمان سرماخوردگی مصرف میشود (زرگری، .(۱۳۷۲

از لحاظ مشخصات ظاهری، آویشن آذربایجانی ( Thymus (migricus گیاهیست پایـا بـه ارتفـاع ۱۲-۲۸ سـانتیمتـر، در قاعده چوبی و بسیار منشعب، انـشعابهای آن بـه طـول ۴-۱۱

سانتیمتـر و کـرکدار مـیباشـند. شـکل بـرگ تخـممرغـی، تخممرغی- مثلثی و گاهی تخممرغـی- نیـزهای اسـت. رنـگ

سطح فوقانی برگ سبز زیتونی و رنگ سطح تحتـانی آن سـبز روشن تا سبز زیتونی میباشد. کاسـبرگهـا دارای رنـگ سـبز بوده و گلها صورتی، صورتی متمایـل بـه سـفید و بـه نـدرت سفید رنگ هستند که به صورت مجتمع در گرزنهایی متراکم

قرار دارند Jalas, 1982)؛ .(Rechinger, 1982

تحقیقات متعددی روی شناسایی و بررسی ترکیبهای اسانس گونههای مختلف از جنس آویشن در ایران

صورت گرفته است. اندامهای هوایی گونه

از چهار رویشگاه مختلف استان تهران در دو مرحله قبل

از گلدهی و گلدهی کامل جمعآوری و روغن اسانس آن به روش تقطیر با بخار آب اسانسگیری شد. ۲۵ ترکیب در مرحله قبل از گلدهی و ۲۶ ترکیب در مرحله گلدهی شناسایی شد. ترکیبهای عمده شامل کارواکرول، تیمول، گاما-ترپینن، پارا-سیمن، بورنئول و متیل کارواکرول بود

(عسگری و همکاران، .(۱۳۸۲ در بررسی که بر روی روغن اسانس استحصال شده از اندامهای هوایی گونه

که از همدان جمعآوری شده بود انجام

شد، در میان ۴۳ ترکیب شناسایی شده، ۵ ترکیب تیمول

۷۳/۹) درصد)، کارواکرول ۶/۷) درصد)، پارا-سیمن

۴/۶) درصد)، بتا-بیسابولن ۱/۵) درصد) و ترپینن–۴ال

۱/۴) درصد) دارای بالاترین درصد بودند ( Sajjadi & .(Khatamsaz, 2003 نتایج مطالعه انجام شده بر روی گونه T. eriocalyx جمعآوری شده از نقاط مختلف ایران نشان داد که سه ترکیب لینالول (%۱/۸-%۶۰/۴)، ژرانیول

(%۰/۱-%۵۰/۵) و تیمول (%۱/۶-%۵۸/۴) از درصد بالایی برخوردارند .(Sefidkon et al., 2005) در بررسی

ترکیبهای موجود در روغن اسانس گونه

جمعآوری شده از چهار منطقه مختلف استان اصفهان، ۲۷

ترکیب شناسایی شد که پنج ترکیب اصلی تیمول

۶۱ بررسی ترکیبهای شیمیایی اسانس آویشن آذربایجانی;

(%۵۱/۳-%۷۸/۳)، پارا-سیمن (%۲/۷-%۷/۶)، گاما-ترپینن

(%۲/۷-%۱۰/۱)، کاواکرول (%۲/۰-%۹/۲) و بتا-کاریوفیلن

(%۲/۴-%۴/۳)، بالاترین غلظت را به خود اختصاص دادند.

در این تحقیق مشخص شد که نمونه اسانس منطقه سمیرم بیشترین مقدار ترکیبهای اختصاصی مربوط به اسانس آویشن را داراست و در مقابل نمونه اسانس منطقه گلپایگان دارای کمترین مقدار ترکیبهای اختصاصی آویشن میباشد (برازنده و باقرزاده، .(۱۳۸۶

در مورد گونه مورد بررسی در این مقاله، تاکنون تحقیقی انجام نشده و هدف از این پژوهش شناسایی و مقایسه ترکیبهای شیمیایی این گونه در سه منطقه از استان آذربایجانغربی است تا بهترین منطقه از نظر بازده اسانس و ترکیبهای شیمیایی اختصاصی آویشن مشخص شود تا گامی در جهت شروع کارهای اصلاحی این گونه برداشته شود.

مواد و روشها

الف- جمعآوری و شناسایی

سرشاخههای گلدار گونه Thymus migricus Klokov &

Desj. Shost. در اوایل خرداد ۱۳۸۷ از کوههای اطراف گردنه قوشچی واقع در ۶۰ کیلومتری شمالغربی ارومیه، کوههای اطراف سد نازلو در ۲۰ کیلومتری غرب ارومیه و منطقه تفریحی بند در ۱۲ کیلومتری جنوب غربی ارومیه، واقع در استان آذربایجانغربی جمعآوری شدند. نمونهها با استفاده از فلورا ایرانیکا و فلور ترکیه شناسایی شدند Jalas, 1982)؛ Rechinger, (1982 و تعدادی نمونه نیز به هرباریوم پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران بهعنوان سند اهدا گردید.

ب- روش استخراج اسانس

سرشاخههای گلدار پس از جمعآوری، در سایه و در دمای اتاق خشک شدند. نمونهها پس از خشک شدن در

پاکتهای کاغذی نگهداری و جهت تعیین درصد روغن اسانس گیاه به آزمایشگاه گیاهان دارویی گروه علوم و مهندسی باغبانی و فضای سبز پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران انتقال داده شدند. ماده گیاهی خشک شده توسط آسیاب برقی خرد شد و ۱۰۰ گرم از پودر گیاه خشک شده پس از توزین جهت استخراج اسانس به روش تقطیر با آب توسط دستگاه طرح کلونجر طبق فارماکوپه بریتانیا برای مدت ۴ ساعت اسانسگیری شد

.(British pharmacopoeia, 1988)

روشهای تجزیه دستگاهی

دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC)

گاز کروماتوگراف شیمادزو سری ۹A ساخت کشور ژاپن، دارای ستون مویینه به طول ۳۰ متر و قطر داخلـی

۰/۲۵ میلی متر و ضخامت لایـه فـاز سـاکن برابـر ۰/۲۵

میکـرون و بـا نـام تجـارتی DB-5 بـود. برنامـه ریــزی حرارتی ستون از دمای اولیه ۶۰ درجه سانتی گراد شروع شده و در هر دقیقه ۳ درجه سـانتی گـراد بـه آن افـزوده می شد تا به دمـای ۲۱۰ درجـه سـانتی گـراد مـی رسـید.