امام رضا (ع) و بررسی سیره و روش اخلاقی ایشان

    
فهرست
فصل اول    5
طرح تحقیق    5
مقدمه    6
اهمیت و ضرورت تحقیق    7
مروری بر مطالعات انجام شده    8
اهداف تحقیق    9
طرح سؤال و فرضیه    10
روش تحقیق:    11
محدودیت ها:    12
بررسی معانی لغوی واژه ها:    13
فصل دوم    14
یافته های تحقیق    14
بخش اول    15
مقدمه    16
۱- عبادت    17
۲- سخاوت    21
سخاوت معنوی (علمی):    26
۳- زهد و پرهیزگاری:    31
۴- ادب:    34
بخش دوم    43
اخلاق سیاسی    43
مقدمه    44
۱- مسئولیت پذیری    45
۳- التزام به تعهدات    49
۱- رهنمودهای اخلاقی امام (ع) به مامون:    54
بخش سوم    59
اخلاق خانوادگی    59
مقدمه    60
۱- فرازهایی از سخنان امام رضا (ع) – بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس – مشهد- ۱۳۸۷-چاپ اول – تألیف محمد حکیمی – ص ۹۵۳- تامین مخارج زندگی    63
۳- تامین مخارج زندگی    64
بخش چهارم    66
اخلاق مردمی    66
مقدمه    67
۱- حسن خلق نسبت به دیگران:    68
الف- شکست مامون در سیاست های عوام فریبانه:    70
فصل سوم    74
جمع بندی و نتیجه گیری    74
جمع بندی و نتیجه گیری    75
منابع  ومآخذ    77
 

فصل اول

طرح تحقیق
۱- مقدمه
۲- تعریف موضوع
۳- اهمیت و ضرورت تحقیق
۴- مروری بر مطالعات انجام شده
۵-اهداف تحقیق
۶- طرح سؤال و فرضیه
۷- روش تحقیق
۸- محدودیت هاو پیشنهادات
۹- معانی لغوی واژه ها
 
مقدمه
یکی از مهمترین مباحثی که امروزه در علوم انسانی مطرح می شود بحث های اخلاقی است. در اینکه فلسفه ی اخلاقی چیست و بهترین و موثرترین فلسفه ی اخلاق چه نوعی از آن است کتب بسیار زیادی در این رابطه تهیه و تدوین شده است و از اصول اساسی آن و راههای رسیدن به فضایل اخلاقی بحث شده است. باید توجه داشت که آدم همواره در زندگی اش برای تشخیص درست امور و در نهایت داشتن زندگی سالم و سعادتمند نیازمند راهنما و الگوهای اخلاقی و تربیتی است و البته با مطالعه در زندگی انسان های بزرگی چون پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه ی معصومین، افراد می توانند در این راه قدم برداشته تا به کمال و سعادت حقیقی دست یابند.
 امام رضا (ع) به عنوان یک انسان نمونه و کامل از جمله همان افراد برگزیده ای هستند که مسلمانان و شیعیان با مطالعه و تحقیق در سیره ی اخلاقی ایشان در ابعاد گوناگون زندگی ایشان می توانند راه سعادت حقیقی را پیدا کرده و به کمال مطلوب نائل آیند. اصولاً از آن جا که ائمه ی اطهار مورد تایید خداوند متعال بوده و همواره آنها از فیوضات ویژه الهی برخوردار بوده اند رفتار و منش آن بزرگواران می تواند راهگشای خوبی جهت سعادت و خوشبختی جوامع انسانی تلقی می شود. از این رو با توجه به اهمیت مباحث اخلاقی و تاثیر آنها در زندگی انسان ها، در این تحقیق سعی شده است که با استمداد از اخلاقیات امام هشتم (ع) الگوی مناسبی جهت افراد طالب کمال ارائه شود. امید است که مورد رضایت حضرت حق و امام رضا (ع) واقع شود.
 
اهمیت و ضرورت تحقیق
با توجه به فاصله ی بسیار طولانی که جامعه ی امروزی با عصر رسالت و امامت ائمه اطهار (ع) دارد ضرورت یادآوری و بررسی سیره ی عملی و رفتاری آنها در ادوار مختلف زندگی آن بزرگواران امری اجتناب ناپذیر است .بررسی جنبه های مختلف زندگی آن پیشوایان معصوم در امور مخلفی چون سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اخلاقی و.. امری لازم وحیاتی است تا با کمک از سیره ی اخلاقی و اجتماعی آنها بتوان بسیاری از مسائل و مشکلات اخلاقی و… را در دنیای امروزی را برطرف ساخت.
 
مروری بر مطالعات انجام شده
در رابطه با سیره ی اخلاقی امام رضا (ع) کتب و مقالات متعددی تالیف شده است. اما کتب و مقامات بسیاری که اینجانب مورد مطالعه قرار دادم همه جوانب و خصوصیات اخلاقی ایشان از قبیل اخلاق فردی و خانوادگی، اجتماعی و سیاسی را به طور کامل و یک جا مشاهده نکرده ام. لذا در اکثر کتب مطالعه شده بیشتر به جنبه ی سیاسی زندگانی امام رضا (ع) پرداخته شده است. از جمله کتاب تحلیلی از زندگانی امام رضا (ع) از محمد صادق عارف که این کتاب به ۲ بخش گسترده تقسیم می شود که تنها در صفحات محدودی از بخش اول به بعد اخلاقیات ایشان آن هم از نظر فردی و اجتماعی پرداخته شده و در ادامه آن و بخش دوم منحصر به زندگانی فکری و سیاسی ایشان می شود…..

منابع  ومآخذ                                                                  
۱.    -قرآن کریم ،انتشارات آیین دانش ،قم ،۱۳۸۴،چاپ اول ،مترجم :مهدی الهی قمشه ای
۲.    -آموزه هی اخلاقی و رفتای امامان شیعه،انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم ،۱۳۸۳،چاپ اول،تالیف محمد تقی عبدوس ،محمد محمدی اشتهاردی
۳.    -اخبار و آثار حضرت رضا (ع)،انتشارات کتابخانه صدر ،تهران ،بی تا،تالیف عزیز الله عطاردی
۴.    -آثارالصادقین ،انتشارات روابط عمومی ستادبرگزاری نماز جمعه گیلان ،قم،۱۳۶۹،چاپ اول تالیف صادق احسان بخش
۵.    -الارشاد،کتاب فروشی اسلامیه ،بی جا ،۱۳۷۶،چاپ سوم ،تالیف شیخ مفید، مترجم:  محمد باقرساعدی خراسانی،تصحیح :محمد باقربهبودی
۶.    -امامان اهل بیت در گفتار اهل سنت،انتشارات مکتب اسلام ،بی جا ،۱۳۷۷،چاپ اول ،تالیف داود الهامی
۷.    -اخلاق (ترجمه  کتاب الاخلاق )،انتشارات هجرت ،بی جا ،۱۳۷۴،چاپ اول،تالیف عبد الله شبر،مترجم:محمد رض جباران
۸.    -اصول کافی،انتشاات ولی عصر (عج)،بی جا ،۱۳۷۷،چاپ دوم ،تالیف محمد بن یعقوب کلینی ،۳۲۹ق،مترجم: جواد مصطفوی
۹.    -آیین زندگی ازدیدگاه امام رضا (ع)،انتشارات  الف ،بی جا ،۱۳۷۹،تالیف محسن کتابچی،
۱۰.    -امام علی بن موسی الرضا (منادی توحید وامامت )،بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی،مشهد،۱۳۸۶،چاپ دوازدهم،تالیف محمد جواد معینی،احمد ترابی
۱۱.    -برکرانه شرح چهل حدیث امام خمینی،انتشارات عروج،بی جا،۱۳۸۷،چاپ اول،تالیف جواد محدثی
۱۲.    -امام خمینی و حکومت اسلامی(فلسفه سیاسی امام خمینی)،موسسه تنظیم و نشرآثار امام خمینی (ره)،قم،۱۳۷۸،چاپ اول،تالیف کنگره امام خمینی و اندیشه حکومت اسلامی
۱۳-پرورش روح(نمازوعبادت درتفسیر المیزان )،انتشارات بلوغ ، بی جا ، ۱۳۷۶ ، چاپ سوم، تالیف عباس عزیزی
۱۴-پرتوی از پیام پیامبریا برگردانی تازه ازنهج الفصاحه،انتشارات حلم ، قم ،۱۳۸۴،چاپ اول ،تالیف جعفرسبحانی، مترجم:علی کرمی فریدنی
۱۵-پاره ای از بهشت (سیره رضوی )، انتشارت پیام آزادی ،بی جا ، ۱۳۸۱، تالیف محسن غفاری
۱۶-ترجمه زندگانی سیاسی امام رضا (ع)، انتشارت کنگره جهانی امانم رضا (ع)،بی جا ،۱۳۶۵،تالیف هیات اجرایی کنگره جهانی امام  رضا (ع)
۱۷-تفسیر هدایت ، انتشارات آستان قدس رضوی ، مشهد ،۱۳۷۸،چاپ اول ،:تالیف محمد تقی عبدوس، مترجم :پرویز اتابکی
۱۸-ترجمه رساله  قشیریه، انتشارت علم و فرهنگ،بی جا،۱۳۷۴،چاپ چهارم ، تصحیح و استدراک :بدیع الزمان فروزان فر
۱۹-تفسیر نمونه ،دارالکتب  اسلامیه،تهران،۱۳۷۶،چاپ چهارم،تالیف مکارم شیرازی و همکاران
۲۰-ترجمه عیون الاخبار الرضا ،انتشارات کتاب فروشی اسلامیه ، بی جا ،۱۳۹۶ق،تالیف شیخ صدوق،متوفی ۳۸۱ه،مترجم :عبد الحسین رضایی ،محمد باقرساعدی
۲۱-ترجمه تفسیر المیزان ،دفتر انتشارات اسلامی قم ،بی تا،تالیف محمد حسین طباطبایی،
    متوفی،مترجم :محمد باقر موسوی همدانی
     22-تحلیلی از زندگانی امام رضا (ع)، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی ،
    مشهد ،۱۳۷۲،چاپ سوم،تالیف محمد جوا د فضل الله ،مترجم:محمد صادق عارف
   23-ثمرات الحیات،انتشارات قائم آل محمد ،قم،۱۳۷۸،چاپ پنجم،تالیف محمود امامی
اصفهانی ،تحقیق و ویرایش محمد ملکی
   24- جلاءالعیون،انتشارات قائم ،بی جا ،بی تا،تالیف محمد باقرمجلسی
   25-حکمت ها واندرزها ،انتشارات صدرا،بی جا،۱۳۸۶،چاپ بیست و دوم،تالیف مرتضی مطهری
۲۶-ده گفتار ،انتشارات صدرا ،تهران ، قم، ۱۳۸۶،چاپ بیست و چهارم،تالیف مرتضی مطهری
۲۷-دستورات زندگی ،انتشارات مقدم ، بی جا ، ۱۳۸۲،تالیف محمد تقی مقدم
۲۸-زندگانی هشتمین امام ،انتشارات قدس رضوی ،مشهد ،۱۳۷۱،چاپ اول ،تالیف حسین حائری کرمانی ،بازنویسی :علی اصغر فرزانه
۲۹-رفتار های اخلاقی و اجتماعی امام رضا (ع)،انتشارات عروج اندیشه ،مشهد ،۱۳۸۲،چاپ اول ،تالیف محمد علی چنارانی
۳۰-سیری درسیره ی ائمه اطهار ،انتشارت صدرا ،تهران ،۱۳۷۴،چاپ یازدهم، تالیف مرتضی مطهری
۳۱-ستارگان درخشان ،کتابفروشی اسلامیه ،بی جا ،بی تا،تالیف محمد جواد نجفی
۳۲-علی بن موسی الرضا (امام رضا (ع))،انتشارت دلیل ما ،قم ،۱۳۸۵،چاپ دوم ،تالیف مرضیه محمد خواه  
 33-فراز های برجسته ازسیره چهارده معصوم ،انتشارت دفتر تبلیغات اسلامی،قم،۱۳۷۲،
تالیف محمد محمدی اشتهاردی ،محمخد تقی عبدوس
۳۴-فضایل علمی و اخلاقی اما م هشتم (حضرت علی بن موسی الرضا (ع))،بی نا ،بی جا ،۱۳۵۹،چاپ دوم،تالیف احمد خوشنویس
۳۵-قاموس قرآن ،انتشارت دارالکتب اسلامیه ،تهران ،۱۳۷۲،چاپ یازدهم ،تالیف علی اکبر قرشی
۳۶-قطره ای از دریای فضایل اهل بیت  ، نشر حاذق   ،بی جا  ، ۱۳۸۴  ،تالیف احمد مستنبط   مترجم:محمد حسین رحیمیان
۳۷-علم اخلاق اسلامی (ترجمه کتاب جامع السعادات )،انتشارات حکمت ،تهران،۱۳۸۵،چاپ هشتم،تالیف مهدی نراقی ،مترجم: جلال الدین مجتبوی
-۳۸کشف الغمه فی معرفه الائمه،انتشات کتاب فروشی اسلامیه ،بی جا ، تاریخ تالیف ۶۸۷ه ،تاریخ ترجمه : ۹۳۸ه،تالیف علی بن عیسی الاربلی ،مترجم :علی بن حسین زوارئی ،تصحیح ابراهیم میانجی و مقدمه ی ابوالحسن شعرانی
۳۹-منشور جاوید ،انتشارت امام جعفرصادق ،بی جا ،۱۳۸۳،چاپ چهارم ،تالیف جعفر سبحانی
۴۰-مجموعه آثارنخستین کنگره جهانی حضرت (ع)،انتشارت کنگره جهانی امام رضا، بی تا، تالیف هیات اجرایی کنگره جهانی امام رضا (ع)
۴۱-المفردات فی غریب القرآن ،انتشارا ت مرتضوی ،تهران ،۱۳۷۴،چاپ دوم ،تالیف راغب اصفهانی ،متوفی ۵۰۲ه،مترجم:غلامرضا خسروی اصفهانی
۴۲-منتهی  الآمال ،انتشارات هجرت ،بی جا ،۱۳۷۳،چاپ هشتم،تالیف شیخ عباس قمی
۴۳-مجمع البیان فی تفسیرالقرآن ،انتشارات فراهانی ،تهران ،۱۳۸۰،چاپ اول،تالیف ابو علی فضل بن حسن الطبرسی ،متوفی ۵۴۸ه،مترجم:علی کرمی
۴۴-معراج السعاده،انتشارات دهقان ،بی جا ،بی تا،تالیف ملااحمد نراقی ،متوفی
۴۵-میزان الحکمه،انتشا رات دارالحدیث ،بی جا ،۱۳۷۷،چاپ اول ،تالیف محمد محمدی ری شهری ،مترجم:حمیدرضا شیخی
۴۶-مسند الامام الرضا (ع)،انتشارت الموتمه العالمی الامام الرضا (ع)،بی جا،۱۴۰۶ه،تالیف وتحقیق:عزیزالله عطاردی الخبوشانی
۴۷-نهج البلاغه علی (ع)،انتشارات فیض الاسلام ،بی جا،۱۳۷۲،ترجمه وشرح :علینقی فیض الاسلام
۴۸-نشانی بهشت ،انتشارات قدس رضوی ،مشهد ،۱۳۸۷،تالیف حسین علوی مهر (متولد ۱۳۴۲)،
۴۹-هشتاد و هشت کلام ازهشتمین امام (علی بن موسی الرضا (ع))،بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی  ،مشهد ،۱۳۸۶،چاپ چهارم ،تالیف حسین حائری کرمانی  ،مترجمان:شیخی ،جلالی ، باباپور،  محمد هاشم ،  ارجمد  ، وثوقی ،  ابو القاسمی ،  کاظم زاده ،  شکورزاده ،  تورسان زاده
۵۰- سایت های اینترنتی مورد استفاده :
                                                                                                                                 1-www. Tebyan.com
۲- www.hawzah. Net
۳-www5. irna.ir       
۴-www.mums.ac.ir