بررسی تاثیر گزارشگری مالی تحت وب بر ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری

فهرست مطالب
     فصل اول: کلیات پژوهش
۱-۱ دیباچه۲
۱-۲ بیان مسئله و علل برگزیدن موضوع پژوهش۳
۱-۳ اهمیت و ضرورت پژوهش۵
۱-۴ هدف پژوهش۶
۱-۵ نوع طرح پژوهش۶
۱-۶ فرضیات پژوهش۷
۱-۷ روش پژوهش۷
۱-۸ جمع آوری اطلاعات۷
۱-۹ ابزار اندازه گیری اطلاعات ۸
۱-۱۰ قلمرو پژوهش۸
۱-۱۱ محدودیت های پژوهش۸
۱-۱۲ واژگان تخصصی پژوهش۹
۱-۱۳ ساختار پژوهش۱۰
 

   فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
    گفتار اول: حسابداری و گزارشگری مالی برون سازمانی
۲-۱ دیباچه ۱۲
۲-۱-۱ حسابداری و پیرامون آن۱۲
۲-۱-۲ هدف های صورتهای مالی۱۴
۲-۱-۳ نقش صورتهای مالی اساسی درتحقق اهداف حسابداری وگزارشگری۱۴
۲-۱-۴ اهداف حسابداری ۱۵
۲-۱-۵ گزارش های حسابداری۱۷
۲-۱-۶ صورتهای مالی و گزارشگری مالی۱۸
۲-۱-۷انواع گزارشهای مالی۱۸
۲-۱-۸ استفاده کنندگان گزارشهای مالی۱۹
۲-۱-۹ ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری۲۲
    گفتار دوم: گزارشگری مالی تحت وب
۲-۲ دیباچه ۲۷
۲-۲-۱ تاریخچه اینترنت۲۷
۲-۲-۲ وضعیت کنونی اینترنت در ایران و جهان۲۸
۲-۲-۳ محدودیت های گزارشگری مالی سنتی۲۹
۲-۲-۴ لزوم مدل جدید گزارشگری مالی۳۱
۲-۲-۵ موضوعات مهم در ارتباط با گزارشگری مالی تحت وب۳۲
۲-۲-۶ انگیزه های موجود برای گزارشگری مالی تحت وب۳۴
۲-۲-۷ ریسک های ذاتی در گزارشگری مالی تحت وب۳۷
۲-۲-۸ زبان علامت گذاری فوق متن (HTML) در مقابل فرمت مدرک قابل حمل (PDF)    39
    گفتار سوم: زبان توسعه پذیر گزارشگری مالی (XBRL)
۲-۳ دیباچه ۴۱
۲-۳-۱ تاریخچه XBRL42
۲-۳-۲ تعریف XBRL44
۲-۳-۳ علت بوجود آمدن XBRL45
۲-۳-۴ XBRL چگونه کار می کند
۲-۳-۵ فرایند XBRL48
۲-۳-۶ تاثیرات XBRL بر حسابرسی۶۰
۲-۳-۷ XBRL و استانداردهای حسابداری۶۱
    گفتار چهارم : پیشینه پژوهش
۲-۴ پژوهشهای برون از کشور ۶۴
۲-۵ پژوهشهای درون  کشور۶۷
   
 فصل سوم: روش شناسی پژوهش
۳-۱ دیباچه ۷۱
۳-۲ جامعه آماری۷۱
۳-۳تعیین حجم  نمونه۷۲
۳-۴ فرضیه های پژوهش۷۳
۳-۵ روش پژوهش۷۴
۳-۶ جمع آوری اطلاعات۷۴
۳-۷ ابزار اندازه گیری اطلاعات۷۴
۳-۸ روایی و پایایی پرسشنامه
     3-8-1 روایی پرسشنامه
      3-8-2 پایایی پرسشنامه۷۵

۳-۱۰ آماره آزمون۷۷

     فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
۴-۱ دیباچه ۸۰
۴-۲ اطلاعات جمعیت شناسی۸۱
۴-۳ آزمون فرضیه ها
      4-3-1 آزمون فرضیه اصلی اول
       4-3-2 آزمون فرضیه فرعی ۱
       4-3-3 آزمون فرضیه فرعی ۲
       4-3-4 آزمون فرضیه فرعی ۳
       4-3-5 آزمون فرضیه اصلی دوم۸۷

   فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها
۵-۱ دیباچه ۱۰۴
۵-۲ بحث و نتیجه گیری۱۰۴
      5-2-1 نتیجه گیری براساس فرضیه اصلی اول

۵ -۲-۲نتیجه گیری براساس فرضیه فرعی
       5-2-3 نتیجه گیری براساس فرضیه فرعی ۲
       5-2-4 نتیجه گیری براساس فرضیه فرعی ۳
       5-2-5 نتیجه گیری براساس فرضیه اصلی دوم۱۰۶

۵-۳ پیشنهادهای کاربردی در راستای پژوهش ۱۰۹
۵-۴ پیشنهادها برای پژوهشهای آتی۱۱۰

فهرست نگاره ها
۲-۱ چکیده ای از استفاده جهانی از اینترنت۲۹
۲-۲ مزایا و معایب PDF,HTML40
۳-۳ پرسشنامه های توزیع شده و جمع آوری شده۷۳
۴-۴ توزیع فراوانی «جنسیت۸۱
۴-۵ توزیع فراوانی «سمت شغلی۸۲
۴-۶ توزیع فراوانی «میزان تحصیلات۸۳
۴-۷ توزیع فراوانی «رشته تحصیلی۸۴
۴-۸ توزیع فراوانی «تجربه کاری در حرفه۸۵
۴-۹ توزیع فراوانی«نوع فعالیت شرکت۸۶
۴-۱۰ توزیع فراوانی پاسخ به پرسشهای مربوط به ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری۸۸
۴-۱۱ آزمون کای دو یک طرفه مربوط به فرضیه اصلی اوّل۸۹
۴-۱۲ توزیع فراوانی پاسخ به پرسشهای مربوط به ویژگی کیفی مربوط بودن اطلاعات حسابداری.
۴-۱۳ آزمون کای دو یک طرفه مربوط به فرضیه فرعی ۱۹۲
۴-۱۴ توزیع فراوانی پاسخ به پرسشهای مربوط به ویژگی کیفی قابلیت اعتماد اطلاعات حسابداری
۴-۱۵ آزمون کای دو یک طرفه مربوط به فرضیه فرعی ۲۹۵
۴-۱۶ توزیع فراوانی پاسخ به پرسشهای مربوط به ویژگی کیفی در دسترس بودن اطلاعات حسابداری.
۴-۱۷ آزمون کای دو یک طرفه مربوط به فرضیه فرعی ۳۹۸
۴-۱۸ توزیع فراوانی پاسخ به پرسشهای مربوط به میزان آشنایی باگزارشگری مالی تحت وب.
۴-۱۹ آزمون کای دو یک طرفه مربوط به فرضی اصلی دوم۱۰۱

فهرست نمودارها
 2-1 جریان اطلاعات در گزارشگری مالی تحت وب
۲-۲ فرایند کلی زبان توسعه پذیر گزارشگری مالی۳۰
۳-۳ توزیع آماره آزمونx2 با درجه آزادیdf=(n-1)(k-1) و سطح معنی داری۰۵/۰۷۸
۴-۴ توزیع فراوانی «جنسیت۸۱
۴-۵ توزیع فراوانی «سمت شغلی۸۲
۴-۶ توزیع فراوانی «مقطع تحصیلی۸۳
۴-۷ توزیع فراوانی «رشته تحصیلی۸۴
۴-۸ توزیع فراوانی «تجربه کاری در حرفه۸۵
۴-۹ توزیع فراوانی «نوع فعالیت شرکت۸۶
۴-۱۰ توزیع آماره آزمون(x2) باa=0/05 ,df=1290
۴-۱۱ توزیع آزمون (x2) باa=0/05 , df=8 93
۴-۱۲ توزیع آماره آزمون(x2) باa=0/05 , df=1296
۴-۱۳ توزیع آماره آزمون(x2) باa=0/05 , df=1299
۴-۱۴ توزیع آماره آزمون (x2) با a=0/05 , df=12102

-۱ دیباچه
امروزه دگرگونی های شگرفی در زمینه فن آوری اطلاعات  رخ داده و پیشرفت‌های آن فراگیر شده است. به طوری که روندهای دگرگونی را در زمینه های مختلف ایجاد کرده است. مهمترین ویژگی های آن سرعت زیاد در پردازش داده ها ، دقت بسیار زیاد ، سرعت بالای دسترسی به اطلاعات، به روز بودن، امکان مبادله الکترونیکی داده‌ها، کیفیت بالا، قیمت فوق‌العاده ارزان و رو به کاهش می باشد و از سویی گسترش حجم عملیات و پیچیده‌تر شدن امور پیش روی ما می باشد. با توجه به این عوامل دیگر نیازی به توجیه استفاده از فن آوری اطلاعات در دنیای امروز نخواهد بود و حسابداری نیز ناگزیر به کاربرد و استفاده از تمام یا برخی از روشهای نو در ارائه خدمات و وظایف خود می باشد. چرا که به گفته گری ساندم رئیس پیشین انجمن حسابداران آمریکا، نقش اطلاعات در جامعه اهمیت بیشتری پیدا کرده پس تهیه کنندگان اطلاعات به خصوص حسابداران باید تهیه کننده اطلاعات پیشرفته و باکیفیت باشند تا خدمات شان با قیمت های بالا خریدار داشته باشد، در غیر این صورت در آینده جایگاهی نخواهند داشت(حسن آقایی، ۱۳۸۵،۱).
شکی نیست که فن آوری اطلاعات، جریان اطلاعات را بین شرکتهای تهیه کننده اطلاعات و استفاده کنندگان اطلاعات تغییر داده است. از سالها قبل کلیه مراحل چرخه حسابداری بجز گزارشگری به صورت الکترونیکی انجام می شدند. با این وجود، رشد فزاینده فن آوری اطلاعات از قبیل پیدایش اینترنت و ابزارهای آن و استفاده از آنها در گزارشگری ،از سال ۱۹۹۷  مکانیزم  جدیدی را ایجاد کرده اند و گزارشگری مالی را به سمت گزارشگری مالی به هنگام  سوق داده اند. بدین صورت که با استفاده از  XBRL  سامانه  مالی یکپارچه شرکت به صورت مستقیم به اینترنت وصل می شود. بنابراین استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری در هر نقطه از جهان می توانند به وب سایت شرکت مراجعه کرده و هر لحظه صورتهای مالی را با آخرین تغییرات مشاهده و تجزیه و تحلیل کنند، حتی با استفاده از نرم افزارهای هوشمند   ERP،  HTML،  XML،  XBRL و … استفاده کنندگان می‌توانند نسخه خود را برای گزارش دلخواه دستکاری نمایند. به این ترتیب، نیازی به چاپ و توزیع صورتهای مالی آن هم تنها در پایان سال مالی و میان دوره‌ای نخواهد بود.(WWW. BILAN.IR)    این نوع گزارشگری مالی که در آن اطلاعات از طریق اینترنت در همه حال در دسترس خواهد بود گزارشگری مالی به هنگام می گویند.
۱-۲بیان مسئله و علل برگزیدن موضوع پژوهش
در دو دهه اخیر پایانی قرن بیستم سه نوآوری مهم یعنی دورنگار، ، تلفن همراه و اینترنت، نشان داده است که چگونه گسترش ارتباطات می تواند در ایجاد بازار تولیدات تأثیر داشته باشد. و شیوه های کار و زندگی مردم را تغییر دهد. پیشرفت فن آوری ارتباطات از راه کاهش هزینه خدمات، بهبود توان شبکه های ارتباطی، خصوصی کردن و تجارتی کردن بخش ارتباطات عرضه و تولید ارتباطات و خدمات جهانی را افزایش داده است.
تشکیلات شبکه ارتباطات جهانی به خوبی در رشد اینترنت و  وب سایت های جهانی به عنوان  زیر ساخت های  اطلاعات بین المللی ، قابل مشاهده است. اینترنت هرچند ۲۲ سال اخیر به اشکال مختلف موجود بوده است. اما در سالهای اخیر بسیار عمومی و بیش از سه و نیم میلیون سایت هم اکنون به استفاده کنندگان در دنیا خدمات ارائه می دهند. وب سایت‌ها منبع عمده انواع اطلاعات هستند که در انتقال اطلاعات کتابخانه ها ، روزنامه‌ها، کاتالوگ ها، فروشگاه‌ها و بروشورهای اطلاعات تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند(د ژپسند ، ۱۳۸۲ ، ۲۲)
حسابداری زبان یک واحد تجاری است. چیزی که بدون آن واحدهای تجاری نمی‌توانند وجود داشته باشند. واحدهای تجاری می توانند بدون داشتن دفاتر اداری، تنخواه و‌ گاهی اوقات حتی بدون وجود کارمندان به فعالیت خود ادامه دهند لیکن بدون وجود یک سامانه حسابداری نمی‌توانند به تداوم خود ادامه دهند. واحدهای تجاری به دنبال کسب سود هستند و برای موفقیت در فرآیند کسب سود مجبور هستند که یک سامانه حسابداری کامل داشته باشند. باید سامانه ای وجود داشته باشد که بتواند قابلیت بهتری داشته باشد و نسبت به مانده راه‌حلهای موجود ایمن تر و راحت‌تر باشد. (ثقفی و دیگران، ۱۳۸۴ ، ۶)
فن آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)   آن چنان همه چیز را در دنیای معاصر تحت‌الشعاع قرار داده است که بدون تردید می توان همان عبارتی را که روزگاری درباره نفت گفته می شد درباره آن به زبان آورد: این که در هرچیز که پیرامون ما وجود دارد ردپایی از اطلاعات و فن آوری در آن دیده می شود. سازمانها و شرکتها در عصر فن آوری پیشرو اطلاعات و ارتباطات چهره متفاوتی یافته اند و شاید بیشترین تأثیر را از این دگرگونی ها پذیرفته اند. این موج تازه، نه تنها نظام های اطلاعاتی سازمانها را تحت تأثیر قرار داده و دگرگون ساخته بلکه بر چگونگی انجام فعالیتها و حتی تقدم و تأخر فرآیند های انجام کار نیز آثار شگرفی داشته است. حسابداران بیش از همه مترصد پیامدهای دگرگونی دنیای ICT هستند زیرا چگونگی این دگرگونی ها مستقیماً با نحوه انجام وظایف روزمره‌شان و بهبود فرآیندهای انجام این امور مرتبط است.(عرب مازار یزدی، ۲۹،۱۳۸۴)
روند پر شتاب دگرگونی های صورت گرفته در حوزه فن آوری اطلاعات و ارتباطات و به ویژه اینترنت در حوزه حسابداری، منجر به یک روش نوین و انقلابی برای گزارشگری مالی شده است. با توجه به اهمیت این نوع گزارشگری که می تواند تأثیر بسزایی بر تصمیم گیری استفاده کنندگان از اطلاعات مالی داشته باشد. چند پرسش در این ارتباط مطرح می شود:
–  آیا گزارشگری مالی تحت وب می تواند ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری را برای تصمیم¬گیری تحت تأثیر قرار دهد؟
– آیا گزارشگری مالی تحت وب می تواند باعث ارتقاء ویژگی کیفی مربوط بودن اطلاعات حسابداری شود؟
 – آیا گزارشگری مالی تحت وب باعث کاهش ویژگی کیفی قابلیت اعتماد اطلاعات حسابداری می شود؟
– آیا گزارشگر ی مالی تحت وب می تواند باعث ارتقاء ویژگی کیفی در دسترس بودن اطلاعات حسابداری می شود؟
– آیا مدیران شرکتهای ایران با فرهنگ گزارشگری مالی تحت وب آشنا و آگاه می باشند؟

منابع فارسی
۱-     آذر، عادل ، ۱۳۸۱ ، آمار و کاربرد آن در مدیریت ، جلد دوم ،چاپ ششم
۲-     احمد ، ریاحی بلکویی، ۱۳۸۴ ،تئوری حسابداری ، ترجمه علی پارسائیان ، دفتر پژوهشهای فرهنگی ، تهران
۳-     باقریان ، عباس ، ۱۳۸۶ ، بورس الکترونیک ، استانداردها و شبکه های هوشمند نظارتی ، ماهنامه بورس ، شماره ۶۱
۴-     بزرگ اصل ، موسی و ولی پور رکنی  ، ۱۳۸۵ ، آشنایی با مفاهیم و کاربرد زبان گزارشگری تجاری گسترش پذیر ، فصلنامه حسابدار رسمی ، شماره ۸و۹
۵-     بزرگ اصل ، موسی ، ۱۳۸۴ ، حسابداری میانه ، جلد اول ، انتشارات سازمان حسابرسی
۶-     ثقفی ، علی و دیگران ، ۱۳۸۴ ، گزارشگری مالی در اینترنت و وضعیت آن در ایران ، فصلنامه مطالعات حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی ، شماره ۱۰و۱۱
۷-     حافظ نیا ، محمد رضا ، ۱۳۷۷ ، مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی ، انتشارات سمت
۸-     حسن آقائی ، کامران ، ۱۳۸۵، استفاده از فناوری اطلاعات در گزارشگری مالی ، همایش حسابداری در عصر فن آوری اطلاعات
۹-     خاکی ، غلامرضا ، ۱۳۸۴ ، روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی ، انتشارات بازتاب
۱۰-     خلیلی ، لیلا، ۱۳۸۴، مقدمه ای بر ایکس.ام.ال.(XML)، مجله الکترونیکی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران ، شماره چهارم دوره چهارم
۱۱-     دلاور ، علی ،۱۳۸۰ ، راهنمای تحقیق و ارزشیابی در روان شناسی و علوم تربیتی ، نشر ارسباران
۱۲-     شباهنگ,رضا،۱۳۸۴ ،تئوری حسابداری،جلد اول،مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی
۱۳-     عرب مازار یزدی،محمد،۱۳۸۴،گزارشگری مالی در عصر تجارت الکترونیک،فصلنامه دانش حسابرس شماره ۱۹
۱۴-     عرب مازار یزدی ،محمد، ۱۳۸۴،گزارشگری مالی تحت وب : چشم اندازی از آینده،ماهنامه انجمن حسابداران خبره ایران ، حسابدار شماره ۱۶۷
۱۵-     عالی ور ، عزیز ، ۱۳۸۱ ، صورتهای مالی اساسی ، انتشارات سازمان حسابرسی ، چاپ ششم
۱۶-     کرباسی یزدی ، حسین ، ۱۳۸۴ ، جزوه درسی تئوری حسابداری (۱)
۱۷-     کمیته فنی سازمان حسابرسی،۱۳۸۵،استانداردهای حسابداری  ، چاپ ششم
۱۸-     گردون زاده ، علی رضا ،۱۳۸۴ ، حسابداری تحت وب و محدودیت های اجرای آن ، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی  واحد تهران مرکزی
۱۹-     مداحی، آزاده ، ۱۳۸۶ ، گزارش شناخت وبکارگیری زبان گزارشگری تجاری گسترش پذیر
۲۰-     (XBRL)› ، معاونت نظارت بر بورس ها و ناشران
۲۱-     منصوری، فریده، ۱۳۸۵ ، گزارشگری مالی – حسابرسی و آینده ، فصل نامه حسابرس ، شماره ۳۵
۲۲-     میر مجربیان ، حمید ، ۱۳۸۳ ، حسابداری تحت وب و تاثیر آن بر گزارشگری مالی داخلی و تصمیم گیری ،پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه تربیت مدرس
۲۳-     نادر پور، آتری، ۱۳۸۴، بررسی دلایل عدم انتشار گزارشهای مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در وب سایت این شرکتها ، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری دانشگاه الزهرا
۲۴-     هیات تدوین استانداردهای حسابداری ، ۱۳۸۵ ، مبانی نظری حسابداری و گزارشگری مالی در ایران ، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی ، چاپ سوم 
   

منابع لاتین

۱-     Ali Saeedi , Jim Richards & Bary Smit , An Introduction To XBRL , Irainan Accounting & Auditing Reviev , Autnmn 2005 , NO 45
۲-     Berners and Leet , 1997,  Metadata Architect : Document , Metadata and Link, w3 consotium
۳-     Debrceny R . glen l Gary , 2001, the production and use of semantically Rich Accounting Reporting On The Internet : XML and XBRL , International Journal Of Accounting Information System
۴-     Debreceny R . , Gray G . 1999 , Financial Reporting On The Internet and External Audit , Euro Accounting Review
۵-     George Southwell JR , March 2005, how can XBRL Help ?
۶-     Haasbroek, Filistea, 2002, “Dissemination Of Annual Report Information On The Internet By South African Companies” , University Of Johannesburg
۷-     Jim Richard and Barry Smith , 2004 , An introduction to XBRL .
۸-     Muther Talal Momany And Salah Al-Dain et al , Web Based Voluntry Financial Reporting Of  Jourdanian Companies , 2006
۹-     Pac- Lok Poon et al , 2003 , Internet Financial Reporting , Information Systems Control Journal , Volum 1
۱۰-     Richard B , Dull , Allan W. , Graham , and Aelia , 2003, Web – Based Financial Statement
۱۱-     Richard , J . and Smith , B . (2004) , Taxonomy Design – Concept and Context , Working Paper (not released yet)
۱۲-     Statement Of  Financial Accounting Concepts NO 02 , Qualitive Chracteristics Of Accounting Information , Standard ,  198
۱۳-     Tehmina, Khan, 2006, Financial Reporting Disclousure On The Internet : An Iternational Perspective , BCom , Melbourne University , mbus , (Accounting) Victoria University
سایت ها :
۱-     http / www.bilan .ir
۲-     http / www. Hesabras . org
۳-     htpp/ www. Sena.ir
۴-     htpp/ www.XBRL.ORG