مقاله بررسی تحول کارست در منطقه زاگرس

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله بررسی تحول کارست در منطقه زاگرس دارای ۱۴ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بررسی تحول کارست در منطقه زاگرس  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله بررسی تحول کارست در منطقه زاگرس،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله بررسی تحول کارست در منطقه زاگرس :

چکیده

سرزمین ایران گرچه در قلمرو خشک کره زمین واقع شده است ولی به دلایل مختلف مانند وجود نهشته های کربناته ادوار مختلف زمین شناسی، تکتونیزه شدن سنگهای کربناته ناشی از همگرایی صفحات مجاور، چین خوردگی سنگهای کربناته که منجر به تشکیل رشته کوههای مرتفع شده است و همچنین بهره مندی کوههای حاشیه ای از بادهای باران آور غربی، از پهنه های کارستی قابل توجهی برخوردار است. به طوری که در ایران علاوه بر غارها، توسعه یافته ترین اشکال کارست یعنی تشکیل دشتهای کارستیpolje نیز قابل مشاهده است. یکی از پهنه هایی که از نظر تحول کارست قابل توجه است رشته کوههای حاشیه جنوبغرب و غرب کشور موسوم به زاگرس است. بررسی نقشه های زمین شناسی در مقیاس ۱/۱۰۰۰۰۰ حاکی از این است که از مساحت ۴۲۱۲۵۰ کیلومتری پهنه زاگرس حدود ۱۰۴۵۳۷ کیلومتر مربع از پهنه زاگرس( بین عرض های جغرافیایی ۲۶œ ۵۸ ۴۸ تا ۳۳œ ۵۹ ۲۴ و بین طولهای جغرافیایی ۲۴

۴۶œ ۵۳ تا ( ۵۷œ ۴۶ ۴۸ را سنگهای کربناته در انواع مختلف اشغال کرده است. در این نوشتار با استفاده از
GIS و با در نظر گرفتن دو متغیر نوع سازند کربناته و فاصله از گسل و سپس انطباق آنها با نقشه های پراکندگی غارها و تراکم شبکه زهکشی به عنوان شاخص های تحول کارست، کارست منطقه زاگرس از نطر تحول کارست بررسی شده است. مبنای تقسیم بندی نیز بر اساس سه نوع کارست تحول یافته (کامل( holokarst ، کارست نارسmerokarst و
کارست بینابینtransitional در نظر گرفته شده است. نتایج این بررسی نشان می دهد که حدود ۶۹۲۲۸ کیلومتر مربع از مساحت زاگرس از کارست کامل، حدود ۴۱۰۲ کیلومترمربع کارست نارس و حدود ۳۱۲۰۷ کیلومترمربع نیز کارست بینابین پوشیده شده است.

واژگان کلیدی: زاگرس، پهنه بندی، کارست، GIS

zahrah.rahimzadeh@gmail.com*

مقدمه

سرزمین های کارستی از دیدگاههای مختلفی مورد توجه و البته با اهمیتند. حجم قابل توجهی از آبهای زیرزمینی در سازندهای کارستی یافت می شوند، این مخازن اب هم از نظر کمی و هم از بعد کیفی عموما”

مطلوب بوده و می توانند به مصرف شرب برسند. این موضوع برای سرزمینی مانند ایران که از یکسو به دلیل شرایط اقلیلمی از منابع آب کافی برخوردار نیست و از سوی دیگر حدود ۱۱ درصد مساحت آن را سنگهای کربناته (افراسیابیان(۱۳۷۷ می پوشاند حائز اهمیت است، چرا که بسیاری از شهرها و روستاهای کشور به شدت به منابع آب کارست وابسته اند (طاهری (۱۳۸۸و (افراسیابیان(۱۳۷۷ همین امر موجب شده است تا شناسایی و بهره برداری از ذخایر سازندهای کارستی در کشور به طور فزاینده ای مورد توجه قرار گیرد.

بهترین برای این مدعا تاسیس مرکز ملی مطالعات و تحقیقات کارست ایران در سال ۱۳۶۹ در شیراز(افراسیابیان(۱۳۷۷ و ایجاد دفتر مطالعات و تحقیقات کارست غرب کشور در کرمانشاه است( طاهری

.(۱۳۸۴
علاوه بر مطالعاتی که با اهداف شناسایی کارست و سازند سخت در بسیاری از نقاط ایران صورت گرفته است، تشریح و تبیین اشکال زمین و به عبارتی دیگر بررسیهای ژئومورفولوژی نیز می تواند در مطالعات مربوط به اکتشاف آبهای زیرزمینی نقش ویژه ای داشته باشد. این امر در قلمرو سنگهای کارستی که میزان تحول اشکال توپوگرافی ارتباط مستقیم با میزان انحلال سنگهای کارستی را دارد شاخص تر است(میلانویچ.(۱۹۸۱ به همین دلیل محققین اصولا” منابع آب زیرزمینی را در ارتباط با میزان توسعه فضاهای خالی در سنگهای کربناته مورد توجه قرار می دهند که در ارتباط نزدیک با ژئومورفولوژی کارست است (فرهودی.(۱۳۷۳
ژئومرفولوژی کارست طیف وسیعی از زمین شکلها (لندفورمها) از ساده ترین و سطحی ترین آنها مانند کارن تا تحول یافته ترین که غارها و پولیه ها را در برمیگیرد. شاید غارها را بتوان به دلیل معروفیت آنها در نزد عموم شناخته شده ترین اشکال کارست دانست که در عین حال تماشایی ترین آنها نیز است. از این دیدگاه هر چه اشکال کارست تحول یافته تر و عمقی تر باشد در تغذیه آبخوان سازندهای کارستی اهمیت بیشتری دارند(آغاسی.(۱۳۷۱ از این رو با استفاده از شاخصهایی با نام میزان تحول کارست می توان به مخازن آب این آبخوان دست یافت(رضایی .(۱۳۸۰

تحول کارست در ایران توسط محققین مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله این مطالعات می توان به توزیع فضایی سنگهای کارستی در ایران(علایی طالقانی(۱۳۸۳، پهنه بندی کارست در استان کرمانشاه(شوهانی(۱۳۸۵، بررسی نقش زمین ساخت در ژئومورفولوژی حوضه آبخیز سرآبله با تاکید بر اشکال کارستی(قاسمی(۱۳۸۲، ژئومرفولوژی حوضه دینور با تاکید بر پدیده کارست (معنوی(۱۳۷۶ اشاره کرد. در این نوشتار قلمرو کوههای زاگرس (شکل(۱ که یکپارچه ترین توده کوهستانی ایران است و بیشترین سنگهای کربناته را در بردارد ، از دیدگاه تحول کارست به ۳ پهنه تقسیم شده است. برای دست یابی به این هدف متغیرهای موثر در تحول کارست ، از سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است.

۳۱۴

روش مطالعه

اشکال کارست در سنگهای کربناته ای ایجاد می شود که درصد کربنات کلسیم آن بالا باشد با این حال
میزان توسعه و تحول این اشکال به عوامل زیادی بستگی دارد(کوینلن . (۱۹۸۹ عوامل مؤثر و لازم برای
ایجاد و توسعه کارست را به سه دسته عوامل فیزیکی ، شیمیایی و وضعیت هیدروژئولوژیکی می
توان تقسیم کرد مجموعاًو هفت عنصر لازم برای ایجاد و توسعه کارست را نزولات جوی، درجه
حرارت پایین، فشار Co2 ،پستی و بلندی ، وضعیت مناسب سنگ شناسی ، ضخامت لایه های کربناته و موقعیت تکتونیکی مساعد دانست (وایت . (۱۹۸۸ در واقع وقتی اشکال کارست توسعه می یابد که کربنات کلسیم در آب حل گردد. از سوی دیگر سنگهای کربناته ذاتا” سنگهای غیر قابل نفوذی هستند. آب در صورتی در این سنگها نفوذ می کند که درز و شکاف داشته باشد. آب داخل درز و شکاف سنگهای قابل انحلال مثل کربنات کلسیم نفوذ نموده و موجب توسعه درزو شکاف ها شده و سازند کارستی را پدید می
آورد (مول و همکاران ، .(۱۹۸۸ در واقع درجه توسعه کارست در نواحی مختلف ناشی از تغییر
عوامل فوق الذکر می باشد و هر چه تاثیر این عوامل در ناحیه ایی فزون تر باشد کارست توسعه
بیشتری می یابد.