دانش رسان |
مرکز علم و دانش کشور مقاله روان‌شناسى و آسیب‌شناسى اینترنت
در حال بارگذاری
توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد
مقاله روان‌شناسى و آسیب‌شناسى اینترنت دارای ۳۸ صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله روان‌شناسى و آسیب‌شناسى اینترنت کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله روان‌شناسى و آسیب‌شناسى اینترنت
چکیده
مقدمه و طرح مسئله
تعریف اینترنت
تاریخچه و روند تکامل اینترنت
روان‌شناسى اینترنت
الف) کارکردهاى مثبت اینترنت
ب) کارکردهاى منفى اینترنت
۱ اینترنت و سلطه فرهنگى
۲ اینترنت و پى‌آمدهاى منفى آن بر سلامت و رفتار انسان‌ها
الف) افسردگى و انزواى اجتماعى
ب) هرزه‌نگارى و تحریک جنسى
رواج استفاده از هرزه‌نگارى در اینترنت
بازدارى‌زدایى در اینترنت
خلوت اینترنت و انحراف‌هاى اخلاقى
۳ اعتیاد به اینترنت
تاریخچه بحث اعتیاد به اینترنت
نتیجه‌گیرى
فهرست منابع
بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله روان‌شناسى و آسیب‌شناسى اینترنت
الف) فارسى و عربى
۱ احمد امیدوار و على‌اکبر صارمى، اعتیاد به اینترنت، تهران، انتشارات تمرین، ۱۳۸۱
۲ احمد محمد صالح، ثقافه مجتمع الشبکه، دمشق، دارالفکر، ۲۰۰۴م
۳ ام هوور، استوارت، بازاندیشى درباره رسانه دین و فرهنگ، ترجمه: مسعود آریایى‌نیا، تهران، سروش، ۱۳۸۲ه . ش
۴ بگدیکیان، بن اچ، انحصار رسانه‌ها، ترجمه: داوود حیدرى، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها، ۱۳۷۴ه . ش
۵ تامپسون، جان ب، رسانه‌ها و مدرنیته، ترجمه: مسعود اوحدى، تهران، انتشارات سروش،۱۳۸۰ه . ش
۶ على سعیدى و ابوالقاسم شکیبا، روان‌شناسى و آسیب‌شناسى ارتباطات اینترنتى، تهران، انتشارات سنبله، ۱۳۸۴ه . ش
۷ گروه نویسندگان، رسانه‌ها و ثبات سیاسى، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردى، تهران، ۱۳۸۱ه . ش
۸ مولانا، حمید، جریان بین‌المللى اطلاعات؛ گزارش و تحلیل جهانى، ترجمه: یونس شکرخواه، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها، ۱۳۷۱ ه . ش
چکیده
از اوایل دهه ۹۰ میلادى، پژوهش‌ها و بررسى‌هاى بسیارى در زمینه روان‌شناسى اینترنت و تأثیر آن بر سلامت و رفتار انسان انجام پذیرفته است. امروزه موضوع اینترنت، مسئله مهمى براى بیشتر کشورها، به ویژه کشورهاى در حال توسعه و از جمله کشورهاى اسلامى است. آگاهى از پى‌آمدهاى اینترنت و در کنار آن، در نظر گرفتن راهبردهاى مناسب براى استفاده درست و پیش‌گیرى یا کاهش پى‌آمدهاى احتمالى منفى آن، اهمیت اساسى دارد
در این مقاله، پس از بیان تاریخچه اینترنت، جنبه‌هاى روان‌شناختى و پى‌آمدهاى مثبت و منفى آن بر سلامت و رفتار انسان بررسى شده است. دست‌آوردهاى این مقاله که بیانگر بخشى از پژوهش‌هاى تجربى در این زمینه است، نشان مى‌دهد افزون بر دست‌آوردهاى مثبت و انکارناپذیر اینترنت، پى‌آمدهاى نامطلوبى نیز هم در جنبه‌هاى فردى و هم در جنبه‌هاى اجتماعى به همراه دارد
کلید واژه‌ها: روان‌شناسى اینترنت، آسیب‌شناسى اینترنت، اینترنت و اخلاق، اعتیاد به اینترنت، هرزه‌نگارى اینترنتى، ارتباط اینترنتى، محورهاى روان‌شناسى اینترنت
مقدمه و طرح مسئله
فراگیر شدن رسانه‌ها در آغاز قرن بیست و یکم و موضوع جدّى نقش اینترنت در شکل‌دهى به فرهنگ، هویت و باورها و ارزش‌هاى اجتماعى، اهمیت پژوهش در این زمینه را افزایش داده است. در جامعه امروز ما، گرایش به اینترنت و استفاده از آن چنان رایج شده است که بیشتر خانواده‌ها، رایانه شخصى دارند و اعضاى خانواده، بخش زیادى از وقت خود را در استفاده از اینترنت سپرى مى‌کنند. اینترنت در میان همه گروه‌هاى اجتماعى اعم از زن و مرد، پیر و جوان، بى‌سواد و باسواد از جذابیت خاصى برخوردار است. گسترش اینترنت، مانند هر نوآورى دیگرى به ایجاد دگرگونى‌هایى در جنبه‌هاى مختلف زندگى انجامیده و استفاده از آن، امرى اجتناب‌ناپذیر شده است؛ به گونه‌اى که بدون آن زندگى براى کسانى که بدان خوگرفته‌اند، دشوار مى‌شود. بسیارى از نظریه‌پردازان ارتباطات، اینترنت را گام مهمى در پیشرفت کشورهاى در حال توسعه قلمداد مى‌کنند. از این رو، با توجه به کاربردهاى فراوان اینترنت که با هدف انتقال اطلاعات قصد دارد باورهاى مشخصى را درباره کالاها یا خدمات مرتبط با آن در جامعه رواج دهد، بررسى این پیام‌ها از نظر مضمون، محتوا و فرم ارائه، اهمیت ویژه‌اى دارد. از سوى دیگر، چگونگى این پیام‌ها بر ما پوشیده است. در واقع، بسیارى از کاربران اینترنتى نمى‌دانند که این رسانه چه نوع شیوه زندگى را معرفى مى‌کند و داراى کدامین ارزش‌هاى اجتماعى است؟ آیا مى‌توان از آثار منفى اینترنت در جنبه‌هاى فردى و اجتماعى غافل بود و درباره فرهنگ‌سازى و آموزش‌هاى بهره‌مندى درست از آن چشم پوشید؟
این مقاله در پى پاسخ‌گویى به تمامى این پرسش‌ها نیست، ولى کوششى براى توصیف روان‌شناسى اینترنت و تبیین برخى مفاهیم، موضوع‌ها و نیز پى‌آمدها و کارکردهاى آن بر سلامت و رفتار انسان‌ها است. از این رو، امید است بتواند دریچه‌اى را به سوى این گونه بحث‌ها بگشاید
تعریف اینترنت
ارائه تعریفى از اینترنت، دشوار است. در حقیقت، همچنان که ساندرا برمن۲ (۱۹۹۹م.)اشاره مى‌کند، کارکردهاى پیچیده اینترنت است که تعریف آن را دشوار کرده است.۳ دریک تعریف بسیار کلى مى‌توان اینترنت را بسان مخزنى از اطلاعات خوب و بد، زشت و زیبا، اخلاقى و غیر اخلاقى دانست. براى اینکه برداشت دقیق‌ترى از اینترنت داشته باشیم، نخست بررسى روند کلى شکل‌گیرى و تکامل اینترنت ضرورى مى‌نماید
تاریخچه و روند تکامل اینترنت
ایجاد و گسترش شبکه اینترنت در آغاز، تجربه پژوهشى به نسبت محدودى بود که به منظور ارائه فن‌آورى انتقال بسته‌اى۴ اطلاعات از اواخر دهه ۱۹۶۰م. آغاز شد. بهدلیل آنکه این تجربه در آژانس پروژه‌هاى تحقیقاتى پیشرفته وزارت دفاع امریکا صورت گرفت، به شبکه آرپانت۵ موسوم گردید. شبکه آرپانت، نخست به دلیلاستفاده از شیوه انتقال ۸ بیتى داده‌ها، تنها مى‌توانست حداکثر به ۶۴ رایانه متصل گردد. کاربرد اولیه از آرپانت، به سبب پیش‌برد پروژه‌هاى نظامى، بسیار سرى بود و در واقع، به منظور ایفاى چنین نقشى در فعالیت‌هاى نظامى ایالات متحده امریکا پیش‌بینى شده بود. از همان آغاز، آژانس پروژه‌هاى تحقیقاتى امریکا دریافته بود که این شبکه به منظور ایجاد ارتباط الکترونیکى، سازوکار مؤثرى را براى دانشمندان مى‌تواند فراهم کند. از این رو، اندیشه گسترش این شبکه در سطح کلان و فراتر از عرصه‌هاى نظامى تقویت شد. در سال ۱۹۸۳م. بخش نظامى شبکه «آرپانت» از آن جدا شد و با نام شبکه «میل نت» آغاز به کار کرد. شبکه آرپانت تا سال ۱۹۹۰م. به کار خود ادامه داد و در این سال، جاى خود را به اینترنت داد که در سال ۱۹۸۰م. با هدف اتصال شبکه‌هاى جهانى با قراردادهاى ارتباطى متفاوت با یکدیگر پدید آمده بود. از آن سال تاکنون، این شبکه با سرعت چشم‌گیرى از جهت شمار کاربران و پى‌آمدهایى که بر زندگى و روابط اجتماعى انسان‌ها مى‌گذارد، در حال گسترش است. آمارها نشان مى‌دهد تا سال ۱۹۹۴م. نزدیک به سى میلیون رایانه در ۸۶ کشور جهان به این شبکه پیوسته‌اند. از سال ۱۹۹۷م. با تجارى شدن اینترنت، خدمات آن به شدت تنوع و فزونى گرفت و هزینه‌هاى دست‌رسى به آن نیز به همان نسبت کاهش یافت. بنابر یک پژوهش، شمار برآورد شده رایانه‌هاى شخصى متصل به اینترنت در سراسر جهان از سال ۱۹۹۶م. تا سال ۲۰۰۰م. به سه برابر افزایش یافت.۶ در حال حاضر، این رقم چندین برابر شده و استفاده از اینترنت در مرکزتمامى فعالیت‌هاى بشرى قرار گرفته است. در گذشته، بیشتر استفاده‌کنندگان از شبکه اینترنت را پژوهشگاه‌ها و مؤسسه‌هاى عالى تشکیل مى‌دادند، اما در سال‌هاى اخیر، جنبه‌هاى بازرگانى و سرگرمى این شبکه جهانى، غلبه یافته است. با توجه به رشد روزافزون اینترنت، مى‌توان پذیرفت که اینترنت و در معناى گسترده‌تر، رسانه‌ها از عواملى هستند که مى‌توانند بر جنبه‌هاى مختلف زندگى تأثیر بگذارند. ما نیز در این پژوهش، کوشیده‌ایم تا بر مبناى چنین استنباطى، به بررسى جنبه‌هاى روان‌شناختى اینترنت بپردازیم
روان‌شناسى اینترنت
روان‌شناسى اینترنت،۷ به فرایندهاى ارتباطى، رفتار و حالت‌هاى روانى افراد در هنگاماستفاده از اینترنت مى‌پردازد.۸ ارزیابى ویژگى‌هاى رفتارى و روانى، یکى از عواملتأثیرگذار در پیدایش روان‌شناسى اینترنت بوده است. این بررسى‌ها در درون پژوهش‌هاى گسترده‌ترى قرار مى‌گیرد که از آن به «روان‌شناسى رسانه‌هاى گروهی»۹ یادمى‌شود. هاى لیس۱۰ (۱۹۹۲م.)، هیل مس۱۱ (۱۹۹۷م.)، کیتلر۱۲ (۱۹۹۹م.)، کلوک۱۳(۱۹۹۸م.)، ریویس و کلیفورد۱۴ (۱۹۹۶م.)، سیلور۱۵ (۱۹۹۸م.) در پژوهش‌هایشان دربارهرسانه‌هاى گروهى، به برخى جنبه‌هاى روان‌شناختى اینترنت پرداخته‌اند. اسمیت و کلوک۱۶ (۱۹۹۹م.) در پژوهشى با عنوان «ارتباط در فضاى مجازی»۱۷ به طور ویژه،جنبه‌هاى روان‌شناختى اینترنت را بررسى کردند.۱۸ ریوا و گالیمبرتى (۲۰۰۱م.)پژوهش‌هاى گسترده‌اى در زمینه روان‌شناسى اینترنت انجام دادند.۱۹ استرات، جاکوبسونو گیبسون۲۰ (۲۰۰۳م.) تصریح کردند پیچیدگى اینترنت ایجاب مى‌کند که ما دیدگاه‌هایاجتماعى، فرهنگى و رشدى را در نظر داشته باشیم
ریوا (۲۰۰۱م.) به این موضوع اشاره کرد که روان‌شناسى اینترنت کار ساده‌اى نیست؛ زیرا اول اینکه اینترنت رسانه‌اى است که مى‌توان آن را از راه‌هاى متفاوت تجربه کرد. اگرچه رایانه معمولاً واسطه تجربه اینترنتى ما است، راه‌هاى مختلفى هست که کاربران مى‌توانند از طریق جست‌وجو در اینترنت خودنمایى کنند و با استفاده از آن، با دیگران ارتباط برقرار کنند
دوم اینکه اینترنت فضاى اجتماعى و شناختى است. استفاده از اطلاعات، به فعال‌سازى روابط اجتماعى کمک مى‌کند. این فرایند درون فضایى خاص ـ فضاى مجازى ـ رخ مى‌دهد که ویژگى‌هاى ساختارى و فرایندى ارتباط را گسترده‌تر مى‌کند
سوم اینکه تجربه اینترنتى، حتى وقتى ما در یک فضاى مجازى گفت‌وگو مى‌کنیم، همواره در بافتى ویژه صورت مى‌گیرد
بسیارى از پژوهش‌گران حوزه روان‌شناسى اینترنت، گفته‌اند ارتباط افراد از طریق اینترنت به شیوه‌هاى مختلف، در مقایسه با انواع روزمره ارتباط که با حضور جسمانى افراد همراه است، حالتى تقلیل یافته دارد. براى مثال، هیوبرت دریفوس در کتاب در باب اینترنت مى‌نویسد درک ما از واقعیت، اشیا، افراد و توانایى ما در برقرارى ارتباط مؤثر با آنها به شیوه‌اى است که بدن ما به گونه‌اى بى‌سروصدا در پس زمینه عمل مى‌کند. توانایى بدن ما در دست‌یابى به اشیا، فراهم‌آورنده درک ما از واقعیت است. اینکه چرا روان‌شناسان به این‌گونه بحث‌ها مى‌پردازند، روشن است؛ زیرا معمولاً گمان مى‌کنیم بسیارى از پیوندهاى شخصى ما، با تماس چهره به چهره و مستقیم امکان‌پذیر باشد
همان‌گونه که گوردون گراهام۲۳ و بسیارى دیگر گفته‌اند، در اینترنت بسیار آسان استکه افراد را با خلق شخصیت‌هاى کاملاً تخیلى فریب داد؛ کارى که امکان آن در واقعیت، بسیار مشکل‌تر است. بنابراین، روابط اینترنتى در مقایسه با روابط واقعى و همراه با حضور جسمانى، روابطى ضعیف و در عین حال، پیچیده است
همسبرگر (۲۰۰۵م.) در تحلیل جنبه‌هاى روان‌شناختى اینترنت، این پرسش را مطرح مى‌کند که کاربران چگونه از اینترنت براى خودشکوفایى استفاده مى‌کنند؟ وى گفت در روان‌شناسى اینترنت و به هنگام تحلیل روابط اینترنتى، نباید از زاویه منفى به موضوع نگریست، بلکه باید توجه داشت که اینترنت نشان دهنده فضاى گروهى و اشتراکى و سرشار از مفاهیم ملموس و فرهنگى نیز هست. این فرهنگ‌ها که در فضاى لیبرال قرار گرفته‌اند، مجالى به فعالیت‌هاى سیاسى و آرمان‌گرایانه مى‌بخشند و بستر مناسبى براى پیشرفت کاربران هستند
ویژگى آزادى‌بخشى اینترنت، کاربران اینترنتى را به تفکر، تجربه و فعالیت‌هاى گروهى وا مى‌دارد تا سرانجام به تعالى و خودشکوفایى برسند
پرسش دیگرى که در روان‌شناسى اینترنت بررسى شده این است که ما خود را چگونه در فضاى مجازى ادراک مى‌کنیم؟ وقتى به صورت رو در رو یا آنلاین با دیگران تعامل داریم، مى‌کوشیم با مشاهده خود از دیدگاه دیگران، بر تأثیرى که روى دیگران مى‌گذاریم نظارت کنیم. در این صورت، در صورت نیاز، از سازوکارهاى مختلف «مدیریت تأثیر» بهره مى‌گیریم تا با ارائه اطلاعات گلچین شده، ادراک دیگران از خود را دگرگون کنیم. ارتباط از طریق رایانه، هم مدیریت تأثیر و هم چگونگى ادراک ما را در نظر دیگران، به چالش مى‌کشد. مدیریت تأثیر در اینترنت، همانند قایق‌رانى با دو پارو در رودخانه‌هاى طوفانى است
اینها برخى از موضوع‌هایى است که در قالب روان‌شناسى اینترنت ارائه شده است. در این میان، برخى کوشیده‌اند جنبه‌هاى گوناگون روان‌شناسى اینترنت را کامل‌تر نمایش دهند و محورهاى اصلى و ریز موضوع‌هاى مربوط به آنها را در چشم‌انداز نظرى و تجربى بیان کنند. براى مثال، جوینسون۲۷ (۲۰۰۳م.) روان‌شناسى اینترنت را شاملموضوع‌هایى از این دست مى‌داند
۱ بررسى ماهیت و فرایند روابط اینترنتی؛ ۲ فریب‌کارى و پرهیز از خودافشایى در روابط رو در رو؛ ۳ آرمان گرایى در ارتباط از طریق اینترنت؛ ۴ خیانت و حقه‌بازى در اینترنت؛ ۵ پرخاش‌گرى و هرزه‌نگارى در اینترنت؛ ۶ پى‌آمدهاى اینترنت در سلامت روانى و رفتار؛ ۷ حمایت اجتماعى و اینترنت؛ ۸ جنسیت و الگوهاى ارتباط؛ ۹ جنبه‌هاى مثبت میانْ فردى رفتار اینترنتی؛ ۱۰ اینترنت و هویت‌یابی؛ ۱۱ روابط خیالى در اینترنت؛ ۱۲ اینترنت و کیفیت زندگی.۲۸ وى سپس به طور دقیق‌ترى، هر یک از اینموضوع‌ها را بررسى مى‌کند و توصیه‌هایى نیز ارائه مى‌دهد
پاتریشیا والاس۲۹ (۲۰۰۷م.) نیز با اهتمامى که به روان‌شناسى اینترنت دارد، در کتابیبه همین عنوان، جنبه‌هاى روان‌شناختى اینترنت را بررسى کرده است. آنچه سبب توجه والاس به روان‌شناسى اینترنت شده است، اهمیت اینترنت در ایجاد و انتقال الگوها و ارزش‌هاى اجتماعى است. اینترنت، ابزارى است که افراد از طریق آن با دیگران ارتباط برقرار مى‌کنند و نظریه‌هاى خود را با دیگران در میان مى‌گذارند
موضوع‌هاى مهمى که والاس در روان‌شناسى اینترنت به آنها پرداخته است، عبارتند از: ۱ بررسى اینترنت در بافت روان‌شناختی؛۳۱ ۲ روان‌شناسى شکل‌گیرى نمایشرسانه‌ای؛ ۳ نقاب‌هاى آنلاین۳۲ و فریب‌کاری؛۳۳ ۴ پویایى‌هاى گروه در فضاى مجازی؛۳۴۵ تعارض و همکارى گروهی؛۳۵ ۶ برافروختگى و دعوا؛۳۶ پرخاش‌گرى در شبکه؛۳۷ ۷ دوستداشتن و عشق در شبکه؛۳۸ ۸ روان‌شناسى جاذبه میان‌فردی؛ ۹ جنبه‌هایروان‌شناختى هرزه‌نگارى۳۹ اینترنت؛ ۱۰ موضوع جنسیت در شبکه؛ ۱۱ نوعدوستى در شبکه؛ ۱۲ روان‌شناسى کمک کردن؛ ۱۳ اینترنت و اتلاف وقت؛ ۱۴ بارور کردن زندگى در اینترنت
در حال حاضر، بحث‌هاى این موضوع (روان‌شناسى اینترنت) به طور فزاینده‌اى در حال گسترش است. در زمینه اینترنت پژوهش‌هاى زیادى شده است؛ از جمله، بررسى رفتار در فضاى مجازى (همبورگر،۴۱ ۲۰۰۵م.)؛ روابط آنلاین (بارنیس،۴۲ ۲۰۰۱ و۲۰۰۳م.)؛ عشق شبکه، هیجان و روابط اینترنتى (زیو،۴۳ ۲۰۰۴م.)، سوء استفاده جنسیاز کودکان در اینترنت (کوپر،۴۴ ۲۰۰۲م.)، سکس مجازى (دیلمونیکو،۴۵ ۲۰۰۱م.)،روان‌شناسى ارتباط آنلاین (ویتى،۴۶ ۲۰۰۶م.) و دنیاى پنهان سکس در اینترنت (یانگ،۴۷۲۰۰۱م.)
این یافته‌ها به طور کلى نشان مى‌دهند رسانه‌هاى گروهى و از جمله اینترنت، چونان تیغ دو دم هستند که هم مى‌توانند کارکردهاى مثبت داشته باشند و هم به ایجاد زمینه‌هاى منفى در زمینه‌هاى سلامت و بهداشت روانى کمک کنند.۴۸ بنابراین، گسترهروان‌شناسى اینترنت دو حوزه کلى را دربرمى‌گیرد
۱ جنبه‌ها و پى‌آمدهاى مثبت؛
۲ کارکردها و پى‌آمدهاى منفی
این گونه مرزبندى در روان‌شناسى اینترنت، بسیار مبهم و کلى است، ولى با توجه به هدف ما در این مقاله، مى‌تواند تا حدود زیادى آموزنده باشد. در ادامه، به بررسى این دو محور مى‌پردازیم
الف) کارکردهاى مثبت اینترنت
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
