تحقیق در مورد کبوتر خانه ها رازهای ناشناخته

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 تحقیق در مورد کبوتر خانه ها رازهای ناشناخته دارای ۲۵ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق در مورد کبوتر خانه ها رازهای ناشناخته  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی تحقیق در مورد کبوتر خانه ها رازهای ناشناخته،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن تحقیق در مورد کبوتر خانه ها رازهای ناشناخته :

کبوتر خانه ها رازهای ناشناخته

ایران، سرزمینی است به قدمت تاریخ، سرزمینی که جای جای آن یادگارهایی از گذشته به همراه دارد و میراثی کهن از یک تمدن و فرهنگ و این میراث آینه ایست که نیاکان ما آن را بر جا نهاده اند تا بنگریم آنچه بر این سرزمین گذشت و آینده را بر خشت خشت این بنای کهن ، بر پا داریم.

نگاهی گذرا به بناها و تاریخ ایران انداختیم و در این میان برج هایی دیدیم که استوار و بلند در پهنای دشت های اصفهان ایستاده اند. بناهایی ساخته شده از خشت خام ، کاه گل و گل که سالیان دراز است استوار و پا برجا مانده اند و می توانند برای ما نمونه ای جالب از مقاومت و ایستایی یک بنا باشد.
در این تحقیق قصد داریم به معرفی این برج ها و کاربرد آنها و بیان مختصر تاریخچه ای از آن بپردازیم و سازه و مصالح این برج ها را بررسی کنیم تا راز استواری این بناها را در یابیم.همچنین نمونه هایی از این برجها مثل “برجهای صحرای دستگرد ، برج امام خمینی ، برج گورت ، برج ردان و برجهای هزار جریب “با عکسهایی از آنها مورد بررسی قرار گرفته اند.در پایان به چگونگی امنیت و دلایل خرابی و انهدام آنها می پردازیم تا راههای حفظ این گنجینه های با ارزش را بیابیم.

ای کبوتر با من مسکین سفر کن تا که شاید بر سر برجی نشینم.

معرفی کبوترخانه ها
کبوتر خان یا کبوتر خانه محلی است که کبوتر در آن آشیانه می سازد.
برج کبوتر چنین تعریف شده است:
” در ایران رسم است که عمارت بلند چشمه چشمه در صحرا می سازند و آن خاصه برای کبوتران است. موسوم به برج کبوتر”
ساخت کبوتر خانه را می توان به نوعی شاهکاری هنری دانست .کبوتر خانه ها را در مناطقی بنیان می نهادند که از اقلیمی کویری بهره مند بود مصالح و متد ساخت نیز متاثر از شرایط محیطی. چون بافت معماری که گل رس و کاه و نمک بنیادش را بانی بودند و مقاوم در برابر سرما و گرما و عایقی حرارتی و در عین حال صوتی تا آرامش کبوتران اندرون کبوتر خانه را تامین نماید . غالب کبوتر خانه ها به واسطه بهره گیری از حد اکثر فضا به شکلی استوانه مانند ساخته می شدندتا لانه های بیشتری را در خود جای دهند . طراحی ورودی به اندازه ای بود تا کبوتران را به داخل پذیرا باشد و میهمانان نا خوانده را به اندرونی راهی نباشد و در عین حال بدنه کاهگلی مانع از زاد و ولد حشرات موذی چون ساس و کنه می گردید به جهت استحکام هر چه بیشتر درون را با تیرچه های متقاطع مسلح می نمودند و سطح بیرونی را ساروج اندود تا مانع از فرسایش محیطی گردد . در بخش میان تهی بالای کبوتر خانه نیز

دریچه هایی به جهت تبادل حرارتی و آمد و شد جریان هوا به داخل کبوتر خانه که قرابتی بسیار با بادگیرها استانهای کویری ایران دارد و در میان کبوتر خانه نیز حفر چاهی به جهت تامین آب شرب کبوتران در صورت نزدیک نبودن آبگیر و جوی و رودخانه حفر می کردند.

صاحبان کبوتر خانه ها به ۳ ماه به یک بار برای جمع آوری فضولات به داخل کبوتر خانه ها وارد می گشتند و کود حاصل را جمع آوری می نمودندکه از برای صیفی جات و میوه های جالیزی بسیار مفید می بود حال باید در نظر آورد میزان کود استحصال گشته را بر مبنای آمار کبوتران موجود در کبوتر خانه که گاهی به بیش از ۷۰۰۰هزار جفت را بالغ می گردید و رقم ۷۰.۰۰۰ کیلوگرم در سال که عایدی ارزشمندی را از برای کشاورزان به همراه داشت .

کبوترخانه‌ها ظاهراً برجهایی هستند که کبوتران در آنها خانه می‌کنند. من هم همین‌قدر بیشتر درباره‌ی این پدیده نمی‌دانستم تا این‌که تازگی مطلبی خواندم و فهمیدم که نه، انگار ماجرا خیلی جدی‌تر از این حرفهاست! در آنجا ضمن شرح و توصیف این «بناهای سترگ و شکوهمند» نوشته بود:
«معمار ایرانی به دلیل نگاه عالمانه به اقلیم و علم زیست شناسی، عجایبی حیرت برانگیز و ماندگار را در این سیاره خاکی تحت عنوان کبوترخانه های ایرانی خلق کرده و چه زیبا، این هماهنگی برجهای به رنگ خاک (برخلاف برجهای به رنگ آب[با سیاره خاکی ]که دو سومش هم آب است) در وحدت از روزگاران پیش به یادگار مانده است، که حقیقتاً سزاوار است به آنها برتر از عجایب هفتگانه عالم نگاه کرد.»

قطر سوراخهای ورودی کبوتران (هر کبوتر یک سوراخ ورودی دارد و یک سوراخ خروجی!) به داخل برجها به اندازه ای ساخته شده است که تنها کبوتران می توانستند وارد آن شوند و پرندگان مهاجم قادر به ورود به داخل آن نبودند. جالب توجه این که برای دقت یک اندازه بودن قطر سوراخهای کبوتر بویژه در کبوترخانه های سبک گلپایگان و خمین از تنوشه (لوله های سفالی) استفاده می شده تا سوراخها یکسان اجرا شود;

و برای این که خیال نکنید مردم ما بدون بهره گیری از علوم زمانه و حتی علوم زمانهای بعد همینطور دیمی کبوترخانه می‌ساختند بدانید که برای ساختن این بناهای عجیب غیر از علم «دفع دشمنان کبوتر» « از علوم دیگر در ساخت برجهای کبوتر همچون استفاده از دانش فیزیک با توجه به اصل تشدید ( رزنانس) به منظور توجه و پرواز همزمان دسته جمعی حدود ۱۴ هزار تا ۲۵ هزار کبوتر در اثر برخاستن ناگهانی که ارتعاشات بسیار قوی را به دنبال دارد، عالمانه بهره برده شده است. هندسه و ریاضیات به خاطر به حداکثر رساندن سطح در حجمی ثابت و بهره گیری از اصول زیباشناختی آن چشم گیر است. دانش جانورشناسی و روانشناسی جانوری از دیگر علومی است که در ایجاد تجهیزات دفاعی کبوترخانه و نیز تمهیدات مکانیکی، بیولوژیکی و شیمیایی برای مبارزه با دشمنان کبوتر اعمال می شده. همچنین از علوم آب و هواشناسی، گیاه شناسی و سایر علوم بهره برده شده است.»!

شاردن سیاح بزرگ فرانسوی در قسمتی از سفرنامه خود می نویسد:«کبوترخانه های عظیم ایران شش بار بزرگتر از بزرگترین پرورشگاههای ماست.»! و «ایران مملکتی است که بهترین کبوترخانه‌های جهان در آنجا ساخته می شود.»!

مجموعه ی کبوتر خانه های اطراف اصفهان ، که شاردن تعداد آنها را ۳۰۰۰ بر شمرده است هم اکنون در حال نابودی است . ( به دلایل نابودی آنها اشاره خواهد شد. )
طبق آمارهایی که در سال ۱۳۶۵ از کبوتر خانه های موجود تهیه شده است تعداد انها فقط ۶۰۶ عدد، اعم از فعال و مخروبه بوده است. وضعیت کبوتر خانه های مناطق دیگر ایران ، قمشه ، نجف آباد ، خوانسار ،خمین و گلپایگان و بازمانده های آن در استان آذربایجان و یزد از این هم بدتر است.

گفتنی است از نظرتاریخ علم و معماری نیز این بناها قابل مطالعه و تأمل هستند. در این بناها که زیبایی و کارآمدی آنها چنان به هم آمیخته است که جدایی ناپذیر به نظر می آیند،ازعلومی همچون فیزیک ، ریاضیات جانورشناسی، روانشناسی جانوری و آب و هواشناسی و غیره استفاده شده است.
این کبوتر خانه ها به خاطر تنوع بسیار در شکل و اندازه و تکرار موزون آنها و هماهنگی آنها با طبیعت و زیبایی های اطراف و به ویژه بافت و فضاهای اعجاب آور و هماهنگ درونی آنها می تواند یکی از جاذبه های نادیده انگاشته ی جهانگردی در اصفهان به شمار آید.

جمع آوری فضولات کبوتران به عنوان کود ، دور کردن کبوتران از مزارع جهت جلوگیری کردن از آسیب رساندن به مزارع و شکار کردن کبوتران و استفاده کردن از گوشت آنها از اهداف احداث این بناهاست.
قسمت عمده ی این فضولات د ر حاصلخیزی زمینهای زراعتی و مقدار کمی هم در د باغی به مصرف می رسیده است.
این فضولات در زندگی اقتصادی زارعان محلی نقش مؤثری داشته . به همین علت مهم کبوتران نزد آنها کم و بیش مقدس بوده اند.
با مروری بر نوشته های مستشرقین و جهانگردان در طی سه قرن گذشته می توان نتیجه گرفت که قدمت این برج ها به درستی معلوم نیست. ولی آنچه مسلم است از حدود ۷۰۰ سال قبل ، برج های کبوتر در اصفهان خرید و فروش می شده و حتی صاحبان آنها به علت در آمد قابل توجهی که از این برج ها عایدشان می گردیده همه ساله مبلغی به عنوان مالیات به دولت های وقت پرداخت می کردند

بررسی برج های کبوتر
برج های کبوتر در پهنه ی دشتهای سر سبز یا گوشه ی باغهای اصفهان خود نمایی می کنند.
در ساختمان این برج ها غالباً از خشت خام ( خاک رس ) که در منطقه به وفور یافت می شود ‎‏‍، چنان با مهارت استفاده شده که شگفتی بیننده را برمی انگیزد( البته نقش آب و هوا را در انتخاب این نوع مصالح نباید فراموش کرد.‌ )
در داخل این برج ها مقیاس ها به طور اصولی درک میشود و نسبتهای دقیق و آرایش بسیار جالب لانه های کبوتران بیننده را به کنجکاوی وا می دارد.
الف: موقعیت
موقعیت برج باید طوری باشد که از هر نظر امنیت کبوتران را تأمین نموده و دسترسی به آب و دانه به سهولت امکان پذیر باشد.

ب:سبک
در طرح هر برج به سه مسئله توجه شده: به کار بردن حداقل مصالح ساختمانی با ایجاد حداکثر لانه های کبوتر و فضاهای ارتباطی. اگر توجه کنیم مصالح ساختمانی مصرفی در برجها غالباً از خشت خام می باشد و خشتها فقط فشار را تحمل می کنند و تحمل آنها در برابر نیروهای کششی و پیچشی حداقل است . بنابراین می توان به اهمیت طرحها و مهارتی که در کاربرد خشت به کار رفته است پی برد.
ج: تهویه
مسئله ی تهویه در داخل برج حائز اهمیت می باشد. داخل برج در طول سال باید از حرارت مطبوعی برخوردار باشد تا کبوتران بتوانند در شرایط مساعدی تخمگذاری کنند.
د: روشنایی
با توجه به اینکه کبوتران در تاریکی دید کافی ندارد از این جهت باید روشنایی داخل برج به نحوی تأمین باشد که کبوتران به آسانی بتوانند لانه های خود را پیدا کنندو ورود و خروجشان به سهولت امکان پذیر باشد.
ه: ورود و خروج کبوتران
پنجره ها و برجک های مشبک در برج باید به نحوی تعبیه شده باشد، که کبوتران برای ورود و خروج ، دچار مشکل نشوند ومجبور نشوند برای یافتن لانه هایشان ذاخل برج را دور بزنند.

اینک بررسی چند نمونه از برجهای موجود

برج های صحرای دستگرد

برج صحرای دستگرد (۱) :
این برج از نوع استوانه ای است و دارای ۴ جرز است که نگهدارنده ی سقف هستند . پلان آن یک طبقه است و راهروهای بسیار باریکی دارد .

برج صحرای دستگرد (۲) :
این برج در صحرای دستگرد واقع در جاده ی فرودگاه شهید بهشتی اصفهان قرار دارد .

برج امام خمینی

این برج در ابتدای خیابان امام خمینی اصفهان قرار دارد .
نمای خارجی آن از گچ و کاهگل و نمای داخلی آن از آجر و کاهگل ساخته شده است . ارتفاع این برج ۲۵/۱۱ متر است و قطر استوانه ی بزرگ آن ۷۰/۶ متر می باشد.
برج گورت

این برج در روستای گورت قرار دارد ، گورت روستایی از دهستان قهاب، بخش مرکزی شهرستان اصفهان است. در گورت ومزارع آن بیشترین تراکم برجهای کبوتر به چشم می خورد .
این برج دارای دو استوانه ی داخلی وخارجی است که استوانه ی خارجی آن جهت پایداری بیشتر کمی متمایل تر ساخته شده است و با ۹ عدد جرز به استوانه ی داخلی متصل گردیده و پله های آن داخل جرز ها تعبیه شده و از پایین شروع و تا پشت بام ادامه دارد و در پشت بام ۹ عدد برجک به صورت آجر کاری مشبک قرار دارد که عبور کبوتران ، تهویه و نورگیری را میسر می کنند . ارتفاع این برج متر وقطر استوانه ی بزرگ آن ۶۰/۶ متر است .

برج ردان

این برج در ۳ کیلومتری جنوب شرقی اصفهان در کنار کانال آب در قریه ی ردان قرار دارد واز نوع استوانه ای است.
پلان طبقه ی همکف و اول آن مشابه بوده و در بام آن ۱۰نور گیر وجود دارد که یک در میان مربع ودایره هستند ابعاد آجرهای آن ۴×۲۴×۲۴ سانتی متر است.
قطر برج ۳۰/۱۳ متر و ارتفاع استوانه ی بزرگ ۲۰/۱۰ متر می باشد

برج های هزار جریب
از این برجها دو برج باقی مانده است .یکی واقع در دانشگاه اصفهان و دیگری در امتداد جنوبی خیابان شیخ صدوق این دو برج از لحاظ ساخت پیشرفته ترین برجها هستند و دارای لانه کبوترهای بیشتری هستند .

برج دانشگاه اصفهان :
این برج باارتفاع استوانه ی بزرگ آن از زمین ۳۰/۱۳ متر است و ارتفاع کل برج ۷۰/۱۶ متر می باشد
ابعاد آجرهای آن ۴×۲۴×۲۴ سانتی متر و ابعاد لانه های آن ۲۵×۱۷×۱۷ سانتی متر می باشد .

از این برجها دو برج باقی مانده است .یکی واقع در دانشگاه اصفهان و دیگری در امتداد جنوبی خیابان شیخ صدوق این دو برج از لحاظ ساخت پیشرفته ترین برجها هستند و دارای لانه کبوترهای بیشتری هستند .

.

برج هزار جریب ( شیخ صدوق ) :
این برج مجموعه ای از هشت استوانه ی کوچک در اطراف یک استوانه ی بزرگ مرکزی می باشد ، اتصالات استوانه های خارجی وداخلی سختی سازه را افزایش داده و پرواز ناگهانی چند هزار کبوتر به پایداری برج آسیبی نمی رساند .
ارتفاع استوانه ی بزرگ آن از زمین ۲۰/۱۳ متر و قطر آن ۵۰/۱۳ متر است

امنیت کبوترخانه ها
هر کبوتر خانه مانند یک دژ نظامی باید در برابر همه ی دشمنان کبوتر که تعداد آنها کم هم نیستند مقاوم ونفوذ ناپذیر باشد .
این نفوذ ناپذیری نه تنها باید قوش ، قرقی ، جغد ، کلاغ ، گربه و روباه و تا حدی آدمیزاد را در بر می گیرد ، بلکه مار و موش را نیز شامل گردد . موش اگر چه مستقیماً دشمن کبوتر نیست اما با عمل کانال سازی خود در زیر پی ها می تواند از طریق زیر زمین راه را برای ورود مار به داخل کبوترخانه ها فراهم آورد . برای پیشگیری از ورود پرندگان مزاحم و مهاجم به کبوترخان در کبوترخانه های ایران به ویژه نمونه های گلپایگان و خمین لانه های ورودی کبوتر ( کبوتر رو ) کاملاً حساب شده وگاه بوسیله تنبوشه هایی استاندارد بنا شده اند . چنانچه کبوتررو کمی بزرگتر باشد سایر پرندگان شکاری و مزاحم به آن رخنه می کنند و اگر کوچکتر باشد کبوتران بزرگتر قادر به ورود به آن نیستند .

برای جلوگیری از بالارفتن گربه ومار در برجهای مدور به شیوه ی اصفهان از نوار و یا نوارهایی از گچ در کمر برج و در نمونه های خمین و گلپایگان و خوانسار علاوه بر این نوار از فرورفتگیهایی در نبشهای مکعب مستطیلی کبوترخانه ها و گاه تسهیلات دیگر استفاده می کنند . رنگ سفید نوار و نوارهای گچی علاوه بر زیبایی به جلب کبوتران کمک می نموده است .
احیاناً کبوتران چاهی به مرور نسبت به این رنگ بازتاب شدیدی از خود نشان داده اند . نصب تله ی مارگیر که خود به تنهایی ابداع خلاقانه ای می باشد در کبوترخانه های
خمین ، گلپایگان و خوانسار نیز رایج بوده است .
امروزه در فن آوری های کشاورزی استفاده از بو وهورمون برای راندن و یا به دام انداختن حشرات مطرح می باشد .
در گذشته از این فکر برای فراری دادن برخی دشمنان کبوتر استفاده می شده است برای مثال در کبوتر خانه ها از بوی برخی جانوران مانند گرگ ،کفتار وبوی برخی گیاهان مانند کندر وسراب استفاده می شده است . در برخی روستاهای گلپایگان وخمین سر گرگ وکفتار را در کبوترخانه ها می گذاشتند