مقاله در مورد تیموریان

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 مقاله در مورد تیموریان دارای ۲۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد تیموریان  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد تیموریان،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله در مورد تیموریان :

تیموریان

مقدمه
تیموریان یا گورکانیان ایران (۷۷۱ – ۹۱۱ ه‍. ق.) (۱۳۷۰ – ۱۵۰۶ م.) دودمانی مغول تبار بودند. بنیادگزار این دودمان تیمور گورکانی بود که در آسیای میانه می‌زیست و سمرقند پایتختش بود. امیر تیمور کشوری گسترده و دولتی سترگ ایجاد کرد و سرزمین فرارود را به مقامی از اهمیت رسانید که تا آن زمان هیچگاه بدان پایه نرسیده بود. او مرزهای خود را نخست در سرتاسر آسیای میانه و آنگاه سرتاسر خراسان و آنگاه همه بخش‌های ایران و عثمانی و بخش‌هایی از هندوستان گسترد.

و چون فتوحات تیمور بیشتر جنبه یورش و هجوم داشت تا تسخیر واقعی غالب کشورها باز به زودی از تصرف تیموریان بیرون شد. با این حال فرارود مدتی مرکز دولتی شد که بیشتر ایران و افغانستان را افزون بر ولایت ماوراءالنهر دربرگیرنده بود. هنگامی که کشورهای گسترده تیموری تجزیه یافت دوره هرج و مرج پیش آمد. به محض اینکه تیمور مرد، ترکان عثمانی و آل جلایر و ترکمانان درصدد تصرف کشورهای ازدست‌رفته خود برآمدند. بااین همه، فرزندان تیمور موفق شدند که شمال ایران را

در مدت یک سده جهت خود نگاهدارند. ولی آنان بیشتر با یکدیگر در کشمکش بودند. سرانجام شاهرخ موفق شد که مناقشات اقوام خود را تا حدی رفع و قدرت و اعتبار کشور را نگهداری کند. ولی پس از مرگ او ممالکش به قسمت‌های کوچکتر مجزا شد و به همین سبب صفویان و امرای شیبانی آنها را به متصرفات خود پیوست کردند. با این حال خاندان تیموری از میان نرفت و نوادگان تیمور چندی پستر فرمانروایی خود را به هندوستان بردند و دولت سلسله بابری را بنیاد گذاردند

که اروپائیان آن را مغول کبیر می‌نامند.
کسان خاندان تیموری از این قرارند:
تیمور (۷۷۱ – ۸۰۷ ه‍. ق) (۱۳۷۰ – ۱۴۰۵ م.)
خلیل سلطان (۸۰۷ – ۸۱۲ ه‍. ق.) (۱۴۰۵ – ۱۴۱۰ م.)

شاهرخ (۸۰۷ – ۸۵۰ ه‍. ق.) (۱۴۰۵ – ۱۴۴۷ م.)
بایسنقر میرزا
الغ بیک (۸۵۰ – ۸۵۳ ه‍. ق.) (۱۴۴۷ – ۱۴۴۹ م.)
عبداللطیف (۸۵۳ – ۸۵۴ ه‍. ق.) (۱۴۴۹ – ۱۴۵۰ م.)
عبدالله (۸۵۴ – ۸۵۵ ه‍. ق.) (۱۴۵۰ – ۱۴۵۱ م.)

ابوسعید (۸۵۵ – ۸۷۳ ه‍. ق.) (۱۴۵۱ – ۱۴۶۹ م.)
سلطان حسین بایقرا در هرات (۸۶۲ – ۹۱۱ ه‍. ق.) (۱۴۷۰ – ۱۵۰۶ م.)
سلطان احمد (۸۷۳ – ۸۹۹ ه‍. ق.) (۱۴۶۹ – ۱۴۹۴ م.)
سلطان محمود (۸۹۹–۹۰۰ ه‍. ق.) (۱۴۹۴ – ۱۴۹۵ م.)
دوره هرج و مرج (۹۰۰ تا ۹۱۱ ه‍. ق) (۱۴۹۵ – ۱۵۰۶ م.)
این سلسله بدست امرای شیبانی منقرض شد.

دوران تیموریان
در دوران تیموریان (۷۸۳ – ۹۱۱ ه.ق) وسعت ایران به منتهى درجه زمان خود رسیده است چه از یک‌سو در شمال شرقى تا ماوراءِ سیحون و شمال دریاچه اورال جزءِ متصر

فات ایران درآمد و از سوى دیگر تا کاشغر و رودخانه سند در شرق مرزهاى ایران گسترده شد، در شمال غربى تا ماوراءِ قفقاز جزءِ قلمرو ایران درآمد، در غرب نیز تا رود فرات از متصرفات ایران محسوب مى‌شد.
تیمور و تیموریان
امیر تیمور گورکان که به ”امیر صاحبقران“ نیز شهرت یافته است از سال ۷۸۲هـ. حمله‌هاى خود را به ایران شروع کرد و در سال‌هاى ۷۸۲ تا ۷۸۷ خراسان و مازندران و گرگان را به تصرف درآورد و از آن پس در طى دو یورش سه ساله و پنج ساله خود از ۷۸۸ تا ۷۹۸ به طول انجامید بخش بزرگى از سرزمین ایران را به اطاعت خود درآورد، آنگاه به هند لشکر کشید و دهلى را تصّرف کرد و سال‌‌هاى ۸۰۲ تا ۸۰۷ را به کشاکش با سلطانان روم و شام و مصر گذارنید و سرانجام در شعبان همین سال سر پرغرور خود را به خاک سیاه برد.
وى مردى بلند همّت و دلیر و قوى پنجه و لشکرکش، و در عین حال سختگیر و سخت‌کُش بود. هم قتل‌عام‌هاى او در خراسان و عراق عجم و شام و روم و هند معروف است، و هم ارادتش به زاهدان و عارفان و سادات زبانزد. هم دعوى عدالت داشت و هم شهرهاى پرثروت را به باد غارت مى‌داد. این معجون شگفت‌انگیز که جهانگیرى بود چالاک و سفّاکى بود بى‌باک، نه سرداران مدّبرى بر گ

رد خود داشت و نه فرزندان لایقى در دنبال. فتوحاتش هم، اگر به‌دقّت بنگریم، خالى از نظم و ترتیب و نقشه معیّن بود. به همین سبب دولت مقتدر و ممالک پهناورش پس از مرگ او در هم ریخت و با چنان بى‌نظمى درآمیخت که حتّى تدبیرهاى شاهرخ هم نتوانست نظام از دست رفته آن را بازگرداند.
تیمور در هنگام مرگ خود ۳۶ فرزند و نواده ذکور داشت که از میان فرزندش شاهرخ از همه کار آمدتر و مشهورتر بود. این تعددّ افراد و اهواء به افتراق و دودستگى میان آنان انجامید و کشاکش‌هائى فراوان را به‌دنبال خود آورد. نتیجه جنگ‌ها و نزاع‌هاى بین آنان بدینجا کشید که ممالک وسیع تیمورى به دو بخش بزرگ منقسم گردید. بخش غربى آن یعنى ایران غربى و عراق عرب و الجزیره و ارّان

و گرجستان و ارمنستان تحت حکومت جلال‌الدین میرانشاه و فرزندانش ابوبکر و عمر قرار گرفت امّا دیرى نپائید که دست از آنان خارج شد، و بخش شرقى خراسان و ماوراءالنهر و ناحیه‌هاى مجاور آنها در اختیار شاهرخ درآمد. شاهرخ پادشاهى نسبتاً نیکونهاد، دیندار، عادل، بخشنده و دوستد

ار علم و ادب و حامى عالمان و ادیبان و خواهان آبادى و خود نیز شاعر و خوشنویس و هنر دوست بود و توانست این بخش بزرگ از ممالک تیمورى را از سقوط و پریشانى نجات دهد. وى هرات را که مستقّر حکومتش بود به‌صورت مرکزى فعّال براى ادبیات و علوم و هنر و مجمع عالمان و ادیبان و

شاعران و خطّاطان و نقّاشان ساخت، و از عوامل اساسى رونق ادبیات و هنر و در عهد تیمورى گردید.
فرزند او میرزا غیاث‌الدّین بایسنقر متوفى به سال ۸۳۷هـ. نیز که همچون پدر شاعر و خوشنویس بود، هم بر سیرت پدر در رونق بازار ادبیات و هنر در عهد تیمورى کوشید و هنرمندان را بزرگ داشت. محفل میرزاغیاث‌الدین در هرات مجمع ارباب فضل و هنر بود و به ‌سبب علاقه خاصّ به نسخه‌هاى نفیس، عده‌اى محّرر و نقاش و صحّاف در دستگاه خود داشت تا کتابخانه او را به آثار نفیس مزّین سازند. از جمله همین نسخه‌ها است شاهنامه معروف به بایسنقرى که از جمله آثار هنرى بسیار ارزنده ایران است. فرزند دیگر شاهرخ یعنى میرزا الغ‌بیک (۷۹۶-۸۵۳ هـ). که حکومت ماوراءالنهر

داشت و در سمرقند مستقّر بود نیز مانند پدر و برادر به ‌کار علم و ادب اشتیاق و علاقه وافر نشان مى‌داد و به بناى مدرسه و خانقاه و رصدخانه‌اى در سمرقند اقدام نمود و دانشمندانى چون غیاث‌الدین جمشید کاشانى و معین‌الدین کاشانى و صلاح‌الدین موسى معروف به قاضى‌زاده رومى و مولانا على ‌قوشچى به همراه خود الغ‌بیک در آن رصدخانه به کارهاى نجومى مى‌پرداختند و تألیف‌ ”زیج جدید گورکانى“ از نتایخ همین رصدخانه بود.
با مرگ شاهرخ در سال ۸۵۰ هـ. طغیان‌هاى پیاپى امیران و شاهزادگان، بازمانده ممالک تیمورى را دچار تجزیه کلّى نمود. الغ‌بیک به‌دست فرزندش میرزا عبداللطیف مقیّد شد و در سال ۸۵۳ به‌دس

ت یکى از امیران به قتل رسید. عبداللطیف نیز پس از شش ماه سلطنت مقتول گشت و جانشین او میرزا عبدالله نام هم او آغاز کار با قیام ابوسعید نواده جلال‌الدین میرانشاه مواجه گردید و در سال ۸۵۵ هـ. به قتل رسید. در این کشمکش‌ها سلطان ابوسعید مذکور توانست به‌تدریج بر نوادگان شاهرخ غلبه کند و یک حکومت قوى بعد از شاهرخ ایجاد نماید که تا سال ۸۷۳هـ. برقرار بود، امّا او نیز به‌دست حریف قوى پنجه خود به‌نام اوزون‌حسن‌ آق‌قویونلو مغلوب و مقتول گشت و ممالک تیمورى با هرج و مرج جدید روبه‌رو گردید که سرانجام به برانداختن آخرین نواده شاهرخ یعنى میرزا یادگار محمد (۸۷۵هـ). و غلبه سلطان‌حسین بایقرا منجر شد. بایقرا که مدتى نسبتاً طولانى (از ۸۷۵ تا ۹۱۱) در خراسان و جرجان و گاه تا بخشى از ماوراءالنهر حکومت داشت، شهر هرات را مقرّ خود ساخت اثر توجهات خاصّ که به اهل علم و ادب و هنر داشت بر رونق آن شهر، بیش از پیش

، افزود و عمارت‌هاى مختلف و از آن جمله مدرسه و کتابخانه‌اى بزرگ بنا نهاد، چنانکه عهد سلطنت او را یکى از دوار بسیار مهّم از باب مرکزیت علمى و ادبى و هنرى شهر هرات مى‌توان شمرد. امیر و ندیم و مشاور وى نظام‌الدّین علیشیر نیز مردى شاعر و فاضل و مشوق فاضلان روزگار در تألیف و تصنیف و دوستدار شاعران و نویسندگان و از بانیان بزرگ آثار خیر بود.
سال‌هاى آخر سلطنت سلطان‌حسین بایقرا مصادف بود با نیرو گرفتن ازبکان و آغاز هجوم‌هاى آنان به ماوراءالنهر از سوئى، و نیرومند شدن دولت نوخاسته صفوى از سوى دیگر، و اگر چند مرگ سلطان‌حسین سبب برافتادن قطعى این دولت از جهان نبود ـ زیرا یکى از شاهزادگان این سلسله یعنى ظهیرالدین بابر که از اعقاب جلال‌الدین میرانشاه‌بن تیمور بود پس از تسلّط ازبکان بر ماوراءالنهر به افغانستان و سپس هندوستان رفت و امپراتورى پهناور ”مغول کبیر“ را در آنجا بنیان گذاشت ـ امّا در واقع غروب عمر سلطان‌حسین را باید همراه با افول ستاره دولت تیمورى در ایران دانست.

سیاست دینى تیموریان
در دوره پایان قرن ۸ تا اوایل قرن دهم حکومت مطلقه با اسلام و مذهب‌هاى منشعب از آن بود و کار شیوع و رسوخ اعتقادات دینى در میان مردم به ‌درجه‌اى رسیده بود که غالباً به خرافات و اوهام مى‌انجامید و دین‌ها و مذهب‌هائى که بازیسته به اسلام نبود به درجه‌اى از ضعف رسید که دیگر اثرى در ذهن‌ها و فکرها نمى‌توانست داشته باشد مگر در افراد معدودى که بدان‌ها اعتقاد داشتند. یکى از تفاوت‌هاى تیمور با چنگیز در آن است که فاتح گورکان و همه اطرافیان او مسلمان و در اعتقاد دینى خود راسخ و یا متظاهر به این امر بودند و حتى تحکیم مبانى شرع مبین را بهانه جهانگشائى و خونریزى نیز قرار مى‌دادند. چنگیز نامسلمان آزادمنشى بود و اعقاب او و سران و سربازانشان تا مدتى اعتقادات اصلى خود را محفوظ دشته بودند و کم‌تر مزاحم اعتقادات محلّى

مردم مى‌شدند در حالیکه تیمور خود را مسلمانى مسلمان‌تر از دیگران مى‌دانست و براى خود به رسالتى و مأموریتى در این باب قائل بود و خود را یکى از ”مجدّدان دین“ (تزوکات تیمورى، چاپ اکسفورد، ۱۷۷۳م. ۱۷۳ص) قلمداد مى‌کرد. وى مدّعى بود که با تعیین یکى از سادات ذى‌قدر به‌ صدارت اهل اسلام، اوقاف را تحت ضابطه درآورده بود و براى هر شهر قاضى و مفتى و محتسب معلوم کرده و مسجدها و خانقاه‌ها را در هر شهر تعمیر نموده بود و علما و مدرسان گماشته بود تا مسائل دینى و عقاید شرعى را به مردم تعلیم مى‌دادند.

اتخاذ چنین روشى در تقویت دین، یا تظاهر به این امر، یادآور روشى است که ترکمانان سلجوقى از نیمه اول قرن پنجم هجرى در پیش گرفته بودند تا پایه‌هاى حکومت خود را بر ایران و سایر ممالک اسلامى از آن راه استوار سازند و نیک مى‌دانیم که ترکمانان مذکور خود در این راه مبتکر و پیشگام نبودند بلکه از سلطان ترکزاد غزنوى، محمودبن سبکتگین، پیروى نمودند که به بهانه تقویت دین اسلام و برانداختن مبتدعه و قرامطه فجایع بسیارى در رى و دیگر بلاد مرتکب گردید.
تیمور به ‌بعضى از فتوحات خود عنوان ”غزو“ مى‌داد تا در شمار غازیان اسلام درآید. حمله‌اى که او در پایان عمر خود به چین تهیه مى‌دید عنوان جهاد با کفّار خطا داشت و تیمور مى‌خواست جنگ با کافران چین را کفّاره کشتارهاى بى‌امان مسلمانان سازد. امّا پیدا است که ثروت‌هاى بى‌کران خان بالغ و خطاى ذهن فاتح گورکان را به‌ خود مشغول داشته بود نه تیمار دین، چنانکه در فتح بلاد هند نیز چنین بود (رجوع شود به ظفرنامه شامى ص ۱۷۰ به بعد از ظفرنامه شرف‌الدین على یزدى ج۲، ص ۴۴۷).
به هر حال امیر فاتح گورکان بنا به دعوى خود نه قصد فتح بلاد و خونریزى داشت و نه آهنگ نهب و غارت و نه به حرص مال و در طمع نفایس به این‌سوى و آن‌سوى مى‌‌رفت بلکه قصد او غزو با کفار بود و یا دفع ستم از مسلمانان.
درباره شاهرخ گفته مى‌شود که مردى دیندار و معتقد به اجراء فرمان‌هاى الهى و احکام دین بود و به همین سبب است که به او نیز لقب ”مجدّد دین“ داده شده است. (رجوع شود به مطلع السعدبن ج۲، ص ۷۳۹). وى نوشیدن شراب را ممنوع کرد و دو محتسب به نام‌هاى ”سیّد مرتضى صحّاف“ و ”عبدالجلیل قاینى واعظ“ را به شغل احتساب گماشت تا مردم را از شرابخوارى باز دا

رند. با این همه در عین خم‌شکنى شاهرخ، فرزندش میرزا بایسنقر جان بر سر کار شراب نهاد. شاهرخ به خواجه عبدالله انصارى ارادت مى‌ورزید و هر پنجشنبه به زیارت قبر او، که بر آن عمارت‌ها بنا نهاده بود، مى‌شتافت. علاوه بر آن به دیگر مشایخ متصوفه چون شیخ ابوسعید و شیخ ابواسحق کازرونى نیز ارادت داشت و کراراً به زیارت مشهد مقدس امام هشتم مى‌رفت. بر روى‌هم رفتار مؤدبانه و توأم با احترام وى نسبت به علماء، مشایخ و بزرگان دین سبب نفوذ این دسته‌هاى

سه‌گانه و دخالت‌هایشان در امور اجتماعى و کشورى عهد تیمورى شد تا آنجا که آنها در نقض احکام دولتى و کاستن مالیات‌ها و امثال‌ این امور هم قدرت تصرّف یافته بودند.

همین تظاهر به دین‌دارى یا اعتقاد واقعى به آن و همچنین دعوى تجدید دین بود که به تیموریان فرصت ادعاء ”خلافت“ مى‌داد. تیمور از بیان مورخ مخصوص خود نظام شامى عنوان ”خلافت پناه“ و ”خلافت پناهى“ دارد، و براى شاهرخ نیز سخن از استحقاق تاج خلافت رفته است و او به منزله آفتابى شمرده شده است که از اوج سپهر خلافت تافته باشد.

دانش و هنر در زمان تیموریان
تیمور با اینکه بسیار خونریز بود ولی به دانش و هنر کشش نشان می‌داد، از اینرو هنرمندان و صنعتگران از کشتارهایش در امان می‌ماندند. فرزندان او نیز سیاست بنیادگذار دودمان تیموریان را پی گرفتند که می‌توان به راه اندازی رصدخانه، مسجد و مدرسه اشاره کرد. هنر ریزنگاره نیز در این دوره از تاریخ ایران به اوج خود رسید. خلیل نوه تیمور که آغاز هیچگونه شباهتی نداشت، کوشش کامل به رفاه و خوشبختی کشور معطوف داشت و خدماتی به دانش و ادب کرد. شاهرخ پیرو جدی علوم و صنایع بود و مسجد و بقعه مقدس رضوی که زیارتگاه شیعیان است از اوست. پسر او، الغ‌بیک فرمان داد زیجی ترتیب دادند. حسین‌بن بایقرا نیز حامی علوم و ادبیات بود. ابوسعید پادشاه توانا، با کفایت، هنر دوست این خاندان نیز خود هنرمند بود. او پیرو متصوفه و اهل عرفان بود و مشایخ صوفیه را گرامی می‌داشت و بعد او بود که خاندان تیموریان به صوفی گری روی آوردند.

بازماندگان تیموریان
نوادگان پادشاهان تیموریان هنوز ساکن ایران هستند و اکثریت آنان در نواحی اطراف تهران(به ویژه رودهن) و همدان پیرو مسلک صوفی گری هستند. زبان مادری بازماندگان این سلسله گویشی از ترکی است که ویژه و ویژه خودشان است و پیوندهای خانواگی در بینشان بسیار رایج است. گفته می‌شود آنان گاهی شاخه‌ای از اهل حق نیز می‌باشند. ولیکن اختلاف عقیده بسیاری میان آنان و دیگر پروان اهل حق است. برای نمونه سبیل خود را کوتاه نگاه داشته، محمد را خاتم انبیا دانسه و حتی علی را تنها یک انسان ولی با روحیات خداوندی می‌شناسند.
همچنین گفته می‌شود آنان همچنین به مانند اجداد خویش و بر خلاف دیگر پیروان اهل حق، به دانش و هنر بسیار دلبستگی داشته و در کارهای اقتصادی تندرست بسیار پرکار هستند.
روابط خارجى در عهد تیموریان
وحشتى که کشورگشائى پادشاهان عثمانى در اروپا پدد آورده بود به ایجاد روابط نزدیک آن قارهّو هانرى چهارم پادشاه انگلستان و هانرى سوم پادشاه کاستیل نامه‌هائى مبادله شد و سفیرانى رفت و آمد داشتند. بعد از تیمور، در سال ۸۵۷هـ. که اوزون‌حسن به تخت نشست سلطان‌محمد فاتح، قسطنطنیه را تسخیر کرد و اروپا را با یک حادثه تاریخى خطرناک روبه‌رو ساخت. این امر سبب ایجاد اتحّاد بین دولت ونیز و اوزون‌حسن گردید و دو طرف سفیرانى مبادله کردند. مقصود از این

مبادله سفیران و مساعدت دولت ونیز به اوزون‌حسن، مشغول داشتن دولت عثمانى در جبهه شرق و دفع شرّ آن و جلوگیرى از پیشرفتش در بلاد اروپا بود و نتیجه آن به جنگ میان سلطان‌محمد ثانى و اوزون‌حسن در سال ۸۷۷هـ. و شکست اوزون‌حسن انجامید.
جانشین واقعى تیمور یعنى شاهرخ نیز به‌ اندیشه گسترش روابط خارجى افتاد و در پى این اندی

شه به ایجاد رابطه با ممالیک مصر کوشید. پادشاهان تیمورى مشرق نیز با باقى‌مانده امپراتورى مغول در آسیا مانند چین رابطه طولانى برقرار کردند و سفیرانى مبادله نمودند. ارتباط شاهرخ با دربار چین هم به ‌سال ۸۱۱ هجرى (۱۴۰۸ م). مى‌کشد و از این تاریخ به بعد سفیران متعدد بین دو کشور در رفت‌وآمد بودند (۱). مقصود پادشاه خطاى از اقدام به ایجاد حسن رابطه با دولت نیرومند

تیمورى ترویج تجارت چین با مغرب بود امّا قابل توجه آنکه شاهزاده هنردوست و هنرپرور تیمورى میرزا بایسنقر از این مراودت سیاسى به فکر استفاده هنرى افتاد و یکى از هنرمندان درگاه خود به‌نام غیاث‌الدین نقّاش را همراه هیئت ایرانى به چین فرستاد. در هنگام مراجعت این گروه به هرات (سال ۸۲۵هـ).