مقاله رازیانه

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله رازیانه دارای ۵۳ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله رازیانه  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله رازیانه،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله رازیانه :

رازیانه

چکیده:
رازیانه با نام علمی Foeniculum vulgare Mill گیاهی چند ساله است که به دو صورت وحشی و زراعی در ایران دیده می شود. به طور کلی تمام قسمت های گیاه خاصیت درمانی دارد، اما بیشترین قسمت مورد استفاده آن بذر است که حاوی روغن اسانس فرار است و مهمترین ترکیب شیمیایی آن آنتول است که بیشترین خواص این گیاه مربوط به این ترکیب است. از طرفی دیگر مزه شیرین رازیانه مربوط به وجود آنتول و استراگول در آن می باشد.

از دم کرده میوه برای درمان دل درد در کودکان استفاده می شود. مواد موثره این گیاه سبب افزایش ترشح شیر در مادران می شود.

اسانس رازیانه در صنایع داروسازی، نوشابه سازی، صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی مورد استعمال فراوان دارد.
واژه های کلیدی: رازیانه (Foeniculum vulgare)، آنتول، روغن اسانس، استراگول .

مقدمه
رازیانه Foeniculum vulgare گیاهی است دیپلوئید ۲۲=n2 و از مهمترین و قدیمتیرین گیاهان دارویی ایران، منشاء آن مدیترانه و متعلق به خانواده چتریان (Apiaceae) می باشد. ظاهر کلی رازیانه مخصوصا از نوع برگ بی شباهت با شوید نیست ولی بوی مطبوع و معطر و ساقه مرتفع و ریشه ضخیم گیاه به سهولت آن را از شوید متمایز می سازد. گل های آن زرد رنگ و مجتمع به صورت چتر مرکب است. قسمت مورد استفاده رازیانه، ریشه، برگ و میوه آن است ولی معمولا کلیه قسمت ها مورد استفاده قرار می گیرد.

در افسانه های قدیمی آمده است که مارها در زمان پوست اندازی چشمان خود را با مالیدن به رازیانه قوی می نمایند، از این روی بود که مردم برای رازیانه اثر تقویت کننده نیروی بینایی قائل بودند و حتی هنوز هم که قرن ها از آن روزگار می گذرد، مردم به آن معتقد هستند. جالینوس حکیم از مصرف آن در تهیه غذاها صحبت نموده است و در قرن پنجم برای آن اثر مسکن سرفه قائل بودند.

اسانس رازیانه حاوی آنتول، استراگول، متیل اوژنول، فلاندرن، آلفاپینن، فنچون و ; می باشد. آنتول موجود در اسانس رازیانه اثر فعال کننده مراکز عصبی مغزی را دارد. طعم میوه رازیانه معطر، کم و بیش با بوی ملایم و به حالت تازه ناپسند است.

گیاه شناسی
رازیانه گیاهی دو ساله یا چند ساله است که در ایران فقط یک گونه به نام Foeniculum vulgare هم به صورت زراعی و هم وحشی یافت می شود (۱). رازیانه دارای ریشه¬ای غده ای، دوکی شکل، مستقیم و به رنگ سفید مات است. در این گیاه ساقه قائم، استوانه ای، به رنگ سبز

روشن، به ارتفاع ۱۵۰ تا ۲۰۰ سانتی متر و منشعب می باشد. برگ ها به رنگ سبز تیره ، شاداب ، ظریف و دارای بریدگی های کم و بیش عمیق هستند. دمبرگ ها در محل ساقه حالت غلاف پیدا می کند. گل های کوچک و زرد رنگ رازیانه در انتهای ساقه های اصلی و فرعی به صورت مجتمع در چتر مرکب قرار میگیرند. میوه رازیانه به طول ۶ تا ۱۰ میلی متر به عرض ۲ تا ۳ میلی متر دوکی شکل با دو انتهای باریک و رنگ آن سبز یا قهوه ای روشن می بشد. میوه مریکارپ دارای ۵ پره

برجسته ولی کند و ناودانی. هر یک از شیارها بین پره ها دارای یک مجاری ترشح کننده است (۲).

پراکنش
ایران: در ایران در گرگان – حاجی لنگ ارتفاع ۲۰۰ متری، مازندران – پنجاب در دره هراز، در آذربایجان در ارتفاع ۱۰۰۰ متری ، تبریز، گیلان، شمال منجیل، کنار رودخانه، در بلوچستان می روید (۲).
جهان: رازیانه بومی منطقه مدیترانه و جنوب اروپا است و در حال حاضر در جنوب و مرکز اروپا، کشورهای آسیایی (هند، چین، ژاپن) و بسیاری از کشورهای آفریقایی و همچنین در برزیل و آرژانتین کشت می شود (۳).

نیازهای اکولوژیکی:
از آنجایی که رازیانه گیاهی است مدیترانه ای، هوای گرم برای رشد و نمو این گیاه مطلوب می باشد . به طور کلی کشت این گیاه در کشورهایی با هوای گرم ( که تابستان طولانی و زمستان سرد نداشته باشد) موفقیت آمیز می باشد. جوانه زنی بذور ۶ تا ۸ درجه سانتی گراد انجام می گیرد ولی درجه حرارت مطلوب برای جوانه زنی۱۵ تا ۱۶ درجه سانتی گراد می باشد (۳). بالاترین درجه قطع جوانی ۴/۲۹-۲/۲۷ درجه سانتی گراد گزارش شده است (۴).

خاک های روم رسی با مواد و عناصر غذایی تاثیر منفی در عملکرد محصول دارند . کشت رازیانه را باید در زمین هایی انجام داد که دارای آب کافی باشند. دمای مطلوب در طول دوره رویش و در طی زمان تشکیل میوه ۲۵ تا ۲۲ درجه سانتی گراد است. در زمستانهای طولانی و بسیار سرد ریشه گیاه دچار سرمازدگی و خشک می شوند. آبیاری در زمان مناسب تاثیر مثبتی بر کیفیت و کمیت مواد موثره رازیانه دارد. بهترین زمان برای این کار ابتدای رویش، مرحله تشکیل ساقه و هم چنین مرحله نمو گل می باشد.

PH خاک برای رازیانه ۸/۴ تا ۸ مناسب است (۳).

فنولوژی:
دوره رویش رازیانه بسیار طولانی است. بذور ۲تا ۳ سال قوه نامیه خود را حفظ می کنند. در شرایط مناسب ۱۴ تا ۲۰ روز پس از کاشت سبز می شوند. رشد اولیه بسیار کند است به طوریکه از رویش دانه تا تشکیل ساقه ۲ تا ۵/۲ ماه طول می کشد. در سال اول رویش گل در اواسط تیر و زمان مناسب برداشت اوایل مهر است. اما در سال های بعد این زمان جلو می افتد. عمر مفید این گیاه ۴ تا ۵ سال است. بذور دو ساله (بندرت سه سال) از کیفیت خوبی برای کشت برخوردار هستند (۴).

تناوب کاشت
رازیانه را می توان با اکثر گیاهان به تناوب کشت نمود ولی بهتر است این کار با گیاهانی که سبب افزایش مواد غذایی و بهبود خاک گردند، انجام گیرد. تناوب کاشت رازیانه با گیاهانی نظیر گوجه فرنگی، ذرت و یونجه مناسب نیست. به واسطه بیماری های مشترک بین رازیانه و اکثر گیاهان تیره چتریان نظیر هویج، انیسون، شوید و زیره سیاه تناوب کشت با آنها مناسب نمی باشد و ممکن است سبب گسترش آفات و بیماری ها شده و خسارت سنگینی به محصول وارد آورد (۳).

مواد و عناصر غذایی مورد نیاز:
رازیانه در طول رویش به مواد غذایی نسبتا زیادی نیاز دارد. کودهای حیوانی کاملا نپوسیده تاثیر نامناسبی بر ریشه این گیاه دارند. از این رو باید نهایت دقت را در افزودن کودهای حیوانی به زمین هایی که رازیانه در آنها کشت می شود کرد. در اضافه کردن کودهای ازته هم باید دقت فراوانی کرد به طوریکه اگر بیش از مقدار مورد نیاز ازت به زمین بدهیم سبب تحریک رشد رویشی می شود، رشد زایشی (گلدهی و تشکیل میوه) را نیز مختل می کند و سبب کاهش شدید عملکرد می شود. هم چنین افزودن مقدار زیادی ازت، سبب کاهش مقاومت گیاه در مقابل سرمای زمستان نیز خواهد شد. (۳)
افزودن ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار ازت پس از سبز شدن سبب افزایش محصول به مقدار ۶۹/۵۱ درصد و افزایش اسانس آن به مقدار ۵/۳۳ درصد می گردد، اما افزایش بیشتر مقدار ازت از مقدار آنتول می کاهد.
رفع نیازهای غذایی رازیانه نظیر ازت، فسفر، پتاس و ;از طریق افزودن کودهای شیمایی انجام می گیرد. کمبود عناصر و مواد غذایی خاک نه تنها مقاومت گیاهان را در برابر آفات و امراض مختلف کاهش می دهد، بلکه به طور بارزی سبب کاهش مقاومت آنها در برابر سرمای زمستان می¬شود. در فصل پاییز ۸۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر و ۴۰ تا ۶۰ کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس به زمین می افزایند. در فصل بهار به خاک هایی که تهی از ازت ه

ستند ۴۰ تا ۵۰ کیلوگرم در هکتار ازت به عنوان سرک در اختیار گیاه گذاشته می شود.
افزودن ۴۰ تا ۶۰ کیلوگرم در هکتاراکسید فسفر و ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرم در هکتار ازت در پاییز سال اول رویش تاثیر عمده ای در افزایش عملکرد در سال دوم خواهد داشت. چنانچه رویش گیاه در سال دوم به کندی انجام گیرد باید در بهار سال دوم ۲۰ تا ۴۰ کیلوگرم در هکتار ازت به خاک افزوده می شود. (۳).

جدول زیر تاثیر عناصر غذایی در عملکرد میوه و مقدار اسانس میوه رازیانه را نشان می دهد.
عناصر غذایی (کیلوگرم در هکتار) عملکرد میوه % اسانس
(در وزن خشک گیاه)
ازت اکسیدفسفر اکسیدپتاس تن در هکتار درصد
— — — ۲۰۶/۱ ۱۰۰ ۲۷/۴
۴۰ ۸۰ ۴۰ ۲۰۶/۱ ۱۳۲ ۴۲/۴
۴۰ ۸۰ ۴۰ ۹۰۹/۱ ۱۵۸ ۲۶/۴
۴۰ ۱۲۰ ۴۰ ۲۰۲/۲ ۱۶۰ ۲۶/۴
۶۰ ۱۲۰ ۴۰ ۷۱/۱ ۱۳۵ ۰۱/۴

آماده سازی خاک
برای آماده سازی خاک بهتر است در اواخر تابستان کودهای کاملا پوسیده حیوانی را به زمین اضافه کرد. سپس شخم عمیقی زده می¬شود و کودهای شیمایی مورد نیاز گیاه را به خاک می افزایند و آنرا به وسیله دیسک به عمق ۲۰ تا ۲۵ سانتی متری خاک می فرستند. سپس زمین را تسطیح نموده و بستر خاک را برای کشت حاضر می نمایند(۳).

تاریخ و فواصل کاشت
رازیانه دوره رویشی نسبتا طولانی دارند. لذا باید کاشت آن در اوایل سال (اواخر اسفند اوایل بهار) انجام گیرد. بعضی از محققین کشت رازیانه را در فصل پاییز (آبان) توصیه می کنند (۳).
بذور به صورت خطی داخل کرت در عمق ۱ تا ۲ سانتی متری خاک به طور مستقیم کشت می شوند. فاصله بذور از هم بر روی خطوط ۳۰ سانتی متر در نظر گرفته می شود اما در حالت کمی فاصله خطوط از هم ۴۰ سانتی متر انتخاب می شود. (۸).
مقدار بذر برای یک هکتار زمین ۸ تا ۱۰ کیلوگرم در نظر گرفته می شود (۳).
میزان بذر
Kg/ha عملکرد اسانس
Kg/ha مقدار اسانس
(درصد ماده خشک) وزن هزار دانه
(گرم) وزن دانه
(تن در هکتار)
۸
۱۰ %۲۲
%۸/۱۶ ۹۲/۱
۸۴/۱ ۵/۴
۰/۵ ۴۵/۱
۱۸/۱

مراقبت و نگهداری
وجین علف های هرز در فصل بهار (خرداد) ضروری می باشد. با استفاده از علف کش های مناسب نیز می توان به مبارزه با علف های هرز پرداخت. از بین این علف کش ها می توان مرکازین را نام برد که به مقدار ۴ تا ۵ کیلوگرم در هکتار قبل از کاشت، و اگر در فصل پاییز کاشته می شوند، بعد از کاشت بذور اما قبل از رویش آنها استفاده می شو. از دیگر علف کش¬ها می توان آفالون را به مقدار ۵/۱ تا ۲ کیلوگرم در هکتار هنگامی که طول گیاهان به ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر می رسد استفاده نمود.
آفات در طول رویش ممکن است خسارت سنگینی به رازیانه وارد نماید. خسارت عمدتا ازجانب سن¬های لکه دار که متعلق به خانواده میریده هستند وارد می شود. این حشرات با مکیدن شیر، گیاه سبب ضعیف شدن و کاهش عملکرد می شود. برای مبارزه با این آفت می¬توان از دیتریفون یا وفاتوکس استفاده نمود. (آفت کش ها و علف کش ها را می توان به طور مخلوط به کار برد (۳).
از گیاه رازیانه می توان برای مبارزه بیولوژیک استفاده کرد. به طوریکه اگر در اطراف کرتهای گیاه، این گیاه را کشت نماید محل اسکان کفشدوزک است که این حشره از شته تغذیه می کند (۸).
رازیانه را هیچ گاه نباید در مجاورت گیاهان سمی مانند بذر البنج و گیاهانی از این قبیل کشت نمود. زیرا، هنگام برداشت ممکن است بذر رازیانه با بذر این گیاهان مخلوط شود و استفاده از آن ایجاد مسمومیت نماید (۳).

تاثیر کودهای شیمیایی بر عملکرد کمی و کیفی رازیانه
بررسی منابع نشان می دهد که استفاده از کودهای شیمیایی باعث تغییر در عملکردهای کمی و کیفی رازیانه می شوند. به طوریکه کمبود عناصر و مواد غذایی خاک نه تنها مقاومت گیاهان را در برابر آفات و امراض مختلف کاهش می دهد بلکه به طور بارزی سبب کاهش مقاومت در سرمای زمستان می¬شود. طبق آزمایشی که توسط امید بیگی و همکاران انجام شد نشان داد که کود نیتروژن باعث افزایش عملکرد بذر، وزن هزار دانه و میزان اسانس گردید. زمانی که میزان نیتروژن مصرفی ۵۰ کیلوگرم در هکتار بود، بالاترین عملکرد بذر هنگامی به دست آمد که به صورت دو تقسیط ۲۵ کیلوگرمی در هکتار استفاده شد. اما برای مقادیر ۱۲۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار، مصرف کود بعد از جوانه زنی توصیه گردید. طبق همین گزارش زمان کوددهی بر مقدار اسانس موثر ولی بر ترکیب های موجود در اسانس تاثیر خاصی نداشت. لازم به ذکر است که رازیانه در طول مدت رشد به مقدار مناسبی از کودهای دامی نیازمند است. در این رابطه کودهای حیوانی که به طور کامل نپوسیده باشد تاثیر نامناسبی بر ریشه گیاه داشته و سبب سوختگی ریشه و خشک شدن رازیانه می شود.