مقاله امر به معروف و نهی از منکر

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله امر به معروف و نهی از منکر دارای ۷۱ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله امر به معروف و نهی از منکر  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله امر به معروف و نهی از منکر،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله امر به معروف و نهی از منکر :

امر به معروف و نهی از منکر

حدیث (۱) قال على علیه السلام :
وَماأعمالُ البِرِّ کُلُّها وَالجِهادُ فى سَبیلِ اللّه‏ِ عِندَ المرِ بِالمَعرُوفِ وَالنَّهىِ عَنِ المُنکَرِ إِلاّ کَنَفثَهٍ فى بَحرٍ لُجِّىٍّ؛
همه کارهاى خوب و جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از

منکر چون قطره‏اى است در دریاى عمیق.
نهج البلاغه، حکمت ۳۷۴
حدیث (۲) امام على علیه السلام :

إنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ وَالنَّهىَ عَنِ المُنکَرِ لا یُقَرِّبانِ مِن أَجَلٍ وَلا یَنقُصانِ مِن رِزقٍ ، لکِن یُضاعِفانِ الثَّوابَ وَیُعظِمانِ الجرَ وَأفضَلُ مِنهُما کَلِمَـهُ عَدلٍ عِندَ إمامٍ جائِرٍ؛
امر به معروف و نهى از منکر نه اجلى را نزدیک مى‏کنند و نه از روزى کم مى‏نمایند، بلکه ثواب را دو چندان و پاداش را بزرگ مى‏سازند و برتر از امر به معروف و نهى از منکر سخن عادلانه‏اى است نزد حاکمى ستمگر.
غررالحکم، ج۲، ص۶۱۱، ح۳۶۴۸
حدیث (۳) قال رسول الله صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله :
إذا لَم یَأمُروا بِمَعروفٍ وَلَم یَنهَوا عَن مُنکَرٍ وَلَم یَتَّبِعوا الأخیارَ مِن أهلِ بَیتى ، سَلَّطَ اللّه‏ُ عَلَیهِم شِرارَهُم ، فَیَدعوا عِندَ ذلِکَ خِیارُهُم فَلا تُستَجابُ لَهُم؛
هرگاه (مردم) امر به معروف و نهى از منکر نکنند، و از نیکان خاندان من پیروى ننمایند، خداوند بدانشان را بر آنان مسلّط گرداند و نیکانشان دعا کنند امّا دعایشان مستجاب نشود .
امالى صدوق، ص‏۲۵۴
حدیث (۴) قال رسول الله صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله :
لا یَأمُرُ بِالمَعروفِ وَلا یَنهى عَنِ المُنکَرِ إلاّ مَن کانَ فیهِ ثَلاثُ خِصالٍ : رَفیقٌ بِما یَأمُرُ بِهِ رَفیقٌ فیما یَنهى عَنهُ ، عَدلٌ فیما یَأمُرُ بِهِ عَدلٌ فیما یَنهى عَنهُ، عالِمٌ بِما یَأمُرُ بِهِ عالِمٌ بِما یَنهى عَنهُ؛
امر به معروف و نهى از منکر نکند مگر کسى که سه خصلت در او باشد: در امر و نهى خود مدارا کند، در امر و نهى خود میانه‏روى نماید و به آنچه امر و نهى مى‏کند، دانا باش

د .
بحارالأنوار، ج۱۰۰، ص۸۷، ح۶۴
حدیث (۵) قال على علیه السلام :
مَن أمَرَ بِالمَعروفِ شَدَّ ظَهرُ المُؤمِنِ وَمَن نَهى عَنِ المُنکَرِ أَرغَمَ أَنفَ المُنافِقِ وَأَمِنَ کَیدَهُ؛
هر کس امر به معروف کند به مؤمن نیرو مى‏ بخشد و هر کس نهى از منکر نم

اید بینى منافق را به خاک مالیده و از مکر او در امان مى‏ ماند.
کافى،ج۲، ص۵۰، ح۱
حدیث (۶) قال رسول الله صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله :
لا یَزالُ النّاسُ بِخَیرٍ ما أمَروا بِالمَعروفِ وَنَهَوا عَنِ المُنکَرِ وَتَعاوَنوا عَلَى البِرِّ وَ التَّقوى فَإذا لَم یَفعَلوا ذلِکَ نُزِعَت مِنهُمُ البَرَکاتُ، وَ سُلِّطَ بَعضُهُم عَلى بَعضٍ و َلَم یَکُن لَهُم ناصِرٌ فِى الأرضِ وَ لا فِى السَّماءِ؛
تا زمانى که مردم امر به معروف و نهى از منکر نمایند و در کارهاى نیک و تقوا به یارى یکدیگر بشتابند در خیر و سعادت خواهند بود، اما اگر چنین نکنند، برکت‏ها از آنان گرفته شود و گروهى بر گروه دیگر سلطه پیدا کنند و نه در زمین یاورى دارند و نه در آسمان.
تهذیب الاحکام، ج۶، ص۱۸۱، ح۲۲
حدیث (۷) قال الباقر علیه السلام :
أوحَى اللّه‏ُ تَعالى إلى شُعَیبٍ النَّبِىِّ إِنّى مُعَذِّبٌ مِن قَومِکَ مِائَهَ أَلفٍ: أَربَعینَ أَلفا مِن شِرارِهِم وَسِتّینَ أَلفا مِن خیارِهِم فَقالَ: یارَبِّ هؤُلاءِ الشرارُ فَما بالُ الخیارِ؟! فَأَوحَى اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ إِلَیهِ: داهَنُوا أَهلَ المَعاصى فَلَم یَغضِبُوا لِغَضَبى؛
خداى تعالى به شعیب پیامبر وحى فرمود که: من صد هزار نفر از قوم تو را عذاب خواهم کرد: چهل هزار نفر بدکار را، شصت هزار نفر از نیکانشان را. شعیب عرض کرد: پروردگارا! بدکاران سزاوارند اما نیکان چرا؟ خداى عزوجل به او وحى فرمود که: آنان با گنهکاران راه آمدند و به خاطر خشم من به خشم نیامدند.
کافى، ج۵، ص۵۶، ح۱
حدیث (۸) قال رسول الله صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله :
مَن رَأى مِنکُم مُنکَرا فَلیُغَیِّرهُ بِیَدِهِ ، فَإن لَم یَستَطِع فَبِلِسانِهِ ، فَإن لَم یَستَطِع فَبِقَلبِهِ وَذلِکَ أضعَفُ الإیمانِ؛
هر کس از شما منکرى ببیند باید با دست و اگر نتوانست با زبان و اگر نتوانست با قلبش آن را تغییر دهد، که پائین‏ترین درجه ایمان همین (تغییر قلبى) است.
نهج الفصاحه، ح‏۳۰۱۰

حدیث (۹) قال الباقر علیه السلام :

إنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ وَالنَّهیَ عَنِ المُنکَرِ سَبیلُ الأنبیاءِ ، وَمِنهاجُ الصُّلَحاءِ ، فَریضَهٌ عَظیمَهٌ بِها تُقامُ الفَرائضُ ، وتَأمَنُ المَذاهِبُ ، وتَحِلُّ المَکاسِبُ ، وتُرَدُّ المَظالِمُ ، وَتَعمُرُ الأرضُ ، وَیُنصَفُ مِنَ الأعداءِ ، وَیَستَقیمُ الأمرُ؛
امر بمعروف و نهى از منکر راه و روش پیامبران و شیوه صالحان است و فریضه

بزرگى است که دیگر فرایض به واسطه آن بر پا مى‏شود، راه‏ها امن مى‏گردد و درآمدها حلال مى‏شود و حقوق پایمال شده به صاحبانش برمى‏گردد، زمین آباد مى‏شود و (بدون ظلم) حق از دشمنان گرفته مى‏شود و کارها سامان مى‏پذیرد.
کافى، ج۵، ص۵۶، ح۱
حدیث (۱۰) قال رسول الله صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله :
مَن أَمَرَ بِالمَعرُوفِ وَنَهى عَنِ المُنکَرِ فَهُوَ خَلیفَهُ اللّه‏ِ فِى الرضِ وَخَلیفَهُ رَسُولِهِ؛
هر کس امر بمعروف و نهى از منکر نماید، جانشین خدا در زمین و جانشین رسول اوست.
مستدرک ‏الوسایل، ج۱۲، ص۱۷۹، ح۱۳۸۱۷
حدیث (۱۱) امام على علیه السلام :
وَماأعمالُ البِرِّ کُلُّها وَالجِهادُ فى سَبیلِ اللّه‏ِ عِندَ المرِ بِالمَعرُوفِ وَالنَّهىِ عَنِ المُنکَرِ إِلاّ کَنَفثَهٍ فى بَحرٍ لُجِّىٍّ؛
همه کارهاى خوب و جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منکر چون قطره‏اى است در دریاى عمیق.
نهج البلاغه، حکمت ۳۷۴
حدیث (۱۲) پیامبر اکرم (ص) :
نَصرُ الْمَظلُومِ وَالْأمرُ بِالْمَعرُوفِ وَالنَّهیُ عَنِ الْمُنکَرِ جِهادٌ؛
یارى رساندن به ستمدیده و امر به معروف و نهى از منکر جهاد در راه خداست.
جامع الأحادیث قمى، ص ۱۲۵
حدیث (۱۳) امام علی (ع):
مَن تَرَکَ إنکارَ الْمُنکَرٍ بِقَلبِهِ ویَدِهِ ولِسانِهِ فَهُوَ مَیِّتٌ بَینَ الْأحیاءِ؛

کسى که منکَر را با قلب و دست و زبانش انکار نکند، مرده‏اى است میان زندگان.
تهذیب الأحکام، ج ۶، ص ۱۸۱

حدیث (۱۴) پیامبر اکرم (ص) :
مَن أمَرَ بِمَعروفٍ فَلیَکُن أمرُهُ بِذلِکَ بِمَعروفٍ.
کسی که امر به معروف می کند باید این کار را به روش خوبی انجام دهد.
کنزالعمل ج۵۵۲

امام علی (ع) :

۱ همه کارهاى نیک و جهاد در راه خدا، در برابر امر به معروف و نهى از منکر بیش از قطره اى [آب دهانى] در برابر دریاى خروشان نیست.
(نهج البلاغه ، ح ۳۶۶، ص ۹۲۱)
۲ هـمـانـا امر به معروف و نهى از منکر دو خُلق از اخلاق خداوندى است و این دو صفت و فعالیت نه مرگى را نزدیک مى کنند و نه از روزى کسى مى کاهند. (همان ، خ ۱۵۵، ص ۴۹۰)
۳ هر کس امر به معروف کند پشت مؤمنان را سخت و محکم گرداند. (بحارالانوار، ج ۶۸، ص ۳۴۸)
۴ خداوند نهى از منکر را براى بازداشتن بى خردان واجب نمود. (نهج البلاغه ، ح ۲۴۴، ص ۱۱۹۷)
۵ لعـنـت خـدا بـر آنـان باد که به معروف امر مى کنند و خود آن را وامى گذارند و از منکر نهى مى کنند و خود بدان دست مى یازند.
(همان ، خ ۱۲۹، ص ۳۸۶)
۶ زشتى منکر را با دست و زبانت آشکار کن . (نهج البلاغه ، ن ۳۱، ص ۹۱۰)
۷ خداوند سبحان نسل گذشته را مورد لعن و نفرین و عذاب خویش قرار نداد مگر به سبب اینکه امر به معروف و نهى از منکر را ترک کردند. (همان ، خ ۲۳۴، ص ۸۰۸)
۸ به راستى که امر به معروف و نهى از منکر نه مرگ کسى را نزدیک مى ‏کنند، و نه از روزى کسى مى ‏کاهند، ولى پاداش را دو چندان کرده و اجر را بزرگ گردانند، و بهتر از این دو آن سخنى است که در راه خدا و در مسیر دفاع از عدالت در برابر پیشواى ستمگرى گفته شود.
(غررالحکم ، باب امر به معروف)
۹ آدم بدکار را به وسیله کار نیک خود اصلاح کن، و با سخن زیبایت دیگران را به کار خیر رهنمون باش. (غررالحکم ، باب امر به معروف)
۱۰ امر به معروف کن تا اهل و شایسته آن باشى، و جلوگیرى کن از کار زشت با دست و زبان خود، و از انجام کار بد جدا شود و کناره گیرى کن با تلاش و کوش

ش خود. (غررالحکم ، باب امر به معروف)
۱۱ پذیرا باشید دستور معروف را و خود نیز بدان دستور دهید، و بپذیرید نهى از منکر را و خود نیز از آن نهى کنید.
(غررالحکم ، باب امر به معروف)
۱۲ کسى که امر به معروف کند پشت مؤمنان را محکم کرده است. (غررالحکم ، باب امر به معروف)

۱۳ به معروف امر کن و از منکر (کار زشت) باز دار، و با کسى که از تو بریده پیوند کن، و به کسى که تو را محروم کرده عطا کن.
(غررالحکم ، باب امر به معروف)
۱۴ امر به معروف کن و خود نیز بدان عمل کن و از آن کسانى نباش که مردم را امر به معروف کنند و خود از آن دورى کنند، که در نتیجه گناه آن را بر دوش گیرند و خود را در معرض خشم پروردگار در آورند. (غررالحکم ، باب امر به معروف)
۱۵ به معروف امر کن و از منکر نهى کن، به کار خیر عمل کن و از کار بد مردم را باز دار. (غررالحکم ، باب امر به معروف)
۱۶ قوام و اساس شریعت اسلام امر به معروف و نهى از منکر و بر پا داشتن حدود الهى است. (غررالحکم ، باب امر به معروف)
۱۷ امر به معروف برترین عمل ها مردم است. (غررالحکم ، باب امر به معروف)
۱۸ کسى که سه چیز در او باشد دنیا و آخرتش سالم باشد، امر به معروف کند و خود نیز پذیراى آن باشد، و نهى از منکر کند و خود نیز پذیرا باشد، و حدود الهى را نگهدارى کند. (غررالحکم ، باب امر به معروف)

قال الله تعالى
«وَلْتَکُنْ مِنْکُمْ اُمَّهٌ یَدْعُونَ اِلَى الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْروفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَاُولئِکَ هُمْ الْمُفْلِحُونَ».
یعنى: «و باید از شما مسلمانان برخى، خلق را به خیر و صلاح دعوت کنند و مردم را به نیکوکارى امر کرده، از بدکارى نهى کنند و آنانند رستگاران».(آیه ۱۰۴ سوره آل عمران)
وقال الله تعالى:
«اَلَّذینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِىَّ الاُْمّىَّ الَّذى یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِنْدَهُمْ فِى التَّوراهِ وَالاْنْجیلِ یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْروفِ وَیَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَیُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَیُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِثَ وَیَضَعُ عَنْهُمْ اِصْرَهُمْ وَالاْغْلالَ الَّتى کانَتْ عَلَیْهِمْ فَالَّذینَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذى اُنْزِلَ مَعَهُ اُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ».(سوره مبارکه اعراف آیه ۱۵۷)
یعنى: «آنان که پیروى کنند از رسول و پیغمبر امّى که در تورات و انجیلى که در دست آنهاست نگاشته مى یابند، آنها را امر به نیکویى و نهى از زشتى خواهد کرد و بر آنان هر طعام پاکیزه را حلال و هر پلید و منفور را حرام مى گرداند و احکام پر

رنج و مشقتى را که چون زنجیر بر گردن خود نهاده اند بر مى دارد. پس آنان که به او گرویدند و از او حرمت و عزّت نگاه داشتند و یاریش کردند و نورى که بر او نازل شد پیرو شدند آن گروه به حقیقت رستگاران عالمند
مى فرماید: ((شما بهترین امتى بودید که به سود انسانها آفریده شده اند (چه اینکه ) امر به معروف و نهى از منکر مى کنید و به خدا ایمان دارید)) (کنتم خیر امه اخرجت للناس ‍ تامرون بالمعروف و تنهون عن المنکر و تؤ منون بالله ).

نکته جالب توجه اینکه در این آیه مسلمانان به عنوان بهترین ((امتى )) معرفى شده که براى خدمت به جامعه انسانى بسیج گردیده است ، و دلیل بهترین امت بودن آنها این ذکر شده که ((امر به معروف و نهى از منکر مى کنند و ایمان بخدا دارند))

تفسیر نمونه ، جلد ۳، صفحه ۶۵
و این خود مى رساند که اصلاح جامعه بشرى بدون ایمان و دعوت بحق و مبارزه با فساد ممکن نیست ، و ضمنا از آن استفاده مى شود که این دو وظیفه بزرگ با وسعتى که در اسلام دارد در آئینهاى پیشین نبوده است .
اما چرا این امت بهترین امتها باید باشد آن نیز روشن است زیرا آنها داراى آخرین ادیان آسمانى هستند و آخرین دین روى حساب تکامل کامل ترین آنها است .
در آیه فوق به دو نکته دیگر باید توجه نمود، نخست اینکه ((کنتم )) (بودید) به صورت فعل ماضى ذکر شده یعنى شما در گذشته بهترین امت بودید، درباره مفهوم این جمله گرچه مفسران احتمالات زیادى داده اند ولى بیشتر بنظر مى رسد که تعبیر به فعل ماضى براى تاءکید است ، و نظیر آن در قرآن مجید فراوان است که موضوعات مسلم در شکل فعل ماضى ذکر مى شود و آنرا یک واقعیت انجام یافته معرفى مى کند.
دیگر اینکه در اینجا امر به معروف و نهى از منکر بر ایمان بخدا مقدم داشته شده و این نشانه اهمیت و عظمت این دو فریضه بزرگ الهى است ، به علاوه انجام این دو فریضه ضامن گسترش ایمان و اجراى همه قوانین فردى و اجتماعى مى باشد و ضامن اجرا عملا بر خود قانون مقدم است .
از همه گذشته اگر این دو وظیفه اجرا نگردد ریشه هاى ایمان در دلها نیز سست مى گردد، و پایه هاى آن فرو مى ریزد، و بهمین جهات بر ایمان مقدم داشته شده است .
از این بیان نیز روشن مى شود مسلمانان تا زمانى یک ((امت ممتاز)) محسوب مى گردند که دعوت به سوى نیکیها و مبارزه با فساد را فراموش نکنند، و آن روز که ای

ن دو وظیفه فراموش شد نه بهترین امتند و نه به سود جامعه بشریت خواهند بود. ضمنا باید توجه داشت که مخاطب در این آیه عموم مسلمانان هستند، همانطور که سایر خطابات قرآن چنین است ، و اینکه بعضى احتمال داده اند.

تفسیر نمونه ، جلد ۳، صفحه ۶۶
که مخصوص مهاجران یا مسلمانان نخستین باشد هیچگونه دل این عظمت منافعش براى هیچ کس قابل انکار نیست ، بنابراین ((اگر اهل کتاب (یهود و نصارى ) ایمان بیاورند بسود خودشان است ، اما متاءسفانه تنها اقلیتى از آنها پشت پا به تعصبهاى جاهلانه زده اند و اسلام را با آغوش باز پذیرفته اند در حالیکه اکثریت آنها از تحت فرمان پروردگار خارج شده و حتى بشاراتى که درباره پیامبر در کتب آنها بوده نا دیده انگاشته و بر کفر و عصبیت خود همچنان باقى مانده اند.و لو آمن اهل الکتاب لکان خیرا لهم منهم المؤ منون و اکثرهم الفاسقون .

امر به معروف و نهی از منکر در قرآن
انسان در دستگاه خلقت الهی به گونه ای آفریده شده که اجتماعی بودن از برجسته ترین ویژگی های اوست به گونه ای که نقش هر مسلمان در تعیین سرنوشت جامعه و تعهدی که باید در پذیرش مسؤولیت های اجتماعی داشته باشد، ایجاب می کند که او ناظر و مراقب همه اموری باشد که پیرامون وی اتفاق می افتد. این مسئله مهم که در فقه اسلامی تحت عنوان « امر به معروف و نهی از منکر» مطرح شده و از مهم ترین مبانی تفکر سیاسی یک مسلمان به شمار می رود؛ چنان که از مهم ترین فرایضی است که وجوب کفایی آن, ضروری دین شناخته شده و ضامن بقای اسلام است.[۱]
دلیل بر این مطلب، گذشته از اجماع علما و عنایت عقل سلیم همگان بر آن، آیات و اخباری است که در این زمینه وارد شده است.
امر به معروف و نهی از منکر, در قرآن کریم با بیانات مختلف و تاکیدات فراوان بیان شده که به برخی از این آیات اشاره می گردد:
در بیان صفات ممتاز مؤمنان می فرماید: وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیا بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقِیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاهَ وَ یُطِیعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ [۲] مردان و زنان با ایمان ولی (و یار و یاور) یکدیگرند، امربه معروف و نهی ازمنکر می کنند، نماز را برپا می دارند و زکات را می پردازند و خدا و رسولش را اطاعت می کنند.
به موجب این آیه، افراد مؤمن به سرنوشت یکدیگر علاقمند بوده و به منزله یک پیکر می باشند. پیوند سرنوشت ها موجب می شود که تخلف و انحراف یک فرد، در کل جامعه تأثیر بگذارد؛ چنان که یک بیماری واگیر در صورتی که معالجه نگردد، از فرد به جامعه سرایت نموده و سلامت آن را به خطر می اندازد.
در جای دیگر می فرماید: ولتکن منکم امه یدعون الی الخیر و یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و اولئک هم المفلحون[۳] در آیه فوق به طور وضوح، وجوب آمده است، زیرا کلمه «ولتکن» امر است و ظاهر امر ایجاب است و در این آیه توضیحی است مبنی بر این که رستگاری منوط بر آن است، زیرا به طور حصر بیان کرده و فرموده است : و اولئک هم المفلحون. و نیز در آیه آمده است که این عمل واجب کفایی است نه واجب عینی، زیرا وقتی که گروهی اقدام کردند، از دیگران ساقط می گردد، چون نفرموده است که همگی امر به معروف کنید، بلکه فرموده اس

ت : باید جمعی از میان شما دعوت به نیکی کنند. بنابراین هرگاه یک فرد و یا جمعی اقدام کنند، تکلیف از دیگران برداشته شده و رستگاری از آن کسانی خواهد بود که امر به معروف کرده اند ولی اگر تمام مردم از آن خودداری کنند ناگزیر گناه متوجه تمام کسانی است که توانایی انجام آن را داشته اند.
خداوند متعال فرموده است : لیسوا سواء من اهل الکتاب امه قائمه یت

لون آیات اللّه آناء اللیل و هم یسجدون، یؤمنون باللّه و الیوم الاخر و یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و یسارعون فی الخیرات و اولئک من الصالحین[۴]
در این آیه خدای متعال, صالح بودن آنان را به صرف داشتن ایمان به خدا و روز واپسین گواهی نکرده است، بلکه امر به معروف و نهی از منکر را نیز بر آن افزوده است.
خداوند متعال فرموده است : و المؤ منون و المؤ منات بعضهم اولیا بعض یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و یقیمون الصلوه.[۵] مؤمنان را به انجام امر به معروف وصف کرده است. پس کسی که امر به معروف را ترک کند از جمع مؤ منان توصیف شده در این آیه خارج است.
خداوند متعال فرموده است : لعن الذین کفروا من بنی اسرائیل علی لسان داوود و عیسی بن مریم ذلک بما عصوا و کانوا یعتدون، کانوا لایتناهون عن منکر فعلوه لبئس ما کانوا یفعلون[۶]
این نهایت سرزنش است، زیرا آنان را به علت ترک نهی از منکر سزاوار لعن و نفرین دانسته است.
و خداوند متعال فرموده است : کنتم خیر امه اخرجت للناس تامرون بالمعروف و تنهون عن المنکر[۷]
این سخن دلیل بر فضیلت امر به معروف است، زیرا بیانگر آن است که ایشان بدان وسیله بهترین امت بودند.
همچنین خداوند متعال فرماید: فلما نسوا ما ذکروا انجینا الذین ینهون عن السوء و اخذنا الذین ظلموا بعذاب بئیس بما کانوا یفسقون.[۸]
به این ترتیب بیان می فرماید که ایشان به دلیل نهی از بدی نجات یافتند. و این خود نیز دلیل بر وجوب نهی از منکر است.
در جای دیگر خداوند متعال فرموده است : الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلوه و آتوا الزکوه و امروا بالمعروف و نهوا عن المنکر[۹]
در این آیه خدای متعال، امر به معروف و نهی از منکر را در شمار صفات نیکان و مؤ منان، با نماز و زکات برابر کرده است.
خداوند متعال فرماید: تعاونوا علی البر و التقوی و لا تعاونوا علی الاثم و العدوان [۱۰]
این دستور قاطعی است، و معنای تعاون، واداشتن دیگران به یاری رساندن به امر خیر و هموار کردن راه خیر و مسدود کردن راه های شر و تجاوز، در حد امکان است.

خداوند متعال فرموده است : لولا ینهاهم الربانیون و الاحبار عن قولهم الاثم و اکلهم السحت لبئس ما کانوا یصنعون[۱۱] خداوند در این آیه بیان کرده است که آنان به دلیل ترک نهی از منکر، گناه کرده اند.
خداوند متعال فرموده : فلو کان من القرون من قبلکم اولوا بقیه ینهون عن ال

فساد فی الارض الا قلیلا ممن انجینا;[۱۲]
در این آیه خداوند بیان داشته است که همه آنان را، به جز اندکی که از فساد در روی زمین جلوگیری می کردند، هلاک کرده است.
و نیز خداوند متعال فرموده است : یا ایها الذین آمنوا کونوا قوامین بالقسط شهدا للّه و لو علی انفسکم اوالوالدین و الاقربین. [۱۳]
این مطلب همان امر به معروف به پدر و مادر و خویشاوندان است.
– لا خیر فی کثیر من نجویهم الا من امر بصدقه او معروف او اصلاح بین الناس و من یفعل ذلک ابتغا مرضات اللّه فسوف نؤتیه اجرا عظیما. [۱۴]
– و ان طائفتان من المؤ منین اقتتلوا فاصلحوا بینهما; [۱۵]
اصلاح همان جلوگیری از تجاوز و بازگرداندن به طاعت خداست، و اگر متجاوز برنگشت، خداوند دستور به مبارزه با او را داده و فرموده است : فقاتلوا التی تبغی حتی تفییء الی امر اللّه [۱۶] و این همان نهی از منکر است.
اما امر به معروف و نهی ازمنکر , در روایات گهربار معصومین – علیهم السلام از جهات مختلف تبیین شده تا جائی که درباره وجوب, اهمیت, شرایط, آثار فردی و اجتماعی و; این فریضه مهم دینی, هیچگونه ابهامی برای انسان باقی نمی گذارد, که در اینجا به اختصار به چند روایت اشاره می شود:
از پیامبر اکرم – صلی اللّه علیه و آله- نقل شده که فرمود: هیچ گروهی نیستند که مرتکب گناهی شوند و در میان ایشان کسی باشد که بتواند آنها را نهی از منکر کند و نکند، مگر این که بزودی خداوند همه آنها را به عذابی از جانب خود گرفتار می سازد[۱۷]
از ابوثعلبه خشنی نقل کرده اند که وی از رسول خدا – صلی اللّه علیه و آل

ه- درباره تفسیر این آیه مبارکه پرسید: لا یضرکم من ضل اذا اهتدیتم[۱۸] , پیامبر – صلی اللّه علیه و اله- می فرماید: ای ابوثعلبه، امر به معروف و نهی از منکر نما و هرگاه دیدی که مردم به دنبال حرص و آز هستند و از هوای نفس پیروی می کنند و دنیا را برگزیده اند و هر صاحب نظری، فریفته نظر خویش است، مواظب خودت باش و توده مردم را رها کن، زیرا در پی شما یز شما چنگ زند، اجر و مزد پنجاه تن از شما را دارد. گفتند: یا رسول اللّه، آیا اجر پنجاه تن از آن مردم را؟ فرمود: بلکه از شما را که نیکوکاری را یاری می کند در حالی که آنها نمی کنند [۱۹]
از ابن مسعود درباره تفسیر این آیه پرسیدند، او گفت : اینک زمان تفسیر آن نیست، امروز متن آیه قابل قبول است و لیکن نزدیک است که زمان تفسیر آن فرا رسد؛ آن وقت شما امر به معروف می کنید، با شما چنین و چنان عمل می کنند و سخن می گویید، کسی از شما نمی پذیرد، در آن زمان است که باید به خود بپردازید و هنگامی که شما هدایت یافتید، گمراهی کسانی که گمراه شده اند به شما زیانی نمی رساند [۲۰]
رسول خدا – صلی اللّه علیه و اله- همچنین می فرمایند: باید امر به معروف و نهی از منکر کنید وگرنه خداوند, بدکاران شما را به شما مسلط می کند و از آن پس نیکان شما هر چه دعا می کنند مستجاب نمی شود.[۲۱] مقصود این است که هیبت و شکوه آنان در نظر اشرار از بین می رود در نتیجه, اهمیتی به آنها نمی دهند و از آنها نمی ترسند.
________________________________________
[۱] . ر.ک: وسائل الشیعه، ج ۱۱، ص ۳۹۵
[۲] . توبه,۷۱
[۳] . آل عمران , ۱۰۴: باید از میان شما جمعی دعوت به نیکی کنند و امر به معروف و نهی از منکر نمایند و آنها رستگارانند.
[۴] . آل عمران , ۱۱۳ و ۱۱۴: آنها همه یکسان نیستند، از اهل کتاب جمعیتی هستند که قیام (به حق و ایمان ) می کنند و پیوسته در اوقات شب آیات خدا را می خوانند در حالی که سجده می کنند به خدا و روز دیگر ایمان می آورند، امر به معروف و نهی از منکر می کنند و در انجام کارهای نیک بر یکدیگر سبقت می گیرند و آنها از صالحانند.

[۵] . توبه , ۷۱: مردان و زنان با ایمان ولی (یار و یاور) یکدیگرند، امر به معروف و نهی از منکر می کنند و نماز را بر پا می دارند.
[۶] . مائده , ۷۸ و ۷۹: آنها که از بنی اسرائیل کافر شدند، بر زبان داوود و عیسی بن مریم لعن شدند، این به سبب آن بود که گناه و تجاوز می کردند، آنها از اعمال زشتی که انجام می د

ادند یکدیگر را نهی نمی کردند چه بدکاری انجام می دادند.
[۷] . آل عمران , ۱۱۰: شما بهترین امتی بودید که به سود انسانها آفریده شدید، زیرا امر به معروف و نهی از منکر می کنید.
[۸] . اعراف , ۱۶۵: اما هنگامی که تذکراتی را که به آنها داده شده بود فراموش کردند، نهی کنندگان از بدی را رهایی بخشیدیم و آنها را که ستم کردند به عذاب شدیدی به سبب نافرمانیشان گرفتار ساختیم.
[۹] . حج , ۴۱: یاران خدا کسانی هستند که هرگاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم نماز را بر پا می دارند و زکات را ادا می کنند و امر به معروف و نهی از منکر می نمایند.
[۱۰] . مائده , ۲: در راه نیکی و پرهیزگاری با هم تعاون کنید و (هرگز) در راه گناه و تعدی، همکاری ننمایید.
[۱۱] . مائده , ۶۳: چرا دانشمندان نصارا و علمای یهود آنها را از سخنان گناه آمیز و خوردن مال حرام نهی نمی کنند؟ چه زشت است عملی که انجام می دهند.
[۱۲] . هود , ۱۱۶: چرا در قرون (و اقوام ) قبل از شما دانشمندان صاحب قدرتی نبودند که از فساد در زمین جلوگیری کنند، مگر اندکی از آنها که نجاتشان دادیم.
[۱۳] . نساء , ۱۳۵: ای کسانی که ایمان آورده اید کاملا قیام به عدالت کنید، برای خدا گواهی دهید، اگر چه (این گواهی ) به زیان خود شما یا پدر و مادر یا نزدیکان شما بوده باشد.

[۱۴] . نساء , ۱۱۴: در بسیاری از سخنان در گوشی (و جلسات محرمانه ) آنها خیر و سود

ی نیست مگر کسی که (به این وسیله ) امر به کمک به دیگران یا کار نیک یا اصلاح در می

ان مردم کند، و هر کس برای خشنودی پروردگار چنین کند، پاداش بزرگی به او خواهیم داد.
[۱۵] . حجرات , ۹: هرگاه دو گروه از مؤ منان باهم به نزاع و جنگ پردازند، در میان آنها صلح برقرار سازید.
[۱۶] . حجرات , ۹: و اگر یکی از آنها بر دیگران تجاوز کند یا طایفه ظلم پیکار کنید تا به فرمان خدا باز گردد.
[۱۷] . این حدیث را ابوداوود، در ج ۲، ص ۴۳۶ کتاب خود و ابن ماجه و ابن حیان – به طوری که در الجامع الصغیر آمده – به سنن حسن آورده اند.
[۱۸] . مائده , ۱۰۵: هنگامی که شما هدایت یافتید گمراهی کسانی که گمراه شده اند به شما زیانی نمی رساند.
[۱۹] . این حدیث را ابن ماجه به شماره ۴۰۱۴، در کتاب الفتن نقل کرده است.
[۲۰] . این حدیث را عبد بن حمید و سعید بن منصور – به طوری که در درالمنثور، ج ۲، ص ۳۳۹ آمده – از وی نقل کرده است.
[۲۱] . مجمع الزوائد، ج ۷، ص ۲۶۶ .

احادیث و آیات درباره امر به معروف و نهی از منکر
آخرین بروز رسانی در یکشنبه, ۱۱ اسفند ۱۳۹۲ ساعت ۲۳:۲۴ |
Top of Form
میانگین امتیار کاربران: / ۱۱۷
ضعیف عالی

Bottom of Form
امر به معروف و نهی از منکر
قرآن
وَ لْتَکُن مِّنکُمْ أُمَّهٌ یَدْعُونَ إِلىَ الخَْیرِْ وَ یَأْمُرُونَ بِالمَْعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ أُوْلَئکَ هُمُ الْمُفْلِحُون‏ ( آل عمران آیه ۱۰۴ ) { باید از میان شما گروهی باشند که به خیر دعوت کنند و به خوبی فرمان دهند و از بدی باز دارند، اینان رستگارانند } ءَامَنَ أَهْلُ الْکِتَابِ لَکاَنَ خَیرًْا لَّهُم مِّنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ أَکْثرَُهُمُ الْفَاسِقُون‏ ( آل عمران آیه ۱۱۰ ) { شما بهترین امتی هستید که برای مردم پدید آ

مده است ، به خوبی فرمان می دهید و از بدی باز می دارید و به خدا ایمان دارید .اگر اهل کتاب نیز ایمان بیاورند برایشان بهتر است.بعضی از ایشان مومنند ولی بیشترشان تبهکارند }
یَابُنىَ‏َّ أَقِمِ الصَّلَوهَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ اصْبرِْ عَلىَ‏ مَا أَصَابَکَ إِنَّ ذَالِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُور ( لقمان آیه ۱۷ ) { ای پسرک من ! نماز بگزار و به خوبی فرمان ده و از بدی باز دار و بر هر چه به تو رسد صبر کن ؛ زیرا این از کارهایی است که نباید سهلش گرفت }
وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَر ( توبه آیه ۷۱ ) { مردان مومن و زنان مومن دوستان یکدیگرند ، به نیکی فرمان می دهند و از ناشایست باز می دارند }
حدیث
رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : مَن أمَرَ بِالمَعروفِ و نَهى عَنِ المُنکَرِ فهُوَ خَلیفَهُ اللّه ِ فی الأرضِ ، و خَلیفَهُ رَسولِهِ .پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :هر که امر به معروف و نهى از منکر کند، او جانشین خدا در زمین و جانشین رسول اوست.مستدرک الوسائل : ۱۲/۱۷۹/۱۳۸۱۷.
الإمامُ علیٌّ علیه السلام :غایَـهُ الدِّینِ الأمرُ بِالمَعروفِ ، و النَّهیُ عَنِ المُنکَرِ ، و إقامَهُ الحُدودِ .امام على علیه السلام :نهایت دین، امر به معروف و نهى از منکر و بر پا داشتن حدود [الهى ]ا

ست.غرر الحکم : ۶۳۷۳.
الإمامُ علیٌّ علیه السلام :قِوامُ الشَّریعَهِ الأمرُ بِالمَعروفِ، و النَّهیُ عَنِ المُنکَرِ ، و إقامَهُ الحُدودِ .امام على علیه السلام :قوام شریعت به امر به معروف و نهى از منکر و بر پاداشتن حدود [الهى ]است.غرر الحکم : ۶۸۱۷.
الإمامُ علیٌّ علیه السلام ـ فی وَصِیَّتِه لِمُحَمَّدِ بنِ الحَنَفیَّهِ ـ )وَ أمُرْ بِالمَعروفِ تَکُنْ مِن أهلِهِ ؛ فإنَّ استِتمامَ الاُمورِ عِندَ اللّه ِ تَبارَکَ و تَعالى الأمرُ بِالمَعروفِ و النَّهیُ عَنِ المُنکَرِ . امام على علیه السلام ( ـ در سفارش به محمّد بن حنفیّه ـ ) فرمود : به خوبى فرمان ده تا اهل آن باشى؛ زیرا تمامره الفقیه : ۴/۳۸۷/۵۸۳۴.
الإمامُ علیٌّ علیه السلام :و ما أعمالُ البِرِّ کُلُّها و الجِهادُ فی سَبیلِ اللّه ِ عِندَ الأمرِ بِالمَعروفِ و النَّهیِ عَنِ المُنکَرِ ، إلاّ کَنَفثَهٍ فی بَحرٍ لُجِّیٍّ .امام على علیه السلام :همه کارهاى خوب و جهاد در راه خدا، در مقایسه با امر به معروف و نهى از منکر نیست مگر همچون آب دهانى که در دریایى ژرف انداخته شود.نهج البلاغه : الحکمه ۳۷۴.
الإمامُ علیٌّ علیه السلام ـ لِرَجُلٍ قالَ لَهُ فی وَقعَهِ صِفِّینَ : تَرجِعُ إلی عِراقِکَ و نَرجِعُ إلی شامِنا ) : لقَد عَرَفتُ أنَّما عَرَضتَ هذا نَصیحَهً و شَفَقَهً ; إنَّ اللّه َ تَبارَکَ و تَعالى لَم یَرضَ مِن أولِیائهِ أن یُعصى فی الأرضِ و هُم سُـکوتٌ مُذعِنـونَ لا یَأمُرونَ بِالمَعروفِ و لا یَنهَونَ عَنِ المُنکَرِ ، فوَجَدتُ القِتالَ أهوَنَ عَلَیَّ مِن مُعالَجَهِ الأغلالِ فی جَهَنَّمَ .امام على علیه السلام ( ـ خطاب به مردى که در جنگ صفین به آن حضرت گفت : تو به عراق خود برگرد و ما به شاممان بر می گردیم ) فرمود : مى دانم که این سخن تو از روى خیرخواهى و دلسوزى است; خداوند تبارک و تعالى راضى نمى شود که در زمین نافرمانى شود و دوستان او خاموش بنشینند و دم بر نیاورند و امر به معروف و نهى از منکر نکنند. بنا بر این، من جنگیدن را آسانتر ازکند و زنجیرهاى دوزخ یافتم.وقعه صفّین : ۴۷۴
الامام علی علیه السلام( ـ فی قولِهِ تَعالى : و اصْبِرْ عَلى ما أصابَکَ ) : مِنَ المَشَقَّهِ و الأذى فی الأمرِ بِالمعروفِ و النَّهیِ عَنِ المُنکَرِ . امام على علیه السلام ( ـ درباره آیه « و در برابر هر آن چه به تو مى رسد صبر کن { لقمان آیه ۱۷ } ) فرمود : مقصود

سختیها و آزارهایى است که در راه امر به معروف و نهى از منکر به انسان مى رسد.مجمع البیان : ۸/۵۰۰ .
الإمامُ الباقرُ علیه السلام : الأمرُ بِالمَعروفِ و النَّهیُ عَنِ المُنکَرِ خُلُقانِ مِن خُلُقِ اللّه ِ عَزَّ و جلَّ ، فمَن نَصَرَهُما أعزَّهُ اللّه ُ، و مَن خَذَلَهُما خَذَلَهُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ .امام باقر علیه السلام : امر به معروف و نهى از منکر دو خوى از خوهاى خداوند عزّوجلّ هستند. هر که آنها را یارى دهد خداوند عزّتش بخشد و هر که تنهایشان گذارد خداوند عزّو جلّ او را تنها گذ

ارد. الخصال : ۴۲/۳۲.
الإمامُ الباقرُ أو الإمامُ الصّادقُ علیهما السلام : وَیلٌ لِمَن لا یَدینُ اللّه َ بِالأمرِ بِالمَعروفِ و النَّهیِ عَنِ المُنکَـرِ .امام باقر یا امام صادق علیهما السلام :واى بر کسى که با امر به معروف و نهى از منکر، خدا را دیندارى نکند. الزهد للحسین بن سعید : ۱۹/۴۱.

امر به معروف
قرآن
قُلْ أَمَرَ رَبىّ‏ِ بِالْقِسْطِ وَ أَقِیمُواْ وُجُوهَکُمْ عِندَ کُلّ‏ِ مَسْجِدٍ وَ ادْعُوهُ مخُْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ کَمَا بَدَأَکُمْ تَعُودُون‏ ( اعراف آیه ۲۹ ) بگو: پروردگار من به عدل فرمان داده است، و به هنگام هر نماز روى به جانب او دارید و او را با ایمان خالص بخوانید. و هم چنان که شما را آفریده است باز می ‏گردید.
إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْاحْسَانِ وَ إِیتَاءِ ذِى الْقُرْبىَ‏ وَ یَنْهَى‏ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنکَرِ وَ الْبَغْىِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُون‏ ( نحل آیه ۹۰ ) همانا خداوند به عدالت و احسان و بخشش به خویشاوندان فرمان می دهد و از فحشا و زشتکاری و ستم باز می دارد .شما را پند می دهد شاید که پند گیرید.
إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَن تُؤَدُّواْ الْأَمَانَاتِ إِلىَ أَهْلِهَا وَ إِذَا حَکَمْتُم بَینْ‏َ النَّاسِ أَن تحَْکُمُواْ بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا یَعِظُکمُ بِهِ إِنَّ اللَّهَ کاَنَ سمَِیعَا بَصِیرًا ( نساء آیه ۵۸ ) همانا خدا به شما فرمان می دهد که امانتها را به صاحبانش باز گردانید و هرگاه میان مردم داوری کردید ، به عدالت داوری کنید.خدا شما را چه نیکو پند می دهد. هر آینه او شنوا و بیناست.
حدیث
رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : جاءَنی جَبرَئیلُ فقالَ لی: یا أحمدُ ، الإسلامُ عَشرَهُ أسهُمٍ : ; السّابِعَهُ : الأمرُ بِالمَعروفِ ، و هُوَ الوفاءُ . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : جبرئیل نزد من آمد و گفت: اى احمد! اسلام ده بخش است; هفتمین بخش آن امر به معروف است و آن [نشانگر] وفاست. علل الشرائع : ۲۴۹/۵.
الإمامُ علیٌّ علیه السلام : الأمرُ بِالمَعروفِ أفضَلُ أعمالِ الخَلقِ . امام على علیه السلام : امر به معروف برترین کارهاى آفریدگان است. غرر الحکم : ۱۹۷۷.
الإمامُ علیٌّ علیه السلام : فمَن أمَرَ بالمَعروفِ شَدَّ ظُهورَ المُؤمِنینَ . امام على علیه السلام : کسى که امر به معروف کند، مسلمانان را تقویت و پشتیبانى کرده است. نهج البلاغه: الحکمه۳۱.
الإمامُ علیٌّ علیه السلام : فَرَضَ اللّه ُ ; و الأمرَ بِالمعروفِ مَصلَحَهً لِلعَوامِّ . امام على علیه السلام :خداوند امر به معروف را براى اصلاح عمومِ مردم واجب فرمود. .نهج البلاغه : الحکمه ۲۵۲

نهی از منکر
قرآن
فَلَوْ لَا کاَنَ مِنَ الْقُرُونِ مِن قَبْلِکُمْ أُوْلُواْ بَقِیَّهٍ یَنهَْوْنَ عَنِ الْفَسَادِ فىِ الْأَرْضِ إِلَّا قَلِیلًا مِّمَّنْ أَنجَیْنَا مِنْهُمْ وَ اتَّبَعَ الَّذِینَ ظَلَمُواْ مَا أُتْرِفُواْ فِیهِ وَ کاَنُواْ مجُْرِمِین‏ ( هود آیه ۱۱۶ ) چرا در میان مردمانی که پیش از شما بودند – جز اندکی که از آن میان نجاتشان دادیم –

خردمندانی نبودند تا مردمان را از تبهکاری در زمین باز دارند ؟ ستمگران از پی آسودگی و لذّات دنیوی رفتند و گنهکار بودند.
حدیث
رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : إنَّ اللّه َ تَبارَکَ و تَعالى لَیُبغِضُ المُؤمِنَ الضَّعیفَ الّذی لا زَبْرَ لَهُ ، و قالَ : هُوَ الّذی لا یَنهى عَنِ المُنکَرِ . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : خداوند تبارک و تعالى مؤمن ضعیفى را که هیبت و صلابت ندارد دشمن مى دارد. آن حضرت فرمود: او کسى است که نهى از منکر نمى کند. معانی الأخبار : ۳۴۴/۱.

رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : لا یَنبَغی لِنَفسٍ مُؤمِنَهٍ تَرى مَن یَعصی اللّه َ فلا تُنکِرُ عَلَیهِ . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هیچ انسان مؤمنى را نشاید، که ببیند کسى نافرمانى خدا مى کند و بر او خرده نگیرد. کنز العمّال : ۵۶۱۴.
رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : جاءَنی جَبرَئیلُ فقالَ لی : یا أحمدُ ، الإسلام عَشرَهُ أسهُمٍ ; الثامِنَهُ : النَّهیُ عَنِ المُنکَرِ ، و هِیَ الحُجَّهُ . پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : جبرئیل نزد من آمد و گفت: اى احمد! اسلام ده بخش است; هشتمین بخش آن نهى از منکر است و آن [براى اتمام] حجّت مى باشد. علل الشرائع : ۲۴۹/۵.
الإمامُ علیٌّ علیه السلام : ظَهَرَ الفَسادُ فلا مُنکِرٌ مُغیِّرٌ ، و لا زاجِرٌ مُزدَجِرٌ . .امام على علیه السلام : فساد و تباهى آشکار گشته، اما نه کسى پیدا مى شود که اعتراض کند و در صدد تغییرش بر آید و نه کسى که نهى کند و مردم را از آن باز دارد. نهج البلاغه : الخطبه ۱۲۹.
الإمامُ علیٌّ علیه السلام : فَرَضَ اللّه ُ ; النَّهیَ عَنِ المُنکَرِ رَدْعا لِلسُّـفَهاءِ . امام على علیه السلام :خداوند; نهى از منکر را براى باز داشتن سبک سران [از زشت کارى ]واجب فرمود. نهج البلاغه : الحکمه ۲۵۲.
الإمامُ علیٌّ علیه السلام : و مَن نَهى عَنِ المُنکَرِ أرغَمَ اُنوفَ الکافِرینَ (المُنافِقینَ) . امام على علیه السلام :و هر که نهى از منکر کند، بینى کافران (منافقان) را به خاک مالد. نهج البلاغه : الحکمه ۳۱.
الإمامُ الحسینُ علیه السلام : کانَ یُقالُ : لا تَحِلُّ لِعَینٍ مُؤمِنَهٍ تَرَى اللّه َ یُعصى فتَطرِفُ حتّى یُغَیِّرَهُ . امام حسین علیه السلام : گفته مى شد: بر هیچ چشمِِ مؤمنِ به خدا روا نیست که ببیند خدا نافرمانى مى شود و خود را فرو بندد مگر آن وضع را تغییر دهد. تنبیه الخواطر : ۲/۱۷۹.
الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : قالَ النَّبیُّ صلى الله علیه و آله : إنَّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ لَیُبْغِضُ المُؤْمِنَ الضَّعیفَ الّذی لا دِینَ لَهُ ، فقیلَ لَهُ : و ما المُؤْمِنُ الّذی لا دِینَ لَهُ ؟ قالَ : الّذی لا یَنهى عَنِ المُنکَرِ . .امام صادق علیه السلام : پیامبر خدا صلى الله علیه و آله

فرمود : خداوند عزّ و جلّ از مؤمن ضعیفى که دین ندارد نفرت دارد. عرض شد: مؤمنى که دین ندارد کیست؟ فرمود: کسى که نهى از منکر نمى کند. الکافی : ۵/۵۹/۱۵.
الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : إذا رَأى المُنکَرَ فلَم یُنکِرْهُ و هُوَ م صادق علیه السلام : هر گاه [کسى] منکر را ببیند و بتواند اعتراض کند و نکند، در واقع دوست داشته است که خدا نافرمانى شود، و هر که دوست داشته باشد خدا نافرمانى شود، به دشمنى با خدا برخاسته است. تفسیر العیّاشی : ۱/۳۶۰/۲۵.
الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : ( ـ لِقَومٍ مِن أصحابِهِ ـ ) : إنَّهُ قَد حَقَّ لی أن آخُذَ البَریءَ مِنکُم بِالسَّقیمِ ، و کَیفَ لا یحِقُّ لی ذلکَ و أنتُم یَبلُغُکُم عَنِ الرَّجُلِ مِنکُمُ القَبیحُ و لا تُنکِرونَ عَلَیهِ و لا تَهجُرونَهُ و لا تُؤذونَهُ حتّى یَترُکَهُ ؟ ! امام صادق علیه السلام ( ـ خطاب به گروهى از اصحاب خود ـ ) فرمود : من حقّ دارم بى گناه شما را به سبب گنه کارتان مؤاخذه کنم. چرا حق نداشته باشم، در حالى که وقتى شما از کار زشتِ فردى از افراد خود خبردار مى شوید به او اعتراض نمى کنید و با وى قهر نمى کنید و اذیّتش نمى کنید تا از کار زشت خود دست بردارد. تهذیب الأحکام: ۶/۱۸۱/۳۷۵ .

سزاوارترین مردم به امر و نهی کردن
قرآن
لَوْ لَا یَنْهائهُمُ الرَّبَّانِیُّونَ وَ الْأَحْبَارُ عَن قَوْلهِِمُ الْاثْمَ وَ أَکلِْهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا کاَنُواْ یَصْنَعُون‏ ( مائده آیه ۶۳ ) از چه روی خدا پرستان و دانشمندان ، آنان را از گفتار بد

و حرامخوارگی باز نمی دارند . چه بد می کردند.
لُعِنَ الَّذِینَ کَفَرُواْ مِن بَنىِ إِسرَْائِیلَ عَلىَ‏ لِسَانِ دَاوُدَ وَ عِیسىَ ابْنِ مَرْیَمَ ذَالِکَ بِمَا عَصَواْ وَّ کَانُواْ یَعْتَدُونَ(۷۸) کَانُواْ لَا یَتَنَاهَوْنَ عَن مُّنکَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ مَا کَانُواْ یَفْعَلُونَ(۷۹) ( مائده آیه ۷۸ و ۷۹ ) کسانی از بنی اسرائیل که کافر گشتند ، به زبان داود و عیسی بن مریم لعنت شدند و این سزای عصیان و تجاوزشان بود .از کار زشتی که مرتکب می شدند باز نمی داشتند .چه بد بود آن چه می کردند.

حدیث
الإمامُ علیٌّ علیه السلام : إنَّما هَلَکَ مَن کانَ قَبلَکُم بِحَیثُ ما عَمِلوا مِنَ المَعاصی و لَم یَنهَهُمُ الرّبّانِیّونَ و الأحبارُ عَن ذلکَ ؛ فإنَّهُم لَمّا تَمادَوا فی المَعاصی نَزَلَت بِهِمُ العُقوباتُ . امام على علیه السلام : پیشینیان شما (یهودیان و مسیحیان) از آن رو هلاک گشتند که گناه مى کردند و علما و دانشمندانشان آنها را منع نمى کردند. پس، وقتى در گناهان فرو رفتند، کیفرها بر آنان فرود آمد. الزهد للحسین بن سعید : ۱۰۵/۲۸۸.
الإمامُ علیٌّ علیه السلام : إنَّ اللّه َ سُبحانَهُ لَم یَلعَنِ القَرنَ الماضِیَ بَینَ أیدیکُم إلاّ لِتَرکِهِمُ الأمرَ بِالمَعروفِ و النَّهیَ عَنِ المُنکَرِ ، فَلعَنَ اللّه ُ السُّفَهاءَ لِرُکوبِ المَعاصی ، و الحُلَماءَ لِتَرکِ التَّناهی . .امام على علیه السلام : خداوند سبحان نسلهاى گذشته پیش از شما را از رحمت خود دور نساخت مگر بدان سبب که امر به معروف و نهى از منکر را رها کردند. پس، خداوند سبک سران را به سبب ارتکاب گناهان، از رحمت خویش دور ساخت و بردباران (دانایان) را به سبب ترک کردن نهى از منکر. نهج البلاغه : الخطبه ۱۹۲ .
الإمامُ الحسینُ علیه السلام : اعتَبِروا أیُّها النَّاسُ بِما وَعَظَ اللّه ُ بِهِ أولِیاءَهُ مِن سوءِ ثَنائهِ عَلَى الأحبارِ ؛ إذ یَقولُ : «لَولا یَنهاهُمُ الرَّبّانِیُّونَ ;» و قالَ : «لُعِنَ الّذینَ کَفَروا مِن بَنی إسرائیلَ ;» و إنّما عابَ اللّه ُ ذلکَ عَلَیهِم لأِنَّهُم کانوا یَرَونَ مِنَ الظَّلَمَهِ الّذینَ بَینَ أظهُرِهِمُ المُنکَرَ و الفَسادَ فلا یَنهَونَهُم عَن ذلکَ ، رَغبَهً فیما کانوا یَنالونَ مِنهُمُ ، و رَهبَهً مِمّا یَحذَرونَ ، و اللّه ُ یَقولُ : «فَلا تَخشَوُا النّاسَ وَ اخْشَونِ» . امام حسین علیه السلام :اى مردم! از پندى که خداوند، با بدگویى از عالمان یهود، به دوستان خود داده است عبرت گیرید، آن جا که مى فرماید : «چرا علمایشان آنها را نهى نکردند;» و فرمود: «کسانى از بنى اسرائیل که کافر گشتند لعنت شدند;». خداوند بدین سبب بر علماى یهود خُرده گرفته است که آنان از ستمگران جامعه خود زشت کارى و تبهکارى مى دیدند، اما به طمع بهره اى که از آنان مى بردند، و نیز به سبب ترس از آنچه مى ترسیدند، آنان را از زشت کارى منع نمى کردند، حال آن که خدا مى فرماید: «از مردم نترسید و از من بترسید». تحف العقول : ۲۳۷.

نگهداشتن خود و افراد خانواده از گناهان
قرآن
یَأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَکمُ‏ْ وَ أَهْلِیکمُ‏ْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الحِْ

جَارَهُ عَلَیهَْا مَلَئکَهٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَّا یَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُون‏ ( تحریم آیه ۶ ) ای کسانی که ایمان آورده اید ، خود و خانواده خود را از آتشی که آتشگیره اش مردم و سنگها هستند ، نگه دارید.فرشتگانی خشن و سختگیر بر آن آتش گماشته شده اند که خدا را در آنچه به آنان دستور دهد ، نافرمانی نمی کنند و همان کنند که دستور دارند.
حدیث
الإمامُ علیٌّ علیه السلام( ـ فی قولِهِ تَعالى : «قُوا أنفُسَکُم و أهلیکُم ناراً ) : عَلِّموا أهلیکُمُ الخَیرَ . امام على علیه السلام ( ـ درباره آیه «خود و خانواده خود را از آتش نگه دارید ) فرمود : به افراد خانواده خود کارهاى نیک را آموزش دهید. الترغیب و الترهیب : ۱/۱۲۱/۱۲.
الإمامُ الصّادقُ علیه السلام( ـ فی قولِهِ تَعالى : «قُوا أنفُسَکُم و أهلیکُم ناراً ) لَمّا سَأَلَهُ أبو بَصیرً عَن وِقایَهِ الأهل ِ : تأمُرُهُم بِما أمَرَهُمُ اللّه ُ ، و تَنهاهُم عَمّا نَهاهُمُ اللّه ُ عَنهُ ، فإن أطاعُوکَ کُنتَ قَد وَقَیتَهُم ، و إن عَصَوکَ فکُنتَ قَد قَضَیتَ ما عَلَیکَ . امام صادق علیه السلام ( ـ در پاسخ به ابو بصیر از آیه «خود و خانواده خود را از آتشی ;نگه دارید ) که پرسید چگونه خانواده را باید از آتش نگه داشت – فرمود : آنها را به انجام آنچه خدا فرمان داده است فرمان مى دهى و از آنچه خدا منعشان فرموده است منع مى کنى. اگر از تو اطاعت کردند آنان را از

آتش حفظ کرده اى و اگر نا فرمانیت کردند، تو وظیفه ات را انجام داده اى. تفسیر القمّی : ۲/۳۷۷.
الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : لَمّا نَزَلَت هذِهِ الآیَهُ : «قُوا أنفُسَکُم و أهلیکُم نارا» جَلَسَ رَجُلٌ مِنَ المُسلِمینَ یَبکی ، فقالَ : أنا عَجَزتُ عَن نَفسی ، کُلِّفتُ أهلی ! فقالَ لَهُ رَسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : حَسبُکَ أن تَأمُرَهُم بِما تَأمُرُ بِهِ نَفسَکَ ، و تَنهاهُم عَمّا تَنهى عَنهُ نَفسَکَ . امام صادق علیه السلام :چون آیه «خود و خانواده خود را از آتش نگه دارید» نا

زل شد، مردى از مسلمانان نشست و شروع به گریستن کرد و گفت: من خودم را نمى توانم حفظ کنم؛ حالا مسئولیّت خانواده ام نیز به عهده من گذاشته شد. رسول خدا به او فرمود: براى تو همین کافى است که آنچه را به خودت فرمان مى دهى، به آنان نیز فرمان دهى و از آنچه که خودت را منع مى کنى، آنان را نیز منع کنى. مشکاه الأنوار : ۴۵۵/۱۵۲۷ .