معماری و نوسازی – مراحل گسترش شهر مشهد ۳۰ ص

توجه : این پروژه فقط به صورت فایل (با پسوند) zip ارائه میگردد
تعداد صفحات فایل : ۳۳

فرمت فایل : ورد

قسمتی از محتوی فایل

تعداد صفحات : ۳۳ صفحه

پیش از آنکه حضرت رضا (ع) در سال ۲۰۳ هجری قمری شهید و در این محل مدفون شوند و نام مشهد پیدا شود در مجاور آن شهری قدیمی به نام نوغان وجود داشت که مرکز ولایت تاریخی و مهم توس بود .
بدان سبب والیان توس در نوغان مستقر می شدند .
حمید بن قحطبه از والیان توس در سال ۱۵۹ قمری درگذشت امّا کاخ و باغ وی همچنان دایر و آباد بود تا اینکه خلیفه هارون الرشید در سال ۱۹۳ هجری به هنگام سفر به خراسان در آن مستقر شد و درگذشت چون جسد هارون الرشید را درباغ حمیدبن قحطبه دفن کردند قبّه و بقعه ای بر روی مدفن وی ساخته شد که به بقعه هارونی شهرت یافت .
ده سال پس از مرگ هارون نیز حضرت رضا (ع) توسط مأمون در نوغان شهید شد و به امر و صلاح دید وی در همان بقعه‌ هارونی به خاک سپرده شد .
از آن پس به محل مزبور مشهد گفته شد .
بدین سان هسته‌اولیه‌ شهر کنونی مشهد درسال ۲۰۳ قمری در مجاور شهر قدیمی نوغان شکل گرفت .
بنابراین هرچند مشهد با این نام قدمتی هزارودویست ساله دارد امّا شاخه ای نورسته از ریشه‌قدیمی به نام نوغان است که عمر آن به مراتب بیش از هزار و دویست سال است .
اگر دو واقعه مرگ هارون الرشید و شهادت حضرت رضا (ع) در نوغان توس روی نمی داد نوغان به مشهد کنونی تبدیل نمی شد و شاید دومین شهر کشور نمی گردید .
حال باید دید مقر شهر مشهد شایستگی احداث شهری چنین بزرگ را داشته است .
این شهر در دشتی حاصلخیز میان دو رشته کوه پرآب به نامهای هزارمسجد ( در شمال ) و بینالود ( در جنوب ) در کنار رودخانه ای به نام کشف رود واقع شده است .
دشت مزبور که حدود هفده هزار کیلومتر مربع وسعت دارد حوضه‌آبریز کشف رود را تشکیل می دهد و از دیرباز به ولایت توس شهرت داشته است .
سرچشمه‌کشف رود درکنایش رادکان واقع در ۷۰ کیلومتری شمال غرب مشهد قرار دارد .
کشف رود از حدود یک فرسنگی شمال مشهد می گذرد و در محل پل خاتون واقع در جنوب شرق سرخس ، به فاصله‌ تقریباً‌صدو پنجاه کیلومتری مشرق مشهد ، به هریود می پیوندد .
بنابراین مشهد در بدو امر در حاشیه‌ رودخانه ای پرآب واقع بوده ، امّا به سبب آنکه بستر کشف رود در ارتفاعی کمتراز مقر مشهد جریان دارد .
دسترسی به آب آن برای اهالی شهر به سادگی مقدور نبوده است .
بدین سبب اغلب روستاهای مجاور شهر و هم خود نوغان و مشهد از آغاز تا اوایل قرن حاضر عموماً با قنات مشروب می شده اند .
این امر سبب شده است تا پس از پیدایش مشهد و روی آوردن سادات و شیعیان به سوی آن با کمبود آب روبرو شود و در نهایت مرکزیت توس را از اوایل سده‌چهارم هجری از دست بدهد .
در قرون بعد نیز هرگاه جمعیت شهر به سببی رو به افزایش گذاشته اولین معضل آن کمبود آب بوده است که اکنون نیز یکی از مهمترین کمبودهای مشهد آب شرب آن است .
امّا از نظر سلامت هوا ، مشهد دارای چنان آب و هوایی بوده که عوماً گفته می شده است در این شهر طاعون شیوع نخواهد یافت .
همچنین از نظر زلزله ، مشهد در محلی امن و بدون گسل قرارگرفته به گونه ای که در عمر ۱۲۰۰ ساله آن تنها یک زلزله نسبتاً‌ مهم در آن روی داده که مرکز آن هم شهر نیشابور بوده است .
به جز آنچه گذشت مشهد بر سر بزرگترین شاهراه ارتباطی خراسان ، یعنی جاده ابریشم و در میانه‌ شهرها و ولایات مهمی