بررسی ASP یا Active Server Pages

فهرست مطالب
مقدمه    1
Active Server Pages چیست؟    1
تعریف زبانهای دست نویس    4
با ASP چه کارهایی می شود انجام داد ؟    4
مقایسه بین صفحات HTML و ASP    5
اسکریپتهای طرف سرور ( Server Side ) چگونه به نظر می رسند ؟    13
برای اجرای صفحات ASP به چه چیزی نیاز هست ؟    14
Personal Web Sever    14
نصب IIS در ویندوز اکس پی و ۲۰۰۰    15
دسترسی به صفحات وب شما    15
چرا ASP ؟    16
فرم‌ها در ASP و وردى‌هاى کاربر    19
Request.QueryString    20
Request.Form    21
تصدیق فرم یا تست معتبر بودن مقادیر ورودى    22
معرفی ADO و کاربرد آن در    23
شئ Connection    24
Dim Conn    24
ConnectionString    25
متد Connection.Open    28
متد Connection.Execute    28
شئ RecordSet    29
متد RecordSet.Open    29
متد Move    32
متدهای Sort و Search    33
شئ Field    34
معرفی ADO و کاربرد آن درASP(بخش دوم مثال)    34
منابع و مراجع
پیوست

مقدمه
ASP راه حل شرکت ماکروسافت برای ایجاد صفحات پویای وب میباشد. با گسترش اینترنت و www در زندگی روزمره، ایجاد وب سایت یکی از بخشهایی است که به سرعت در حال رشد می باشد.همواره در تار جهان گسترده، طراحی وب سایت بر ایجاد گرافیکهای تخیلی و زیبا و صفحات وب ساده برای خواندن مبتنی است.به همین دلیل امروزه سایتهای وب محل تلاقی کاربران شده است.
اگرچه خلق یک وب سایت دلپذیر مهم میباشد، اما تمرکز اصلی، از طراحی گرافیکی به سمت طراحی مبتنی بر برنامه نویسی میباشد. برای مثال، تصور کنید که شما میخواهید یک وب سایت از چیزی که میتوانید بفروشید ایجاد کنید.
طراحی مبتنی بر برنامه نویسی، صفحات وبی ایجاد میکند که میتوانند اطلاعات صورت حسابهای کاربران را جمع آوری و ذخیره کند.
اگر شما احتیاج به وب سایت پویا(Dynamic) دارید، ASP یک راه حل فوق العاده و ساده میباشد. امروز، شما اولین قدم را در داخل دنیای ASP ها برمی دارید.
Active Server Pages چیست؟
به زبان مایکروسافت :  Active Server Pages یک محیط باز برای ترکیب HTML ، اسکریپت ها و کامپوننت های سرور قابل استفاده مجدد ActiveX است که امکان ساختن راه حل های دینامیک و قدرتمند تجاری وب محور رو به شما می دهد . ASP امکان اسکریپت نویسی طرف سرور با استفاده از VBScript و JScript رو برای  IIS میدهد .
نکته . قبل از اینکه سرور یک صفحه ASP را به مرورگر بفرستد ، اسکریپت های طرف سرورآن صفحه را اجرا می کند . برای اینکه بین صفحات ASP و HTML معمولی تفاوت وجود داشته باشد ، صفحات ASP را با پسوند asp ذخیره می کنند .
با گذشت سالهای متمالی، ما تغییرات مهمی را در موضوع اینترنت مشاهده می نماییم. ابتدا، اینترنت به منظور یک سرویس دهنده ارتباطات متوسط برای بخشهای دولتی و موسسات دانشگاهی بود. با پیدایش www، اینترنت یک محیط دوستانه چند رسانه ای شد. در اصل سرویس دهنده اینترنت به عنوان یک مکان برای آدمهای با ذوق به منظور خلق صفحات خانگی بود. اما هر چه افراد بیشتری به اینترنت وارد شدند، اینترنت به یک منبع اطلاعاتی برای همه افراد تبدیل شد. وفقتی تعداد افراد Online به یک محدوده بحرانی رسید، شرکتهایی که محصولات و خدمات را می فروختند شروع  به Spring up نمودن کردند.این شرکتها هیچ حضور فیزیکی نداشتند، فقط یک حضور مجازی داشتند!. برای مثال شما میتوانید از سایت Amazon.com کتاب بخرید، اما شما قادر نخواهید بود که کتابفروشی Amazon.com را در نزدیکی خود پیدا کنید.
همانگونه که اینترنت به صورت یک فروشگاه موفق شد، طراحی صفحات وبسایت هم تغییر پیدا کرد. در روزهای اولیه www، ؛HTML به منظور ایجاد صفحات وب ایستا استفاده می شد. اما امروزه، صفحات وب ایستا به سرعت در حال منسوخ شدن میباشند. تصور کنید اگر Amazon.com تنها از صفحات وب ایستا تشکیل شده بود!؛ شما نمی توانستید فهرستهای کتاب جستجو کنید. شما نمی توانستید یک در خواست را به صورت Online صادر کنید، شما نمی توانستید توضیحات کاربران دیگر را بخوانید. این است دلیل یک سرمایه گذاری مطمین که اگر Amazon.com از صفحات وب پویا(Active Server Pages) استفاده نمی کرد، نمی توانست کتابهای زیادی بفروشد.
شما میتوانید صفحات وب پویا را از راهای زیادی ایجاد نمایید. راه حل ماکروسافت برای ساختن صفحات وب پویا استفاده از Active Server Pages ها می باشد که بصورت مختصر بر آن ASP می گویند.
نکته: سایت های وب بزرگ زیادی از ASP به منظور سرویس دادن پویا به اسناد وب استفاده می کنند. برای مثال Buy.com, HotBot.com, Dell.com از ASP برای ساخت سایت های وب پویای محاوره ای خود استفاده کردند.
ASP شامل دوبخش می باشد: ۱- کدهای برنامه نویسی ۲- کدهای HTML. کدهای برنامه نویسی میتوانند به وسیله تعدادی از زبانهای دست نویس(Scripting Language) نوشته شوند.
واژه جدید: یک زبان دست نویس(Scripting Language) یک دستور زبان مخصوص است که برای اجرای دستورات بر روی کامپیوتر استفاده می شود.
زبانهای اسکریپت نویسی دست نویس(Scripting Language) مربوط به وب که محبوب می باشند عبارتند از: VBScript و JavaScript. وقتی یک صفحه ASP درست می کنید، شما میتوانید از یکی از چهار زبان برنامه نویسی استفاده کنید.(شبیه به دستورات زبان Visual Basic)
تعریف زبانهای دست نویس
VBScript: معمولترین زبان برنامه نویسی تحت وب برای ASP می باشد.
JScript: شبیه به JavaScript میباشد.
PerlScript: شبیه به زبان Perl میباشد.
Python: یک زبان اسکریپت نویسی قدرتمند می باشد که بطور معمول برای توسعه وب به کار می رود.
با ASP چه کارهایی می شود انجام داد ؟
کارهای زیادی هست که با ASP انجام می شود ، از جمله :
– شما می توانید تاریخ ، زمان و دیگر اطلاعات را به روش های مختلف نشان بدهید
– شما می توانید یک فرم نظر سنجی بسازید و از بازدید کنندگان سایت خود بخواهید که آن را  پر کنند.
-شما می توانید یک بانک اطلاعاتی داشته باشید که مردم از طریق وب به آن دسترسی داشته باشند ، می توانید این بانک اطلاعاتی را به روز کنید ، چیزی را به آن اضافه یا ازآن کم کنید و کارهایی از این دست
– شما می توانید بعضی از بخش های سایت خود را بوسیله کلمه عبور محافظت کنید تا مطمئن باشید که فقط افراد مجاز قادر به استفاده از اطلاعات بخش های محافظت شده هستند.

مقایسه بین صفحات HTML و ASP
اجازه بدهید روند مشاهده یک صفحه وب را به صورت خلاصه بررسی کنیم . وقتی شما یک آدرس را در نوار آدرس مرورگر خود تایپ می کنید مثلا : http://www.yahoo.com مرورگر یک درخواست به سرور می فرستد . سرور به درخواست مرورگر شما پاسخ می دهد و سند درخواستی شما را برمی گرداند ( البته این وسط DNS ها آدرس IP دامین سایت را پیدا مشخص می کنند به اضافه یک سری کارهای دیگر که به این مسائل کاری نداریم ) . اگر این سند یک فایل قابل نمایش برای مرورگر باشد ، کد فایلی که توسط مرورگر ترجمه می شود و شما اطلاعات فایل را می بینید . اگر هم قابل نمایش نباشد برنامه مرورگر سعی در بارگذاری ( دانلود )  فایل می کند . فرض کنید شما آدرس زیر را در مرورگر خود تایپ کنید : http://www.somewhere.com/somepage.htm  . این درخواست یک فایل از نوع HTML است . HTML مخفف Hyper Text Markup Language به معنی زبان نشانه گذاری ابرمتن است . اگر چنین فایلی روی سرور سایت وجود داشته باشد . مرورگر کد فایل را ترجمه می کند و شما صفحه  somepage.htm را می بینید . برای دستیابی به کد یک صفحه از نوع HTML در اینترنت اکسپلورر می توانید از منوی View  گزینه Source را انتخاب کنید . این کد چیزی شبیه به کدهای زیر خواهد بود

 <html>
<head>
<meta http-equiv=”Content-Type” content=”text/html; charset=windows-1252″>
<title>Page Title</title>
</head>

<body>
……
</body>
</html>
نمونه سورس یک فایل HTML . به جای نقطه چین ها عناصری قرار می گیرد که باید در صفحه نمایش داده شود
اما فرض کنید فایل HTML ای که شما درخواست کرده اید روی سرور سایت وجود نداشته باشد . در این صورت شما یک پیغام خطا دریافت خواهید کرد ( خظای ۴۰۴ ) مبنی بر این که مرورگر موفق نشده است فایل مورد نظر شما را پیدا کند . حالا فرض کنیم شما در نوار آدرس مرورگر خود آدرس یک فایل را تایپ کنید که قابل نمایش نیست . مثل فایل های exe  یا zip یا mp3  و … . در این صورت برنامه مرورگر سعی می کند فایل مورد نظر را دانلود کند .
اما بالاخره فرق یک صفحه ASP با یک صفحه HTML چیست ؟ صفحات HTML استاتیک هستند یعنی به صورت پویا تغییر نمی کنند ، اگر بخواهید یک صفحه HTML چیزی غیر از آنچه که در حال حاضر نمایش می دهد را نشان بدهد چاره ای جز دست بردن در سورس صفحه نیست . اما یک صفحه ASP به دلیل اینکه مجموعه ای از اسکریپت ها و کدهای HTML هست این قابلیت را دارد که به صورت خودکار و بر اساس شرایط محتوای مختلفی را نمایش بدهد . فرض کنیم از شما خواسته شود که یک صفحه طراحی کنید برای نمایش جدول مسابقات لیگ برتر کشور . خوب اگر شما به صورت عادی و با استفاده از جدول های HTML کار را پیاده سازی کنید مجبور هستید هر بار که مسابقه ای انجام می شود ، بررسی کنید که جایگاه هر تیم چه تغییری می کند ، امتیازات و تفاضل گل و بقیه چیزها را هم خودحساب کنید و بعد بر اساس آن ، صفحه را یک بار دیگر طراحی کنید . این بار با یک جدول که بر اساس اطلاعات جدید طراحی شده . این یک کار وقت گیر و بیهوده است . تازه امکان اشتباه هم کم نیست . اما حالا اگر فرض کنیم که این پروژه را با ASP پیاده سازی کرده باشیم . بر این اساس فقط باید یک سرویس طراحی کنیم که یک نفر بیاید و نتیجه هر مسابقه را وارد کند . نتایج برای پردازش به سرور فرستاده می شود ، بعد از پردازش بر اساس اسکریپت هایی که درون صفحه هست ، جدول به روز می شود .
نکات قابل توجه :
اجازه بدید که اولین صفحه ASP را بنویسیم :
<HTML>
<HEAD>
<TITLE>Hello World !</TITLE>
</HEAD>
<BODY>
<%
      Response.Write “Hello, World !”
%>
</BODY>
</HTML>

سطرهای بالا را در یک ادیتور بنویسید و بعد با نام hello.asp ذخیره کنید . hello.asp  را در فولدر wwwroot ذخیره کنید .
برای اجرای صفحه ، اینترنت اکسپلورر رو باز کنید و در نوار آدرس بنویسید : http://localhost/hello.asp . عبارت زیر کارش این است که درون صفحه کلمات  Hello, World را نمایش می دهد .
 Response.Write “Hello, World !”
روش دیگر برنامه سلام دنیا
یک راه کوتاهتر برای نمایش سلام دنیا در صفحه . کد زیر را ببینید
<HTML>
<HEAD>
<TITLE>Hello World !</TITLE>
</HEAD>
<BODY>
<%=     “Hello, World !”    %>
</BODY>
</HTML>
فقط توجه کنید که علامت = را درست بعد از تگ شروع اسکریپت قرار بدید . عملکرد این روش درست مثل استفاده از Response.Write هست .
بعد از اینکه صفحه hello.asp را در مرورگر خود اجرا کردید . از منوی view گزینه Source را انتخاب کنید . تا سورس صفحه را ببینید . همون طور که مشاهده می کنیدخبری از اسکریپت ها نیست . جای تمام اسکریپت ها را عبارت های HTML گرفته اند. امتحان کنید
مثال دیگر : نمایش تاریخ …
حالا اجازه بدهید یک گام به جلو برداریم و صفحه ای بسازیم که تاریخ امروز را به کاربر نشان میدهد . کد زیر را در نظر بگیرید .
<HTML>
<HEAD>
<TITLE>Hello World !</TITLE>
</HEAD>
<BODY>
<%=    Date   %>
</BODY>
</HTML>
 استفاده از تابع “Date” تاریخ فعلی را به شما می دهد ، به طریق مشابه تابع “Time” زمان فعلی را بر می گرداند. برای استفاده همزمان از تاریخ و زمان می توانید از تابع “Now” استفاده کنید . کد بعدی روش استفاده از تابع “Now” را نشان می دهد
<HTML>
<HEAD>
<TITLE>Hello World !</TITLE>
</HEAD>
<BODY>
<%
      Response.Write Now
%>
</BODY>
</HTML>

جزییات بیشتر : در کد زیر قصد داریم به طور جزیی تر به مساله تاریخ و زمان بپردازیم . می خواهیم سال و ماه و ساعت و دقیقه و ثانیه را نشان بدهیم
<HTML>
<HEAD>
<TITLE>Hello World !</TITLE>
</HEAD>
<BODY>
<%
  Response.Write “Year: ” & Year (Now)
  Response.Write “Month: ” & Month (Now)
  Response.Write “MonthName: ” & MonthName (Month(Now))

  Response.Write “Hour: ” & Hour (Now)
  Response.Write “Minute: ” & Minute (Now)
  Response.Write “Second: ” & Second (Now)
%>
</BODY>
</HTML>
اسکریپتهای طرف سرور ( Server Side ) چگونه به نظر می رسند ؟
اسکریپت های طرف سرور عموما با %> شروع و با <% خاتمه می یابند . به اولی تگ شروع کننده و به دومی تگ پایان بخش گفته می شود . بین این دو علامت اسکریپت های طرف سرور قرار می گیرند.  شما می توانید اسکریپت های طرف سرور خود را هر جای کد صفحه از جمله در داخل تگ های HTML به کار ببرید .

برای اجرای صفحات ASP به چه چیزی نیاز هست ؟
به خاطر اینکه سرور باید پردازش روی اسکریپت های ASP انجام دهد باید این توانایی را داشته باشد . تنها سرور هایی که از ASP به طور کامل پشتیبانی می کنند  Microsoft Internet Information Services  و Microsoft Personal Web Sever هستند .
Internet Information Services
این یک وب سرور مایکروسافت است که برای ویندوز ان.تی طراحی شده . این سرور تنها در ویندوز ان.تی ۴ و ویندوز ۲۰۰۰ نسخه حرفه ای و نسخه سرور قابل اجراست . نسخه فعلی این سرور ۵ است و به همراه ویندوز ۲۰۰۰ عرضه شده . ( مترجم : این متن قدیمی است . آخرین نسخه IIS نسخه ششم است که همراه با ویندوز دات نت ۲۰۰۳ عرضه شده ، در ویندوز اکس پی شما به نسخه ۵.۵ وب سرور IIS دسترسی دارید )
Personal Web Sever
این وب سرور روی تمام ویندوز ها از جمله ۹۵ و ۹۸ و ام.ای کار می کند . اگر شما از ویندوزهای ۹x یا ام.ای استفاده می کنید تنها راه برای اجرای صفحات ASP استفاده از این وب سرور است .

نصب IIS در ویندوز اکس پی و ۲۰۰۰
۱. به کنترل پنل بروید .
۲. روی Add or remove Programs  کلیک کنید .
۳.در پنجره Add or Remove Programs  گزینه Add/Remove Windows Components  را انتخاب کنید .
۴. در ویزارد Windows Components Wizard گزینه Internet Information Services [IIS] را انتخاب کنید . برای نصب باید سی دی ویندوز را داخل درایو سی دی قرار بدهید.
بعد از اتمام عملیات نصب در درایو c یک فولدر به نام Inetpub ساخته می شود . شما باید صفحات ASP خود را داخل فولدر wwwroot که داخل همین فولدر Inetpub هست قرار بدهید.
دسترسی به صفحات وب شما
حالا که سیستم شما به یک سرور تبدیل شده ببینیم چه جوری به صفحات وب این سرور می شود دسترسی داشت . فرض کنید یک صفحه به نام test.asp را در فولدر wwwroot ذخیره کردید . برای دسترسی به این صفحه اول مرورگر خود را باز کنید . مطمئن شوید که در حالت offline  نیستید . در نوار آدرس تایپ کنید :  http://localhost/test.asp . به این ترتیب صفحه شما نمایش داده میشود . درست مثل اینکه یک سرور واقعی روی اینترنت باشد .
چرا ASP ؟
چرا به ASP نیاز هست زمانی که HTML می تواند تمام نیازهای شما را برآورده کند ؟ اگر می خواهید اطلاعات را نمایش دهید ، تمام آن چیزی که باید انجام دهید این است که ادیتور مورد علاقه خود را باز کنید ، چند تا تگ HTML  بنویسید و صفحه را با پسوند HTML ذخیره کنید
اگر بخواهید اطلاعاتی که تغییر می کنند را نمایش دهید چطور ؟ آیا باز هم این روش مفید است . فرض کنید شما یک صفحه شامل اطلاعاتی دارید که مدام به روز می شوند مثل وضعیت هوا ، یا سهام بورس ، و … HTML چاره کار نیست ، اون چیزی که شما بهش احتیاج دارید یک سیستم برای ارایه اطلاعات دینامیک ( پویا ) هست . ASP همان چیزی است که لازم دارید
حال، چطور یک سرویس دهنده وب تعیین می کند که سرویس گیرنده یک صفحه HTML ایستا را درخواست کرده است یا یک صفحه ASP را؟ سرویس دهنده وب بوسیله پسوند صفحه وب، این موضوع را تعیین می نماید. به همین دلیل است که وقتی شما یک صفحه ASP را ایجاد می کنید باید پسوند آن را asp قرار دهید. با این کار سرویس دهنده وب می فهمد که قبل از فرستادن خروجی برای سرویس گیرنده باید کد برنامه نویسی را پردازش نماید.
اجازه دهید به صورت مختصر به یک صفحه ASP نمونه نگاهی بیندازیم. کد زیر شامل کدهایی می باشد که زمان و وقت فعلی را نمایش میدهند. برای اجرای کد شما در ابتدا نیاز به یک خدمات دهنده وب بر روی کامپیوترتان دارید. در این مورد در قسمت اجرای صفحات ASP بحث خواهیم نمود. در حال حاضر کد زیر را به منظور این ببینید که یک صفحه ASP چگونه بنظر میرسد اجرا نمایید…

منابع و مراجع :

ASP ,  LARRY ULLMAM  انشارات ناقوس
 WWW.DANESH.BIZHAT.COM 
WWW.NAGHOOSPRESS.IR