مقاله توسعه و گسترش دوره کارشناسی معماری داخلی راه حلها و ضرورت تشکیل آن در دانشگاههای معتبر

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله توسعه و گسترش دوره کارشناسی معماری داخلی راه حلها و ضرورت تشکیل آن در دانشگاههای معتبر دارای ۲۵ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله توسعه و گسترش دوره کارشناسی معماری داخلی راه حلها و ضرورت تشکیل آن در دانشگاههای معتبر  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله توسعه و گسترش دوره کارشناسی معماری داخلی راه حلها و ضرورت تشکیل آن در دانشگاههای معتبر،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله توسعه و گسترش دوره کارشناسی معماری داخلی راه حلها و ضرورت تشکیل آن در دانشگاههای معتبر :

مقدمه

معماری داخلی به عنوان رشـتهای تحـصیلی در عرصـه آمـوزش آکادمیـک دانـشگاهی کـشور، توجـه و بازنگری و همچنین توسعه و گسترش ضروری را میطلبد. هر چند در سالهای اخیر کارشناسـی ارشـد این رشته از گرایش دیگر رشته ها فعال شده و چند مؤسسه آموزش غیردولتی نیز به پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی اقدام کردهاند، اما همچنـان خـلأ حـضور ایـن رشـته آموزشـی کارآمـد، خـلاق، زیبـا و ضروری در کنار و پا به پای معمـاری و دیگـر رشـتههـای هنـری بـهطـور جـدی در مقطـع کارشناسـی دانشگاههای معتبر و متعدد حس میشود. بازار حرفهایِ این رشته به کار خود ادامه داده است و بـار آن را دیگر تخصصهای فنی و هنری به دوش کشیدهاند.

گذشته تاریخی معماری داخلی، چه در معماری سنتی و ایرانی این سرزمین و چه در پهنه دیگر ملل و کشورهای شرقی و غربی،کاملاً مشخص و متمایز و دارای هویتی انکارناپذیر است. در یک قرن اخیر که زمینه بسط و گسترش علوم دانشگاهی سرعت بیشتری به خود گرفته و تخصصی شدن رشتهها به دلیل نیازها و تحولات جامعه رو به توسعهکمـی و کیفـی گذاشـته اسـت، تربیـت و پـرورش دانـشآموختـه و کارشناس متخصص در این رشته و در داخل کشور بیش از پیش ضرورت مییابد.

هدف تحقیق

این پژوهش سعی ندارد که دلایل انزوای این رشته تحصیلی و یا عدم توجه و توسعه آن را در سالهـای

۶ گذشته بررسی کند. بلکه هدف از این بررسی، نخست شناخت معرفتی آن و نقـش مـؤثر و حیـاتیاش در عرصه آکادمیک جهانی و سپس لزوم جبران گذشته و رسیدن به معیارها و اسـتانداردهای آمـوزش ایـن رشته با در نظر گرفتن ضرورت تأسیس، گسترش و توسعه در دانشگاههای داخلی است. در رسـیدن بـه این هدف، مقالهپیشِ رو این استعداد را در پتانسیل نهفته در دستگاه آموزش عالی کشور میبینـد و ایـن استعداد شامل مقررات و آییننامهها و مصوبات، قـوه و امکانـات تـدریس و همچنـین نیـروی مـستعد و جوانی است که دانشآموخته این رشته خواهد شد.

روش تحقیق

این تحقیق با تکیه بر مطالعات کتابخانهای و بررسی مدارک و شواهد اسنادی دنبال شده اسـت. پـژوهش با این پرسش آغاز شده است که چرا رشتهای پویا و خلاقانه به نام معمـاری داخلـی غیرفعـال گـشته؛ و چرا با اینکه در سالهای اخیر زمینه توسعه آن فـراهم آمـده، در بـیتـوجهی خاصـی بـاقی مانـده اسـت.

بنابراین در طی این مسیر و با توجه به اطلاعات و آمار و دادههای موجود، این تحقیق بر محور قیـاس و نظام مقایسهای انجام شده است. از نظامهای آموزشی متعارف در دنیا و نیز شناخت رویکردهای هر یک از آنها (با توجه به مواد و محورهای واحدهای درسی و آموزشی آنها)، ضمن مقایسه با دروس مـصوب آموزش عالی کشور برای این رشته و این مقطع، تلاش داشته است که نقاط قوت و ضـعف، گـرایش هـای نظری و رویکردهای حرفـهای حاصـل از آمـوزش را بیـان کنـد. ایـن روش در نهایـت بیـانگر ضـرورت گسترش و توسعه کمی و کیفی این رشته است و پیشنهادها و نتیجهگیری ملموس را به همراه دارد.

سابقه این رشته در کشور

پیشینه تأسیس و فعالیت رشته معماری داخلی در ایران به دهه ۴۰ شمسی برمیگـردد. تنهـا دانـشکدهای که به گشایش مقطع کارشناسی این رشته همت گماشت، دانشکده هنرهای تزئینی بود که این دانشکده بـا

گذشت سالها و پس از تحول و گسترش، هم اکنون با نام »دانـشگاه هنـر« فعالیـت آموزشـی وسـیعی در رشتههای هنری دارد. رشته معماری داخلی پس از انقلاب فرهنگی، به دلیل نگرشهای گونـاگونی کـه بـه این رشته وجود داشت، تعطیل گردید. البته چند سال پیش، این رشـته مجـوز و مـصوبه جدیـد از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گرفت و هر چند این رشته در دو سه مؤسسه غیرانتفاعی شروع به فعالیت کرد ولی هنوز هیچ دانشگاه هنری معتبر و بزرگ دولتی اقدام به تأسیس این رشته و پذیرش دانشجو در ایـن مقطع نکرده است (کیانی، ۱۳۸۶، .(۴

تعریف و تدوین آموزشی مصوب این رشته

معماری داخلی، وقتی در چارچوب نظام آموزشی دانشگاهی قرار می گیرد، دارای تعریفی آکادمیک اسـت.

در شورای عالی برنامهریزی وزارت علوم، در تعریف رشته معماری داخلی، چنین ذکر شده است:۱

»اگر معماری، راحتسازی فضای زیستی انسانهاست، معماری داخلـی اخـص موضـوع اسـت. بایـد بپذیریم که معماری، قادر به پوشش تمام شقوق تخصصی خـود نیـست و آنچنـان کـه در تمـام جوامـع پیشرفته تحت عنوان کاراییها و یا گرایشهای مختلف مطرح است، در ایران هم با توجه به توسعه علمی، چارهای جز قبول حقایق و اجرای آن نداریم.«

همانگونه که ملاحظه میشود، در این تعریف بـه گونـهای شـفاف بـه شـاخهای تخصـصی و لازم از معماری، به نام معماری داخلی اشـاره گردیـده و اجـرای آن در توسـعه علمـی کـشور نـوعی ضـرورت برشمرده شده است. این رشته آموزشی پس از تصویب آن در وزارت علوم، تحقیقات و فنـاوری،۲ از آن سال تاکنون در دانشگاههای معتبر داخلی پیاده و اجرا نشده است.

نقش و توانایی رشته معماری داخلی

در مشخصات کلی برنامه معماری داخلی و در نقش و توانایی ایـن رشـته، مـواردی از ایـن دسـت دیـده میشود:

-۱ ایجاد امکانات لازم؛

-۲ آشنایی با روشهای تحقیق و کسب مهارتهای لازم در این زمینه؛

-۳ آشنایی با ابزارها و مصالح؛

-۴ شناخت ویژگیهای مبانی نظری و علمی معماری داخلی؛

-۵ تربیت نیروی کارشناس و آگاه به مبانی علمی و نظری این هنر؛

-۶ کسب تواناییهای لازم در اجرای مراحل مختلف فعالیتهای معماری؛

-۷ کسب تواناییهای لازم در تدریس معماری داخلی؛

-۸ کسب مهارت در ارزیابی، ارزشیابی و کارشناسی آثار معماری داخلی؛

-۹ توانایی دانشآموختگان در بررسی و تحلیل و شناخت، و نسبت آن با فرهنـگ و تفکـر حـاکم در جامعه؛ و

-۱۰ تواناسازی دانشآموختگان در همکاری با واحدهای دولتی و خصوصی.

به روشنی میتوان گفت که در این اهداف، تربیت نیـروی کارشناسـی متخـصص، هـم بـرای عرصـه فرهنگی و علمی و هم در عرصه عملی و اجرایـی تأکیـد و توجـه شـده و شـایان ذکـر اسـت کـه در ایـن نگرشها، توجه به فرهنگ و تفکر جامعه (موضوع بند (۹ رویکردی هویتی را در عرصه و چشمانـداز ایـن رشته بیان داشته است.۳

شهرسازی و معماری نامه داخلی معماری کارشناسی دوره گسترش و وسعهت

۷

شهرسازی و معماری نامه ۸۹ تابستان و بهار | چهار شماره | هنر دانشگاه دوفصلنامه

۸

نسبت »وجه فنی ـ هنری« معماری داخلی

فرایند معماری از یک جنبه، از آنجا که به ساخت وساز در عرصه سهبعدی میپردازد و مکـانی محـدود و نسبتاً تعریفشده را برای زیست و یا بهرهبرداری طرح و اجرا میکند، در حوزه فنی و ساختوساز قرار میگیرد؛ اما از جنبهای دیگر و از آن رو که با مفاهیم زیباییشناختی و هنرمندانـه سـروکار مـییابـد، در عرصه هنری نیز حضور دارد. بدین ترتیب میتوان گفـت کـه قرارگیـری رشـته معمـاری داخلـی در بـین رشتهها ترتیب و مکانی را به خود اختصاص میدهد که از یک سو به رشتههای فنی و مهندسی (و کمتـر هنری) گرایش دارد و از جهتی دیگر به رشتههای هنری (و کمتر فنی) مرتبط است (شکل .(۱ این ترتیب و یا ردهبندی دستکم جایگاه و نسبت مستقیم و نزدیک و یا غیرمـستقیم و دور بعـضی از رشـتههـا را بـا معماری داخلی تعیین و یا تثبیت میکند. این قرارگیری در دانشکدههای مختلف و یـا کـشورهای مختلـف، اگرچه ساختار مشابه و تا حدودی یکسان دارد ولی از نظر میزان نسبت با رشته ای دیگر و جنبههای فنی

تا هنری، به طور طبیعی یکسان نیست.

گرافیک و طراحی
معماری سازه و
; حوزه معماری ;
صنعتی
تجسمی داخلی ساختمان

هنری فنی

شکل ۱

به عبارتی دیگر، رشتههای همسو و یا مرتبط با معماری داخلی در نظامهای آموزشـی دانـشگاههـای دنیا متفاوتاند، به گونهای که این رشته گاه با گرافیک، طراحی مد و یا بازاریابی ارائه میگردد.۴

پیوند و ارتباط با دیگر رشتهها

معماری داخلی، چه در بستر آموزش و آکادمیک و چه در عرصه حرفهای و بازار، پیوند و رابطه ای جدی و مؤثر با دیگر رشتههای علمی و عملی دارد. این رشته، اگر چه در زمینه فنی و ساختمان و تأسیسات و سازه در مقایسه با معماری ـ پیوستگی کمتر و یا خاصتری دارد، ولی در همان حـوزه تخصـصی خـود نیز دارای کمیت و کیفیت عمدهای است. شناخت معمار داخلی از سازه و کـارکرد و توانـاییهـای آن، بـه همان میزان کـه بـرای مهنـدس معمـار در طراحـی معمـاری مـؤثر اسـت، بـرای فـضای داخلـی و ایجـاد نوآوریهای هنری و فضایی برای معماری داخلـی نیـز بااهمیـت و لازم اسـت. از جانـب دیگـر، بـیشـک عرصه ارتباط معمار داخلی در زمینههای هنری نظیر گرافیک، مجسمهسـازی، هنرهـای سـنتی و دسـتی، تلویزیون و سینما و تئاتر، بیشتر از عرصه و زمینه هنری اسـت کـه معمـاری بـا آن سـروکار مـییابـد.

معماری داخلی از جهتی ارتباط علمی، طراحی و کاری وسیع با حوزه طراحـی صـنعتی دارد. بـسیاری از تمرینهای عملی و درسهای دانشگاهی هدف و منظور مشابهی را در معماری داخلی و طراحـی صـنعتی دنبال میکنند و هر دو در جستوجوی آفرینش زیبایی و کارایی مناسب و شایسته هستند.

اما به غیر از ارتباط مستقیم علمی و یـا حرفـهای معمـاری داخلـی بـا رشـتههـای پـیشگفتـه، نـوعی پیوستگیجدی و عمده با رشتههای دیگر از جنبه نظری و علمی به چشم می خورد. دانش اقتـصاد و علـم بازرگانی، از وجوه لازم و انکارناپذیر برای آموختـههـای معمـاری داخلـی اسـت، بـه گونـهای کـه حتـی

»بازاریابی« به بخش مهمی از صنعت معماری داخلی بدل گردیده اسـت. بـهعـلاوه، طراحـی در فـضاهای داخلی، چه در عرصه مسکونی و چه در شاخه طراحی فضاهای تجاری، ارتباط و آموزش در رشتههـای روانشناسی، موسیقی، جامعـهشناسـی، مـدیریت، شهرسـازی، تـاریخ و ادبیـات و ماننـد اینهـا را بـرای دانشپژوهان معماری داخلی به نوعیمکمل بدل میسازد و آن را الزامی میکند.

معماری داخلی، پیوند نزدیک با معماری

معماری داخلی پیوند ناگسستنی با معماری دارد، و اینکه امروز از آن به عنوان رشتهای مستقل در نظـام آموزشی جهان سخن به میان می آید، بدین منظـور نیـست کـه مـاهیتی جـدا از معمـاری دارد. دسـتکـم، همانگونه که گفته شد، اشتراک در دروس و مبانی واحدهای درسی این موضوع را ثابت میکنـد. نگـاهی به کلیه دورههای آموزشی، آکادمیک و آزاد معماری داخلی در کشورهای گوناگون مشخص میسازد که مدرسههای معماری داخلی هرگاه جنبههایصرفاً هنری را در آموزش و فراگیری دنبـال کننـد از مبـانی دروس معماری دور میشوند و دانشآموختگانشانعمدتاً رنگ دکوراتور به خود مـی گیرنـد. دورههـای آزاد۵ معماری داخلی که بسیاری از مؤسسات آموزشی آن را به شکل آموزش حرفهای دنبـال مـیکننـد، مبین این نظر است. اما زمانی که معماری داخلی به دنبال طراحی (دیزاین) و مرتبط با معمـاری آمـوزش داده شود، دانشآموخته آن بیتردید معمار هم هست، چرا که اصول و مبانی معمـاری در دروس پایـه و تخصصی را آموخته است. برای همین است که بیـشتر مؤسـسات حرفـهای و مهندسـان مـشاور موفـق، دپارتمان و بخش جداگانهای از فضای حرفهایشان را به مهندسان و معماران داخلی اختصاص میدهنـد

(همچون بخشی را که به مهندسان سازه، تأسیسات و مانند اینها اختصاص میدهنـد). بنـابراین از همـان آغاز پروژهها، معماران داخلی در جریان طراحی و فرایند طراحی پروژهها قرار میگیرند و بـدیهی اسـت که با دیدی همهجانبه به پروژه مینگرند و طبیعی است که این پیوند و همکاری زمانی موفقیتآمیز اسـت که دورههای آموزشی و آکادمیک دانشگاهها در معماری داخلی برمبنـای پیونـد و همـاهنگی و فراگیـری اصول دروس معماری قـرار گیـرد. در نهایـت اینکـه معمـاران داخلـی در آمـوزش دو جبهـه معمـاری و معماری داخلی، به همان اندازه به رنگشناسی، بافت، زیباییشناسی، هنرهای سنتی، تجسمی، تاریخ هنـر و نظایر اینها نیاز دارد که به اصول طراحی معماری، فرم، عملکرد، فضا، سازه، ایستایی و تاریخ معماری.

بستر مناسب توسعه آموزشی

رشته معماری داخلی در کدام دانشکدهها باید شکل بگیرد؛ و کدام مجموعـه آموزشـی در ارتقـای کیفیـت آموزشی و توانایی اجرای این رشته موفقتر خواهد بود؟

اگر نخست به واحدهای درسی این رشته توجه شود، نتایج روشنی از ویژگیهـای سـاختاری دروس و بررسی آنها به دست خواهد آمد. معماری داخلی بیشترین ارتباط رشته ای را با معماری دارد. شـباهت، پیوند و آمیختگی آن با رشته مادر خود، نخستین زمینه مناسب برای شکلگیری و توسعه رشته معماری داخلی در دانشکده معماری است. از طرف دیگر، وجود درسهایی که با حـوزههـای دیگـر نظیـر طراحـی صنعتی، تجسمی، مرمت و نظایر اینها مرتبطاند، این نگرش را به دست میدهد که بهتـرین بـستر مناسـب برای این رشته، دانشکدهها و یا دانشگاه های هنریِ دارای کلیه دروس و رشتههای هنری هستند.

پس این نتیجه را میتوان گرفت که وجود و تأسیس رشته معماری داخلی در دانشکده یا مؤسـسهای که نه رشته معماری دارد ونه رشتههای هنری، موفقیتآمیز ـ یا دست کم چهبـسا پربـار ـ نخواهـد بـود.

همچنین اگر تأسیس این رشته در مجموعهای آموزشی شکل بگیرد که رشته معماری را در خـود داشـته

شهرسازی و معماری نامه داخلی معماری کارشناسی دوره گسترش و وسعهت

۹

شهرسازی و معماری نامه ۸۹ تابستان و بهار | چهار شماره | هنر دانشگاه دوفصلنامه

۱۰

باشد، میتوان گفت که به اهـداف خـود خواهـد رسـید. امـا بـدیهی اسـت کـه رشـته معمـاری داخلـی در مجموعهایکاملاً موفق است که هم رشته معماری را داشته باشد و هم رشتههای دیگر هنری را. استفاده از فضاهای آموزشی، استادان، کارگاهها، کتابخانه تخصصی، امکانات و در نهایـت افکـار و اندیـشههـا و تمرینها و موضوعات آموزشی دیگر رشتههـا بـیتردیـد در شـکلگیـری و آمـوزش هـر دانـشآموختـه معماری داخلی بسیار اثربخش است. بنابراین با توجه به این موارد و نیز شکل ۱، از لحاظکمـی و کیفـی بهترین بازده در این رشته همانا ارتباط با دیگر رشتههای هنری است. این پیوندبعداً در عمل و در بـازار کار همیشگی و الزامی است.

برنامهها و نظامهای آموزشی

رشته معماری داخلی در جهان دوره پرتحولی را گذرانده است. سالها پیشتقریباً هـیچ برنامـهای بـرای معماری داخلی کالجها و یا دانشگاهها وجود نداشت، لیکن کـمکـم ایـن تغییـر و تحـول صـورت گرفـت و امروزه فرایند فعال و معتبری در برنامه، اصول، تمرینها و آموزشهای استاندارد بـه چـشم مـیخـورد (عپطحطپصهطپطک۲طپططکصغطyق ح.(www برنامهها و رتبهبندی خاصی نیـز در آمـوزش معمـاری داخلـی در کشورهای مختلف وجود ندارد، اما مدارس و دانـشکدههـایی بـا روش هـا و درجـهبنـدیهـای رقـابتی در آموزش و امکانات وجود دارند. برنامه آموزش معمـاری داخلـیصـرفاً واحـدها و درسهـایی را در بـر میگیرد که برای آموختن و گذراندن دوره آموزشی است ولی اعتبـار مدرسـه نیـز بـسیار مهـم اسـت و اهمیت و اعتبار آن به برنامه، امکانات و شیوه آموزشی آن است (عپهح۲yأصکغ؟طکک۲طپططکصغع ح.(www

در آلمان به طور سنتی، معماری داخلی در دانشگاههای پلیتکنیک و یا دانشگاههـای علـوم کـاربردی تدریس میشود و دوره کارشناسی (کاربردی) آن سه سال طـول مـیکـشد؛ امـا بـه جهـت همـاهنگی بـا سیستم دانشگاهی و اعتبار مدرک بینالمللی، این کشور به بازسازی ساختاری آن پرداخته اسـت کـه بـه طور معمول دورهای ۵ ساله را در بر میگیرد و این برنامه میتواند به طور مشترک با دیگر دانشگاههای سطح اروپا صورت پذیرد.

در بریتانیا پنجاه دانشگاه و کالج هنری وجود دارد که دورههای سهساله دارند که در برخـی از آنهـا در ادامه، یک دورهنسبتاً طولانی معماری داخلی وجود دارد. بـسیاری از دورههـای معمـاری داخلـی در انگلستان،تقریباً تازهتأسیساند، که این خود نشان از رشـد و توسـعه معمـاری داخلـی در دنیـای امـروز دارد. در این میان برخی نیز به مانند دانشگاه کینگستون۶ لندن دارای سابقه طولانی هستند. ایـن دانـشگاه هماکنون به عنوان »مهد« یا »خانه« آموزش معماری داخلی در انگلـستان شـهرت دارد و تـأثیری عمـده و بااهمیت نیـز در شـکل گیـری حرفـه ای در ایـن رشـته در چهـل سـال اخیـر در ایـن کـشور داشـته اسـت

(عپطح۲yأصکغ؟طکک۲طپططکصغطح.(www

معماری داخلـی، حرفـهای چنـدوجهـی اسـت کـه در آن خلاقیـت و ارائـه راهحـلهـای فنـی برمبنـای ساختارهای کاربردی و بهمنظور دستیابی به محیط ساخته شده در فضایی داخلی است. این راهحلهـای کاربردی و اجرایی به بالا بردن سطح کیفیت زندگی، فرهنگ و آفرینش زیبایی میانجامند. معماری داخلی بهطور کلی بایستی هماهنگ و با معماری و ظاهر بنا، محیط کالبدی، بافت اجتماعی و نیز با رعایـت کـدها و مقـررات ملـی و قـانونی و تـشویق بـه اصـول پایـداری زیـستمحیطـی، مبتنـی بـر روش نظـاممنـد

(سیستماتیک) و نیز هماهنگ و برگرفته از تحقیق، مطالعه، تجزیه و تحلیـل و تلفیقـی از دانـش و خلاقیـت باشد (همان).